De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

Herders en huurlingen.
Een schets uit den Boerenkrijg, door De K.
(Vervolg.)

De Engelschen hadden ondertusschen halt gehouden, en uit hun verschansing zagen de Boeren, dat de paarden terug werden gevoerd naar de sloot, terwijl ééne compagnie een defensielinie vormde en snel over de vlakte begon aan te rukken. Zich veilig achtend om den grooten afstand, dekten zij zich niet, maar sprongen met korte aanloopen voorwaarts, nu en dan staan blijvend om een salvo af te vuren.

Een menigte kleine stofwolken wezen aan, waar meerdere kogels insloegen, andere floten over de muren van den kraal heen, en slechts weinige boorden in de steenen.

De Boeren bleven nog altijd onbeweeglijk zonder het vuur te beantwoorden, en al moediger door het aanhoudend zwijgen van den vijand, rukte de defensielinie een honderd meter nader.

Toen greep een der beste Boerenschutters zijn geweer, mikte scherp en schoot. Een der roodgekleede manschappen breidde de armen uit, alsof hij iets omhelzen wou, wankelde een paar passen zijwaarts en plofte op den grond, waar hij als een bruingrijze vlek op de donkere vlakte liggen bleef. Een schrik voer door de voortrukkende patrouille, de commandeerende officier riep iets, zwaaide zijn sabel en de soldaten wierpen zich allen te gelijk op den buik, zoodat men uit den kraal slechts hun hoofddeksels zien kon.

‘Vizier duizend meter!’ luidde het laatste bevel, en alleen onder allen bleef de aanvoerder rechtop staan om zich te overtuigen, of alles in orde was.

Van der Boeren zijde werd dit beschouwd als een uitdaging en het eerste salvo knalde. De officier sloeg dubbel, alsof zijn middel doorgesneden was en viel.

Twee zijner lieden sprongen op om hem weg te dragen, en nieuwe schoten knalden.

De kamp tusschen de beide vijandelijke afdeelingen scheen woedend te zullen worden. De defensielinie telde een verlies van drie dooden en vijf gewonden; in den kraal was een man met doorschoten schouder naar den zendeling gedragen, die hem de eerste verpleging wijdde. De schoten vielen talrijk, kleine stofwolken warrelden overal op en verzwonden weer even gauw, maar iets noemenswaard was tot nu toe niet aangericht, hoewel er al twintig minuten, dat het er spande, voorbij waren. De Boeren onderhielden een spaarzaam vuur, welks werking echter de overhand had op den in 't open veld liggenden vijand. Van der Raadt wenschte hen zooveel doenlijk slechts op te houden tot den tijd der schemering om dan, door het duister gedekt, naar hij hoopte, des te gemakkelijker den terugtocht te kunnen volvoeren.

De Engelschen schenen plotseling alle geduld verloren te hebben; hun defensielinie nam een wanhopenden aanloop en kwam tweehonderd meter nader. Toen de soldaten zich opnieuw op den grond wierpen, hadden zij een dozijn kameraden achter zich gesneuveld liggen, want nu nam het vuur der Boeren krachtig toe. Terwijl een der drie Engelsche compagnieën moedig aanvallenderwijze werkte, zette de tweede zich noordwaarts in beweging naar de kopjes. Haar gelederen marcheerden buiten schot windsnel over de karroo, terwijl de verdedigers van den kraal vergeefs zich voor het hoofd sloegen om te doorgronden, wat het doel dezer beweging zijn kon. De derde compagnie, die de reserve vormde, lag nog steeds onbeweeglijk naast de sloot.

Van der Raadt hief zich voorzichtig boven de muurverschansing en blikte den aftrekkenden troep na, achter welken in den zonneschijn een lichte stofwolk opdwarrelde. Aanstonds dekte hij zich weer, zonder iets bespeurd te hebben; een Engelsche kogel platte zich af tegen de steenen vóór hem en spatte hem wat gruis in 't gezicht, ten bewijze, dat ook de vijand goede schutters bezat.

Een half uur had het geschut van beide kanten reeds voortgewerkt en nog waren de strijdenden ongeveer achthonderd meter van elkaar verwijderd. De kogels floten zonder tusschenpoozen over het open land, en meerdere vonden hun weg tusschen de steenen, zoodat de verschansten zich scherp in acht moesten nemen. Naast de schapenkraal lagen nu drie gewonden en één doode. De zendeling sprak een luid gebed en de klank van zijn stem drong soms over het rumoer heen tot de kampende broeders door. De dragonders zaten op een hoop en verbeten zich van woede niet bij hun landgenooten in het vuur te kunnen staan, die zelfs niets van hun lot vermoedden; een afgereten stuk steen had den een getroffen, de zieke officier ijlde luid van bloed en dood.

Plotseling zwenkte de marcheerende compagnie naar rechts, vormde een defensielinie en rukte in één gang tegen den kraal op.

In minder dan een halve minuut hadden de Boeren de list begrepen en het gevaar doorzien, waarmee de laatste beweging des vijands hen dreigde. Zij werden nu van twee kanten bestookt, en breidde zich de uiterste vleugel der Engelschen nog meer oostwaarts uit, dan waren zij spoedig omsingeld. De vijand hoefde slechts zijn stelling van nu te behouden om hun een terugtocht langs een anderen kant, dan vanwaar ze gekomen waren, onmogelijk te maken, en ook die uitweg was versperd, wijl een deel der reserve, die bij de sloot lag, zich zuidwaarts in beweging zette.

Onmiddellijk splitste Van der Raadt zijn troep in drie afdeelingen, die elk een der drie Engelsche patrouilles voor hun rekening hadden. De hoofdafdeeling bleef waar 't heetst gevuurd werd en de kleinere bestookten de nader rukkende zijvleugels der vijanden. Trots den hardnekkigen tegenstand hadden dezen door hun sikkelgewijs voortbewegen een grooten sprong voorgekregen en de Boeren zagen in, dat hun stelling spoedig onhoudbaar worden zou. Van drie zijden aan geweervuur blootgesteld, boden de half verweerde muren van den kraal zeer onvoldoende beschutting en veel bezorgde blikken werden er tusschen de verdedigers gewisseld. In zenuwachtige haast verschoten zij hun patronen, hun oogen gloeiden, hun adem hijgde; terwijl het er heeter toeging, zonk toch hun moed. Scherp te mikken was niet meer doenlijk, 't gold hier voor alles de weerpartij zooveel mogelijk met kogels te overstemmen, en de Mausergeweren knalden nu onophoudelijk. Op dit oogenblik baatten hun veel geroemde zekerheid van oog en vastheid van hand weinig, want alleen, wanneer men zich gedekt weet en zijn koelbloedigheid bewaart, kan men die eigenschappen daadwerkelijk toonen.

Ook de Engelschen onderhielden een moorddadig snelvuur. Het aantal gewonden binnen den kraal werd vermeerderd met drie, die bleven liggen, waar zij getroffen waren, wijl niemand het wagen dorst ze op te heffen. De stelling achter de schapenkraal was ook niet veilig meer; een paar kogels waren door de wagenhuiven gedrongen in de tentenbagage; een paard werd aan den kop verwond en rende angstig op de karroo weg, eenige verschikte makkers meevoerend. Het werd achter de puinhoopachtige muren onhoudbaar. Een jongen man werden door een verdwaalden kogel de schouders doorboord en toen hij, van pijn krimpend, zocht weg te komen, verpletterde een nieuwe kogel hem een elleboog. Een ouden man werd de kin verbrijzeld, het afgutsende bloed verfde zijn langen witten baard. Met wijd gespalkte oogen staarde hij in de lucht, terwijl een kreunende jammerkreet zijn keel uitdrong. Een minuut later zonk hij ineen en bleef liggen, een kogel was recht door zijn hoofd gegaan en had zich afgeplat op den wand achter hem. Hij was de tweede doode.

De stelling der verdedigers werd wanhopend. In twintig minuten was heel de toestand veranderd, alleen de gedachte aan te vluchten was zelfs waanzinnig; aan twee kanten blootstaand aan het krijgsvuur, moesten zij vallen tot den laatsten man

[p. 256]

toe, of ze hadden zich - niemand had de gedachte nog in woorden omgezet - over te geven op genade of ongenade.

De Engelschen rukten langzaam, maar zeker nader; de leemten in hun drie afdeelingen waren met eenige troepen van de reserve gevuld, hun vleugels breidden zich oostwaarts uit en 't viel licht te berekenen, wanneer het eind van het treurspel komen zou. Buien van kogels ratelden tegen de steenen, elke spleet zochten en vonden ze, overal drongen ze door, rechts en links en van voren; van achteren was het op dit oogenblik nog veilig, maar hoe lang zou het duren en de Engelschen zouden een ring sluiten om den kraal!

De radeloosheid der verdedigers werd al grooter, gesteun, gejammer, gekerm steeg op uit den kraal. Een boer van middelbaren leeftijd begon luid een psalm te zingen en een paar anderen trachtten mee te stemmen; een jongeling naast hen weende, en een forsche Boer, die in een vlaag van waanzin opvloog, werd onmiddellijk ter aarde geworpen met twee kogels in het onderlijf. De koelbloedigheid, anders een typisch karaktereigen van den Boer, was weg; doodsvrees had de mannen aangegrepen en omklemde ze met ijzeren klauw. Degenen, die zich voor het eerst in 't vuur bevonden, zaten weggekropen achter steenhoopen en in kuilen, hun makkers den hopeloozen kamp overlatend. Een kinderspel bij dit angsttooneel ware een verwoed gevecht tegen een groote overmacht in het open veld. Plat tegen den grond lagen ze en zonder een seconde pauze floten, kruisend in alle richtingen, over hen heen de boden des doods, de minste beweging kon een leven kosten. En de vijand kroop nog maar nader, nader en al meer kringsgewijs, wellicht nog weinig minuten, en van alle zijden zouden hun kogels regenen in den kraal.

generaal lukas meijer en mevrouw meijer.

De Engelsche officieren hadden veel geleerd door de groote verliezen bij vroegere gevechten. De tijd, dat zij hun troepen maar dadelijk zonder eenige aarzeling voerden tot een mannenmoordenden front-aanval, was voorbij, met den neus op den grond kropen ze nu aan, zonder overijling. Wanneer de eene helft van een troep van stelling veranderde en voorwaarts kroop, dan vuurde de andere met verdubbelde kracht en als ze zóó twintig meter verder waren, deden zij op hun beurt even ijverig de geweren knallen, totdat hun nevenmannen ook over het roode zand geschoven en weer naast hen in de linie aangesloten waren.

Kort voor het aanbreken der duisternis meenden de Engelsche officieren de vrucht rijp. Zij rekenden op de overwinning, zij zagen het weerstandsvermogen der Boeren afnemen, en - hadden niet veel haast. Zij wachtten kalm en wikten en wogen alle kansen bedaard. Straks zouden ze de Boeren op het lijf vallen met hun overmacht, men had slechts het juiste oogenblik te kiezen, en alles zou binnen weinig minuten besteld zijn. Doch zoo lang nog veertig Mausergeweren van den anderen kant knalden, was het onverstandig te beginnen, eerst wanneer de helft daarvan verstomde, dan was het rechte tijdstip daar. De aanval zou gericht worden tegen het verlaten woonhuis, op z'n hoogst dertig meter van den kraal verwijderd, en een dozijn schutters zou al genoeg zijn om vandaar de stelling der Boeren volkomen te beheerschen.

De Engelsche bevelhebber, die aan de sloot was blijven staan en met een kijker het verloop van alles naging, keek nu rustig op zijn horloge en wendde zich tot een officier in zijn nabijheid.

‘Luitenant Seewel, zeg aan kapitein Stone, dat hij storm loopt over vijftien minuten. Zeg hem, dat de heele reserve aanrukken en aan den aanval deelnemen zal.’

De adjudant wierp een verstolen blik op de ‘heele reserve’, welke met inbegrip van de paarden-oppassers hoogstens vijftig man telde.

‘Ja, majoor!’ zei hij en ging om het bevel over te brengen. Een vriendelijke knik volgde hem van den aanvoerder, die zich heel even verdiepte in prettige beuzelarijen. Het toeval had hem zijn taak licht gemaakt, hij was tevreden. Een gelukte verkenningstocht, een overwinning, tachtig gevangenen na een hardnekkig gevecht, en een rapport, dat zijn naam in alle kranten brengen zou. Hij verkneukelde zich en zag zich al in kolonelsuniform

Achter een woeste steenenmassa lag een ander bevelhebber, wiens gedachten donker waren. Van der Raadt's gezicht was zeer bleek. Hij las zijn manschappen in de ziel, hij zag hun moedeloos, slappe handelen, hij wist, dat het einde naderde. Wat zijn eigen persoon betrof, was hij zonder kommer, maar hij vroeg zich af, of hij nog langer het leven zijner vrienden wagen mocht, waar toch alles verloren was. Hij dwong zich de waarheid in de oogen te zien: de dood of St. Helena, en niet meer te denken.

(Wordt vervolgd.)