De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

[p. 409]

[Nummer 52]

de dame met de mof, naar de schilderij van mevrouw vigée-lebrun.

[p. 410]

Gorm de Noorman,
door
J. Vesters Jr.

X.

In een klein kasteel in Groningerland, door Yge Galama gekocht, zat deze met zijn beide dochters, Mabelia en Vastrade, bijeen, in druk gesprek.

‘Ik hoop maar,’ zei Mabelia, voor de zooveelste maal opstaande en door de kle ne ruitjes in het boograam naar buiten turend, ‘dat Ubbo vóór het vallen van den nacht thuis is, want zijn lange afwezigheid maakt mij bang te moede.’

‘Bedenk, Mabelia,’ gal Yge Galama geruststellend ten antwoord, ‘dat het een verre weg is naar Daventre, tot waar, naar de mare gaat, grave Gerolf met zijn Saksers en Teisterbanders moet doorgedrongen zijn.’

‘Maar wat hoefde Ubbo ook op kondschap uit te gaan door een zoo onveilige landstreek en zijn eegade in spanning en angst achter te laten?’

‘Wat gij daar zegt kan u geen ernst zijn, kind. Het was Ubbo's plicht, zich van de juistheid der geruchten te gaan vergewissen. Indien de mare waarheid behelst, dat hertog Godfried om het leven is gekomen, dan zal ook voor Friesland het uur der vergelding aanbreken. Of verlangt ook gij niet naar de stinze te Minnertsga, kinderen?’

‘Zeker, vader,’ antwoordden Mabelia en Vastrade uit één mond.

‘En is uw ongerustheid niet ijdel,’ vervolgde Yge Galama, ‘daar immers de trouwe Hoige Ubbo vergezelt? En wie weet’ - dit met een ondeugenden blik op Vastrade - ‘of hij niet heer Diederik mee herwaarts brengt, dien ik niet geheel ten onrechte van het opzet verdenk, mijn lieve Vastrade mij te willen ontrooven.’

‘Vader!’ riep het jonge meisje uit, op den grijzen edelman toesnellend en haar blozend kopje tegen zijn schouder verbergend, ‘ik heb mij nog eerst zoo korten tijd in uw bezit mogen verheugen, en nu reeds zou ik u moeten verlaten?’

‘Niet zoo dadelijk, kindlief; en dan, indien heer Diederik het gedoogt, kom ik bij ulieden inwonen. Ik ben te oud geworden voor de eenzaamheid.’

Daar hoorde men hoefgetrappel, en weinige oogenblikken later werden een drietal ruiters verwelkomd: heer Diederik, Ubbo Adelen en Hoige. Yge Galama had goed geraden, en Rotrude bloosde, toen de zoon van grave Gerolf met bijzondere belangstelling naar haar welstand vroeg en haar meedeelde, dat zijn heer vader verlangend was met haar kennis te maken.

Nadat de begroeting was afgeloopen en Hoige op aller aandringen had plaats genomen in den huiselijken kring, verhaalde heer Diederik, dat de mare juist had bericht, dat hertog Godfried te Heerespyk aan den Rijn door graaf Everhard was vermoord, dat zijn krijgsvolk door de te hoop geloopen Teisterbanders was verslagen, dat ook de Saksers waren opgestaan en, door de krijgsknechten van markgraaf Hendrik gesteund, de Veluwe, Hameland¹⁾ en Salon²⁾ van Noormannen hadden schoongeveegd en thans reeds Trianta³⁾ waren binnengerukt.

‘Mijn heer vader is op het oogenblik te Coevoorde,’ besloot de verhaler, ‘maar ik stelde er prijs op, u zelf het eerst de heuglijke tijding mede te deelen en u de aankomst van grave Gerolf te melden, die morgen hier hoopt te zijn, om dan met u de Noormannen ook uit de Friesche gouwen te gaan verdrijven.’

Yge Galama was uit zijn zetel opgerezen, welk voorbeeld door alle aanwezigen gevolgd werd. ‘Ik heb jaren naar dit uur verlangd,’ zei de grijze krijgsman met bewogen stem, ‘en ik dank God, dat het mij vergund zal zijn, de bevrijding van Friesland te aanschouwen. Voor de laatste maal hoop ik den Noormannen de kracht van mijn arm te doen gevoelen. De nederlaag, ons door verraad toegebracht, zal worden uitgewischt, en eindelijk zal de zon der vrijheid weer over ons schoon Friesland opgaan.’

Geestdriftige toejuichingen en teekenen van instemming begroetten deze woorden en allen betuigden hun vreugde, weldra den dierbaren Frieschen bodem te zullen terugzien, door den moedwil des Noormans ontwijd en tot een woestenij gemaakt.

‘En gij, wakkere Hoige,’ zei Yge Galama, zich tot den hoevenaar wendend, die uit bescheidenheid tot dusver gezwegen had, maar wiens gezicht van voldoening straalde; ‘verlangt ook gij niet naar het Friesche land terug?’

‘Zeker; het is hier een goed land, maar het is toch Friesland niet. En indien gij mij oorlof wildet geven, zou ik gaarne het leger van grave Gerolf vooruitgaan, ten einde aan de Friezen zijn komst mede te deelen en hun te zeggen, dat Yge Galama nadert om hen allen onder zijn banier te verzamelen.’

‘Daaraan herken ik mijn wakkeren Hoige,’ hernam de potestaat. ‘Ja, roep de Friezen op, zeg hun dat het uur der verlossing nabij is, en dat zij, met speer en boog, met strijdkolf en morgenster, zich aansluiten bij de wakkere Teisterbanders en Saksers, die grave Gerolf aanvoert. En wanneer zoudt gij willen vertrekken?’

‘Liefst aanstonds,’ zei Hoige opstaande, ‘indien gij een ander paard tot mijne beschikking wilt stellen.’

‘Niet aldus, Hoige. Gij hebt rust noodig na den verren rit van Coevoorde naar hier. Begeef u thans te ruste, en trek morgen uit bij het krieken van den dag. Mogen God en de H. Maagd u beschermen!’

Toen Hoige vertrokken was, zei Yge Galama tegen heer Diederik: ‘Dapperder en trouwer man is er niet in heel Friesland. Ik zal met uw heer vader spreken over de belooning, die zijn moed en trouw verdienen.’

‘Voeg u er een goed woord bij,’ zel Vastrade tot den jeugdigen ridder, naast wien zij gezeten was, ‘ik heb hem mijn vader, Mabelia haar gemaal, Ubbo de vrijheid en het leven te danken.’

‘Ik heb uw wensch reeds voorkomen,’ antwoordde heer Diederik; ‘de belooning, die hem na de overwinning op de Noormannen zal ten deel vallen, zal vorstelijk zijn.’ En fluisterend, opdat de anderen het niet zouden hooren, vervolgde hij: ‘Ridder Hoige zal hij voortaan heeten, en een strijdakst en een ridderzwaard zal hij in zijn wapen voeren.’

Des anderen daags verschenen de Teisterbanders en Saksers, aangevoerd door grave Gerolf en diens zoon Walger. Het weerzien der beide oude wapenbroeders, die elkander in lange jaren niet gezien hadden, daar Yge Galama in Friesland was gebleven, grave Gerolf de banieren des konings had gevolgd, was zeer hartelijk. Voor beiden lagen droevige jaren, jaren van teleurstelling en nederlagen, achter den rug, want op den slag bij Saucourt was overwinning na overwinning voor den Noorman gevolgd, en de Christenheid was door de Noorsche schuimers, wier vermetelheid toenam naarmate de tegenstand zwakker werd, op het diepst vernederd.

De dood van den geduchten Godfried schudde Frankenland en Duitschland op uit hun dommel, en de landzaten, die voor Godfrieds ijzeren vuist ten laatste alle veerkracht hadden verloren, die als willoos het juk van den overweldiger droegen, stonden thans op en grepen naar de wapenen. En toen de Noormannen een eerste nederlaag hadden geleden en gebleken was, dat die woeste krijgers niet onoverwinnelijk waren, wierpen alom de landzaten het juk der dienstbaarheid af en zwoeren dat de Noormannen tot den laatste zouden worden uitgeroeid.

Hoe verder graaf Gerolfs leger naar het noorden trok, hoe meer het aangroeide, want onderhoorigen zoowel als ridders waren verlangend, zich op de woeste zeeschuimers te wreken, van wie zij zooveel smaad, vernedering en onderdrukking hadden moeten verduren, en bovendien werd hun begeerigheid opgewekt door de schatten en kostbaarheden, die de Noormannen hadden vergaderd en welke zij reeds als een welkome buit beschouwden.

Slechts kort duurde het oponthoud op Yge Galama's burcht, want den Noorman moest zoo weinig mogelijk tijd tot voorbereiding en verweer worden gegund. De potestaat wilde zijn dochters in Groningerland achterlaten, maar beiden verzochten het leger te mogen vergezellen. Mabelia wilde haar vader en echtgenoot niet verlaten en haar hart trok naar de stinze te Minnertsga; Vastrade van haar kant zag niet enkel tegen de scheiding van haar vader op, maar - al wilde zij dit aan niemand bekennen - zij wenschte in de nabijheid van den ridderlijken Diederik te zijn en van diens wapenfeiten getuige te wezen. Bovendien had zij aan Thora gedacht, die zij wilde weerzien, haar heur dank betuigen, ze zoo noodig beschermen tegen de woede harer landgenooten, die, nu eenmaal de hartstocht der wraakzucht in hen ontwaakt was, misschien even onverbiddelijk en onmeedoogend zouden zijn als de Noormannen het geweest waren.

Yge Galama aarzelde eerst uit vaderlijke bezorgdheid, aan het verzoek zijner dochters te voldoen; maar toen dit ondersteund werd door Ubbo Adelen en door grave Gerolf, die voor haar veiligheid instond, zwichtte hij, met vaderlijken trots. ‘Komaan, gij zijt van het geslacht der Galama's,’ zei hij, ‘en het mag mij dus niet verwonderen, dat gij geen vrees koestert voor het woeste oorlogsbedrijf.’

Zoo werd de tocht naar Friesland aangevangen, en het vervulde den potestaat met rechtmatige fierheid, dat voortdurend nieuwe scharen graaf Gerolfs leger kwamen versterken. Op Hoiges woord snelden de Friezen als één man toe, om zich weer onder de banier van Yge Galama te scharen en onder zijn bevel tegen de gehate Noormannen te strijden.

Een talrijke legermacht was op deze wijze bijeengekomen, toen door kondschappers de nadering van den vijand werd meegedeeld. Grave Gerolf sprak de Teisterbanders en Saksers toe, en spoorde hen aan, de overwinningen elders behaald, met een laatsten, schitterenden en beslissenden slag hier te bekronen. Yge Galama voerde het woord tot de saamgestroomde Friezen, wees hun op een zekere zege als allen hun plicht deden en wekte hen op tot den grooten strijd voor hun vrijheid en onafhankelijkheid, onder aanroeping van den H. Bonifacius, voor het geloof om het leven gebracht, en den H. Gondebald, als een held in den strijd tegen de Saracenen gevallen.

Zoodra Gorm het bericht van Godfrieds dood en van den opstand der landzaten was ter oore gekomen, besloot hij, niet de aanvallen op de sterkten der Noormannen af te wachten, maar alle strijdkrachten op één punt samen te trekken en een slag in het open veld te leveren. Indien hij gewild had, had hij het naderende leger gemakkelijk kunnen ontkomen en zich met zijn geheele macht te Esonstad kunnen inschepen. Maar tegen een smadelijke vlucht voor een bende te hoop geloopen boeren kwam zijn onverschrokken natuur in verzet.

Gorm kende den moed, de geoefendheid zijner krijgers en de geduchtheid hunner wapenen, en hij wist, dat de Teisterbanders, Saksers en Friezen, die naderden, voor het meerendeel landlieden waren, die vaker den kouter hadden bestuurd dan het zwaard gevoerd, die niet als zijn mannen kinderen van den oorlog konden worden genoemd.

Wat beteekende het, of die ongeoefende, ordelooze hoop het overwicht van het cijfer bezat! Zijn woeste ruiters, die reeds lang naar nieuwen strijd hadden gehaakt, zouden die benden neerrijden en schrik en verwarring storten in hun gelederen. Hoe dichter de hoop vijanden, hoe wisser de Noorsche strijdbijlen zouden neerbliksemen en hoe grooter de oogst van lijken zijn zou.

Maar één zaak zag Gorm over het hoofd: de kracht, die vaderlandsliefde, die lang ge-

1) De achterhoek van Gelderland.

2) Het tegenwoordige Salland in Overijsel.

3) Drente.

[p. 411]

tergde wraakzucht schenkt; de hoogere bezieling, aan den strijd voor vrijheid en onafhankelijkheid ontleend; de onverwinbaarheid, waarmee die mannen zouden zijn ompantserd, welke streden niet enkel om winst en buit, maar voor hun haardsteden en altaren.

Grave Gerolf had het leger in drie afdeelingen gesplitst: de Teisterbanders werden aangevoerd door zijn zoon Walger, de Saksers door zijn zoon Diederik, de Friezen door Yge Galama, bijgestaan door Ubbo Adelen en de andere Friesche ridders, terwijl hij zelf zich aan het hoofd stelde van een schaar uitgelezen ruiters, wier taak het was, op de meest bedreigde punten hulp te bieden.

Onder een woest krijgsgeschreeuw begonnen de Noormannen den aanval en reden met hun oude onstuimigheid op het voetvolk in, in het eerste gelid Gorm, die, hoog te paard gezeten, de zijnen door woord en voorbeeld aanmoedigde. Geweldig was de schok, fel lichtten de bliksemende strijdaksten, maar onwrikbaar als de eiken der Germaansche wouden stonden Friezen, Saksers en Teisterbanders. Een nieuwe aanval werd gewaagd, nog onstuimiger dan de eerste; weer werd hij afgeslagen. Nu drongen op hun beurt de Saksers vooruit, aan wier hoofd heer Diederik. Zij waren het moede, een verdedigende houding aan te nemen, en wilden aanvallenderwijs optreden. Maar in hun ijver waagden zij zich te ver vooruit, en Gorm, die hun misslag inzag, maakte er van gebruik om hen te omsingelen.

Vastrade, die het gevaar zag, waarin de jeugdige ridder verkeerde, uitte een kreet. Ze had de witte pluim op den helm, waaraan zij hem herkende, zien verdwijnen. God, zoo hij gevallen was!.... Maar daar kwam hulp opdagen. Grave Gerolfs ruiters ontzetten de ingesloten Saksers, en onder die ruiters was er een, die zich boven allen door zijn doodsverachting en nooit falende slagen onderscheidde. Het eerst van allen had hij de ijzeren omsluiting der Noormannen verbroken en was nog juist tijdig gekomen, om heer Diederik, wiens paard onder hem was neergezegen, voor een doodelijken slag te behoeden. Grave Gerolf vroeg zich af, wie die ruiter mocht zijn, maar hij herinnerde zich niet, dien koenen krijgsman, van wiens gezicht, ten gevolge van het ijzeren neusstuk slechts weinig te bespeuren was, ooit gezien te hebben. In ieder geval behoorde hij niet tot de mannen, die met hem uit het zuiden waren gekomen. Maar waar had hij zich dan bij zijn ruiters geschaard?

Den graaf werd geen tijd tot nadenken gelaten, want de strijd woedde met verdubbelde verbittering voort. Gorm zag, dat hij de beteekenis en de kracht van den vijand onderschat had, en deze voelde zijn moed en zelfvertrouwen stijgen naarmate hij veld won. Langzaam maar onweerstaanbaar rukte hij vooruit, de Noormannen steeds verder terugdrijvend. Aan vluchten dachten dezen niet: indien ze niet konden overwinnen, dan wilden zij tot den laatsten man vallen, na eerst hun leven zoo duur mogelijk te hebben verkocht. Steeds hardnekkiger en verwoeder werd het gevecht: kwartier werd niet gevraagd en ook niet gegeven.

Het meest onderscheidden zich de Friezen, en van dezen was Hoige een der geduchtste strijders. De strijdakst van Rolfr, die hij als zegeteeken had bewaard, was een geweldig wapen in de gespierde hand van den hoevenaar, - iedere slag trof, en iedere getroffene was een man des doods.

Met den moed der vertwijfeling streed tegen de Friezen een afdeeling Noormannen, aangevoerd door Rolfr. Zij slonk voortdurend, tot ten slotte niemand meer over was dan Rolfr, die, te voet, den wanhopigen kamp tot het uiterste voortzette. Grimmig sloeg hij nog van zich af, maar hij bloedde reeds uit verscheidene wonden, en steeds nauwer werd de kring om hem heen. Ten laatste ontzonk het wapen zijn vuist, en zwaarden, speren en knotsen werden opgeheven om hem den genadeslag toe te brengen. Nu drong Hoige naar voren en plaatste zich voor den Noorman. ‘Spaar zijn leven, vrienden,’ vroeg hij; ‘ik verzoek u dit uit naam van Yge Galama.’

Rolfr had den hoevenaar herkend. ‘Waarom doodt gij me niet?’ vroeg hij bitter. ‘Waart gij in mijn plaats geweest, dan hadt gij op geen genade kunnen rekenen,’

‘Het leven worde u geschonken ter wille van Rotrude,’ antwoordde Hoige.

‘Rotrude!’ fluisterde de Noorman; ‘zij haat en verafschuwt mij dus niet?’ Doch na een oogenblik vervolgde hij hartstochtelijk: ‘Dood mij, want ik kan en wil geen dienstman der Friezen worden.’

‘Gij zult een vrij man blijven, Rolfr, en u kunnen begeven werwaarts gij wilt. Yge Galama heeft u op Rotrudes voorspraak het leven en de vrijheid toegezegd.’

Gorm de Noorman streed nog, en het scheen wel, dat zijn krachten toenamen naarmate het aantal zijner volgelingen verminderde. Hij was een echte zoon van het Noorden, en als een everzwijn de honden die het bespringen, zoo schudde hij de vijanden van zich af, die hem te na kwamen. Verbitterd over den tegenstand, dien ze ontmoetten, drongen Friezen, Teisterbanders en Saksers met grooter woede vooruit. Gorm moest ten slotte onder hun slagen vallen, evenals het everzwijn ten laatste bezwijkt voor de overmacht.

Men eischte dat Gorm zich zou overgeven, maar hij antwoordde met een hoonlach, en zijn strijdakst suisde weer door de lucht. Doch ten laatste namen ook de krachten van dezen reus af en werden zijn slagen minder dicht en minder zeker.

Nu was zijn lot beslist, maar daar wierp zijn dochter zich tusschen hem en zijn vijanden en dekte haar vader met haar lichaam als met een schild. Door den hardnekkigen tegenstand en het bloed der wapenmakkers, dat hij vergoten had, verbitterd, eerbiedigden de Friezen noch de jeugd, noch de kinderlijke liefde van Thora, en met haar vader zou ze een wissen dood hebben gevonden, indien niet op dit oogenblik een ander jong meisje beschermend de handen had uitgebreid.

‘Rotrude!’ klonk het van Thora's lippen, en een straal van hoop verlevendigde haar oog.

‘Thora, vrees niets, uw vader en gij zult gered worden.’

Toen de Friezen de dochter van Yge Galama herkenden, lieten zij hun wapenen zinken. ‘Schenk mij het leven van Gorm en zijn dochter,’ vroeg zij. Daar naderden graaf Gerolf, Yge Galama, Ubbo Adelen, heer Diederik en de andere aanvoerders, die den laatsten tegenstand der Noormannen hadden gebroken.

‘Uw wensch zij ingewilligd,’ zei grave Gerolf, ‘er heeft heden bloed genoeg gevloeid, en Gorm is de dapperste onder de dapperen.’

Thora viel in de armen van Galama's dochter. ‘De voorspelling van Hancwin komt uit,’ mompelde zij. ‘Wij hebben u het leven te danken, maar ik vrees, dat mijn arme vader zijn wonden niet zal overleven.’

Vastrade wilde antwoorden, toen een ruiter naderde, van het paard steeg en voor Yge Galama op de knieën zonk.

‘De redder van mijn zoon Diederik,’ mompelde grave Gerolf ten hoogste verrast.

‘Yge Galama, ik heb heden mijn misdaad pogen uit te boeten; kunt gij mij thans vergeven?’

‘Sta op, Okko Juckema, gij hebt als een held gestreden en daardoor uw misdaad uitgewischt.’

De smeekeling wilde nu ook voor Ubbo Adelen neerknielen, maar deze voorkwam hem. ‘Niet aldus, Okko, het verleden is vergeten en vergeven. In de herinnering blijft niets over dan de roemrijke dag van heden, waarin gij zoo wèl uw aandeel hebt gehad.’

‘Zoo is het,’ beaamde grave Gerolf. En daarna op vroolijker toon: ‘En nu naar de stinze te Minnertsga, om van de vermoeienissen van dezen dag uit te rusten!’

XI.

Het was feest op Yge Galama's stinze. De verloving zou worden gevierd van de beminnenswaardige Vastrade met heer Diederik. Uit alle gouwen van Friesland waren, op uitnoodiging van den vader der bruid, edellieden en edelvrouwen saamgestroomd, om door hun tegenwoordigheid den luister van het feest te verhoogen.

Een schitterend gezelschap was in de ruime burchtzaal bijeen. Grave Gerolf was er met zijn beide kloeke zonen, Diederik en Walger, Yge Galama met zijn twee dochters, verder Ubbo Adelen, de gelukkige echtgenoot van Mabelia, de Liauckema's, de Tjessinga's, de Dekema's en vertegenwoordigers van andere roemruchte Friesche geslachten.

Okko Juckema was wel genood, maar niet verschenen. Hij had zich laten verontschuldigen, want, al had hij door zijn dapperheid zijn misdaad doen vergeten, toch meende hij, dat zijn verschijnen een wanklank zou mengen onder zooveel vroolijkheid en blijdschap, dat zijn bezoedeld blazoen niet meer mocht worden opgehangen naast de ongerepte wapenschilden der andere Friesche edellieden.

Op uitdrukkelijk verlangen van grave Gerolf was Hoige tegenwoordig, maar het had veel moeite gekost, eer men den braven hoevenaar had kunnen overhalen, het gezelschap van zooveel en zoo aanzienlijke ridders en edelvrouwen te deelen.

‘Mijn plaats is bij de wapenknechten en dienstbaren,’ zei Hoige, ‘en het voegt mij niet, in zoo doorluchtig gezelschap te verkeeren.’

‘Het is mijn wensch en ook die van Vastrade,’ had Yge Galama geantwoord. ‘Wij hebben u zooveel te danken, en mijn dochter verlangt dat gij getuige zult zijn van haar geluk.’

En toen Hoige nog tegenstribbelde sneed Yge Galama verder verzet af door te verklaren, dat grave Gerolf zijn tegenwoordigheid in de burchtzaal had verlangd, en dat den graaf, als vertegenwoordiger des keizers, gehoorzaamheid moest worden bewezen.

Maar hoe groot was de verbazing, neen, ontsteltenis van Hoige, toen hem aan den disch de eereplaats, aan de rechterhand van Vastrade, werd aangewezen. ‘Dat moet een vergissing zijn,’ stamelde de hoevenaar, beschroomd den kring van hooge gasten overziende. Doch de graaf zelf verzekerde hem, dat niemand meer dan hij waardig was, die plaats in te nemen.

Toen men aan het nagerecht was gekomen en in geschilderde korfjes het ooft werd binnengebracht, rees grave Gerolf op. Hij stelde het eerst een dronk in op de bevrijding van Friesland uit vreemde overheersching en op Yge Galama, door den keizer opnieuw in zijn waardigheid van potestaat bevestigd. Daarna dronk hij op de jongverloofden, die de gelukwenschen van alle aanwezigen hadden in ontvangst te nemen.

Nadat de stilte was weergekeerd, nam grave Gerolf opnieuw het woord. ‘Hebben alle Friezen als trouwe en wakkere mannen hun plicht gedaan, één is er, die zich door moed en trouw, een ridder waardig, boven allen heeft onderscheiden. Indien de beminnelijke Vastrade en mijn zoon heden de gelukkigste der stervelingen zijn, indien wij ons thans in deze zaal feestelijk bijeen vinden, hebben wij dit aan Hoige te danken. Ik heb er met den keizer over gesproken, en deze heeft mij belast mede te deelen, dat Hoige voortaan ridder Hoige van Andla zal heeten naar het riddergoed van dien naam, dat hem hierbij in vrijen en vollen eigendom wordt geschonken; dat hij een strijdakst en een zwaard in zijn wapen zal voeren - een strijdakst, omdat hij daarmee den Noormannen zoo geduchte slagen heeft toegebracht, een zwaard, omdat dit het wapen der ridders is; dat hij op den eerstvolgenden rijksdag te Paderborn is genoodigd, om daar uit de handen des keizers zelf den ridderslag te ontvangen. Leve ridder Hoige van Andla!’

Het was een geestdriftige betooging, die op deze woorden den nieuwen ridder ten deel viel. Yge Galama, Mabelia, Vastrade, Ubbo, Diederik en al de overigen kwamen Hoige de hand drukken, die nauwelijks begreep wat er rondom hem voorviel, zóó onthutst was hij door de buitengewone eer, die hem te beurt was gevallen. Hij had nooit hooger eerzucht gekend dan zijn land en zijn meester trouw te dienen; wat hij gedaan had deed hij niet uit hoop op belooning, maar enkel omdat zijn

[p. 412]

de kasuaris, naar een teekening van lascelles.

[p. 413]

rechtschapen gemoed, zijn nobel hart er hem toe dreef. Hij wist zelfs niet, dat hetgeen hij verricht had grootsch en heldhaftig was: ieder ander, dacht hij, zou in zijn plaats evenzoo gehandeld hebben.

Thans de gelijke te zijn van al die vrome en edele ridders, een riddergoed in vollen eigendom te bezitten, door 's keizers hand tot ridder te worden geslagen, - de gedachte aan dit alles deed hem duizelen. Maar de blijken van belangstelling, die men hem schonk, waren zoo welgemeend, zoo geheel vrij van ieder spoor van naijver of hoogheid, dat Hoige ten laatste zijn schuchterheid aflegde en met gepaste vrijmoedigheid op de talrijke gelukwenschen kon antwoorden.

Eenige oogenblikken later droegen dienstbaren een volledige wapenrusting binnen. Yge Galama schonk den nieuwen ridder een borstkuras van gepolijst staal, flonkerend van een dofblauwen glans; Ubbo Adelen een kostbaren helm met zilveren versierselen; Vastrade een machtig ridderzwaard met zilveren gevest. En toen Hoige zich in deze rusting had gestoken, keken allen met bewondering op tot de hooge, ridderlijke figuur, die voor geen afstammeling der oude geslachten in waardigheid en zwier van houding hoefde onder te doen.

vischmarkt te amsterdam, naar de schilderij van hans herrmann.

En toen Hoige met grave Gerolf en Yge Galama aan zijn zijden, op het burchtplein verscheen, waar de dienstbaren en wapenknechten bijeen waren, wien de groote mare was meegedeeld, steeg uit aller borst een luid gejuich op ter eere van den nieuwen ridder. Niet één misgunde hem de hooge eer, allen achtten ze wèl verdiend en voelden zich gestreeld door de gedachte, dat een der hunnen om zijn moed en trouw in de edele ridderschap was opgenomen. De oude Wicbert schreide van aandoening, toen hij Hoiges handen in de zijne drukte. ‘Wat een gelukkige dag: de goede Vastrade de verloofde van heer Diederik, 's graven Gerolfs zoon, en de trouwe Hoige tot zoo hooge waardigheid verheven!’

Terwijl het feest nog werd voortgezet, begaven Mabelia en Vastrade zich naar een klein vertrekje in den burcht, waar Thora, de dochter van Gorm den Noorman, zich bevond.

Na den slag, die aan de heerschappij der Noormannen in Friesland een einde maakte,

[p. 414]

waren Thora en haar vader gastvrij en liefdevol in de stinze van Yge Galama opgenomen. Ondanks de zorgvuldigste verpleging mocht het niet gelukken, Gorm in het leven te behouden. Maar vóór hij stierf beval hij, getroffen door de edelmoedigheid van zijn vijand, Thora in de hoede van Yge Galama aan, daar zij liever in het land der Friezen bleet dan met Rolfr naar haar vaderland terug te keeren. ‘Het is misschien ook beter zoo,’ zei Gorm. ‘Hier zal thans vrede en rust heerschen en zult gij liefhebbende harten om u heen vinden, terwijl in ons land het woeste oorlogsbedrijf het hoogste wordt geacht.’

Yge Galama behandelde Thora met eerbied, zijn dochters haar met zusterlijke genegenheid en trachtten haar door allerlei oplettendheden schadeloos te stellen voor het verlies van den vader, dien ze, ondanks zijn ruwe natuur, toch zoozeer had liefgehad.

Op het aandringen van den potestaat en zijn dochters om het feest ter eere van Vastrades verloving bij te wonen, had ze geantwoord met de bede, in haar kamer te mogen blijven. Feestvreugde betaamde haar niet waar ze nog treurde over het groote verlies, dat haar had getroffen, en het aanschouwen van zooveel opgewektheid en vroolijkheid zou haar nog droeviger stemmen, de wonde, die haar was geslagen, nog meer doen schrijnen.

Men eerbiedigde haar wensch, maar zoodra Vastrade en Mabelia zich voegzaam uit den kring der feestgenooten konden verwijderen, begaven zij zich naar de dochter van den Noorman, die haar met een stillen glimlach ontving.

‘Wat is ze mooi in haar stemmig rouwgewaad,’ dacht Mabelia, en Vastrade liet de in de burchtzaal aanwezige jeugdige ridders haar geestesoog voorbijtrekken, om zich af te vragen, wie het waardigst zou zijn, deze blonde dochter van het hooge Noorden als zijn gemalin naar zijn burcht te voeren.

Thora was opgerezen, en Vastrade omhelzend, wenschte ze haar geluk met den blijden dag van heden. ‘Vastrade, ik zie een gelukkige toekomst voor u in het verschiet.’ Zij hield een oogenblik op, als staarde zij in de komende tijden, waarvan het geheim voor haar ontsluierd scheen, en vervolgde met het gelaat en het majestueuze gebaar van een profetes: ‘Gij zult de moeder zijn van een groot en roemrijk geslacht, dat zal uitmunten in den raad en op het veld en dat vrij en onafhankelijk zal heerschen over de lage landen aan zee.’

Vastrade en Mabelia zwegen, getroffen door die woorden, die stem, dat gelaat stralend van begeestering. Eindelijk had Vastrade de spraak herkregen; onstuimig omhelsde ze de dochter van den Noorman en riep uit: ‘Thora! mijn lieve Thora! Ook gij moet gelukkig zijn. In de burchtzaal is meer dan één ridder, hoog van afkomst en hoog van moed, die zich gelukkig zou achten, u als zijn eegade naar zijn stinze te geleiden.’

Thora maakte zich zachtjes uit de omhelzing los en zei ernstig: ‘Vastrade, ik heb lang en ernstig nagedacht, maar nu ik Jesus heb leeren kennen, wil ik geen anderen bruidegom erkennen en toebehooren dan Hem. Naar een klooster wil ik mij begeven, en daar zal ik veel bidden voor u allen, maar vooral voor mijn arme landgenooten, opdat hun oogen geopend worden voor het licht van het ware geloof.’

‘Mijn lieve zuster,’ zei Vastrade, Thora omhelzend, maar ze kon er niet meer bijvoegen, want haar oogen waren vol tranen en snikkend verborg ze het hoofd tegen den schouder harer vriendin.

Vele jaren nog bestuurde Yge Galama de Friesche gouwen, waar na de bevrijding uit de Noorsche overheersching welvaart en bloei terugkeerden. En na zijn dood werd Ubbo Adelen als potestaat gehuldigd en, in het voetspoor van Yge Galama tredend, wist hij zich de hoogachting en aanhankelijkheid zijner onderhoorigen te verwerven, evenals Mabelia door haar minzaamheid en mildheid de genegenheid der Friezen had gewonnen.

Ridder Hoige van Andla toonde zich ook in het vervolg een dapper en vermetel krijgsman. Hij volgde de banieren des keizers, die hem tot ridder had geslagen, en nam deel aan den vermaarden veldslag bij Leuven, waar koning Arnulf den Noormannen, die opnieuw in de Duitsche landen waren gevallen, een beslissende en vernietigende nederlaag toebracht. In dezen slag sneuvelde Okko Juckema, wiens laatsten groet en bede om vergeving ridder Hoige aan Yge Galama en de zijnen overbracht.

Vastrade en heer Diederik werden een gelukkig paar. Thora's voorspelling ging in vervulling. Een hunner zonen, Diederik geheeten, werd de eerste graaf van Holland, en nadat hij met de grafelijke waardigheid was bekleed, bracht hij een bezoek aan het klooster der Kanonikessen te Stavoren, waarvan abdis was Thora, de dochter van Gorm den Noorman.