Bedeeling.
Naar Ph. Sadée.
‘Hé, is dìt van Sadée?’ - hoor ik hier en daar een plaatjeskijker uitroepen - ‘en ik dacht dat die alleen strandtafreelen schilderde....’
Daar is veel van aan: Sadée schildert meestal zee- en visschersvolk, want de koopers van schilderijen - buitenlanders vooral - willen nu eenmaal van Sadée strand-metfiguren, zooals ze van Mauve heide-met-schapen wilden, van Klinkenberg stadsgezichten vragen, van Apol wintertjes, van Jozef Israëls - ja, van Israëls hadden ze wel graag àlles wat zijn vruchtbaar en veelzijdig talent oplevert.
Zoo is 't dan gekomen, dat Sadée, die be gon op het voorbeeld van Van den Berg, zijn weinig bekenden leermeester, met klassieke, historische en bijbelsche tafreelen, later voor namelijk populair werd als schilder van Scheveningsche strandtooneeltjes, schoon hij ook wel stadsgezichten en kerkinterieurs gemaakt heeft. Philip Sadée is nog een der ouderen die, onder klassieke leiding aangevangen en gevormd, duchtig ingewijd in de geheimen van techniek, van licht- en schaduwverdeeling, van compositie en kleurverhouding, eindelijk der systemen dorheid moede, volop te gast ging aan de geneugten eener goedmoedige romantiek, waarvan Ary Scheffer de geestelijke vader was.
En een romantieker in zijn hart is Sadée altoos gebleven: zijn doeken doen den aanschouwer een tragisch of vroolijk verhaal, wekken allereerst belangstelling om den droeven of komischen kant der voorstelling, geven niet de werkelijkheid direct, zoodat we, vóór zijn werk komend, plots overrompeld worden door haar jubel of haar klacht - gelijk we dit bij Israëls, bij Jaap Maris zoo heerlijk ondergaan - maar een tafreel, door den schilder met te waardeeren penseelvaardigheid en kleurgevoeligheid naar vaste regelen van compositie in elkaêr gezet, dat aanschouwelijk maakt eenig literair gegeven, waarop de beschouwer dan naar welgevallen kan voortborduren.
Zoo herinneren we ons van Sadée schreiende visschersvrouwen, en kalm verwachtende, en blij verwelkomende - en altijd is hij onderhoudend, vriendelijk, smaakvol, gevoelig. En het publiek ziet zijn schilderijen graag en koopt ze, en hangt ze, met prachtige vergulde lijsten eromheen, te pronk in zijn salons; en de schilder verwerft velerlei eeremetaal en somtijds ook een ridderorde - Sadée bezit die van St. Michaël - en geraakt tot welverdienden welstand.
Het tooneeltje op onze plaat zal zeker in den smaak van het meerendeel onzer lezers vallen; het onderscheidt zich door de Sadée eigene gemakkelijkheid van teekening en weloverwogen schikking der figuren, waarvan elk in 't bijzonder zich leent tot een vertelseltje, welke verhaaltjes te zamen dan den literairen inhoud van het geheel vormen.
M.V.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd