De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

Kijkjes in Spanje.
(Vervolg.)

Madrid, de hoofdstad van Spanje, is bekend om zijn wandelplaatsen en openbare pleinen - vermaard is de Plaza de Oriente met het standbeeld van Filips IV, in een wijden kring omgeven door vier en veertig standbeelden van Spaansche koningen, - bekend om zijn drie en negentig kerken en kapellen, waarvan sommige rijk aan meesterwerken van beroemde Spaansche, Italiaansche en Nederlandsche schilders.

Maar de grootste roem van Madrid maken zijn museums uit: het koninklijk schilderijen-museum, Museo del Prado, dat de rijkste en voortreffelijkste verzameling van geheel de wereld bevat; het museum der zeevaart, en de Armeria, een zeldzaam rijke collectie wapenen.

Wanneer men de wapenzaal van Madrid binnentreedt, staat men voor een leger schitterende en ontzaglijke ruiters, met staal omgord, degen of lans in de vuist. De wanden zijn bedekt met harnassen, helmen, bogen, geweren, degens, hellebaarden en reuzenlansen, die van den vloer tot het gewelf reiken, waaraan banieren hangen van alle legers der wereld, zegeteekenen van Lepanto, van St. Quentin, van den onafhankelijkheidsoorlog, van de oorlogen in Afrika, op Cuba en in Mexico.

In het midden der zaal zijn de wapenrustingen der ruiters; men ziet er die van Karel V, Filips II, Emmanuel Philibert van Savoye en Christophorus Columbus. Op voetstukken staan helmen, borstschilden, stormhoeden, halskragen, knieschijven, die aan de koningen van Arragon, Castilië en Navarra hebben toebehoord. Verder ziet men er helmpjes en harnassen van jonge prinsen, degens en schilden door Pausen en monarchen geschonken. Langs de wanden andere wapenrustingen: die van den markies van Pescara, van den dichterkrijgsman Garcilasso de la Vega, van den markies de Santa Cruz; en van de eene wapenrusting tot de andere Arabische, Perzische en Moorsche banieren, die in stukken vallen. In de glazen kasten ziet men een lange rij degens van de grootste krijgshelden: van Condé, Fer-

[p. 396]

nando Cortez, Pizarro, den Cid, don Juan van Oostenrijk, en wat verder den stormhoed van Boabdil, den laatsten Moorschen koning van Granada, het schild van Frans I, die te Madrid heeft gevangen gezeten, den veldstoel van Karel V.

In een hoek der zaal zijn de zegeteekenen gerangschikt, op de Turksche legers behaald: helmen met juweelen overladen, halsketenen van slaven, kromzwaarden met fluweelen scheeden, die, met goud omboord, rijk geborduurd en bepareld zijn; de buit van Ali Bascia, die in den slag bij Lepanto op het admiraalschip sneuvelde. Langs een andere zijde ziet men halssieraden en kruisen van de vorsten der Gothen: in een ander vertrek de voorwerpen, buitgemaakt op de Indianen van Marivales, de Mooren van Cagayan en van Mindanao, de wilden van de verst verwijderde eilanden in Oceanië, als halssnoeren van slakkenschelpen, pijpen van geel koper, houten afgodsbeelden, slavenkleederen van palmbladeren, vergiftigde pijlen enz.

En waar men zich ook wendt - zegt Edmondo de Amicis in zijn reeds aangehaald werk - overal ziet men rijzadels van koningen, maliënkolders, veldslangen, historische trommen, sjerpen, opschriften, herinneringen en beelden van alle tijden en landen, van de komst der Gothen af tot den slag bij Tetuan, van Mexico tot China.

Belangrijk ook is het Museum voor de Scheepvaart, waar een der zalen den naam draagt van kabinet der ontdekkers. De naam duidt reeds den inhoud aan. Men ziet er zegeteekenen, wapenen en voortbrengselen, afkomstig van de landen, in de 15e en 16e eeuw door Spanjaarden ontdekt, de portretten van Columbus, Pizarro en Cortez; een stuk van den boom, waaronder de veroveraar van Mexico in dien vermaarden noche triste (droevigen nacht) rustte, nadat hij zich met zijn handvol dapperen een doortocht had gebaand door het ontzaglijke leger, dat hem in de vallei van Otumba opwachtte; een vaas uit den stam van den boom gehouwen, waaronder de groote ontdekkingsreiziger Cook den laatsten adem uitblies; een reeks portretten van vermaarde zeevaarders, en in het midden een groot schilderij, dat de drie schepen van Columbus, de Nina, de Pinta en de Santa Maria voorstelt op het oogenblik dat zij de kust ontdekken, al de matrozen vreugdekreten aanheffen, de nieuwe wereld begroeten en God danken.

toledo gezien van den oever der taag.

De andere zalen, tien in getal, zijn eveneens met kostbare voorwerpen gevuld. In die naast het kabinet der ontdekkers zijn de herinneringen aan den slag van Trafalgar verzameld: de schilderij der Allerheiligste Drievuldigheid, die in de achterkajuit van het schip Real Trinidad was en die weinige minuten vóór het vaartuig zonk den Engelschen ontnomen werd; de hoed en degen van Gravina, den admiraal der Spaansche vloot, die aan de gevolgen zijner wonden overleed; een model der Sant' Anna, een der weinige schepen, die behouden uit den strijd kwamen. Verder een kelk, gesneden uit het hout van den boom, onder welks lommer den 19en Maart 1519 te Havanna de eerste H. Mis werd opgedragen, en andere om afkomst, oudheid of vreemdsoortigheid merkwaardige zaken.

In een andere groote zaal vindt men een vloot van galjoenen, karveelen, brigantijnen, korvetten, fregatten, schepen van alle zeeën en alle eeuwen, gewapend, gevlagd, geproviandeerd, zoodat ze slechts een gunstigen wind schijnen af te wachten om zee te kiezen.

de taag met de alcantara-brug bij toledo.

Madrid bezit nog een groot aantal andere musea, maar zijn grootste schat, het pronkjuweel, dat iedere andere stad der wereld het benijdt, is het Koninklijk Museum van Schilderijen, het vermaarde Museo del Prado.

In de eerste zaal zijn slechts enkele groote schilderijen van Luca Giordano, in de tweede de schilderijen van Goya, den laatsten grooten Spaanschen schilder, in de derde, ruim als een plein, de meesterstukken der eerste kunstenaars uit Spanje en Italië. Men vindt er de Maagden van Murillo, de Heiligen van Ribera, de portretten van Velasquez, verder Raphaël, Michel Angelo, del Sarto, Titiaan, Tintoretto, Paolo Veronese, Correggio, Domenichino en Guido Reni. In een andere zaal de Fransche school: Poussin, Duguet en Lorrain; in twee andere, zeer ruime zalen zijn de wanden bedekt met schilderijen van Nederlandsche, Vlaamsche en Duitsche meesters: Breughel en Teniers, Rubens en Rembrandt, Van Dijck en Jordaens, Dürer en Schön.

Van de Spaansche schilders zijn vier meesters hier rijk vertegenwoordigd: Goya, Ribera, Velasquez en Murillo. Goya is de jongste, de meest nationale schilder van de vier. Hij is de schilder der toreros, van smokkelaars en dieven, en van den onafhankelijkheids oorlog. Aangrijpend is zijn Worsteling der bewoners van Madrid tegen de Mamelukken van Napoleon I, met levensgroote figuren. Ribera is de schilder der heiligen figuren en zijn schilderijen zijn zoovele in getal, dat men er een museum mee zou kunnen vullen; beroemd is zijn Marteldood van den H. Bartholomeus. Schitterender is de groote Velasquez, van wien men het portret van den hertog d'Olivares, de Spinsters, de Drinkers, de Overgave van Breda en zooveel andere meesterstukken in dit museum kan bewonderen. Maar boven allen staat Murillo, die het realisme van Velasquez met het krachtig effect van Ribera, met de harmonieuze doorschijnendheid van Titiaan, met de schitterende levendigheid

de kathedraal van toledo.

[p. 397]

bedeeling, naar de schilderij van ph. sadée.

[p. 398]

van Rubens vereenigt. Spanje schonk hem den naam van schilder der Ontvangenissen, omdat hij in deze voorstelling onovertroffen was. Er zijn vier Ontvangenissen van Murillo in het Museum del Prado te Madrid, benevens andere meesterwerken, die de bewondering der geheele wereld hebben opgewekt.

Naar een dorpje ten noordwesten van Madrid, Escorial, heet het vermaarde slot en Hiëronymietenklooster San Lorenzo el Real, door Filips II gebouwd ter vervulling eener gelofte, door dien koning in den slag bij Sint Quentin, 10 Augustus 1557, afgelegd. Daar de H. Laurentius, wiens gedachtenis de H. Kerk op dien dag viert en wiens bijstand de koning tot het behalen der zege had ingeroepen, op een gloeienden rooster werd gemarteld, wilde Filips II, dat het gebouw den vorm van een rooster zou hebben. De plattegrond is een rechthoekig parallelogram. Aan de vier hoeken verheffen zich vier groote vierkante torens met een spits toeloopend dak, die de vier voeten van den rooster voorstellen; de kerk en het paleis, die aan de eene zijde verrijzen, stellen het handvatsel voor; de inwendige gebouwen, die de twee langste zijden samenvoegen, bekleeden de plaats der dwarsstaven. Andere kleinere gebouwen verheffen zich buiten het parallellogram, op korten afstand van het klooster, langs een der korte en een der lange zijden, en vormen twee groote pleinen; aan de andere twee zijden zijn de tuinen, gevels, poorten en vestibulen. De lengte bedraagt 240, de breedte 190 meters, het aantal torens is zeven, dat der poorten vijftien, dat der vensters 1100. De bouwmeesters van dezen reuzenbouw, door de Spanjaarden het achtste wonder der wereld genoemd, waren Juan Bautista de Toledo en Juan de Herrera.

In de prachtige, naar het model der St.-Pieterskerk te Rome gebouwde basiliek, die, behalve het onder een indrukwekkenden, 107 meter hoogen koepel gelegen hoofdaltaar 48 altaren bevat en prachtige muurschilderingen van Giordano, Carduchi, Pellegrino en andere Italiaansche meesters, bevinden zich twee groote biddende groepen van verguld brons aan weerszijden van het hoogaltaar, Karel V en Filips II met gemalin en bloedverwanten voorstellend.

Onder het hoogaltaar is de begraafplaats der koningen, el Panteon de los Reyes, een achthoek van ongeveer tien meter middellijn, aan welks wanden de doodkisten in nissen boven elkander staan. Al de Spaansche koningen sedert Karel V liggen hier begraven, met uitzondering alleen van Filips V en Ferdinand VII, wier stoffelijk overschot te Madrid rust. Eén plaats is nog open, die, bestemd voor den jongen koning Alfons XIII. De begrafeniskapel wordt gesloten door een uit verguld brons zeer kundig bewerkte deur. Marmeren treden voeren naar omlaag; de vloer is van marmer en jaspis, en de koepel van brons.

Het merkwaardigste van het geheele paleis zijn de kamers, waarin Filips II bijna met den eenvoud van een monnik leefde, zijn bidstoel in den hoek van het koor naast de galerij, waar het beroemdste kunstwerk van het Escuriaal hangt, een levensgroote Christus aan het kruis, door Benvenuto Cellini uit marmer bewerkt, en eindelijk zijn werk- en sterfkamer. In den wand der kamer was een opening, zoodat de koning op zijn ziekbed den priester op het altaar kon zien. In het vertrek zijn nog eenige stoelen, die door Filips II gebruikt werden, twee bankjes, waarop zijn door de jicht gekweld been rustte, en een inktkoker.

(Slot volgt.)