De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

Vondeling en dievegge,
door
Christine.
(Vervolg.)

Toen Betsie geen geneesmiddelen meer schenen te baten en de toestand meer en meer bedenkelijk werd, stelde Anna op zekeren dag voor, gezamenlijk een novene te houden ter eere van Onze Lieve Vrouw van Lourdes en haar het water uit de bron te drinken te geven. Maria heeft zoovelen reeds genezen, die met betrouwen tot Haar hun toevlucht namen, hun gebed zou zeker niet onverhoord blijven. Henri drukte bij dit voorstel vertrouwelijk de hand van het jonge meisje: ‘Ja, Anna,’ zei hij, ‘laten wij samen bidden; uw gebed zal zeker verhoord worden.’

Verwonderd keek zij hem aan: ‘Waarom het mijne meer dan het uwe?’

‘Zou het gebed van een engel dan geen verhooring vinden?’ was zijn antwoord, en daarbij zag hij haar zoo beteekenisvol aan, dat Anna haar gelaat voelde gloeien en zij zich afwendde om zijn blik te ontgaan en dien blos te verbergen. Wat moest dàt beteekenen? Zij vond er geen verklaring voor en kon ook niet weten dat de genegenheid, die zij in haar hart trachtte te smoren, reeds binnengeslopen was in het gemoed van den jongen man, dat ook daar een strijd, een hevige strijd gestreden werd tusschen liefde en familietrots.

Hij, de zoon eener achtenswaardige familie, die overal gerust zijn naam mocht noemen en aan elke deur kon aankloppen, zou de hand reiken aan een meisje uit een boerendorpje gekomen om de ondergeschikte, de dienstbode zijner moeder te zijn, een meisje, wel is waar lief, edel van karakter en rein van gemoed, maar wier naam onbekend was, wier ouders niet konden genoemd worden, en die alleen op aanbeveling van dokter Terhorst was opgenomen. Mocht hij, kon hij zijn familie die oneer aandoen; moest hij niet veeleer trachten, door een huwelijk in zijn stand zijn familienaam nog meer luister bij te zetten? Maar zou hij het geluk vinden in een rijk huwelijk, zou hij het beeld van Anna, dat in zijn hart gegrift stond, kunnen uitwisschen en een ander daarvoor plaatsen?

Geen wonder dat Henri leed, en ook hij kon geen scheiding teweegbrengen, hoewel dit het eenige middel scheen om zijn hart tot zwijgen te brengen; hij kon zijn hulpbehoevende moeder en de arme zieke niet verlaten.

In die stemming begonnen Henri en Anna de novene, die zij ook voor zich zelven baden, om uitkomst, om onderwerping aan Gods H. Wil; wie zal het hun euvel duiden? De novene werd in de ziekekamer gehouden, mevrouw Van Hasselt en ook de dienstboden baden mee, ja zelfs de zieke, voor zoover haar krachten dit toelieten. De dagen gingen voorbij zonder merkbare verandering, tot op den laatsten dag, toen een verhooging van koorts den toestand nog gevaarlijker maakte. Maar de koorts bedaarde plotseling en met een zucht van verlichting viel de zieke in slaap.

De jonge dokter, overtuigd dat dit een goed teeken was, beval iedereen die zoete rust niet te storen en gaf nu eenige hoop. En ja, herstel kwam, langzaam, uiterst langzaam, maar toch, elke dag bracht nieuwe krachten, en na verloop van een paar weken kon Betsie het bed verlaten. Wat waren allen gelukkig en dankbaar, dat Maria hun gebeden verhoord had en de geliefde vriendin hun weergegeven was. En toen eindelijk de dag kwam, dat de herstellende voor het eerst weer de huiskamer zou betreden, beijverden allen zich om dat gezellige vertrek te versieren; het welkom in gouden letters prijkte boven de deur met groen en bloemen om kranst, een gemakkelijke leunstoel met zachte kussens opgevuld, wachtte haar bij de tafel, en toen zij, ondersteund door Henri en Anna, binnentrad, strompelde mevrouw Van Hasselt, op haar stok geleund, de geliefde vriendin te gemoet, terwijl de dienstboden ook naderden om haar geluk te wenschen. Weder na zoo langen, bangen tijd, zou zij het middagmaal met haar dierbaren gebruiken; de tafel was versierd zooals Betsie het zoo gaarne zag, en toen allen gezeten waren, wilde Anna, volgens haar gewoonte, sedert Henri weer thuis was, zich stil verwijderen. Zij behoorde immers niet tot den familiekring, al had zij met hen samen het leed gedragen, de vreugde mocht zij niet deelen, haar kieschheid verbood dit.

Maar mevrouw hield haar tegen: ‘Neen, mijn kind,’ zei zij, ‘gij moet hier blijven, voortaan is uw plaats bij ons aan tafel.’ Al sprekende, drong zij het meisje zich neer te zetten en Anna gehoorzaamde.

Het waren gelukkige menschen, die daar te zamen waren, allen straalde de blijdschap uit de oogen, zelfs het kamermeisje, dat de tafel diende, zag er vroolijk en opgewekt uit, alleen Anna bleef stil en als in zich zelve gekeerd. Ondanks al de hartelijke goedheid, haar bewezen, voelde zij zich niet op haar plaats en dit maakte haar verlegen.

Aan het dessert stond Henri op, en zijn glas in de hand nemend, stelde hij voor te drinken op de algeheele genezing van Betsie; dat zij spoedig weer in staat mocht wezen, haar gewone bezigheden, die, zooals hij wel wist, grootendeels de liefdadigheid tot doel hadden, weer ter hand te nemen. Allen klonken en wenschten Betsie voor de zooveelste maal geluk, gezondheid en volkomen herstel

[p. 399]

toe, maar toen aan die gevoelsuitingen een einde was gekomen, zei Betsie op den haar eigen kalmen toon, dat zij nu ook wel een woordje wenschte te spreken.

‘Welnu, ik, als president van de feesttafel, stel voor, het woord te geven aan de koningin van dit feest,’ zei Henri lachend.

‘Als ik de koningin ben,’ hernam Betsie, ‘moeten al mijn wenschen als zooveel bevelen gehoorzaamd worden. Gedurende mijn langdurige ziekte heb ik gelegenheid te over gehad, de belangelooze liefde en toewijding te bewonderen, waarmee Anna mij verzorgd en verpleegd heeft. Ik wist reeds, dat het lieve meisje aan ons gehecht was en dat haar niets te veel was, als het gold ons die genegenheid door daden te bewijzen; maar toen ik, nacht aan nacht, slapeloos op mijn legerstede lag en Anna's hand zoo zorgzaam en liefdevol als die eener dochter mijn gloeiend hoofd wist te verkoelen, mij een verkwikkenden dronk toereikte, mij met zachte woorden bemoedigde, heb ik het betreurd, dat zij niet mijn dochter is. Het huwelijk was mijn roeping niet en de beoefening der naastenliefde, na de liefde tot God, is het doel van mijn leven geweest en zal het nog zijn, maar ik wensch mij een gezellin en helpster te verschaffen: Niet langer zal Anna een ondergeschikte zijn; ik verlang haar de rechten en voordeelen van een eigen kind te geven. Reeds heb ik mijn testament veranderd en zal zij, behoudens eenige legaten, mijn eenige erfgename wezen, maar al tijdens mijn leven wil ik haar onafhankelijkheid verzekeren. Ik wil daarom een gedeelte van mijn fortuin vaststellen, zoodat aan niemand dan aan Anna de rente zal kunnen uitbetaald worden, en ik meen, daarmee slechts weinig gedaan te hebben in vergelijking met wat zij voor mij deed. En nu, lieve Anna, nog één vraag: wilt gij mijn aangenomen dochter zijn?’

Gedurende deze toespraak was het jonge meisje beurtelings bleek en rood geworden, zij durfde de oogen niet opslaan en haar ooren nauwelijks gelooven. En toen kwam de gedachte in haar op, of het nu niet de tijd was om haar levensgeschiedenis aan hare beschermsters te verhalen. Maar zou zij ze dan niet voor altijd van zich afstooten, zouden zij zich dan niet met verachting van haar afwenden? Toen Betsie nu bij haar laatste woorden de armen naar haar uitstrekte, wierp zich Anna suikkend aan haar borst, het was haar niet mogelijk te spreken, de ontroering sloot haar de lippen.

Henri had dit tafereel roerloos aangestaard, een vage hoop begon in zijn hart te ontkiemen; het scheen hem toe, dat zijn wenschen toch nog vervuld zouden kunnen worden. Nu nog niet, maar later, als de aangenomen dochter van Betsie Langeveld zou zijn opgenomen in de wereld, waarin hij gewoon was te verkeeren, zou hij de woorden spreken, die, naar hij hoopte, hem het geluk zouden brengen.

Voor het oogenblik kwam de natuur van den geneesheer boven; het scheen hem toe, dat de ontroering, die Betsie en Anna en ook mevrouw had aangegrepen, een noodlottigen invloed op de pas genezene kon hebben, en daarom haastte hij zich door een paar vroolijke kwinkslagen de gemoederen te bedaren: ‘Zooeven,’ zei hij, ‘dronken wij op de gezondheid van de koningin van dit feest, en nu hebben wij er nog een prinsesje bij gekregen. Hoera, lang zullen zij leven in de gloria!’

Zingend en lachend stiet hij aan met het inmiddels gevulde glas en zag met voldoening dat Betsie haar ontroering meester werd. Niet zoo Anna, zij bleef zenuwachtig en gejaagd, voortdurend glinsterden tranen in haar oogen, en een sterken blos deed haar wangen gloeien. Mevrouw bemerkte het en ried haar aan zich te ruste te begeven:

‘Morgen komt er weer een dag, dan kunnen wij in kalmte en bedaardheid alles verder overleggen. Nu zult ge nog een kamertje bewonen, maar weldra zal er een andere in gereedheid gebracht worden naast de kamer van Betsie, want gij moet nu altijd bij ons zijn.’

Anna was blijde, zich terug te kunnen trekken en na een hartelijken avondgroet, ditmaal nog inniger dan vroeger, ging zij naar de bovenverdieping, waar haar kamertje was. Loom liet zij zich op een stoel neervallen; alles dwarrelde haar voor den geest, het was alsof een zware koorts haar het bloed door de aderen joeg, maar haar gedachten bleven helder en gedurig herhaalde zij bij zich zelve: ‘Ik, haar aangenomen kind! Ik, de vondeling, de dochter van een bedelares, een zwerfster, die op den weg bezweek van ellende en honger; ik, van wie gezegd wordt, dat ik mijn pleegmoeder bestal, en die het dorp moest verlaten, gebukt onder die schande! Neen, nooit, dat mag, dat zal niet gebeuren. Nu is het tijd, nu moet ik heengaan! Langer dralen zou mijn besluit doen wankelen!’

Anna zonk op de knieën voor het kruisbeeld, dat Betsie haar eens schonk en smeekte met gevouwen handen: ‘O, God, geef mij kracht het kruis te dragen, dat Gij mij op de schouders legt. Help mij, o Jesus, mijn plicht te doen, en doe Gij dan met mij volgens Uw Goddelijk welbehagen.’

Nog geruim en tijd bleef zij geknield liggen, langzamerhand bedaarde haar gejaagdheid, de blos op haar wangen verbleekte, haar oogen schitterden niet meer zoo koortsachtig; het scheen dat haar gebed verhoord was, want vol moed stond zij op, en een blad papier uit haar kastje nemende, schreef zij er eenige regels op. Zonder dat zij het bemerkte viel er een traan op. Daarna nam zij een klein gebedenboekje, hetzelfde, dat bij haar stervende moeder was gevonden, en legde dit met den brief op tafel. Nu pakte zij de meest noodzakelijke kleedingstukken in een handkoffer, en na dien gesloten te hebben, legde zij zich ter ruste.

Haar slaap was even kalm als die van een kind, alleen steeg nu en dan een zucht uit haar boezem op, maar toch gevoelde zij zich verkwikt, toen zij ontwaakte. De dag brak aan, een rozige gloed vulde haar kamertje, maar die glans weerkaatste niet in haar binnenste, daar was alles duister en grauw.

Snel stond zij op, kleedde zich, en na een kort gebed ging zij onhoorbaar de kamer uit, de trappen af en aan de huisdeur gekomen, scheen zij nog een oogenblik te aarzelen. Maar zij overwon haar zwakheid, moedig opende zij de deur en trad naar buiten; zij draaide daarna den sleutel om in het slot, en na zich vergewist te hebben, dat de huisdeur goed gesloten was, liet zij zachtkens den sleutel door de gleuf van de brievenbus glijden. En nu, met haar koffertje in de hand, spoedde zij zich naar de kerk, waar zij gewoon was Maria Bergman te ontmoeten. Ook wenschte zij de H. Mis bij te wonen alvorens de stad te verlaten, waar zij drie zulke gelukkige jaren had doorgebracht. Wat bad, wat smeekte zij roerend gedurende de H. Offerande, om de genade en de kracht, die zij zoo noodig had! Wat weende zij heete tranen bij de gedachte aan diegenen, die zij voor altijd had verlaten. Maar de Goddelijke Heiland troostte haar en maakte het lijden zoet en den last licht, zoodat zij bij het verlaten van de kerk kalm haar plannen met haar vriendin kon bespreken. Zij vertelde het meisje, dat het haar door onvoorziene omstandigheden, die zij niet kon meedeelen, onmogelijk was, in Den Haag te blijven en zij vertrekken wilde, zoover als het maar kon.

Ontsteld hoorde Marie haar aan: ‘Wat is er toch gebeurd, lieve Anna, vertrouw mij uw leed; ik zie het wel, gij zijt ongelukkig.’

Anna schudde het hoofd: ‘Ik heb geen tijd,’ fluisterde zij, ‘zoo spoedig mogelijk moet ik vertrekken; ach, help mij, beste Marie, waar moet ik heen, ik heb geen thuis.’

‘Maar ik wel, en ik ben zeker dat mijn lief moedertje zich over u zal ontfermen; ga gerust naar Antwerpen, hier is ons adres, en zeg haar, dat ik u stuur; zij zal u ontvangen, alsof ik het zelf was.’

‘Lieve Marie, trouwe vriendin, zóó wilt gij handelen, ook zonder de redenen te kennen, die mij voortdrijven in den vreemde?’

‘Ja, Annalief, want welke die redenen ook zijn, ik ben er zeker van, dat gij u niets te verwijten hebt.’

‘Nog een verzoek, Marie, beloof mij, dat gij aan niemand, wie dan ook, zult zeggen, waar ik ben.’

‘Ik beloof het u, mijn hand er op; en nu ga, vaarwel, lieve vriendin, mogen wij elkander spoedig weerzien. Goede reis en groet moedertje voor mij.’

‘Dank, dank, voor uw vriendschap,’ en met een hartelijken handdruk scheidden de beide meisjes.

Anna spoedde zich naar het station en weldra zat zij in den trein. Weer ging zij een onbekende toekomst te gemoet, maar nu zonder doel, zonder eenige hoop.

Een paar uur later was het huishouden van mevrouw Van Hasselt in groote opschudding; de meiden hadden de deur gesloten gevonden en den sleutel in de brievenbus. Dit gebeurde dikwijls, wanneer de dokter 's morgens vroeg naar een zieke ging, zoodat dit geen verwondering wekte. Een der dienstboden had als gewoonlijk aan de deur van Anna's kamertje getikt om haar te wekken en was daarna aan haar bezigheden gegaan. Maar een half uur, een uur verliep en Anna kwam niet te voorschijn. Verwonderd over dit lange slapen, ging het kamermeisje nog eens aan de deur kloppen, maar toen zij geen antwoord kreeg, ging zij naar binnen en zag dat Anna er niet meer was. Misschien was zij wel vroeg naar de kerk gegaan en zou zoo aanstonds terugkeeren. Zoo lang was zij nog nooit uitgebleven, 't was onbegrijpelijk!

Intusschen ging de tijd voorbij en nu klonk het schelletje van de kamer van Betsie, die verlangde haar lieveling bij zich te zien, zooals tot nu toe elke morgen geweest was. Het kamermeisje ging naar boven en meldde haar, dat Anna niet thuis en waarschijnlijk ter kerke was.

Betsie kleedde zich, in stilte verwonderd over het uitblijven van haar trouwe verpleegster, en ging daarna naar de kamer van mevrouw. Ook deze begreep niet waar Anna zijn kon en droeg Betsie op, aan haar zoon te vragen bij haar te komen, daar men dan kon overleggen wat te doen. Zij gevoelde zich zoo angstig te moede, alsof hun een ongeluk boven het hoofd hing. Juist deelde Betsy haar mee, dat Henri niet thuis was, daar de huissleutel in de brievenbus lag, toen tot beider verwondering de jonge man binnentrad en wel in gewoon huistoilet. Henri zag dadelijk aan de ontstelde gezichten der beide dames dat er iets gebeurd was, en hoorde nu, dat zij zich bezorgd maakten over het lange uitblijven van Anna. Dadelijk zond hij nu een der meiden naar de pastorie van de kerk, waar, zooals men wel wist, Anna gewoon was de H. Mis bij te wonen. Onderwijl gingen zij naar de huiskamer om te ontbijten, maar de angst belette hem iets te gebruiken; toch kwam het nog niet in hun gedachten op, dat het meisje de vlucht kon genomen hebben.

Eindelijk kwam de dienstbode terug en berichtte, dat Anna dien morgen in de eerste H. Mis was geweest en een handkoffertje bij zich had gehad. Stom van verbazing zaten de dames elkander en Henri aan te zien, maar hij sprong op en zei:

‘Als dat zoo is, moet zij ongetwijfeld gisteren of dezen morgen, de een of andere tijding hebben ontvangen, die haar dwong te vertrekken. Laten wij niet voorbarig oordeelen, alles komt nog wel terecht.’ En zich tot Betsie wendend, verzocht hij haar naar Anna's kamer te gaan en na te zien of er niet iets te vinden was, wat opheldering kon geven. Het was hem niet mogelijk te denken, dat Anna zou zijn heengegaan zonder één woord, zonder een afscheidsgroet. Maar Henri zei niet alles wat hij dacht; het kwam hem voor, dat Anna juist om hem gevlucht kon zijn. Wellicht had zij het bemerkt, dat hij haar liefhad en was haar dit onaangenaam!

Betsie ging en na weinige minuten kwam zij reeds weer met een pakje aan haar geadresseerd en dat zij op tafel had gevonden. In het bijzijn van moeder en zoon, opende zij het en haalde er een onooglijk, versleten kerkboekje uit, waaromheen een brief gewikkeld was. Het boekje legde zij op tafel, maar gretig opende zij den brief en las dien hardop voor:

[p. 400]

Mijn dierbare vrienden!

Mag ik u zoo noemen, misschien voor het laatst? Ja, mijne vrienden zijt gij en toch moet ik u ontvluchten, na uw weldaden genoten te hebben. Er rust op mij een dubbele smet en alleen een wonder van Gods almacht kan die uitwisschen. Ik moet heengaan om u het leed te besparen, een onwaardige opgenomen te hebben in uw huiselijken kring. Waarheen ik gaan zal, ik weet het niet; Gods hand zal mij geleiden, maar waar ik ook ben, nooit zal ik u vergeten. Steeds zal mijn hart vervuld blijven van innige dankbaarheid, nooit zal ik ophouden aan u te denken, voor u te bidden.

Dit oude, versleten kerkboekje, het eenige wat mijn moeder mij naliet, zal u herinneren aan

Uw dankbare Anna.

Betsies stem was gedurende de lezing verscheidene malen onderbroken door snikken, ook mevrouw schreide en in de oogen van Henri blonken tranen. Betsie nam nu het kerkboekje in de hand, en nauwelijks had zij het geopend of een kreet van verbazing ontsnapte haar lippen. Verwonderd zag mevrouw haar aan: Betsie, anders zoo kalm, zoo bedaard onder alle omstandigheden, zat nu als wezenloos te turen op het kerkboekje; bleek als een doode, schenen haar gelaatstrekken als versteend, zoodat Henri verschrikt opsprong om haar te steunen. Het was noodig, want bewusteloos zonk zij neer. De jonge dokter, die het ergste vreesde, vooral daar Betsie nog zwak was, deed al het mogelijke om haar tot bewustzijn te brengen. Eindelijk gelukte het hem, maar toen zij de oogen opende en het boekje zag, dat zij nog in de hand geklemd hield, riep zij uit: ‘O, wondervolle wegen der Goddelijke voorzienigheid! Moest dit alles dan geschieden, opdat ik de dochter van de vriendin mijner jeugd herkennen zou? Niet Hegge is haar naam, maar Anna Caroli; zij is het kind van Anna van Meeteren!’

Verbaasd zag Henri haar aan, die namen waren hem vreemd, hij begreep den samenhang niet. Zijn moeder had het boekje uit de hand van Betsie genomen en toen zij de woorden las, op het eerste blad geschreven, riep zij nog meer verbaasd uit:

‘Maar, Betsie, dat is je eigen handschrift!’

‘Ja,’ was het antwoord, ‘dat is het. Ik gaf dit boekje zelf aan Anna van Meeteren, toen zij in het huwelijk trad met den beeldhouwer Caroli en met hem naar Florence trok. Nooit hoorden wij meer iets van haar, het was alsof zij verdwenen was. Maar hoe het zij, Anna is haar kind, dit boekje en de gelijkenis, die mij altijd is opgevallen, bewijzen het.’

goede maatjes, naar de schilderij van h. sperling.

‘Maar Anna is vertrokken,’ hernam Henri, met van aandoening bevende stem, ‘en waar zullen wij haar zoeken; zij schrijft zelf, dat zij niet weet, waarheen zij gaan zal?’

‘Waar anders, dan naar Beekvliet? Geen ander huis staat voor haar open, dan dat van haar pleegmoeder.’

‘Gij vergeet, Betsie,’ zei mevrouw, ‘wat daar geschied is. Geloof mij, gij zult Anna daar niet vinden.’

‘'t Is waar, ik vergat het, maar gij, Henri, weet van niets. Laat ik u alles meedeelen en help ons dan onze lieveling te zoeken.’

Nu verhaalde Betsie, hoe zij reeds op school vriendschap had gesloten met Anna van Meeteren, de dochter van een rijken bankier in Amsterdam. Ook mevrouw Van Hasselt leerde haar kennen en weldra waren de drie meisjes onafscheidelijke vriendinnen en bleven dat ook na de schooljaren. toen zij samen de genoegens van de groote wereld genoten. Anna was een echt bedorven kindje, en de veel ernstiger Betsie nam haar wel eens vriendschappelijk onderhanden over haar ijdelheid en lichtzinnigheid. Steeds waren die vermaningen in goede aarde gevallen, tot op zekeren dag Anna in kennis kwam met een jongen beeldhouwer van groot talent, zooals beweerd werd, en nog grootere schoonheid. De jonge Italiaan maakte zulk een indruk op het hart van de rijke bankiersdochter, dat zij het na slechts weinige weken samen eens waren en signor Caroli aan haar ouders heur hand kwam vragen. De bankier, die onwillekeurig wantrouwen koesterde, wilde geen toestemming tot de verloving geven, alvorens inlichtingen te hebben ingewonnen, maar Anna duldde dit uitstel niet. Zij was verblind door het uiterlijk van den jonkman en kon niet gelooven, dat iemand zoo knap, zoo galant en beminnelijk, ook niet edel van inborst zou zijn.

(Wordt vervolgd.)