De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

Liefde verwon,
Novelle van A.W. Bos.
(Vervolg.)

Een breeden kring vormen de dorpelingen om het eenvoudige beeld op den top van 't duin, en hun kinderlijk, vertrouwvol gebed stijgt op tot de Ster der Zee om zegen en behoud voor de helden in hun menschlievend pogen.

Ja, werkelijk, nog is er hope, bij de Hoop der hopeloozen!

Hun aanhoudend gebed tracht door de wolken te dringen tot den troon van haar, die alvermogend is op het hart van haar almachtigen Zoon. Luid wordt er door allen gebeden, gesmeekt, gedrongen, luider zelfs dan gewoonlijk, alsof de gedachte hen benauwt, dat de Zoete Lieve Vrouw hun gebed anders niet zal hooren door het geweld van den storm, het gedonder van de zee.

‘Wees gegroet, Maria, Moeder van den Heer, Die aan stormen en zeeën gebiedt, ach, help en red hen, de armen.’

Zoo gaat het voort, schier zonder ophouden. Steeds luider en luider klinken de biddende stemmen, een geluid slechts onderbroken door een gezucht en geschrei, een gesnik en geween.

Niets vermag de biddenden daar te storen, zelfs de gesprekken niet, die enkele mannen in hun nabijheid over de mogelijkheid der redding voeren en het welslagen van het heldhaftig streven der kloeke jongelingen.

Uit eerbied voor de biddenden hebben zij trouwens op gedempten toon gesproken. Het gesprek wordt echter plotseling luider en levendiger, als nog anderen zich bij hen voegen om het uitvaren en het heldhaftig pogen der jongelingen druk te bespreken met een warme belangstelling voor hun wedervaren, met angst en vreeze tevens voor hun misschien zoo droevig lot, maar ook met kennis en beproefde zeemanschap, om over de mogelijkheid van 't welslagen te kunnen oordeelen.

Waar zij nu wel zijn mogen?....

Geen schot wordt meer gehoord, zelfs geen schijnsel van een flauw brandende scheepslantaarn geeft nog eenige flikkering van moed en vertrouwen....

‘Ze zijn naar den kelder met z'n allen, wat ik zeg, en ik ben mijn duiten kwijt, die ik uit medelijden in de schuit had gestoken... Je moet een ander maar helpen!.... Doch ik zal in het vervolg zoo gek niet meer zijn....’

Het is de Mottige, die zoo spreekt, en zijn spreektoon drukt onverschilligheid uit omtrent het lot, dat de anderen misschien is wedervaren. Op een hoogen toon betwist hij de mogelijkheid van het welslagen der heldhaftige onderneming. Hij noemt het streven der kloeke jongelingen een dolzinnig werk, dat noodzakelijk hun aller ondergang na zich moet sleepen. In zijn oog blijft Koos Blank een dolle en hoogmoedige gek, die altijd admiraal wilde zeilen en op stuk van zaken zelfs nog geen roeibootje kon sturen....

Om de biddenden bekommert de Mottige zich niet; hij heeft voor hen zelfs geen eerbied, vandaar dat de toon zijner stem zoo weinig gedempt is, dat allen, die rondom het beeld geknield liggen, hem woord voor woord kunnen verstaan.

Niet weinigen, die hem daarom al hebben aangemaand wat minder luid te spreken om de biddenden in hun gebed niet te storen.

De Mottige lacht luid.

Wat kunnen hem die vrouwen en kinderen daar schelen met de weinige mannen, die onder hen zijn? Als zij nu nog eens de centen konden terugbidden, die hij in Jansens' schuit gestoken heeft, ja dan!.... Dan zou hij wel weten wat hij doen zou,.... doch nu?

‘Het is 't werk van een dollen gek geweest, dat uitvaren. De hoogmoed heeft Blank trouwens al lang verblind! Neen, niet de zucht en het verlangen om die anderen daar te redden en te helpen, dreef hem de haven uit, maar louter en alleen zijn hoogmoed, die iets wagen wilde, waaraan een verstandig man zelfs niet durfde denken, om luid van zich te kunnen doen spreken en als een, die durft, gevierd te worden. Het is hier als in den oorlog,’ schreeuwt de Mottige, ‘gekken en dronke lappen halen heldenfeiten uit. Een verstandig mensch wacht rustig zijn tijd af, om zeker te kunnen slagen.’

Het gesprokene wordt duidelijk gehoord in de biddende rijen, en niet weinigen, die er luid om stilte vragen.

‘Koos Blank is een gek,’ schreeuwt de Mottige al maar door, verblind door den hartstocht; ‘als hij met zijn schuit naar den kelder is gegaan, heeft hij zijn verdiende loon. Maar mijn centen gingen er mee te water en zijn zoo voor altijd verloren. Dat heb je altijd van die hoogmoedige lui; - zij wagen er een andermans boeltje ook maar aan. Zij weten er trouwens geen waarde aan te hechten, want ze hebben zelf niets te verliezen. Ik noem Koos Blank een hoogmoedigen gek,’ herhaalt de Mottige, ‘en als hij met zijn schuit naar de haaien is, waaraan ik niet langer meer twijfel, dan heeft hij zijn verdiende loon....’

‘St! stil toch!’ wordt er herhaaldelijk uit de biddende rij geroepen, een bewijs, dat men er zijn woorden maar al te goed heeft gehoord en verstaan.

‘Wat zachter, Blaak! Spreek toch wat zachter,’ zeggen eenige mannen in zijn nabijheid.

‘Wat zachter?’ schreeuwt de Mottige. ‘Voor die daar liggen te prevelen op hun knieën? Als zij mijn centen nog konden terugbidden, die ik verloren heb door het dollemanswerk van dien gek, Koos Blank, dan zou ik zeker zwijgen, maar dat kunnen zij niet, de flauwen...’

Er ontstond plotseling eenige beweging in de biddende rij. Een vrouw staat er op uit

[p. 271]

haar knielende houding. Zij dringt haastig door de anderen heen, richt zich daarna naar den Mottige, ziet hem scherp in de oogen en geeft hem een kaakslag van geweld, die tot in de biddende rijen luid weerklinkt.

‘Dat 's raak!’ wordt er geroepen.

Allen zien op en kijken naar Ant Jansens, die zich weer kalm bij de biddenden voegt.

Zij heeft den Mottige in het aangezicht geslagen.

V.
Haat en verzoening.

Een zoele lentelucht, bezwangerd met de balsemende geuren van honderden bloemen, in prachtvolle kleuren, van bloeiende kruiden, van bottende boomen en heesters, waait allen weldadig, welriekend tegen bij hun tocht naar den top van 't duin.

Die tocht is een ware zegetocht; hij geldt de glorie, den roem en de eer der machtige Lieve Vrouw, de Ster der Zee, aan wie de redding wordt toegeschreven, door Koos Blank en zijn metgezellen zoo gelukkig volbracht in dien bangen winteravond, die levendig zal blijven in aller geheugen nog jaren lang, als een nacht vol verschrikking en vreugde na angst en vreeze.

De helden van dien nacht zijn leden der Broederschap van Onze Lieve-Vrouw, Ster der Zee, en nu die Broederschap, op den eersten Zondag der maand Mei, haar plechtigen, jaarlijkschen ommegang houdt naar den top van 't duin, waar sinds dagen en jaren het beeldje staat der veelvermogende Schutsvrouwe, almachtig op het Hart van haar Zoon, wordt het feit der redding op een dankbaar plechtige wijze door de gansche bevolking herdacht, die, op eenige weinige uitzonderingen na, aan den plechtigen ommegang deelneemt.

't Is een machtige betooging van gelooven en vertrouwen, van liefde en dankbaarheid tevens.

Onmiddellijk achter het kruis, dat den stoet opent, schrijden Koos Blank en zijn makkers langzaam voort, biddend met de anderen, zingend den lof der machtige Moeder-Maagd, de Ster der Zee, bij storm en regenvlagen, de almachtige Schutsvrouwe der arme zeelieden, zoo hopeloos schier alleen in donkere winternachten, als de zee bruist en kookt van toorn en woede en haar verraderlijke kolken opendoet, om vaak de moegestredenen, de afgetobden, de arme ongelukkigen, de nog met den dood worstelenden te kunnen verzwelgen onder hoon en spotgelach.

In het midden der rijen dier biddende en zingende mannen, gaat een visschersjongen, die in de rechterhand een reddingboei draagt, rijk omkranst met groen en bloemen, behalve daar, waar in zwarte letters op 't witte zeil doek de naam van het schip pronkt, welks bemanning door Koos Blank en zijn makkers gered is, de Meeuw, het jacht van den Lord.

De reddingboei van de Meeuw is voor de bevolking een blijvende en blijde herinnering aan het heuglijk feit der redding. Ze zal door Koos Blank aan de voeten van het eenvoudige beeldje op den top van 't duin worden neergelegd, nu het feit der redding in de parochiekerk is vereeuwigd door een ex-voto in zilver bij het beeld der Moeder-Maagd, waar meerdere geschenken, ingevolge vrome beloften, getuigen, zoowel van de macht en de goedheid der Lieve-Vrouw, als van het vertrouwen der bevolking op haar, die redding bracht in zoovele hopelooze gevallen.

De bevolking had in haar jubel om de redding, de reddingboei van de Meeuw naar de parochiekerk gedragen en haar daar aan de voeten van het Mariabeeld neergelegd. Op een wensch van Koos Blank werd zij echter vervangen door een zilveren ex-voto. De redding toch van den Lord en zijn bemanning was voor hem van een dubbel groote beteekenis, daar de rijke belooning, die de Lord hem schonk en die zeker wel verdiend was, hem ook in staat stelde de schulden in te lossen, die de familie Jansens drukten onder de loodzware hand van Blaak, den Mottige.

De grijze herder der parochie was dubbel ingenomen met den wensch van Koos, omdat deze er in stilte de gedachte aan vastknoopte, daardoor ook met dankbaarheid en rouw het feit in zijn herinnering te kunnen levendig houden, zoo vaak hij in de kerk zou nederknielen in Gods onmiddellijke tegenwoordigheid, het betreurenswaardige feit, dat hij eenmaal aan een opwelling van zwakheid heeft kunnen gehoor geven en zoo op het punt heeft gestaan, zichzelven en anderen diep in het ongeluk te storten.

De herder der parochie, die het toen schier verloren schaap onder zijn onmiddellijke hoede wist te nemen en het als bij de hand wist te leiden naar de Woonstede Gods, om daar te bidden om raad en sterkte, werd weldadig getroffen in zijn priesterlijk hart door het zoo zichtbaar bewijs van berouw en dankbaarheid van Koos Blank. Daarom ook greep hij Koos' voorstel met bei zijn handen aan, zoodra hij het uit zijn mond vernam, en stelde hij zelf vast, dat dan de reddingboei van de Meeuw, den Zondag van den plechtigen ommegang in Mei, door Koos zelven aan de voeten van het beeld op den duintop zou worden neergelegd.

Zoo wordt nu de reddingboei van de Meeuw door een visschersjongen in den stoet gedragen in het midden dier rijen van biddende en zingende mannen met hun verweerd gelaat en hun vereelte handen, waarin zij den rozenkrans houden. Achter hen volgen verscheidene rijen van vrouwen en meisjes, biddend en zingend als de mannen, met den rozenkrans in de hand.

Vanen en vaantjes, de meeste min kostbaar, een enkele meer rijk, door het morgenwindje luchtig bewogen, maken den stoet tot een kleurig geheel, dat zich recht schilderachtig afteekent tegen het kronkelend pad der blonde duinen, door de helm groen gestoffeerd.

Als de stoet den duintop heeft bereikt, trachten allen zich zoo dicht mogelijk rondom het beeld te scharen met hun grijzen herder in het midden.

Deze knielt het eerst neer op het nog koele zand en allen volgen daarna zijn voorbeeld, tot zelfs de ouden met hun stramme knieën.

De rozenkrans wordt daarna luid gebeden. De pastoor bidt voor, zijn parochianen antwoorden. En als daarna een Maria-liedje weerklinkt daar op den top van 't duin, bij het rustig kabbelen der golfjes aan 't strand, treedt Koos Blank naar voren, om de reddingboei van de Meeuw aan de voeten van het beeld neer te leggen en de Ster der Zee de hulde en den dank te brengen der gansche bevolking.

Onder de vrouwen zijn er twee, die Koos met betraande oogen den wensch van hun pastoor zien vervullen. Het zijn Ant Jansens en haar moeder.

Zij schreien tranen van vreugde en dankbaarheid, tranen, waarin de stralen der zon van onzen Meischen morgenstond zich spiegelen als in even zooveel diamanten van het zuiverste water.

De stoet trekt in zijn geheel tot driemaal om het eenvoudige beeldje. Daarna dalen allen af langs het duinpad en bereiken al biddend en zingend de parochiekerk, waar een eenvoudig vaderlijk woord van den grijzen priester en de zegen met het Allerheiligste den plechtigen ommegang besluiten.

De geloovigen spoeden zich daarna naar hun woningen, doch enkelen blijven toeven aan de voeten van het beeld der Moeder-Gods om voor zich, hun dierbaren en hun nooden te bidden.

Onder die enkelen is Koos Blank met zijn bruid!

Morgen, Maandag, mogelijk eenige minuten later dan nu, zal Ant zijn vrouw zijn.

O, wat hebben beiden de Moeder-Maagd nog veel te vragen, de Moeder-Maagd, die voor ons alles kan verkrijgen van het Goddelijk Hart van haar Zoon. Zoo snel klopt bovendien bei hun hart van dankbaarheid en vreugde, dat het jaagt en dringt om door een herhaald gebed de goedheid en macht der Lieve-Vrouw te prijzen. Daarom toeven zij nog lang aan de voeten van het beeld, en wanneer zij eindelijk heengaan, werpt Koos nog een blik op zijn zilveren ex-voto, dat door den glans van het nieuwe schittert en blinkt tusschen de vele anderen, als de maan tusschen de sterren.

Zij gaan daar nu arm in arm naar Jansens' huis, en de jongelieden, die het paar in de glorie der bruidsdagen daar zoo zien voortwandelen, benijden hun geluk, doch misgunnen het hun niet, omdat zij beiden zooveel hebben geleden en gestreden.

Zoo komen zij in het zoo zindelijk woonvertrekje van Ants ouders, dat hun dubbel zoo vroolijk en vriendelijk tegenlacht, nu de Meische morgenzonne door haar weldadig licht daar alles kleurt in geel en goud.

Moeder Jansens, die naar haar huisje trok, zoodra de plechtige ommegang was geëindigd, heeft een eenvoudig ontbijt klaar gezet, waaraan allen zich verkwikken, onder een vroolijken kout, waarin vader Jansens ruim zijn deel heeft, de martelaar van het rheumatisme, die anders door zijn lastig humeur en karakter de schrik is van den huiselijken haard.

(Slot volgt.)