Waar is Johann von Werth geboren?
In het geïllustreerde opstel ‘Keulen aan den Rijn’ in No. 20 van dezen jaargang werd ook gesproken van de Jan von Werth fontein op de Oude Markt en van den vermaarden ruitergeneraal uit den dertigjarigen oorlog gezegd, dat hij een boerenjongen uit den omtrek van Keulen was.
Een ‘vriend en trouw lezer’ der Belgische Illustratie in Limburg, wien wij vriendelijk dank zeggen voor zijn heusche opmerkingen, schrijft ons naar aanleiding daarvan het volgende:
Ieder Weertenaar houdt Johann von Werth voor hùn Jan van Weert, een geboren Weerter boerenjongen, die, veldmaarschalk en baron geworden, hetzij vóór zijn dood, hetzij bij testament, aan de parochiekerk van Weert de nog bestaande en zeer merkwaardige doopvont schonk.
Dat Jan van Weert te Keulen gewoond en later daar een ongewone populariteit heeft verworven, gaat best met het eerste samen, daar Jan in den dertigjarigen oorlog Keulen zeer aan zich verplicht heeft tegenover de Franschen.
G.M. Poell in zijn Beschrijving van het Hertogdom Limburg oppert geen twijfel over de geboorteplaats van Jan van Weert als zijnde het Limburgsche Weert.
In Sijthoff's Woordenboek van Kennis en Kunst lezen wij op den naam Jan van Weert: ‘Hij werd in het begin der 17e eeuw te Weerd of Weert in Limburg uit een boerengeslacht geboren en nam, geen familienaam bezittende, den naam zijner geboorteplaats aan.’
In de ‘Kijkjes in Limburg’ in den Limb. Koerier van 20 Juli jl. vinden wij gewag gemaakt van den beroemden Jan van Croon, een dapperen Weertenaar, die van schoenmakersjongen opklom tot onderkoning van Bohemen. ‘Naar zijn geboorteplaats ook Jan van Weert genoemd, wordt hij dikwijls verwisseld met den even beroemden Jan von Werth, den ruitergeneraal zonder weerga. Wijlen de archivaris Habets bracht beide personen, die legendarisch vergroeid waren tot één, terug tot de afzonderlijke rol, welke beiden op het oorlogstooneel gespeeld hebben. Van Jan von Werth meenen sommigen, dat hij te Heerlen geboren is.’
Stippen wij ten slotte hierbij nog aan, dat Winkler Prins' Geïllustreerde Encyclopaedie Weert, Brockhaus' Conversations Lexikon daarentegen Büttgen in het Guliksche als de geboorteplaats van den befaamden ruitergeneneraal opgeeft, die onder Spinola het beleg van Bergen op-Zoom heeft bijgewoond.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd