De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

Muzikale katjes.

Er zijn menschen op de wereld, die men verstokte kattenhaters heeten mag; ze houden van paarden, raken in extase over rashonden, in verteedering voor een kanarie in een kooitje - maar katten, brr.... ze gruwen en griezelen er van. De kat is voor hen de incarnatie van wat valsch, listig, onbetrouwbaar is. Breng nu zoo'n kattenvijand in gezelschap van uw oude tantes lievelingspoes - het teerhartig vertroetelde snoesje, het lieve dotje, 't onschuldig schatje, dat, tot een harig hoopje samengekloend, goedmoedig te soezen ligt op tantes heetwaterstoof - hij zal smadelijk den neus ophalen en wellicht het ‘mormel’ wreedaardiglijk verjagen en dientengevolge met poesjes gunst ook die van tante voorgoed verbeuren.

Maar zet nu zoo'n mensch eens tegenover een werk onzer onovertroffen kattenschilderes mevrouw Henriëtte Ronner, en let dàn eens op of hij zich zonder lachen houen kan! De felste kattenverachter is niet bestand tegen de bekoring, die er uitgaat van de geestige tooneeltjes door 't vaardig penseel onzer landgenoote getooverd met kleuren op doek of papier!

Er behoort ongetwijfeld heel wat opgewektheid, goede luim en levendige fantasie toe om zich zoo aldoor te verdiepen in het lustig leventje dezer dartele diertjes, en menigeen zou zich de schilderes dan ook voorstellen als een mondaine dame, in wier zonnig en zorgeloos bestaan het schilderen van poesjes meer lieve afleiding dan nuttige en noodige werkzaamheid is. En ze zouden zich vergissen, want mevrouw Ronner heeft langen tijd moeten leven van haar penseel, en niet alleen zij, maar ook haar gezin. Zij heeft zware, zorgvolle levensjaren gekend, maar haar talent heeft daaronder niet geleden: behalve een voorbeeldige echtgenoote en moeder is zij een terecht hoog-gewaardeerde kunstenares.

Reeds zeer jong wijdde ze zich, op 't voorbeeld van haar vader, die een niet onverdienstelijk landschapschilder was, aan de kunst, geleid door vaders lessen. Niet lang echter mocht de kleine Henriette van dit onderricht profiteeren: vader werd blind, en nu moest het kind zelf maar zien hoe haar aangeboren gaven te ontwikkelen. Dit deed ze dan ook door onafgebroken studie, met een ijver, bewonderenswaardig in een meisje van haar jaren, tot haar op vijftienjarigen leeftijd de verrassing ten deel viel, dat een door haar op een tentoonstelling ingezonden werk verkocht werd.

Dit gaf nieuwen werklust en de gevolgen daarvan bleven niet uit: Henriëtte begon als dierenschilderes een vermaardheid te verwerven, die met de jaren steeds is toegenomen. En geen wonder: onze landgenoote - te Brussel woonachtig - is wezenlijk ongeëvenaard in haar genre; haar poesjes zijn elegant, geestig, bevallig, expressief van gelaatsuitdrukking - maar het blijven katten, echte natuurlijke, levensware dieren. Salonpoesjes als ge wilt, maar nooit vervalt mevrouw Ronner in de fout van sommigen harer mannelijke kunstbroeders, die, in een streven naar overdreven typeering door aanstellerige pose, gewilde gratie en coquetteeren met de uitdrukking der snaaksche kattensnoetjes, onnatuur voor echte realiteit geven. Bij al hun kwajongensachtige schalkschheid, hun dolle dartelheid behouden haar katjes toch het nuchtere, het dierlijk-onbewuste in houding en bewegingen en expressie van het kopje, waarin juist het bekoorlijke dezer diertjes gelegen is. Deze verdienste is niet een der geringste van haar talent, waar het een genre geldt, dat tot overdrijving en onnatuur zoo lichtelijk aanleiding geeft, voor wie het beoefent met een routine en een vlugheid als die onzer landgenoote.

[p. 172]

Cronjé's secretaris.
Generaal Cronjé en echtgenoote.
Het hoofd van Cronjé's generalen staf.
Cronjé's neef.
generaal cronjé en een engelsch bewakingscommando op st. helena.

een legerkamp van krijgsgevangen boeren op st. helena.

[p. 173]

En zie nu eens even dat jolige groepje aan op onze plaat: de poesen mama zit rustigjes en voornaam als een echte mevrouw op haar zijden kussen, blijkbaar goedkeurend het spelletje aan te zien van haar woelig kroost, dat reeds blijk geeft van muzikale neigingen. Een heeft er zich meester gemaakt van den cello, dien ze op haar manier bespeelt door er de snaren een voor een van los te rukken, wat een heel aardig geluid geeft. Stevig heeft ze zich met haar scherpe nageltjes vastgeklemd aan het hout en met een ijver, een betere zaak waardig, zet ze haar vernielingswerk voort, knabbelt en plukt en rukt tot er geen snaar meer heel is; twee hangen er al losjes bij te zwieren, en net zoo lang zal 't spelletje duren tot straks de cellist zijn instrument opnieuw bespannen moet.

muzikale katjes, naar de schilderij van mevr. henriëtte ronner.

Twee andere kleintjes spelen krijgertje tusschen de deerlijk gehavende muziek; een donkerkleurig diertje is in de rol gekropen en schiet nu met korte schokjes te voorschijn, welk moment door zijn schelmsch zusje in spanning is afgewacht om den ander pardoes op den kop te springen. Achter de zijden draperie komt nog een vierde kleintje uitgluren, en nummer vijf wendt wanhopige pogingen aan om langs den muzieklessenaar zich omhoog te werken en dan ineens tusschen de spelenden neer te ploffen.

[p. 174]

Mama laat het kattenvolkje ongestoord zijn gang gaan en blijft in onafgebroken belangstelling en met dwaas-ernstige oplettendheid de zotte capriolen aankijken. Hoe geestig en effectvol de compositie ook is, alles is natuur en leven in het tafreeltje: wie heeft niet honderdmaal een kat zóó zien kijken, rustig zittend, den rug een beetje gekromd, de vier pootjes zorgvuldig bij elkaar, het kopje gebogen, de geestige oortjes gespitst, de oolijke oogjes kijkend uit zoo'n zacht gemoedelijk snoetje, ernstig, oplettend en vol aandacht turend naar een nietsje: een vliegje op den grond, een touwtje, dat te schommelen hangt, een schaduw, die beweegt langs den muur. En wie kent niet de korte sprongetjes van jonge poesjes, de jolig elegante guitjes met hun mollige pootjes gekromd, de oortjes naar links en rechts opgestoken, de snorharen binnenwaarts gebogen, de korte, dikke staartjes opgewipt; hun turen en gluren, het bekje bij den grond, met wiegelend achterlijfje een poosje loerend, en dan plotseling uitschietend op het begeerde doel: een kluwen of klosje, een gevallen potlood of penhouder?

't Is ondoenlijk bij Henriëtte Ronner's natuurgetrouwe tooneeltjes te volharden in kattenhaat, en even onmogelijk is het der schilderes zijn hulde te onthouden, die bij zwaar-drukkende zorgen en veelal droeve levensomstandigheden de luim niet verloren en den zin voor het schalksche en geestige, onmisbaar voor de beoefening van haar genre, behouden heeft.

Haar vermaardheid dankt mevrouw Ronner hoofdzakelijk aan haar poesjes, schoon ze ook honden geschilderd heeft, en dit niet minder verdienstelijk. De lievelingshonden der Belgische koninklijke familie zijn allen door haar geportretteerd, zoodat men haar wel de hofschilderes dezer vorstelijke viervoeters noemen kan. Haar jonge hondjes zijn prachtig en even karakteristiek als de katjes.

De erkenning harer verdienste is niet uitgebleven: talrijke onderscheidingen, eere-medailles, vorstelijke opdrachten en eere-lidmaatschappen van kunstvereenigingen zijn haar ten deel gevallen, maar de grootste en schoonste voldoening moet der kunstenares toch zijn het bewustzijn haar kunst-doel te hebben bereikt.

Den 31sten Mei herdacht mevrouw Ronner haar tachtigsten verjaardag, en nu meenden wij, dat de Katholieke Illustratie niet mocht achterblijven met huldebetoon en gelukwensch aan deze vaderlandsche schilderes in den vorm eener reproductie naar een harer werken.

M.V.