De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

De vriend van den wildstrooper,
door
F.J.A.L. Cordens.
(Vervolg.)

Op den dag van den moord was Toon Wervers om halfzes des morgens in het bosch met het doel een hoeveelheid alcohol over de grens te brengen; de weg, dien hij nam, was een smal voetpad, dat sinds jaren niet meer werd gebruikt en een eindweegs door een aanplanting van jong eikenhout slingerde. Er waren ongetwijfeld kortere wegen om op Duitsch grondgebied te komen, maar de geoefende smokkelaar had dat pad als het veiligste leeren kennen. Toch was hij dien dag vol ongerustheid. De woorden van Gerrit Scholtze hadden hem niet veel goeds voorspeld; daaruit bleek, dat de jachtopziener zijn gangen op het spoor was en hem misschien aan de Duitsche kommiezen had verraden: Met de grootste behoedzaamheid kroop hij verder; hij had het Hollandsch grondgebied al achter zich, maar er bleef hem nog wel ruim een uur te gaan voor hij zich in veiligheid kon achten.

Hij bevond zich nog te midden van het dichte struikgewas, en de groote blikken bus met alcohol, die hij over den schouder droeg, hinderde hem aanhoudend in zijn bewegingen. Vlak voor hem verhieven zich een paar reusachtige beukeboomen, het lage hout werd ijler en als instinctmatig gevoelde de smokkelaar de nabijheid van gevaar; hij ging eenige schreden terug en wilde een kleinen omweg maken, doch het schuren der takken had zijn tegenwoordigheid verraden.

Eensklaps trad een grens-kommies achter de eiken te voorschijn en gebood halt; de smokkelaar bedacht zich geen oogenblik en was met een paar sprongen weer in het dichtste van het hout. Onmiddellijk daarop knalde een geweerschot en de kogel floot den vluchteling langs de ooren. Met de Pruisische kogels viel niet te spotten; in een oogwenk had hij zijn hinderlijke smokkelwaar neergeworpen en snelde terug. Toen het schot gevallen was, kwam er nog een grensbeambte opdagen en samen zetten zij Toon Wervers achterna. Deze was echter spoedig uit het oog verdwenen en na een vervolging van een half uur hadden zij zekerheid, dat hij weer op Hollandsch grondgebied in veiligheid was.

Beide kommiezen bevestigden het verhaal van Toon Wervers; volgens hen had de ontmoeting plaats gehad tusschen zeven uur en halfacht, terwijl de smokkelaar zelf een later uur opgaf. Hij ondernam met opzet zijn smokkelpartij zoo laat in den morgen, omdat de grenswacht dan was afgelost en de bewaking niet meer zoo streng was.

Hoe kon nu, als dit verhaal waarheid bevatte, de schuld der misdaad op den smokkelaar neerkomen? Een wapen had hij niet bij zich gehad, en zijn woning was te ver weg om zijn geweer te halen.

Maar onverwacht kwam er in het proces een gunstige wending voor den jongen Greeve. Ofschoon de plaats der misdaad herhaaldelijk was onderzocht, was er slechts één patroonhuls gevonden; die huls behoorde tot de munitie van Gerrit Scholtze, die blijkbaar zijn geweer tot zelfverdediging had afgeschoten. Maar nu was er ook een tweede huls ontdekt in de nabijheid der vier eikeboomen aan den vijver, en - zonderling genoeg - ze paste niet op het geweer van Willem Greeve. Uit de plaats, waar beide hulzen gevonden waren, kon men opmaken, dat de verslagene van den overkant van het water was doodgeschoten.

Er werd onderzocht, in welke winkels in den omtrek patronen van het aangegeven merk werden verkocht, en nu bleek het, dat een winkelier uit de stad er kort geleden van geleverd had aan een man, wiens signalement volkomen op Toon Wervers paste. Van bijzonder belang was ook het verhoor van de weduwe van Gerrit Scholtze. Deze was door de doodstijding van haar man diep geschokt geweest en ten gevolge daarvan door een ziekte overvallen, die aanvankelijk voor haar

[p. 39]

leven deed vreezen. In het begin was er geen sprake van, dat zij een gerechtelijk verhoor zou kunnen ondergaan, maar nu was zij in zooverre hersteld, dat zij een verklaring kon afleggen. Zij verhaalde de ontmoeting, die haar man 's avonds vóór zijn dood, na zijn bezoek aan Greeve en zijn boodschap bij Verspeijck, met den wilddiet had gehad; ook zei ze, dat hij zich tehuis nog had vroolijk gemaakt om de drift van Toon Wervers en diens vrees voor de Duitsche kommiezen. Een en ander in verband met tegenspraak in de verklaringen van Wervers en Greeve en de ongunstige reputatie van den smokkelaar, deed de rechtbank besluiten een bevel tot inhechtenisneming tegen dezen uit te vaardigen. Maar toen de politie zich bij de hut van den wildstrooper vertoonde, was de vogel gevlogen, en niemand in het dorp wist, waar hij gebleven was.

In tegenwoordigheid der justitie had een huiszoeking plaats; het oude, roestige geweer van den strooper werd in beslag genomen, en wat vooral de aandacht trok, men vond ook een hoeveelheid patronen, volkomen gelijk aan die, welke bij de vier eiken was gevonden en waarmee allerwaarschijnlijkst op den houtvester het doodelijk schot was gelost. Had het gerecht een nieuw spoor gevonden?

VI.

Vrij, eindelijk vrij! De deuren der gevangenis gingen voor Willem Greeve open. - Hij had alle kwellingen geproefd van een pijnigend onderzoek, steeds voortgestuwd in ééne richting, omstrikt met vragen, verward in een net van getuigenissen, en dat alles om hem een bekentenis te ontlokken van de misdaad, die hij niet bedreven had. Vermoedens, verdenkingen hadden zich tegen hem opgestapeld, en als dan zijn afgemarteld, gepijnigd hoofd rust zocht in de eenzaamheid zijner gevangenis, overviel hem een benauwende angst voor den afloop van het geding, voor het verlies van zijn goeden naam en de eer van zijn familie.

Toen de verdenking zich ook tegen Toon Wervers keerde, kreeg hij hoop; maar nu rustte weer op hem het vermoeden van medeplichtigheid; hij was immers, zooals uit verschillende getuigenissen viel op te maken, de vriend van den wildstrooper. Dat pijnigde hem nog meer dan de beschuldiging van den moord zelve; hij, de eerlijke, werkzame jonge man, op wien niets viel aan te merken, de vriend van dien bandiet! Dan, na een schitterend pleidooi van zijn advocaat, velde de rechtbank haar vonnis: daar het wettig en overtuigend bewijs der misdaad niet was geleverd, werd Willem Greeve vrijgesproken en van alle rechtsvervolging ontslagen.

Nu zou hij weer terugkeeren in het maatschappelijk leven, vrienden en kennissen zouden hem de hand komen drukken en hem betuigen, dat zij altijd in zijn onschuld hadden geloofd, hij zou voortaan de steun zijn zijner ouders, die het zoo goed met hem meenden en wier wijzen raad hij tot eigen schade zoo lichtzinnig in den wind geslagen had. Een nieuw, gelukkig leven zou voor hem beginnen, den geleden smaad zou hij in de oogen zijner dorpsgenooten uitwisschen, hij zou omringd worden met de sympathie, waar de belasterde onschuld recht op heeft.

Zijn moeder kwam hem afhalen op den dag der invrijheidstelling. Wat had die vrouw veel geleden. Haar wangen waren ingevallen, zij was vermagerd en verbleekt van zorg en verdriet, maar in de innigheid harer moederlijke liefde viel zij haar jongen, haar onschuldigen Willem om den hals, weenend van vreugde, dat zij haar kind weer terughad.

Samen keerden zij in het dorp terug; maar geen vriendenhand werd hun toegestoken, geen bemoedigend woord klonk hun tegen. Nieuwsgierig bleven de dorpelingen voor hun huizen staan, toen het paar voorbijging, maar geen van hun bekenden kwam hen te gemoet met een opbeurenden gelukwensch. Kinderen liepen hen achterna:

‘Is hij dat, die den jachtopziener heeft doodgeschoten?’

‘Niet waar! Hij heeft het niet gedaan!’

‘Maar hij komt toch uit de gevangenis!’

Zoo werd er gefluisterd en gepraat met kinderlijke vrijmoedigheid. In de herbergen was de terugkeer van Willem het onderwerp der gesprekken. ‘Hij was vrijgesproken, ja, maar bij gebrek aan bewijs en hij had een drommels knappen advocaat gehad, iemand, die praatte als Brugman,’ zeiden de wijzen van het dorp.

Een moordenaar was hij niet, maar hij was toch de vriend van Toon Wervers, en je wordt toch zoo maar niet voor niets in zulk een zaakje betrokken en zoo lang in hechtenis gehouden, meenden anderen. En de groote meerderheid, die Willem voor onschuldig hield, knikte met het hoofd en durfde voor haar gevoelen niet uitkomen; wat de anderen zeiden viel immers niet tegen te spreken, ze hadden Greeve altijd voor een patenten jongen gehouden... maar... maar... je kon immers nooit weten, en wat hoefden ze er zich ook mee te bemoeien!

De terugkeer in de ouderlijke woning was voor Willem een nieuwe teleurstelling. De oude Greeve verwelkomde zijn zoon met hartelijke, vaderlijke liefde; maar er lagen diepe rimpels op zijn voorhoofd, rimpels van zorg voor de toekomst. Van den baron had hij gedaan gekregen; deze was aan zijn trouwen jachtopziener zeer gehecht, en of de jonge Greeve nu schuldig was of niet, het deed er niet toe, hij wilde van geen Greeve iets meer weten en de tuinman kreeg zijn ontslag. Vergeefs beriep deze er zich op, dat hèm althans de oorzaak niet kon geweten worden van het ongeluk, dat den boschwachter overkomen was; de baron was onvermurwbaar en wilde door de aanwezigheid van den tuinman niet telkens aan een misdaad herinnerd worden.

De oude was naar huis gegaan, navorschend wat hem te doen stond. De winkel en de zaadhandel leverde niet veel op, hij zou een stukje land huren, daarop tuinieren en de voortbrengselen van zijn arbeid in de naburige stad gaan verkoopen. Zijn vrouw gaf hem troost en hoop voor de toekomst; hij moest geen ellende maken vóór den tijd, met goed werken en zuinigheid zouden zij er best komen, ja, er bestond zelfs kans, dat alles veel beter zou gaan dan zij vermoedden. Dirk had een paar flinke armen, hij zou zijn vader ter zijde staan - en als Willem terugkwam!...

Willem was nu teruggekomen; onmiddellijk had hij den toestand begrepen en zich geheel ter beschikking zijner ouders gesteld; de hoop herleefde, de lang gemiste zoon was teruggekeerd, zij konden weer zonder schroom het hoofd opheffen te midden hunner medeburgers.

Er waren een paar dagen voorbijgegaan; nog niemand hunner vroegere kennissen was verschenen voor een vriendschappelijk bezoek om Willem geluk te wenschen met zijn invrijheidstelling; de menschen, met wie de oude Greeve in aanraking kwam, feliciteerden hem terloops, zij hadden meelijden met den man, maar spraken zoo weinig mogelijk over de zaak, die zooveel ellende in zijn huis had gebracht. Willem vermeed aanvankelijk zijn vroegere kennissen - later zou alles wel slijten, zouden de onaangename herinneringen worden uitgewischt. Hij was immers onschuldig, maar zijn dorpsgenooten schenen er nog niet genoeg van doordrongen; allengs zou er wel toenadering komen, zou de oude vriendschap herleven. Hij kon het zich verklaren - al was het ook met zekere bitterheid - dat zijn vroegere vrienden niet aanstonds den omgang hernieuwden met iemand, die zoo pas uit de gevangenis kwam, al was hij daar ook onschuldig in gebracht.

's Zondags ging de familie Greeve naar de kerk; de mannen en de jongelui, die voor het kerkportaal stonden, maakten plaats, toen zij voorbijkwamen; hun gesprekken verstomden en nieuwsgierig keken zij Willem aan, die onder de omstanders zijn vroegere vrienden en kennissen zocht, maar beschaamd de oogen neersloeg, toen hij zag, dat hij onder hen geen vrienden meer telde.

Willem kon niet bidden; nu eens had hij willen schreien van woede en dan weer werd hij vervuld van een matelooze droefheid; waren allen dan tegen hem, die immers onschuldig was?

Toen de Mis geëindigd was, zag hij de menigte het kerkgebouw verlaten; mannen en vrouwen schuurden langs zijn plaats; dezen en genen zagen hem verwonderd aan, de meesten namen geen notitie van hem of zagen hem niet. Op eens werd zijn opmerkzaamheid gespannen; hij zag vrouw Hendriks komen, door Dina gevolgd. De stoere boerin zag hem aan met oogen vol medelijden, maar schuifelde voorbij; ook Dina zag hem, één oogenblik slechts, en toen wendde het meisje met een gloeienden blos op de wangen het hoofd af. Het sneed hem door de ziel; zou ook zij hem verlaten gelijk de anderen? Maar het kon niet zijn; wat behoefde zij dan te blozen als hij baar onverschillig was? Weldra zou alles terecht komen.

In den loop der week ging Willem met een boodschap van zijn vader naar Piet Hendriks, de jongeman had zich er mee willen belasten om zoo allengs weer onder de menschen te komen, die hem schenen te vermijden. Met kloppend hart lichtte hij de klink der deur van het groote boerenhuis; maar nauwelijks had hij een voet in het vertrek gezet of hij zag een tweede deur toeslaan en bespeurde nog vluchtig de schim van een japon. Was dat Dina, die hem ontvluchtte? Dat was zijn eerste gedachte; maar hij vermande zich en wilde niets laten blijken.

(Wordt vervolgd.)