De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 18

Een dure Candidatuur.
Door Ravo.
(Vervolg.)

‘Weet je wat,’ zei de candidaat-notaris, ‘wat men van een man niet rechtstreeks kan gedaan krijgen, dat moet men door de vrouw des huizes zien te bewerken, ten minste als de heer en meester onder de plak van vrouwlief zit, en ik zou den bal al erg moeten misslaan, zoo mevrouw Leefgraag heelemaal geen pantoffelregeering zou voeren. Mevrouw Leefgraag, als ik haar goed heb doorgrond, heeft haar ambitietjes, en deze moeten dus worden gevleid en geprikkeld.’

‘Ja, dat is goed gezien,’ beaamden de burgemeester en de dokter, ‘maar hoe dat aan te leggen? Wij kunnen toch niet zelven naar mevrouw Leefgraag gaan, om haar onder den arm te nemen.’

‘Och,’ hernam de heer Bollert, ‘ik zie niet in, waarom niet, zoo we 't een beetje slim overleggen, maar dat is ook niet noodig. Mevrouw Leefgraag is immers lid van “Het dubbele Klaverblad?....” Nu, dáár moet het zaakje worden klaargespeeld.... begrepen? Weten de heeren, bij geval, bij wie het eerstvolgend theekransje wordt gehouden?’

‘O ja, bij mij;.... ik wil zeggen: bij mijn vrouw,’ haastte de dokter zich onder de hilariteit der aanwezigen, en ook zelf er om lachend, te verbeteren.

‘Goed,’ zei de heer Bollert, ‘zoo ooit, dan begrijp ik thans Schiller's: Ehret die Frauen, sie flechten und weben....’

‘Jawel, kousen en sokken,’ spotte de dokter prozaïsch.

‘Nu ja,’ lachte Bollert, ‘maar in dit geval zal haar toch een hooger levensdoel zijn weggelegd.... Als u van uw echtgenoote gedaan weet te krijgen, in het kransje handig het balletje op te gooien, dan kon dat zaakje netjes door mevrouw Leefgraag worden opgeknapt.’

‘Ja, dat denk ik ook wel,’ bevestigde de dokter; ‘aan handigheid, ik bedoel, natuurlijk, handigheid in figuurlijken zin, ontbreekt het mijn wederhelft allerminst..... Maar wat is de meening der heeren omtrent de capacitas mentis van onzen vriend Leefgraag? M.i. is hij een heel best mensch, maar naar het me voorkomt, heeft hij zich tot nu toe weinig of niet om het openbare leven bekommerd, en begrijpt hij er ook niet veel van. Laatst in een gesprek kwam ik tot de ontdekking, dat hij niet eens wist waartoe de Raad van State dient....’

‘O, dat heeft niets te beduiden,’ meende de heer Bollert, ‘ook zonder die kennis kan 'n mensch altijd nog wel 'n draaglijk figuur in een gemeenteraad maken. Dat is waarlijk geen heksenwerk. Ik zou zelfs durven beweren, dat een niet diepgaand begrip van gemeentezaken de beste aanbeveling is.’

‘Dat is een paradox,’ merkte een der heeren, de voorzitter der kiesvereeniging, de heer Fijndraat, op.

‘Neen, dat is het niet, als u me maar laat uitpraten. Ik heb toch meermalen opgemerkt, dat menschen, die een diepe kennis van zaken hebben, of meenen te hebben, zich altijd blind staren op één punt en hun opinie als onfeilbaar aan anderen opdringen. Zoodoende - gesteld dat zulke lieden in een gemeenteraad zitten, vooral in dien van een plattelandsstadje, waar éénoog vaak koning is - ontstaat een besluit niet uit wisseling en wrijving van gedachten, is dus eigenlijk niet het besluit van den Raad, maar dat van één persoon.... Nu geloof ik de heeren raadsleden niet te beleedigen, als ik beweer, dat zij geen autocraten zijn, als ik hen voor mannen houd, die oordeelen, dat er buiten hun eigen persoonlijkheid nog wel iemand zijn kan, die, ofschoon in het algemeen minder kennis van zaken bezittend, toch wel op deze of gene quaestie een goeden kijk kan hebben, nog beter dan zijzelven. Was nu de heer Leefgraag een diepkenner, dan zou ik zeggen: haal hem in 's hemels naam niet in den Raad, want, mijne heeren, dan zoudt gij uw eigen brein wel op sterk water kunnen zetten, en dat begeert gij toch zeker niet.’

‘Ik kan niet zeggen, Bollert,’ bracht de dokter ietwat wrevelig in het midden, ‘dat die uiteenzetting erg vleiend voor ons raadsleden is, want er valt vrijwel uit te distilleeren, dat geen van ons veel van gemeentezaken weet. Ik meen toch dat de belangen der stad altijd naar behooren door ons zijn behartigd....’

‘Heb ik dan het tegendeel beweerd? Viel niet veeleer uit 't geen ik gezegd heb de conclusie af te leiden, dat dit inderdaad is geschied?’

‘Ja, maar op een wel wat zonderlinge manier....’

‘Ja, dat vind ik ook,’ stemde de wijnkooper driftig in, als steeds zwijgend raadslid op zijn teenen getrapt.

‘Komaan,’ suste de burgemeester, ‘laten we nu in 's hemels naam niet beginnen met elkander te plukharen waar eensgezindheid en eenheid onder ons gebiedend noodzakelijk zijn, willen wij het pleit tegen het monsterverbond niet verliezen....’

‘Nu, voorloopig schijnt het me nog niet meer dan een verbondsmonstertje toe,’ viel de heer Fijndraat, die zooeven van paradox gesproken had, in de rede.

‘Enfin, monstertje of monster,’ hernam de burgemeester. ‘ook monstertjes kunnen lastig genoeg zijn.... We blijven dus bij ons plan, niet waar, om te trachten Leefgraag over te halen, zich candidaat te stellen.... Maar hebben de heeren wel aan den ontvanger gedacht en aan de hem indertijd zoo half en half gedane toezegging, dat hij bij een eerstvolgende vacature in aanmerking zou komen?....’

‘Ja,’ antwoordde de dokter, ‘dat is zoo, maar daar zal wel een mouw aan te passen zijn. Snaters is onder de gegeven omstandigheden niet de man, dien we moeten hebben. Hij is om zijn isegrimmig humeur niet bijzonder bemind. Hem zou dus aan het verstand moeten worden gebracht, dat hij tegenover den candidaat der minderheden het loodje zou moeten leggen, terwijl Leefgraag in den korten tijd, dat hij hier woont, zich tot een populair man heeft gemaakt door zijn loyaal karakter, vriendelijk optreden, royale huishouding en menschlievendheid zonder onderscheid van partij of godsdienst. Nog onlangs heeft de pastoor bij de familie Barens zich over die laatste hoedanigheid van Leefgraag zeer waardeerend uitgelaten....’

‘Dat alles is goed en wel,’ hernam de bur gemeester, ‘maar ik vrees, dat de ontvanger er de man niet naar is, om al die superieure hoedanigheden van Leefgraag het offer van zijn eerzucht te brengen, of te gelooven, dat hij-zelf zoo'n Isegrim is!.... Intusschen, we zitten in het geval, en we moeten het probeeren ... Maar om nog eens op ons idée terug te komen, het dameskransje als bondgenoote onder den arm te nemen, - op de hulp van een der klaverblaadjes, van mevrouw Snaters namelijk, is allerminst te rekenen....’

‘O, dat valt heel goed,’ zei de dokter, ‘die is ongesteld en zal dus, mijn advies volgend, het eerstvolgend kransje wel niet bij wonen.... Die hinderpaal is dus uit den weg geruimd.... Bollert kan inmiddels den ontvanger prepareeren, door hem in vertrouwen meê te deelen, dat er nogal oppositie tegen hem is onder de liberale kiezers, dat hij stellig en vast een échec zou lijden, en wij met hem.’

‘O, wat dat betreft, dat neem ik voor mijn rekening,’ verklaarde de candidaat-notaris, ‘en hij moet al een erge stijfkop zijn, als ik hem niet bepraat.’

‘Dat is dus afgesproken,’ hernam de burgemeester; ‘voordat we verder gaan, zullen wij het resultaat der eerstvolgende bijeenkomst van de klaverblaadjes afwachten. Wij hebben nog ruim zes weken vóór den boeg, bij gevolg tijd te over, om, zoo Leefgraag pertinent blijft weigeren, den ontvanger weer andersom te bewerken.’

Na de verzekering van den dokter, dat hij aanstonds zijn vrouw hare rol in het politieke blijspel zou uitreiken, gingen de liberale albeschikkers heen.

In het dameskransje.

De gewichtige dag voor het dameskransje ten huize van den dokter is aangebroken. Alle klaverblaadjes, behalve één, de vrouw van den ontvanger Snaters, zijn bijeen en zetelen in al haar kleinsteedsche waardigheid om de theetafel. Mag ik u de dames, wier kransje geroepen is zulk een voornaam aandeel in de verkiezingen te nemen, even voorstellen?

Eén van haar, mevrouw Leefgraag, links van de gastvrouw gezeten, kent gij reeds. Wat haar betreft, kan ik dus volstaan met de mededeeling der merkwaardige bijzonderheid, dat zij sedert haar verblijf in het Geldersche stadje zich steeds meer eene Van Bliekum is gaan voelen en, ofschoon ze al vrij corpulent was, nog vijf kilo aan haar gewicht heeft toegevoegd, zoodoende meer en meer het quantum lichaam nabijkomend van de lieve doode, wier ledige plaats zij heeft ingenomen en die in de wandeling ‘de dikke Jet’ werd genoemd.

De gastvrouw zelve, met haar bleek, regelmatig gevormd gelaat en grijze haren, is een statige figuur. Zoo er een presidente van het kransje had moeten worden gekozen - wat men, om geen naijver op te wekken, wijselijk had vermeden - zou zij zeker het waardigst dit gewichtig ambt hebben bekleed, beter dan de rechts van haar gezeten burgemeestersvrouw, mevrouw Duiven, een klein, rond mevrouwtje, met wangetjes als pioenrozen en een ietsje te veel wippend bolvormig neusje, waarin de cirkelvormige gaatjes met een boor schijnen te zijn aangebracht.

Het vierde klaverblaadje is de wijnkoopersvrouw, mevrouw Glazer, in tegenstelling met het bedrijf, door haar echtvriend uitgeoefend, en met dien blozenden echtvriend zelven, mager en tanig, met zwarte haren, waarin enkele zilveren streepjes glinsteren, een stekenden blik en een bijzonder lang, kapstokkerig bovenlijf, dat aan haar bewegingen iets hoekigs geeft. Zij neemt de plaats naast mevrouw Leefgraag in.

De vijfde eindelijk van het gezelschap, naast de burgemeestersvrouw, is de echtgenoote van den commissionnair in effecten, Bankers, de jongste en koketste, zich ook onderscheidend door een fijn gouden lorgnet, dat haar een eenigszins pedant air geeft.

Op de mutsen met de zware zijden keelbanden en de lodderijndoos na - de dames dragen allen gekapt haar, en de lodderijndoos behoort tot het verleden - gelijkt het kransje precies op de koffie- en theekransjes, waarvan

[p. 11]

wijlen Bakker Korff's penseel zoo menig aardig tooneeltje schiep.

Natuurlijk is, zoodra de dames gezeten zijn, het eerste onderwerp van gesprek de ziekte van de lieve mevrouw Snaters, waardoor ‘Het dubbele Klaverblad’ onvoltallig bleef.

‘Hebben de dames nog iets omtrent haar toestand vernomen vandaag?’ informeert de burgemeestersche, terwijl mevrouw Bruishoofd de fijne Japansche theekopjes vult.

‘Ja, mevrouw,’ antwoordt mevrouw Bankers, ‘ik ben van morgen bij haar geweest. Mevrouw Snaters moest nog het bed houden, had de dokter gezegd, maar overigens was er geen gevaar, volstrekt geen gevaar, niet waar, mevrouw Bruishoofd?’

‘Neen, lieve, mijn man ziet er hoegenaamd geen gevaar in.’

‘Goddank,’ zucht mevrouw Glazer; ‘wij betreuren nog altijd onze lieve vriendin Ronders, en ik hoop van ganscher harte, dat ons kransje nog lang een nieuw pijnlijk verlies bespaard worde.’

‘Ja zeker,’ bevestigt mevrouw Leefgraag, ongetwijfeld in verband met het laatste, daar zij de lieve mevrouw Ronders niet heeft gekend, ‘ja zeker,.... wat scheelt mevrouw Snaters eigenlijk?’

‘Zenuwen, niets dan zenuwen,’ deelt de doktersvrouw mee; ‘daar heeft ze fameus veel last van, ze is een neurasthenica, zegt de dokter, dat is zooveel als iemand, die zwakke, prikkelbare zenuwen door overerving heeft gekregen....’

‘Ja, ja, dat is lastig,’ zegt mevrouw Bankers, ‘en als ze nu nog maar een man had met een opgewekt humeur, maar mijnheer Snaters is nogal gemelijk en brommerig uitgevallen. Enfin, dat brengt zijn ambt zoo meê.’

‘O, zegt u dat niet, mijn lieve Julie,’ protesteert de burgemeestersvrouw; ‘ten minste in de gemeente, waar mijn man burgemeester was, voordat hij hier werd benoemd, was de ontvanger een heel aangenaam mensch, zoo vriendelijk en voorkomend als men maar wenschen kan.’

‘En was die ook getrouwd?’ informeert mevrouw Bankers.

‘Neen, dat niet, maar je bedoelt daarmee toch niet, dat onze lieve vriendin....’

‘O neen, ik wil niet in het minst kwaad van mevrouw Snaters spreken, maar zenuwen.... enfin, zenuwen zijn 'n kruis.’

‘O zeker,’ valt de wijnkoopersvrouw in, ‘daar heb ik eens een frappant geval van gezien.... Dat was ook een raneusteneka....’

‘U bedoelt neurasthenica, lieve,’ verbetert de doktersvrouw.

‘Nu ja, nuirasteneka dan,’ herhaalt mevrouw Glazer, ietwat geërgerd, ‘men moet ook doktersvrouw zijn, om al die vreemde woorden te kunnen uitspreken zooals het behoort.... Ziet u, die neusratenika was een man....’

‘O, dan was het een neurasthenicus,’ corrigeert alweer de doktersvrouw.

‘Zoo, nu.... kus dan,’ herneemt de wijnkoopersvrouw, en een paar half onderdrukte gilletjes getuigen, dat men daarin een aardigheid vond, die de wijnkoopersvrouw toch heusch zoo niet bedoelde. ‘Als u me wilde laten uitpraten, lieve mevrouw.... Ja, dat was 'n raar geval.... De man was zóó prikkelbaar, dat het minste of geringste hem doldriftig deed worden.... zóó zelfs, dat hij.... ja, 't is heusch waar, zijn vrouw sloeg, en tòch was het geen kwade man, want na zijn driftbuien wist hij maar niet, hoe hij het weer bij zijn vrouw goed zou maken, en kon zij alles van hem gedaan krijgen.... Ze had dan ook hoeden en japonnen bij de vleet.’

‘Met dat al,’ zei mevrouw Leefgraag, ‘was die dame niet te benijden....’

‘Neen, dat ben ik volkomen met u eens, mijn beste mevrouw,’ merkt de gastvrouw op.... ‘Nog 'n kopje thee?.... U vindt ze toch naar uw smaak?’

‘O, superb.... deli....’

‘Maar om nog even op dat interessant geval, dat mevrouw Glazer daar verhaalde, terug te komen, wat moet u dan wel gelukkig zijn, mevrouw Leefgraag, want uw man schijnt heelemaal geen zenuwen te kennen. Dat is steeds de bedaardheid en de bezadigdheid zelve.’

‘Ja, die is inderdaad anders kalm genoeg,’ antwoordt de toegesprokene, ‘maar in de laatste dagen laat het toch iets te wenschen.... Hij schijnt zich nogal bezig te houden met de aanstaande Raadsverkiezingen.... Een paar dagen geleden - maar 't blijft onder ons - hoorde ik hem 's nachts hardop in zijn droom roepen: “Ik vraag het woord, mijnheer de voorzitter,” iets waaraan mijn man, zoo oud als hij is, zelfs nooit heeft gedacht.... Hij is altijd de bescheidenheid zelve geweest.... eigenlijk, naar mijn meening, te bescheiden....’

‘Juist, men kan ook te bescheiden wezen,’ beaamt de doktersvrouw en begint handig haar net uit te zetten. ‘Bescheidenheid is eene deugd, maar overdreven bescheidenheid wordt een gebrek, soms erger dan dat, zoo men namelijk door overmaat van bescheidenheid ware talenten renteloos laat.’

‘Zeker, lieve mevrouw, dat heb ik mijn man ook wel eens gezegd, maar tot dusver beeft het niet veel gegeven; hij liet me praten, of gaf me gelijk, maar in beide gevallen bereikte ik precies hetzelfde, namelijk niets....’

‘Dat is toch werkelijk jammer,’ vindt de doktersche, ‘want - ik weet niet of ik het verklappen mag, maar we zijn onder ons en 't is in vertrouwen dat ik het mededeel - ik heb zoo iets geboord van een plan, om hem candidaat te stellen voor den Gemeenteraad...’

giuseppe verdi, † 27 Jan. 1901.

‘Och hemeltje, dat neemt hij nooit aan,’ roept mevrouw Leefgraag leuk-openhartig uit.

‘Komaan, lieve mevrouw Leefgraag, nu onderschat u toch wel een beetje uw eigen krachten,.... ten minste als u het met mij eens is, dat mijnheer Leefgraag een candidatuur niet mag afwijzen. Wij vrouwen - laten we het maar bekennen - kunnen toch wel iets bereiken, als we het er op hebben gezet....’

Geen enkel: ‘O ja!’ wordt vernomen, maar op het gelaat van de wijnkoopersvrouw is het te lezen in een trek van zelfbewuste kracht, op dat der drie anderen in een welsprekend glimlachje. De doktersche gaat dan ook voort, alsof zij een bevestigend antwoord ontvangen heeft.

‘Dus, lieve mevrouw Leefgraag, hangt het alleen van u af, of uw man aanneemt, of niet. Mocht het laatste het geval wezen, dan - neem mij de conclusie niet kwalijk - dan zou dat een bewijs zijn, dat u òf uw beste krachten niet hebt ingespannen, òf dat uw tooverkracht is gebroken....’

‘Ja, ja, zeker,’ klinkt het thans uit aller mond - die van mevrouw Bankers alleen uitgezonderd -, ‘u moet er uw best voor doen; 't zou heusch jammer zijn, als mijnheer Leefgraag weigerde.’

‘Hé, ja,’ bevestigt nog extra de wijnkoopersvrouw, ‘mijn man heeft ook al menigmaal gezegd: zoo gauw er kans voor is, moet die mijnheer Leefgraag in den Raad. En nu het er om te doen is, een Katholiek te weren, mag hij zich zeker niet onttrekken....’

‘Wat zegt u, willen ze er een Katholiek in halen?’ vraagt mevrouw Leefgraag... ‘En wie willen dat doen?’

‘Wel, onze fijnen, die met de Katholieken wat men noemt een monsterverbond hebben aangegaan....’

‘Dat is erg,... 'n monsterverbond!... En wie is die Katholiek, is dat nog niet bekend?’

‘De gepensionneerde kapitein van het Indische leger Vuurling. Ziet u, het moet zóó zijn overeengekomen, dat de orthodoxen ditmaal de Katholieken zullen steunen... ja, 't is ongehoord, zegt u dat wèl...., omdat de Roomschen verreweg de sterksten zijn, ziet u, en bij een volgende gelegenheid zich eenzelfden dienst zullen laten bewijzen....’

‘En ik dacht,’ merkte mevrouw Bankers op, ‘dat onze fijnen uit beginsel bij een verkiezing nooit een Katholiek dadelijk steunden..’

‘Ja, ik weet niet, hoe dat eigenlijk zit, maar als dat zóó is, dan schijnen ze voor ditmaal hun beginsel te willen laten schieten.’

‘'n Knappe man overigens, die kapitein Vuurling,’ herneemt mevrouw Bankers, ‘'n heel knappe man zelfs, niet alleen van persoon, maar ook wat bekwaamheid aangaat, zegt mijn man, die nogal eens met hem heeft te doen gehad.... Doch dat mogen geen overwegingen zijn om hem in den Raad te brengen, zegt mijn man ook, en dat begrijp ik niet te best... Enfin, zooveel is zeker dat de man akelig fijn is, hij loopt de kerk letterlijk plat en is bij den pastoor, of hij komt er.... dat zie je niet dikwijls van Indische officieren.’

‘Zoo ziet u, lieve mevrouw Leefgraag,’ concludeert de doktersche, ‘dat wij allen - dat de kassiersvrouw nog geen teeken van instemming heeft gegeven, wordt als een zwijgende adhaesie beschouwd - dat wij allen het niet slechts erg aardig zouden vinden, zoo mijnheer Leefgraag zich beschikbaar wilde stellen, maar dat dit zelfs een gebiedende plicht voor hem is.... Dus kunnen we op u rekenen, dat u niets zult nalaten om uw echtvriend over het doode punt van zijn bescheidenheid te brengen?’

‘Ja, ziet u, ik wil heel graag mijn best daarvoor doen, mits u nu maar niet denkt, dat ik zelf er zoo bijzonder op gesteld ben.... Ik wil heel graag bekennen, dat ik niet zonder 'n tikje eerzucht ben, en zooals ik zei, heb ik dan ook al vroeger wel eens getracht, mijn man te bewegen, zich niet van alle openbare posten en ambten terug te trekken. Ziet u, dat zit bij mij zoo in het bloed. Van ouder tot ouder is dat in mijn familie, de Van Bliekums, heel anders geweest: mijn overgrootvader was baljuw, mijn grootvader burgemeester en mijn vader commies aan het ministerie van Financiën.... Maar als ik dacht, dat mijn man er niet de geschiktheid toe bezat en het alleen een quaestie was van eer, geloof me gerust, dan deed ik het niet....’

(Wordt vervolgd.)