De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17

[p. 401]

[Nummer 51]

Maar een Zigeunermeisje.
Door Henri Crooswijk.
(Slot.)

V.

de criticus, naar de schilderij van l. galliac.

Het was twee maanden later. De oude portier had Siska weer met een zonderlingen glimlach uitgelaten; wellicht dacht hij: ‘Weer een, die ik gauw zal terugzien!’

Het arme meisje vloog de straten door. Ze wilde zoo spoedig mogelijk buiten de stad zijn, ver van dat nare, groote gebouw, waar zij zoo veel geleden en geschreid had... Weldra had ze de stad achter den rug, ze was op den grooten straatweg, die naar Rozenoord leidde. Daar ging zij echter niet heen, neen, nooit zou ze meer den drempel van Rozenoord overschrijden, waar iedereen haar voor een dievegge hield.

Zij wilde naar hem, die haar voor onschuldig hield, naar hem, die haar beter kende dan de andere menschen, naar den grijzen dorpspastoor... Voor de laatste maal zou zij hem bezoeken. Ook wilde zij nog eens het graf harer moeder zien, daarna zou ze de wijde wereld ingaan, haar zwervend leven weer beginnen.

Zij dacht na, wat ze in de laatste maanden geleden had, en bemerkte niet, dat ze al meer en meer de villa van den notaris Van Zon naderde. Eensklaps keek ze op, ze schrok; bijna vlak voor haar stond de meid van Rozenoord, Kee, die met de dienstbode van den dokter in druk gesprek was. Zij wilde omkeeren, om niet door haar opgemerkt te worden, maar Eduard, die in Kee's nabijheid was, had haar reeds bemerkt, en met een vroolijken uitroep kwam de goedhartige jongen op haar toegesneld. Op hetzelfde oogenblik werd in de sloot, langs den kant van den weg, een geplas gehoord. Kee schrikte op, slaakte een kreet van schrik en liep, ‘Help! help!’ roepende, weg. Intusschen verkeerde de kleine Betsie in le vensgevaar; de stroom voerde haar mee. Siska had alles gezien; zij weifelde geen oogenblik en sprong in het water om het kind van een wissen dood te redden. Zij mocht dit geluk smaken, en bracht het kleine meisje behouden aan wal, toen zonk zij naast het kind bewusteloos neer. Wat er verder met haar geschiedde, wist zij niet, maar toen zij ontwaakte, lag zij in een helder bed, in een groote, luchtige ka mer. Verwonderd sloeg zij de oogen in het rond; zij wist niet waar ze was. Op dit oogenblik naderde haar de ziekenverpleegster, een kloosterzuster, die haar liet drinken en zonder te spreken zich daarna weer op een stoel naast het bed neerzette.

‘Waar ben ik?’ vroeg Siska.

[p. 402]

‘Houd je kalm, kind, ge moogt nog niet spreken, de dokter heeft volstrekte rust aanbevolen. Ge zijt in goede handen, arm kind, in het gasthuis, waar men je goed zal verplegen.’

Veertien dagen zweefde het arme meisje tusschen leven en dood. Eindelijk nam de koorts af en op een morgen verklaarde de dokter, dat alle gevaar voorbij was. Nu eerst kon Siska zien, hoe liefdevol de zusters haar verpleegden; een moeder zou het niet beter hebben kunnen doen. En toen zij langzamerhand in beterschap toenam, benijdde zij het geluk dier arme kloosterzusters.

Het eerste bezoek, dat Siska ontving, toen zij beter begon te worden, was van den ouden pastoor.

‘Gij hebt u als een echte Christin gewroken, mijn arm kind,’ zei hij. ‘God zal u dit zeker duizendvoudig vergelden. Ook mevrouw Van Zon wil u rijkelijk beloonen voor hetgeen gij gedaan hebt.’

‘Ik wensch geen aardsche belooning, mijnheer pastoor,’ antwoordde de zieke, ‘en wat men mij ontnomen heeft, is ook met geen schatten goed te maken... Maar ik wil daar niet meer over spreken. Een andere gunst zou ik graag verzoeken.’

‘Spreek vrij op, kind,’ hernam de priester aanmoedigend. ‘Al wat in mijn vermogen is, wil ik voor je doen.’

‘Gedurende mijn ziekte heb ik de zelfopofferende liefde der zusters gezien en bewonderd, mijnheer pastoor, en nu is mijn vurigste wensch haar kleed aan te nemen.’

De oude pastoor keek ernstig voor zich uit en zweeg een poos.

‘Twijfelt u aan mijn ernst?’ vroeg zij. ‘Maar neen, ik ben het niet waardig, ik ben maar een Zigeunermeisje.’

‘Neen, mijn kind, gij zijt het wèl waardig, reeds lang ken ik uw innige godsvrucht, maar... maar... er is een beletsel... Zoolang de ware schuldige niet gevonden is, zoolang gij in het oog der wereld de schuldige zijt, zoo lang, mijn kind, zult gij moeten wachten.’

‘O, vader, en indien de ware schuldige nooit ontdekt wordt?... Zal ik dan steeds moeten wachten en weer in de wereld terugkeeren, die mij nog niets heeft geboden dan oneer en smart?’

‘God zal niet gedoogen, kind, dat de logen zegeviert. Het geluk der boozen is kort van duur en uw geluk zal dan zooveel te grooter zijn.’

Twee weken later trad de pastoor met het arme Zigeunermeisje de villa Rozenoord binnen, Siska was thans hersteld, ofschoon ze haar vroegere krachten nog niet had teruggekregen. Toen zij in de kamer werden gelaten, waar mijnheer en mevrouw zaten, vloog de kleine Betsie haar redster om den hals en kuste haar hartelijk. Ook Eduard vlijde zich tegen haar aan, maar Siska durfde geen woord spreken; verlegen, bijna beschaamd stond zij daar met neergeslagen blik, terwijl zij werktuiglijk met de hand over het hoofd van den knaap streek.

Mevrouw trad op haar toe. ‘Ik heb nog niet de gelegenheid gehad, mijn kind, u mijn dank te betuigen; zonder u was het geluk van mijn leven verwoest... U ben ik het leven verschuldigd van mijn kind... Zeg mij, waarmee kan ik u beloonen?’

Siska antwoordde niet, ze begon hevig te snikken.

Toen nam de oude pastoor het woord.

‘Mevrouw,’ zei hij, ‘de grootste belooning, die gij haar geven kunt, is, dat gij geloof slaat aan haar onschuld. Zij is niet schuldig, zij kan niet schuldig zijn.’

‘En het gerecht dan?’ mompelde de notaris met gefronste wenkbrauwen.

‘Dwalen is menschelijk, mijnheer Van Zon. Iemand, die haar zoo goed kent als ik, kan haar onmogelijk voor schuldig houden.’

‘Laat ons daar niet langer over twisten, mijnheer pastoor. Wij willen alles vergeven en vergeten,’ hernam mevrouw, ‘ik wil aan haar onschuld gelooven.’

Voor de kamerdeur werd een zwak snikken gehoord. Niemand lette er echter op. De pastoor hernam:

‘Heb dank voor dat woord, mevrouw.... Siska, mijn kind, hoort ge het, mevrouw gelooft, dat ge onschuldig zijt...’

Maar het arme kind hoorde niets, ze schreide maar altoos door.

‘Mijn beschermelinge heeft gedurende haar ziekte de zelfopofferende liefde der kloosterzusters leeren kennen en waardeeren,’ hernam de priester, ‘en haar vurigste wensch is thans, in het klooster te treden. Hoe zeer ik dat verlangen toejuich, toch zal haar wensch nimmer bevredigd kunnen worden, zoolang de ware schuldige niet ontdekt is... Moge het uur, waarop haar onschuld voor iedereen duidelijk zal zijn, weldra slaan.’

Bij deze woorden werd de kamerdeur opengeworpen en vloog Kee, de keukenmeid, met roodgeweende oogen binnen en viel voor de voeten van Siska.

‘Gij zijt onschuldig, gij zijt een engel,’ riep zij opgewonden uit. ‘Ik ben de schuldige, ik heb den diefstal bedreven.’

Siska slaakte een kreet van vreugde. De dienstbode bleef steeds voor het arme Zigeunermeisje geknield. ‘Vergeef mij,’ smeekte zij, ‘vergeef mij...’

Siska kuste haar in vervoering de hand, waarmee zij haar kleed omklemde.

Daarna stond de meid vastberaden op. Zij trad op mevrouw toe, haalde den anderen gouden armband en twee oorknopjes uit haar zak, legde die op de tafel en zei: ‘Ziehier het bewijs van mijn schuld, mevrouw. Ik ben alleen schuldig en wil de straf van mijn zonde dragen....’

Dat was alles wat zij zei. Zij had een zwaren tweestrijd te voeren gehad, maar ten slotte overwonnen. Van af het oogenblik, dat zij Siska zoo moedig met eigen levensgevaar het kind had zien redden, was een beter gevoel in haar ontwaakt. Thans had zij het beslissende woord gesproken: zij had zich overwonnen.

VI.

Spoedig was nu het arme Zigeunermeisje in eere hersteld. Thans wilde zij niet langer wachten en trad in het noviciaat, om zich voor te bereiden een waardige kloosterzuster te worden.

Na haar proeftijd volbracht te hebben, werd zij plechtig als Jesus' bruid aangenomen. Het was op den feestdag van Onze Lieve Vrouw Hemelvaart. In de kloosterkapel waren alle bekenden van Rozenoord vereenigd, toen het arme Zigeunermeisje aan den voet des altaars de heilige gelofte aflegde en het kleed aannam der Franciscanessen. Allen waren diep ontroerd door de verheven plechtigheid.

Toen deze was afgeloopen en alle bekenden de nieuwe bruid van Jesus kwamen gelukwenschen, trad mevrouw Van Zon op haar toe en zei ontroerd, terwijl zij haar een fraai doosje overhandigde: ‘Neem dit aan te mijner gedachtenis, Zuster Agnes.’

Een prachtig gouden kruis blonk haar tegen - vervaardigd van de twee gestolen armbanden, die in Gods handen een middel waren geweest om haar door lijden en vernedering te maken tot zijn geliefde bruid.

Vijf jaar gaan wij stilzwijgend voorbij, vijf jaren, waarin Zuster Agnes in stille verborgenheid een heilig leven leidde, den zieken evenmensch in zijn lijden en pijnen bijstond, en door haar zachtmoedigheid en liefde dikwijls ook de nog meer zieke ziel genas.

't Was weer kermis in het dorp, evenals vóór zeven jaar; maar de luidruchtige kermisdrukte drong niet door tot binnen de kloostermuren. Zuster Agnes lag in de kapel voor het Allerheiligste geknield. Zij dacht aan haar moeder, die zij juist vandaag vóór zeven jaar verloor. Ginds op het kerkhof rustte zij; geen enkele dag ging voorbij of zij dacht in haar gebeden aan die lieve moeder. En als zij aan haar moeder dacht, kwam ook haar vader haar in de gedachten. Ook voor hem bad zij dikwijls, hij had wellicht haar gebeden meer noodig dan haar moeder.

Onverwachts schrikte Zuster Agnes uit haar gebed op; de Zuster-portierster tikte haar licht op den schouder en fluisterde;

‘Moeder-overste vraagt, of u naar de ziekezaal wilt gaan, er is zoo even een gewonde man binnengebracht.’

Zuster Agnes stond onmiddellijk op. Het gebeurde zoo vaak, dat de plicht haar in haar liefste bezigheid, het gebed, kwam storen.

In een der ziekenzalen lag een man, het hoofd met een grooten doek omwonden. De dokter was er reeds bij, keek met ernstigen blik naar den zieke, en schudde het hoofd. De ziekezuster wist wat dat beduidde; hier schoot opnieuw de wetenschap te kort. De geneesheer gaf de zuster eenige raadgevingen, waarna hij zich verwijderde. Een andere zuster trad nu binnen, die vertelde, dat de man, die daar in bed lag, tot het kermisvolk behoorde en bij een vertooning van het trapezium was gevallen. Meer wist men niet. Zuster Agnes ontroerde. Als het haar vader eens was?... Zij wierp een blik op den zieke, zij kon echter bijna niets van zijn gelaat zien, de doek om het hoofd verhinderde het.

Eensklaps bewoog de zieke zich; hij strekte de hand uit, bracht die aan de lippen en fluisterde met nauwelijks hoorbare stem: ‘Water!’

Zuster Agnes haastte zich den zieke het verlangde te geven. Zij ondersteunde hem met de linkerhand en hield met de rechter het glas vast. Zij sidderde, toen zij den zieke aanvatte. Hij leek reeds een oude man, diepe rimpels doorgroefden zijn bleek gelaat en zijn kleine baard was spierwit. Was dat haar vader?... Zij keek hem onderzoekend aan, neen haar vader was zoo oud niet.

De zieke begon onrustig te worden. Hij draaide zich heen en weer en mompelde onverstaanbare woorden. Eensklaps ging hij overeind zitten, staarde de verpleegster met uitgedoofde oogen aan en vroeg: ‘Waar ben ik?’

‘In het klooster, in het gasthuis, waar men u goed zal verplegen. Wees rustig - vader,’ voegde zij er plotseling bij, om te zien welke uitwerking dat woord op den zieke zou hebben.

‘Vader? Wie noemt mij daar vader?’ hernam de zieke. ‘Ik was eens vader, maar een slecht vader, ik maakte mijn vrouw ongelukkig en liet mijn dochter toen aan haar lot over - mijn arme Siska... nooit zal ik u weerzien!...’

‘Vader, lieve vader!’ kreet nu Zuster Agnes, maar op geheel anderen toon. ‘Vader, hier ben ik, uw dochter, Siska!...’

Zij vatte den zieke bij de hand en kuste de bleeke vingers.

Star keek de man het jonge meisje in de ruwe pij aan; eindelijk herkende hij haar, en drukte ontroerd, niet in staat één woord te spreken, haar blanke hand tegen zijn lippen.

Niet veel spraken vader en dochter; de ontroering was den zieke te machtig geweest; hij snakte met moeite naar adem.

‘Vader,’ zei eindelijk Zuster Agnes, ‘vader, uw toestand is ernstig, zoudt gij geen priester willen?’

Met kloppend hart wachtte zij het antwoord af; de zieke bleef echter zwijgen. Zij drong opnieuw aan, maar de man schudde het hoofd.

‘Vader, lieve vader,’ hernam de zuster, ‘de goede God heeft u hierheen gezonden, om u tot inkeer te brengen; weiger uw kind dit laatste verzoek niet; ik heb er God elken dag om gesmeekt.’

‘Och, kind,’ zuchtte de zieke, ‘gedurende mijn leven heb ik nimmer God gekend, nu zal Hij mij ook niet willen kennen...’

Spreek zoo niet, vader; God is eindeloos goed en barmhartig voor hen, die van goeden wil zijn. En nu begon zij met zooveel vuur en liefde over Gods barmhartigheid te spreken, dat de arme zieke eindelijk knikte en fluisterde; ‘Gauw dan, mijn kind, ik voel, dat het met mij ten einde loopt.’

Eenige oogenblikken later zat de oude pastoor aan het bed van den stervende, en toen deze zijn schuld beleden en de priester hem de H. Absolutie had gegeven, stierf hij met gevoelens van waar berouw.

God had het gebed van het arme Zigeunermeisje verhoord. Thans rust de arme zwerveling op het kerkhof naast zijn vrouw, en Zuster Agnes knielt vaak op het groene grasheuveltje om een gebed voor beider zielerust ten hemel te zenden.