De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17

Maar een Zigeunermeisje.
Door Henri Crooswijk.
(Vervolg.)

‘Mina,’ zei Siska vriendelijk, ‘Mina, ik zou van middag graag uitgaan, ik heb een dringende boodschap.... zoudt u voor mij niet op de kinderen willen passen?’

De meid keek verwonderd op en antwoordde niet dadelijk, ze dacht een oogenblik na en vroeg toen: ‘Waar wilt ge heen, Siska?’

Het arme meisje kreeg een kleur. ‘Naar de gevangenis, naar mijn vader, die daar zit.’ Neen, dat kon, dat wilde zij haar nier zeggen.

‘Ik kan het je niet zeggen,’ antwoordde het meisje bijna snikkend.

‘Niet! En weet mevrouw er van?’

‘Neen, ik heb het haar vergeten te zeggen, en als ik nu niet mag gaan, is het wellicht te laat. Och, Mina, doe me een plezier, pas een middagje op de kinderen, ge zult er niet veel moeite mee hebben, ze spelen in den tuin... Ik zal, vóór mevrouw thuis komt, terug zijn.... Zeg ook niets tegen Kee.... Och, heb dit voor mij, arm Zigeunermeisje, over....’

Mina vroeg niet verder, ze had medelijden met het arme kind, dat tranen in de oogen had. Zij beloofde een oogje op de kinderen te zullen houden.

‘Dank,’ stamelde het meisje en snelde weer naar boven, waar zij zich vlug aankleedde. Toen zij gereed stond en den knop van de deur reeds in de hand had, viel haar iets in. Zij keerde terug, opende een lade in haar kastje en nam daaruit een doosje, dat ze zorgvuldig bij zich stak. Hierin lagen twee gouden tientjes, het loon der eerste drie maanden, dat zij eerst gisteren had ontvangen.

‘Wellicht kan ik vader daardoor een grooten dienst bewijzen,’ dacht zij.

Ongemerkt had zij het huis verlaten; de keukenmeid had haar niet gezien en zou haar wellicht niet eens missen. Het was halféén, de stad lag ruim een uur ver; als zij stevig doorliep was zij om halfvier weer thuis.

Ze sloeg den grooten straatweg in en stapte vlug voort.... ‘Wat zal vader blij zijn als hij mij ziet,’ dacht ze bij zich zelf.

't Sloeg halftwee op den toren, toen ze de stad bereikt had. Nu de gevangenis gezocht! Zij zocht overal, maar tevergeefs. Zij schaamde er zich voor, den weg naar de gevangenis te vragen.... Wat zouden de menschen wel denken? Zij zouden op haar gezicht kunnen lezen, dat zij er bloedverwanten had.... Daar stond ze eindelijk voor een groot gebouw, schildwachten liepen op het plein daarvoor op en neer. Ja, dat was het sombere gebouw, waar haar vader zat....

Met kloppend hart belde zij aan.... Zou men haar wel bij haar vader toelaten? Misschien wees men haar wel barsch de deur. Zij werd echter weldra gerustgesteld. Een goedige grijsaard met langen witten baard en in uniform deed open, en vroeg beleefd, wat zij verlangde.

‘Ik zou graag mijn vader spreken, die moet hier zijn....’ stotterde zij verlegen.

De portier wierp een medelijdenden blik op het arme meisje en vroeg! ‘Hoe heet uw vader, kind?’

[p. 395]

‘Sinkska, mijnheer, hij hield een circus op de kermis.’

De portier schudde het hoofd. ‘Dien naam heb ik nooit gehoord, ja toch, laat eens zien....’ Hij wierp een blik op een kartonnen lijst en zijn oogen volgden zijn wijsvinger, die van boven naar beneden ging.

‘Hij is hier niet meer, kind,’ hernam de portier na een poos, ‘hier staat zijn naam, maar hij is reeds sinds twee weken ontslagen.’

Zij stond weer buiten, bedroefd en moedeloos. Zou zij ooit haar vader nog terugvinden? .................

De twee kinderen, Eduard en Betsie, speelden in den tuin. De koetsier had zijn werkzaamheden daar verricht en was nu in den paardenstal bezig. De linnenmeid sloeg door het kamerraam nu en dan de kinderen gade. Zij was thans voor hen verantwoordelijk, daar zij Siska beloofd had, op hen te zullen passen.... Zij dacht aan het Zigeunermeisje. Waarom was zij altijd zoo terughoudend, zoo onvriendelijk tegenover dat kind? Wat had dat vreemde meisje haar eigenlijk in den weg gelegd? Mina stelde zich deze vraag en zij maakte het besluit voortaan vriendelijker tegenover haar te zijn. Was het kind al niet ongelukkig genoeg? Zoo vroeg haar moeder verloren en haar vader in de gevangenis!....

Een vreeselijk gegil en geschreeuw wekte haar uit haar mijmeringen. Verschrikt keek zij op. O, God, daar was een ongeluk gebeurd! Daarginds in den tuin onder den pruimenboom lag de kleine Eduard kermend op den grond. Zij snelde het huis uit, den tuin in. De knaap was doodsbleek, hij deed zoo akelig, dat Mina er van verschrok. Sidderend nam zij den jongen op en snelde het huis in, op den voet gevolgd door Betsie, die hartverscheurend gilde. Zij legde den knaap, die geen teeken van leven meer gaf, op de sofa neer.

Op dit oogenblik kwam de keukenmeid ook toegesneld, deze scheen niets ontsteld, integendeel, op haar gelaat kwam een triomfeerend glimlachje.

‘Dat is haar ongeluk!’ riep zij de linnenmeid tegen, ‘het onuitstaanbare schepsel zal nu wel het huis uit moeten!’

‘Ge vergist je,’ antwoordde Mina sidderend. ‘Ze heeft aan dit ongeval geen schuld, ik had haar beloofd op de kinderen te passen, zij is hier niet.... O, God, als het maar niet erg is.... Wat vangen we aan, Kee? Loop gauw naar den dokter....’

De keukenmeid gaf geen acht op deze laatste woorden. ‘Is het Zigeunermeisje niet thuis? Waar is ze dan?’ vroeg ze kwaad.

‘Ik weet het niet,’ bromde de ander. ‘Ze had een dringende boodschap, meer heeft ze niet gezegd... Ik draag hiervan dus de schuld... O, God, wat zal ik tegen mevrouw zeggen, als ze thuis komt?....’

‘Zoo, zit de zaak zóó in elkaar,’ antwoordde Kee toornig. ‘Konkel jij ook al achter mijn rug om met dat vreemde Zigeunerding? Maar ik wil je een raad geven.... Zeg aan mevrouw, dat Siska zonder iemand te waarschuwen is weggegaan.... Dat is de eenige manier om je schoon te wasschen.’

Mina nam den raad van haar vriendin dankbaar aan en snelde toen zelf naar den dokter.

Deze was weldra bij den kleinen patiënt en had hem spoedig uit zijn bewusteloosheid doen ontwaken. De knaap had gelukkig geen inwendige kneuzingen, alleen was zijn arm gebroken, dien de dokter aanstonds zette.

Toen een uur later het kindermeisje thuiskwam, vond zij den knaap op de sofa zitten, met een eenigszins bleek gezichtje en den arm in verband. Toen Eduard Siska zag, glimlachte hij haar toe. Deze zonk schreiend aan zijn voeten en smeekte om vergiffenis.

‘Vergeef mij, Eduard, vergeef mij, jongeheer, het is door mijn schuld, dat je dit ongeluk is overkomen... ik had je niet moeten verlaten... O, als mama het straks hoort, word ik zeker weggejaagd!... O, God, o God, heb medelijden!’

‘'t Is mijn schuld, mijn eigen schuld, Siska, schrei maar niet,’ troostte haar de knaap, die zeer aan haar gehecht was. ‘Ik had niet in dien boom moeten klimmen... Ik zal mama alles vertellen, en ze zal je daarvoor niet wegjagen....’

Maar het arme meisje was ontroostbaar, en wachtte met kloppend hart de terugkomst van mijnheer en mevrouw af.

Een uur na haar kwamen beiden thuis. Met gemaakt ontsteld gelaat en stotterend vertelde Kee mevrouw reeds in de gang het ongeluk.

‘Het kindermeisje was uitgegaan zonder iets te zeggen en is den geheelen middag weggeweest,’ vertelde de keukenmeid. ‘Mina en ik hebben den jongen gevonden, ik dacht dat hij dood was, zoo bleek was hij.... Maar mevrouw behoeft niet te schrikken, nu is alle gevaar geweken, de dokter is er geweest en heeft den arm gezet.’

Mevrouw vloog naar haar lieveling.... Hij zat op de canapé en tegenover hem zat Siska, die de linkerhand van den knaap in de hare hield. Toen zij mevrouw bemerkte, week het arme meisje verschrikt achteruit. Deze had haar echter nog niet gezien, zij omhelsde haar kind ontelbare malen en begon toen te schreien.... Toen de eerste ontroering voorbij was, bemerkte ze eerst het arme Zigeunermeisje. Haar oogen begonnen van toorn te flikkeren.

‘Ondankbare!’ beet zij haar toe; ‘ondankbare, vergeldt ge zoo het goede, dat we je bewezen hebben?.... Ik wil je geen dag meer in huis hebben, morgen kunt ge vertrekken!’

Zij had in drift gesproken, de anders zoo goede en zachte vrouw. De gedachte, dat zij haar lieveling op zoo vreeselijke wijze had kunnen verliezen, had haar alle zelfbeheersching ontnomen.

Snikkend viel het arme kind mevrouw Van Zon te voet, maar geen woord kwam over haar trillende lippen.... Zij wilde zich niet verontschuldigen door te zeggen, dat Mina haar beloofd had op de kinderen te passen, zij wilde alle schuld dragen, zij wilde haar alleen om vergiffenis smeeken, maar de tranen beletten haar te spreken.

Op dit oogenblik kwam Eduard haar te hulp, hij smeekte zijn mama, haar te vergeven, hij zei haar, dat het ongeluk aan zijn wildheid was te wijten, en de kleine knaap vervulde zijn rol als advocaat zoo goed, dat mevrouw haar eindelijk vergaf.

Toen des avonds de notaris en zijn vrouw aan de thee zaten, zei de eerste: ‘Ik heb het je wel gezegd, Sophie, dat men met kermisvolk voorzichtig moet zijn; het is misschien verkeerd, onze kinderen aan het meisje toe te vertrouwen.’

Mevrouw antwoordde niet, maar dacht bij zich zelf, dat haar man wellicht nog zoo groot ongelijk niet had.

IV.

Sinds dien ongeluksdag was het leven van Siska op Rozenoord nog treuriger geworden. Mevrouw was niet meer zoo vriendelijk jegens haar als vóór dien dag, ze was koel geworden en mijnheer sprak haar nimmer aan. Alleen de kleine Eduard had zich nog meer aan haar gehecht dan voorheen; hij hield innig van het arme meisje, dat, ondanks haarleed, hem zoo goed wist bezig te houden en eveneens zoo veel van hem hield. In haar droefheid had zij nog een vriend gevonden; de pastoor van het dorp, die het meisje bij den dood van haar moeder had leeren kennen, achtte haar zeer. Hij had de innige vroomheid van het arme kind waargenomen en hij stond haar in de kleine zorgen des levens bij. Dat was voor haar een groote troost. Voor den grijzen priester stortte zij dikwijls heur hart uit, en bemoedigd ging zij steeds van hem heen.

Zoo was een jaar voorbijgegaan. De innige godsdienstzin van het arme kermismeisje en haar nauwgezette plichtsvervulling hadden haar weer de vroegere genegenheid van mevrouw Van Zon doen verwerven. De ongeluksdag was sinds lang vergeten en ook de dienstboden waren vriendelijker tegenover haar geworden. Zoo was ze dan eindelijk eens gelukkig en tevreden, maar helaas, het zou voor korten tijd zijn!....

Op zekeren dag waren mijnheer en mevrouw op een partijtje bij een hunner kennissen geweest, en het was laat, toen zij thuis kwamen. Den volgenden morgen was heel het huis in verwarring; de twee gouden armbanden en twee gouden oorknopjes, die mevrouw den vorigen dag had aangehad en die zij des avonds in der haast in een vaasje op den schoorsteenmantel der huiskamer had gelegd, waren verdwenen.

Alles werd afgezocht, geheel het huis ten onderste boven gehaald, tevergeefs, men vond niet wat men zocht. Ze waren dus gestolen; anders kon men er niets van denken. Mevrouw liet een voor een de dienstboden bij zich komen, en onderwierp ze aan een streng verhoor; maar allen verklaarden niets van de armbanden of oorknopjes te weten. Kee en Mina verzekerden, dat zij vóór mevrouw niet in de huiskamer geweest waren en de eerste voegde er bij, dat ze gezien had, dat de kindermeid er wel in geweest was, maar dat ze natuurlijk er verder geen acht op had geslagen. Ook Siska werd ontboden, maar deze verklaarde ook plechtig, niets van het geval te weten, maar ontkende niet, dat zij des morgens vóór mevrouw in de huiskamer was geweest, evenals trouwens iederen morgen, Met een koel gebaar gaf mevrouw Van Zon een teeken, dat ze gaan kon.

Mevrouw en mijnheer overlegden samen wat hun te doen stond. Het was een feit, dat de gouden sieraden gestolen waren, en dat het een der dienstboden moest gedaan hebben, stond ook vast. Het was dus zaak te ontdekken, wie de schuldige was. Na kort overleg gingen beiden naar boven naar de kamertjes der dienstboden, zonder iets te zeggen of te laten blijken. Men doorzocht eerst de kamer van Kee, toen die van Mina, maar zonder eenig gevolg. Daarna ging men over tot het onderzoek van het kamertje van Siska. Ook hier aanvankelijk zonder eenig resultaat, en reeds wilden mevrouw en mijnheer heengaan, toen de laatste zich eensklaps bukte en een zilveren broche in een hoek van het kamertje opraapte. Mevrouw bekeek verrast het gevonden voorwerp; sinds weken was zij dit brochje kwijt, zonder te weten waar het gebleven kon zijn; maar daar zij vermoedde, het op straat te hebben verloren, en het ding niet van groote waarde was, had zij er met niemand over gesproken. Het gelaat van mevrouw Van Zon werd ernstig.

‘Hier is nog meer, Eduard,’ zei ze overtuigd.

Opnieuw begonnen zij te zoeken, maar weer zonder eenige verdere aanwijzing te vinden, toen mevrouw op het denkbeeld kwam, het beddegoed te doorzoeken. Het hoofdkussen werd opengeknipt; niets verdachts was er in. Evenzoo deed mevrouw met de matras. Eensklaps slaakte zij een kreet; zij voelde een ring te midden der veeren en een oogenblik later haalde zij een der vermiste armbanden te voorschijn.

Mevrouw Van Zon was opgewonden van drift.

‘Dat is nu de dankbaarheid, die ik inoogst,’ riep ze uit.

‘Ik heb je altijd wel gewaarschuwd, Sophie, vertrouw nimmer dat kermisvolk. Ik had wel gelijk, toen ik zei: Zoo de ouders, zoo de kinderen. Zij heeft ons vertrouwen schandelijk bedrogen en ik wil niet, dat gij medelijden met de dievegge zult hebben....’

Men zocht nog naar de andere gestolen voorwerpen, maar vond ze niet.

Een half uur later stond het arme Zigeunermeisje voor mevrouw Van Zon, die haar met ijskouden, minachtenden blik aankeek.

‘Gij blijft dus hardnekkig ontkennen, ondanks de bewijzen, die ik heb?’ vroeg zij aan het kind, dat in tranen was uitgebroken.

‘Ik bezweer het u, mevrouw, dat geen haar op mijn hoofd aan zoo iets gedacht heeft.’

‘Ondankbaar schepsel,’ hernam mevrouw toornig, ‘beken je schuld en geef het gestolene terug, dan wil ik de zaak geheim houden, maar gij begrijpt, dat ik toch niet langer een dievegge in mijn huis wil....’

Dievegge! O, hoe sneed dat woord haar door de ziel! Zij was gevangen in een behendig gespannen strik, zonder in staat te zijn, zich daaruit te bevrijden.

‘Mevrouw,’ hernam het arme meisje snikkend, ‘ik ben onschuldig, God weet het,

[p. 396]

voorlezing van het doodvonnis der elf officieren van majoor von schill te wezel in 1809.
Naar de schilderij van A. Hering.

[p. 397]

nimmer zou ik zoo slecht kunnen zijn, de weldaden, die u mij bewezen hebt, zóó te vergelden....’

‘Schei uit, huichelares! 't Is genoeg. Ik geef je tot van avond tijd om je te bedenken, beken je dan niet alles openhartig, en geefje het andere gestolene niet terug, dan zal ik de politie waarschuwen.... Ga nu!’

gezicht op de werkzaamheden in een kolenmijn.

Zij ging heen met wankelende schreden. Zij een ondankbare, een dievegge!

‘O, God, hoe zwaar beproeft Gij mij!’ zuchtte zij, toen ze alleen was.

Zij weende lang; daarna werd zij bedaarder en een stem in haar binnenste fluisterde haar toe: ‘Door lijden tot zegepraal!’

De avond was gekomen. De politie, die eens haar vader naar de gevangenis had gebracht, voerde er ook haar heen.

't Was dezelfde portier, dien de arme Siska vroeger gezien had, die de gevangenisdeur opende. Een eigenaardig lachje speelde om den mond van den grijsaard, toen het meisje als gevangene werd binnengeleid.

Siska liep met diep gebogen hoofd, zij wilde niemand in het gelaat zien, het was alsof iedereen met haar ongeluk spotte, alsof iedereen haar schuldig bevond.

‘De appel valt niet ver van den boom,’ mompelde de oude portier in zijn baard, maar toch zoo luid dat het arme kind het verstaan kon.

Een zware deur werd voor haar geopend en viel weldra achter haar toe. Zij was geheel alleen in een halfduister vertrekje en als verdoofd viel zij op een bank neer.

Al haar mooie illusies waren met één slag vernietigd, haar leven in het oog der menschen voor altijd geschandvlekt; maar God zag liefdevol op haar neer en zou haar niet verlaten..............

(Wordt vervolgd.)