De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17

Een bezoek en een tegenbezoek.
Door
Joh. Toebosch.

I.

Mijnheer Verhoeven was bezig met het lezen van een brief, dien de postbode zooeven gebracht had. ‘Robert Dobberman, wie drommel mag dat zijn?’ mompelde hij, terwijl hij met de hand over het voorhoofd streek om zijn oude herinneringen te verzamelen.

‘Wie zeg je?’ vroeg zijn vrouw nieuwsgierig.

‘Robert Dobberman uit R. Hij schrijft mij, alsof hij vroeger mijn beste vriend geweest is, en ik herinner mij niet, ooit een Dobberman gekend te hebben. Maar wacht, nu herinner ik mij....’

‘Wat schrijft hij?’ vroeg mevrouw, haar echtgenoot den brief uit de hand nemend, om dien zelf te lezen. De heer Robert Dobberman, koopman te R., schreef, dat hij met zijn vrouw en drie zoontjes voor veertien dagen een oom ging bezoeken, en op de terugreis zijn goeden, ouden vriend Verhoeven eens wilde opzoeken.

‘Ik kan hem mij nog even voorstellen,’ zei Verhoeven. ‘We heetten hem “den windbuil,” omdat hij altijd pochte op het geld van zijn vader. Bijzondere vriendschap heb ik nooit met hem onderhouden, maar ik vind het toch heel aardig van den man, dat hij mij nog eens komt opzoeken.’

Mijnheer Verhoeven was op school een vroolijke jongen geweest, thans, nu hij een deftig notaris was, was hij een gemoedelijk, goedhartig man, en hij stelde er altijd prijs op, wanneer een zijner talrijke oude vrienden bij hem kwam om nog eens te praten over den studententijd.

Een paar weken later hield er voor het huis van den notaris een rijtuig stil, dat de verwachte gasten bracht. De heer Dobberman sprong het eerst uit en liep met uitgestrekte handen op den heer Verhoeven toe.

Wel, ‘dikkerd,’ (dit was de naam, waaronder de notaris als student bekend was), ‘hoe vaar je? Daar ben ik nu met de geheele familie, om hier den boel eens op te scheppen. Emilie, dit is nu mijn beste vriend Verhoeven,’ wendde hij zich tot een lange, spichtige dame, die met een stijve buiging antwoordde, en daarop voortging de kinderen bij het uitstappen te helpen.

‘En dit zijn de kinderen,’ ging Dobberman voort. ‘Hebt ge ook kinderen, Verhoeven?’

‘Een jongen van elf jaar.’

‘O, dat treft heerlijk,’ riep mevrouw Dobberman verheugd uit, ‘dan kan hij met onze jongens spelen. O, wij hebben zulke lieve kinderen, mijnheer.’

De heer Verhoeven meende echter, dat hij van deze liefheid weinig zag. De twee jongsten, jongens van negen en tien jaar, plukhaarden om een koffertje, dat ze beiden dragen wilden, tot de oudste, een twaalfjarige knaap, met een bleek, brutaal gezicht, zijn broertjes het betwiste voorwerp uit de handen rukte, en den een daarbij een klap in het gezicht gaf. Dit gaf aanleiding tot een geweldig gehuil, hetgeen Dobberman evenwel wist te doen bedaren door de belofte, dat ze nu koffie gingen drinken.

Men trad de kamer binnen, waar de tafel reeds gedekt stond, en de meid weldra de koffie bracht. Het scheen, dat de reis den eetlust der Dobbermans had opgewekt, want de stapels groote sneden krentebrood en de schotels vleesch verdwenen met ongelooflijke snelheid. Mijnheer en mevrouw Dobberman hadden het te druk met inschenken, smeren, eten en drinken om te praten.

Wat de kinderen betreft, ze bedienden zich zelf; ze laadden met de handen groote hoopen vleesch op hun boterhams, en deden hun kopjes half vol suiker, hetgeen hun moeder vergenoegd deed opmerken, dat ze net deden of ze thuis waren. In het eerst zaten ze echter nog stil, doch toen ze waren verzadigd, duurde het niet lang of ze begonnen door de kamer te loopen en alles aan te pakken. Daarom stelde mevrouw Verhoeven, wier hart klopte van angst, dat er iets breken zou, voor, dat de jongens met Willem in den tuin zouden gaan spelen, welk voorstel met gejuich werd aangenomen. De notaris liet daarop wijn en sigaren brengen, en nu kon men, zooals Dobberman zei, eens over den goeden, ouden tijd praten.

‘Zeg, dikkerd, weet je nog dat we die grap bij professor Droogbeen uithaalden? Kerel, als ik er aan denk, lach ik me half een ongeluk, is het niet, Emilie?’ En daarop begon Dobberman de bedoelde grap stukje voor stukje te verhalen, tusschenbeide ophoudende om te schateren van lachen, ofschoon de notaris het geestige van het verhaal heelemaal niet vatte.

‘Zeg, weet je nog, dat we daar dien bakker op den hoek van de Nieuwstraat die poets gebakken hebben?’ begon Dobberman een nieuw zeer lang verhaal, dat zijn vriend al heel weinig belang inboezemde.

De meid kwam binnen met het bericht, dat een paar boeren den notaris wilden spreken.

‘Och kom, je moet nu maar niet aan de zaken denken,’ zei Dobberman heel gemoedelijk, waarop Verhoeven niets anders doen kon, dan de meid te gelasten de menschen, indien ze niet voor dringende zaken kwamen, den volgenden dag te laten terugkomen.

‘Herinnert ge u dien Hendrik Pettenkamp nog wel?’ begon Dobberman opnieuw, toen zijn verhaal werd onderbroken door een vreeselijk geschrei, dat allen verschrikt deed opspringen en naar buiten vliegen. Wat was er gebeurd? De oudste Dobberman had moedwillig een stuk speelgoed stukgeslagen, en was daarvoor door den pootigen notariszoon gevoelig bestraft, waarop hij een keel opzette of hij vermoord werd. Mijnheer Verhoeven berispte Willem over zijn hardhandigheid, terwijl mevrouw Dobberman haar huilend zoontje trachtte te troosten, en hem ten slotte mee in de kamer troonde, waar de beide anderen natuurlijk volgden. Terwijl hij daar uit moeders glas mocht proeven, maakte zijn eene broertje van de gelegenheid gebruik om het gevulde glas van zijn vader leeg te drinken, terwijl de andere een schoteltje koekjes in zijn zak moffelde.

‘Zie die snaken eens,’ zei mijnheer Dobberman lachend, doch de notaris bromde iets, dat door de ouders gelukkig niet verstaan werd.

‘Waar sprak ik ook weer over?’ zei Dobberman, nadat de lieve kinderen afgetrokken waren. ‘O ja, over Hendrik Pettenkamp. Luister eens, Emilie, dan zal ik je een grap vertellen, die ik, Pettenkamp en hier de dik kerd hebben uitgehaald.’ En alweer was de notaris genoodzaakt te luisteren naar een langdradig verhaal, waarvan hij zich bovendien niet het minste herinnerde.

Dobberman scheen onuitputtelijk in het vertellen van studentengrappen. Daarbij verhaalde hij dingen, waarvan Verhoeven niets wist, en andere dingen, waarvan de notaris wist, dat ze geheel anders gebeurd waren. Ook speelde hij natuurlijk steeds de hoofdrol, tot groote verwondering van zijn vriend, die tot heden in een andere meening verkeerd had. Wat mevrouw Dobberman betreft, ze luisterde soms naar de verhalen van haar echtvriend, maakte dan onophoudelijk opmerkingen, en praatte overigens met mevrouw Verhoeven over koken, inleggen en verdere huishoudelijke zaken.

Het was voor den notaris er zijn vrouw dan ook een heele verlichting, toen de meid kwam zeggen, dat het eten klaar was. De eetlust der Dobbermans scheen uitstekend, en mevrouw Verhoeven vroeg zich met verbazing af, waar de magere mevrouw Dobberman toch al dat voedsel liet. Onder het maal spraken de gasten niet, dan om enkele malen de spijzen te prijzen, iets wat eigenlijk niet noodig was, daar ze genoeg toonden hoe ze hun bevielen. Wat de kinderen betrett, ze gedroegen zich even ongemanierd als onder het koffiedrinken, of zooals hun moeder het uitdrukte, ‘ze deden of ze thuis waren.’ Nadat ze waren verzadigd, liepen ze den tuin in, terwijl Dobberman een nieuwe ui begon te vertellen.

De notaris, die zich vreeselijk verveelde, stelde voor, eens in den tuin te gaan wandelen, waar de gasten na hun overvloedig maal wellust toe gevoelden. Ook wilde mevrouw Dobberman graag eens zien, hoe de kinderen zich amuseerden.

Nu ze amuseerden zich kostelijk, want ze waren in een grooten appelboom geklommen, en Willem Verhoeven had de verleiding niet kunnen weerstaan, hen daar te volgen. De notaris zuchtte, toen hij zag, hoe de halfrijpe appelen, waarvan hij zooveel gehoopt had, moedwillig afgeslagen werden. Hij zweeg echter, toen Dobberman vertelde, dat hij over een paar uren moest vertrekken.

De notaris kende geen aangenamer uitspanning dan zijn tuin, doch Dobberman stelde daar niet het minste belang in. Was hij daarvoor naar zijn ouden vriend gekomen; neen, hij had stof in overvloed uit den studententijd. Zijn vrouw scheen meer liefhebberij voor den tuin te hebben; zij proetde van alle soorten van bessen en aardbeien, en spreidde een verbazende kennis ten toon over het inmaken van verschillende vruchten.

De kinderen waren intusschen uit den boom geklommen, doch mijnheer Verhoeven wenschte gauw bij zich zelf, dat ze er maar in gebleven waren. Eerst moesten de bessenstruiken het ontgelden, de rijpe vruchten werden opgeten, de onrijpe afgerukt en op den grond geworpen. Daarna gingen ze krijgertje spelen, en nu ging het in volle vaart den tuin door over bloembedden en struiken. Roef! daar vloog een der Dobbermannetjes door een bed met zeldzame viooltjes, en in zijn blinde vaart tegen een prachtige stamroos, die doormidden brak; op dit oogenblik greep hem zijn broertje en rolde met hem in een groote bessenstruik.

‘Och wat zijn ze wild!’ zei de heer Dobberman lachend, ‘precies zooals ik vroeger was.’

De heer Verhoeven gevoelde, dat het bloed hem naar het hoofd steeg. Hij zweeg echter stil en berekende, dat hij nog een half uur geduld diende te oefenen.

‘Het rijtuig zal gauw komen, kom, laten we eerst nog een glas tot afscheid drinken’ zei hij om niet langer verplicht te zijn de verwoesting aan te zien.

‘Ja, dat is goed,’ zeiden mijnheer en mevrouw Dobberman te gelijk.

[p. 303]

Mijnheer Dobberman was nog volop aan het vertellen, toen het rijtuig aankwam. ‘De kinderen, waar zijn de kinderen?’ riep mevrouw, naar den tuin snellend.

De twee jongsten kwamen spoedig aanloopen, maar de oudste vertoonde zich niet, hoewel zijn moeder hem met de liefste namen riep. De jongeheer moest dus gezocht worden, en dit was een heel werk in den uitgestrekten tuin. Eindelijk werd hij gevonden bij een bessenstruik, waar hij zich te goed gedaan had, zonder zich aan al dat geroep te storen; dit was hij zoo gewoon. Intusschen was er een heele tijd verstreken en nu kreeg men van den koetsier te hooren, dat het te laat voor den trein was.

Mijnheer Verhoeven voelde lust om de geheele familie Dobberman de deur uit te gooien, doch hij bedwong zich en vroeg bedaard aan den koetsier, wanneer de volgende trein vertrok.

‘Over twee uur,’ was het antwoord.

De notaris loosde een zucht van verlichting. Hij had gevreesd, dat dit de laatste trein was, en wat dan?....

Hoe het echtpaar Verhoeven die twee uur doorkwam? Dobberman had stof genoeg tot vertellen, en zijn vrouw kon niet uitgepraat komen over haar kennis van huishouding. En zoo kwam dan eindelijk opnieuw het rijtuig voor, dat ditmaal werkelijk de geheele familie meenam.

Dobberman nam een roerend afscheid van zijn vriend, betuigde zijn spijt, dat hij niet een paar dagen blijven kon, en besloot met den notaris dringend tot een tegenbezoek uit te noodigen, hoe eer, hoe liever. Zijn vrouw was zoo geroerd, dat ze haar oogen met een zakdoek moest afvegen, en de heer Verhoeven was doodsbang, dat men bij al die drukte den trein weer missen zou. Wat de kinderen betreft, ze waren onder het afscheid nemen zonder eenigen groet in het rijtuig gestapt.

II.

Eenige dagen later ontving de heer Verhoeven van zijn vriend Dobberman een brief van niet minder dan tien bladzijden groot formaat, waarvoor hij wegens onvoldoende frankeering eenige stuivers strafport moest betalen. Die brief behelsde het heugelijk bericht, dat Dobberman behouden thuis gekomen was, en een uitvoerige beschrijving van zijn terugreis. Verder had zijn vrouw er een brief bijgevoegd, waarvan de inhoud was, wat de jongens zooal van ‘oom en tante Verhoeven!’ gezegd hadden. En ten slotte had de oudste der Dobbermans zijn stelkunst getoond in een brief van dankbetuiging, die uit een brievenboek scheen gestolen, en een uitgebreid verslag bevatte hoe hij het op school maakte, welke boeken hij gebruikte, enz. enz., hetgeen den notaris natuurlijk bijzonder interesseerde. En alle drie eindigden hun schrijven met de dringende uitnoodiging hun een tegenbezoek te brengen.

Eenige weken later kwam er een dergelijke brief om mijnheer Verhoeven met zijn verjaardag te feliciteeren. Ditmaal hadden niet alleen mijnheer en mevrouw Dobberman, maar ook alle drie de zoontjes zich gedrongen gevoeld hun gevoelens van dankbaarheid en hoogachting uit te storten. Een dergelijke brief volgde ongeveer twee maanden later bij het verjaarfeest van mevrouw Verhoeven (hoe Dobberman met die verjaardagen zoo op de hoogte was, was voor den notaris een raadsel); met Nieuwjaar kwam een vierde, en in al die brieven werd de heer Verhoeven uitgenoodigd, hoe eer hoe liever een bezoek aan zijn ouden vriend te brengen.

In Juni van het volgende jaar moest de notaris voor zaken op reis, en nu besloot hij een kleinen omweg waken, om zijn vriend eens te verrassen. Hij stapte te R. uit den trein, en liet zich door een jongen het fraaie huis van den heer Dobberman wijzen.

De heer Verhoeven verheugde zich reeds bij voorbaat over het wederzien. Zijn vriend had hem wel heel wat last veroorzaakt, maar daarom zou hij nu ook des te meer blij wezen, over dit onverwacht bezoek. De Dobbermans schenen toch in hun hart goede menschen, dit bleek genoegzaam uit hun brieven....

De notaris belde aan en werd binnengela ten door de meid, die hem op zijn vraag, of mijnheer en mevrouw thuis waren, in de gang liet staan, om hem aan te melden. Terwijl hij daar stond te wachten, kwam de oudste jongen binnen. ‘Dag beste jongen, hoe gaat het?’ vroeg de notaris vriendelijk, waarop de bengel zonder antwoord te geven een kamer binnenliep, luid gillend: ‘Papa, mama, daar is de dikkerd.’

De bezoeker mompelde eenige woorden, die allesbehalve vriendelijk waren. Op dit oogenblik kwam de meid terug met het verzoek binnen te komen.

De heer Verhoeven had verwacht, dat het echtpaar Dobberman hem met verheugde gezichten en uitgestoken handen zou te gemoet komen, doch hoe stijf en koel werd hij ontvangen. ‘Dag, mijnheer Verhoeven, hoe gaat het?’ - ‘Dag, mijnheer de notaris, zeer vereerd u hier te zien.’ Wat den stamhouder betreft, hij keek den bezoeker brutaal aan, en liep daarop den tuin in, luidkeels roepend: ‘Victor, Charles, de dikkerd is in huis!’

‘Hoor dien schalk eens,’ zei Dobberman lachend. ‘Gelieve plaats te nemen, mijnheer,’ zei hij tegen zijn bezoeker.

‘Wil mijnheer ook iets gebruiken?’ vroeg mevrouw.

Ofschoon de heer Verhoeven daarin na zijn lange reis wel trek had, weigerde hij welstaanshalve, waarop ook niet verder aangedrongen werd. ‘Over een uurtje gaan we toch eten,’ zei mevrouw.

De notaris begreep niet, welke verandering er met zijn vrienden had plaats gehad. Bij de vorige ontmoeting had hij nauwelijks de gelegenheid gehad, nu en dan een woord te spreken; thans echter moest hij alle moeite doen om het gesprek aan den gang te houden. Het scheen wel, dat Dobberman zijn geheelen voorraad studentengrappen had uitgeput, want hij bracht er nu geen enkele te berde. Onder het gesprek vroeg mevrouw, hoe lang mijnheer dacht te blijven.

‘Ik kan van avond nog met den laatsten trein weg,’ antwoordde de heer Verhoeven, in de stellige verwachting, dat het echtpaar Dobberman hem zou uitnoodigen, een paar dagen te blijven.

‘Ik zou u graag een paar dagen hier gehouden hebben,’ zei mevrouw, wier gelaat aanmerkelijk opgehelderd was, ‘maar van avond verwachten wij onzen neef Jansen met zijn vrouw uit Rotterdam, die een paar dagen hier blijven logeeren. Het is wel jammer, dat u het zoo slecht treft.’

Op dit oogenblik kwam de meid binnen om de tafel te dekken. De jonge Dobbermans lieten zich niet wachten, maar kwamen weldra binnenstormen, en plaatsten zich zonder de minste notitie van den bezoeker te nemen aan tafel, waar ze onder elkaar fluisterden en lachten, tot het eten binnengebracht werd.

De notaris merkte op, dat het maal heel wat minder was dan hetgeen hij zijn gasten had aangeboden, maar hij verontschuldigde dit door de omstandigheid, dat zijn bezoek onverwacht was. Doch minder te verontschuldigen was het, dat Dobberman noch zijn vrouw zich het minst bekommerden, of hun gast iets kreeg. Wat de kinderen betreft, ze waren nog ongemanierder dan vroeger. De ouders stoorden zich daaraan niet. behalve dat papa zijn oudsten zoon een bulderende berisping gaf, toen deze het sauskommetje omverwierp, en mama haar Victor zacht vermaande voorzichtiger te zijn, toen hij met zijn elleboog het bord van den bezoeker van de tafel stiet.

Na het eten liepen de kinderen de kamer uit, en nu bleef Verhoeven onder het rooken eener allerellendigste sigaar met het gulle echtpaar alleen. Doch het gesprek wilde niet vlotten, en het was voor den notaris werkelijk een verlichting, toen er een heer binnentrad, die voorgesteld werd als de heer Laarman, de compagnon van Dobberman.

‘Ik ben gisteren in Den Haag geweest, zei de nieuwe bezoeker na eenigen tijd, en moet u de groeten brengen van uw neef Jansen. Ik ontmoette hem toevallig aan het station; hij vertelde mij, dat hij in plaats van een week veertien dagen in de stad bleef.’

Mijnheer Verhoeven zag, dat Dobberman en zijn vrouw verlegen werden.

‘Was Jansen in Den Haag?’ vroeg mevrouw met slecht geveinsde verbazing.

‘Wel zeker,’ zeide de heer Laarman verwonderd, ‘dat weet u toch ook wel. Toen hij de vorige week hier was, vertelde hij immers, dat hij voor eenige dagen naar Den Haag moest.’

De notaris wist genoeg. Hij zag op zijn horloge. ‘Ik geloof dat ik nog juist den trein kan halen,’ zei hij. ‘Dag, mijnheer Dobberman, dag mevrouw, dag mijnheer.’

Daarop nam hij haastig stok en hoed en vertrok tot groote verwondering van den heer Laarman, die zich verbaasd afvroeg, waarom zijn compagnon en zijn wederhelft onder zijn verhaal zulke vreemde gezichten trokken, en wat thans dit plotselinge vertrek beteekende. Wat den heer Verhoeven betreft, hij kwam juist op tijd aan het station, om gauw in den trein te springen, die hem weldra van zijn gastvrije vrienden wegvoerde.

‘Zijt ge nu al terug?’ vroeg zijn vrouw, toen hij laat in den avond thuis kwam. ‘Ik dacht, dat ge minstens een week weg zoudt blijven.’

Doch toen de notaris vol verontwaardiging verteld had, op welke wijze hij ontvangen was, barstte zij in een schaterend gelach uit, wat den toorn van haar goeden echtvriend ontwapende, en ook hem de zaak luchthartig deed opnemen.