De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17

De heer van Lustoord,
door
Joh. Toebosch.
(Vervolg.)

Eindelijk trad men door een achterdeur den tuin binnen, die een groote oppervlakte besloeg. Doch ook hier was alles erg verwaarloosd. Het onkruid schoot welig op in de paden, die in lang niet bewandeld waren; de eerst zorgvuldig afgestoken bloembedden waren slechts met moeite weer te vinden, de bloemen verwilderd of half verstikt onder doornen en onkruid. Bij een groep forsche boomen lag een vijver met een fontein, die sinds lang niet meer werkte. Kortom, het was een woestenij, maar die door een bekwaam tuinbouwkundige in weinig tijds in een prachtigen lusthof te herscheppen zou zijn.

Eindelijk was alles bezichtigd. Stormberg was hoogst voldaan en vast besloten het buitengoed te koopen.

‘Wanneer is het verkoopdag?’ vroeg hij den arbeider, terwijl hij hem een rijksdaalder in de hand drukte.

‘Dinsdag over acht dagen, mijnheer.’

‘Weet ge ook of er veel liefhebbers zijn.’

‘Men denkt hier allemaal, dat de burgemeester het zal koopen.’

‘Zoo!’ antwoordde de kolonel, terwijl hij na zijn dochter in het rijtuig stapte, en den koetsier gelastte naar ‘de Zwaan’ terug te rijden.

Dirks verwachtte zijn gasten al met ongeduld. Terwijl de kolonel met zijn dochter het huis binnentraden, bleef Willem achter, om den koetsier bij het uitspannen behulpzaam te zijn, en nu besloot de herbergier den oppasser eens te ondervragen.

‘Hoe vond mijnheer Lustoord?’ vroeg hij zoo onverschillig mogelijk.

‘O, hij was uitstekend voldaan en heeft besloten het te koopen.’

‘Ja, maar,’ zei de herbergier, ‘de burgemeester heeft er ook zin in, en het zal hem niet aanstaan, dat mijnheer hem in den weg komt.’

‘Wat! hem niet aanstaan! Dat d...... niet. Denk je dat een kolonel van het Oost-Indische leger bang is voor je boerenburgemeester?’ Daarmee ging Willem de herberg binnen, den waard geheel verbluft achterlatend.

Het maal was zoo goed als men in een herberg als ‘de Zwaan,’ waar zelden vreemden kwamen, verwachten mocht. De reizigers deden het alle eer aan, en vertrokken spoedig daarop, daar ze nog een langen weg te maken hadden. Nauwelijks was het rijtuig uit het gezicht, of Dirks begaf zich naar het raadhuis, waar hij wist, dat hij op dat uur den burgemeester kon vinden.

Toen Verhaak ongeveer een uur later thuis kwam, verkeerde hij in opgewonden toestand. Hij raasde tegen den knecht, die in den stal bezig was het vee te voederen, daarna tegen de meid, die de gang niet genoeg geschrobd had, gaf den hond, die hem in den weg liep, een schop, en had ten slotte heel wat te mopperen tegen zijn vrouw, dat ze zich niet genoeg om het huishouden bekommerde, de bedienden niet nazag, enz. enz.

Mevrouw kende haar. man, en begreep dat er iets buitengewoons moest zijn gebeurd. Zij liet hem dus stilletjes praten, en vroeg, toen hij ten slotte stilzweeg:

‘Scheelt er iets aan, manlief?’

‘Wat zou er aan schelen, waarom vraag je dat?’

‘Omdat je zoo uit je humeur bent. Is er iets op het raadhuis, of met het werkvolk, of met Lustoord misschien?’ vroeg mevrouw, met deze laatste veronderstelling lucht gevende aan de gedachte, die onmiddellijk bij haar was opgekomen.

Deze laatste woorden deden de woede van Verhaak losbarsten. ‘Zoo'n bedrieger, zoo'n onderkruiper!’ bulderde hij, met de vuist op de tafel slaande, ‘moet die me hier in mijn vaarwater komen? Kon die niet op een andere plaats een huis krijgen?’

‘Wat is het, wien bedoel je?’ vroeg mevrouw.

‘Wat het is? Dat er een kolonel of zoo iemand uit de Oost gekomen is, om me het kasteel voor den neus weg te kapen.’

‘Maar me dunkt, dat hij toch even goed op Lustoord mag bieden als gij,’ merkte mevrouw aan.

‘En dan durfde de oppasser van dien vent nog zeggen,’ ging de burgemeester voort, zonder op dit argument zijner vrouw te antwoorden, ‘dat zijn heer niet bang was voor zoo'n boerenburgemeester. Boerenburgemeester! Maar ik zal het hem betaald zetten. O, als ik den vlegel hier had, ik zou hem....’

Verhaak voltooide zijn vreeselijk dreigement niet, maar liep het huis uit, om in ‘de Zwaan’ zijn leed en den geleden hoon te vergeten bij een glas bier. In de herberg kon hij zijn hart eens luchten. Dirks was het natuurlijk volkomen met hem eens. Wat behoefde die vreemde snuiter zich ook juist in Lichtendonk te vestigen? En dan zoo'n beleediging, het was schandelijk, infaam, gemeen, laag.

Het bier, dat de burgemeester overvloedig dronk, miste zijn uitwerking niet. Het buitengoed werd immers toch publiek verkocht, en hij kon dus even goed bieden als die ander. Misschien was die kolonel een onbemiddeld officier, die meende, de buitenplaats voor een prikje te kunnen koopen, en al gauw terug zou trekken, als de som een beetje te hoog opliep.

Verhaak geraakte ten slotte in een opgeruimder stemming, en het was reeds vrij laat toen hij met een zwaar hoofd naar huis ging. Dien nacht droomde hij, dat hij Lustoord kocht voor een prijs, ver beneden zijn raming, en dat de kolonel de vlucht nam onder het gejoel zijner gemeentenaren.

III.

Op den bepaalden dag had ten huize van den herbergier Dirks de openbare verkoop plaats. Het gerucht, dat er een nieuwe liefhebber voor Lustoord was gekomen, had natuurlijk in het dorp de ronde gedaan en alle tongen in beweging gebracht. Ieder was nieuwsgierig hoe dat zou afloopen, en op den verkoopdag was het in ‘de Zwaan’ dan ook stampvol.

Na een paar uren verliet de burgemeester de herberg, ter prooi aan een buitengewone opgewondenheid. En geen wonder, want na lang loven en bieden was de kolonel ten slotte voor de som van vijf en zeventig duizend gulden eigenaar van Lustoord geworden.

Stormberg wilde zijn nieuwe woning zoo spoedig mogelijk betrekken, en liet dus onmiddellijk de noodige herstellingen uitvoeren. Gedurende een paar weken werd er op het kasteel rusteloos gewerkt, en in dien tijd had de buitenplaats een geheel ander aanzien gekregen.

Op zekeren dag kwamen er een paar reusachtige verhuiswagens door het dorp, met bestemming naar Lustoord; ze vervoerden den inboedel van den kolonel. Natuurlijk brachten de wagens de halve bevolking van Lichtendonk voor de vensters. De nieuwsgierigheid werd echter niet bevredigd, want alles was zoo nauwkeurig ingepakt, dat geen enkel meubelstuk te zien was.

‘'t Is zeker niet veel zaaks, anders hoefde hij het zoo niet weg te stoppen,’ bromde Verhaak, die half achter de gordijnen verscholen de voertuigen had zien passeeren.

‘Me dunkt, dat de kolonel groot gelijk heeft, dat hij niet ieder den neus in zijn zaken laat steken,’ zei mevrouw.

Verhaak bromde iets onverstaanbaars.

‘Men zegt, dat die kolonel zeer rijk is,’ hernam mevrouw na eenig zwijgen.

‘Wie zegt dat? Zeker, omdat hij mij het kasteel ontfutseld heeft? God weet, of hij het geld niet heeft moeten opnemen,’ grinnikte de burgemeester.

‘De vrouw van den notaris kent de familie. Stormberg is van deftige afkomst en rijk getrouwd. En dan heeft hij zoowat vier duizend gulden pensioen, waarmee men het in Lichtendonk alleen wel kan stellen, dunkt me.’

‘Zoo, wat je zegt!’ bromde Verhaak, zonder echter verdere aanmerkingen over den financieelen toestand van zijn concurrent te maken.

Toen hij 's avonds, ouder gewoonte, in ‘de Zwaan’ zat, kwamen de beide vrachtwagens van Lustoord terug en hielden voor de herberg stil. De paarden werden van water voorzien, en de voerlieden traden binnen om zich te verfrisschen.

Dirks begreep, dat Verhaak gaarne iets van die menschen zou hooren, doch er niet toe besluiten kon zelf de lieden aan te spreken, waarom hij besloot, met hen een gesprek aan te knoopen.

‘Wat dunk je van Lustoord?’ vroeg hij een der mannen, die met het toezicht over het vervoer belast scheen.

‘Eeuwig mooi, dat verzeker ik je. En alles is zoo netjes opgeknapt, dat het een lust is om te zien.’

‘Als de meubelen nu even mooi zijn, zal

[p. 168]

het er deftig uitzien,’ zei de herbergier, die nu was waar hij wezen wilde.

‘De meubels, nu die zijn prachtig. Ik ben al twintig jaar bij dezelfde firma, en ik beloof je, ik heb heel wat meubels gezien, maar zelden zoo als die van den kolonel,’ verzekerde de bediende. ‘Daar had je op de eerste plaats een salon-ameublement, prachtig, man; daar was een gebeeldhouwde kast, nooit heb ik zoo'n werk gezien. Dan had je de schilderijen moeten zien, je zoudt er je oogen op uitgekeken hebben, die zijn alleen een kapitaal waard. En dan wou ik, dat je het porselein en kristalwerk eens gezien had.’

Het begon Verhaak te duizelen bij het opnoemen van al dien rijkdom, en Dirks keek den verteller met open mond aan.

‘En dan had je dat zilverwerk moeten zien,’ ging de man voort. ‘Die kolonel moet wel zoo rijk zijn als het water diep is. En dan wou jelui burgemeester hem de loef nog afsteken! Ik wou zijn boeltje ook wel eens zien, zeker wat ouderwetsche rommel. En zoo iemand wou op Lustoord wonen; waar haalt hij de verbeelding vandaan?’

Verhaak dreigde te stikken van woede. Hij wilde heftig uitvaren tegen den man, die hem daar, schoon buiten zijn weten, beleedigde, doch hij bedwong zich. In één teug sloeg hij zijn glas bier naar binnen; een tweede glas, daarna een derde en vierde volgden denzelfden weg. Toen stond hij op en liep zonder iemand te groeten de deur uit. Hij was buiten zich zelven. Was het nog niet genoeg, dat die vreemde zich van een buitenplaats meester maakte, die Verhaak reeds als zijn eigendom beschouwde, en hem met zijn bezittingen de oogen uitstak, moest die kerel nog met zulke minachting spreken over hem, den burgemeester van Lichtendonk. O, de vent was hem te min, anders....

Een paar dagen later reed Stormberg in een sierlijk open rijtuig door het dorp, om bezit te nemen van zijn eigendom. Dwong de kolonel ieder ontzag af door zijn deftig voorkomen, zijn forsche gestalte en militair uitzicht, zijn dochter Rosa maakte terstond een aangenamen indruk door haar vriendelijk gelaat, en de minzame wijze, waarop ze de groeten der voorbijgangers beantwoordde.

Toen het rijtuig de woning van Verhaak voorbijreed, wilde mevrouw den man eens zien, waarover haar echtgenoot den mond vol had.

‘Ik moet zeggen, dat die kolonel een flinke man is,’ merkte ze op.

‘Zoo'n bullebak zeker,’ bromde Verhaak.

‘En zijn dochter is een jong lief meisje.’

‘Zoo'n stadsche nuf zeker,’ meende haar echtvriend.

Het verdwijnen van het rijtuig om den hoek maakte een einde aan het discours.

IV.

Een paar weken later heerschte te Lichtendonk een buitengewone drukte. En geen wonder, het was kermis.

De kermis te Lichtendonk had dezelfde beteekenis als op andere dergelijke dorpen. Maanden van te voren werd er reeds op gerekend en bespaarden de boerenjongens hun zakgeld om eens volop pleizier te maken. Nu, het ging er lustig toe, maar steeds in eer en deugd. De Lichtendonkers waren eenvoudige, brave menschen; de moderne begrippen van beschaving waren nog niet onder hen doorgedrongen, en ze waren er niet te slechter om. Ze dankten dit vooral aan hun pastoor en hun schoolmeester, die beiden in de gemeente waren grijs geworden, en de meeste dorpelingen als kind hadden gekend. Beiden hadden steeds eendrachtig samengewerkt, tot stoffelijk en geestelijk heil der gemeentenaren, en zagen thans de heerlijke vruchten van hun werk.

Het glanspunt van de kermis zou de voorstelling zijn, welke de ‘gunstig bekende familie Bierhoorn’ evenals vorige jaren in de tent van Dirks geven zou. De programma's, die met volle handen door het dorp rondgestrooid waren, beloofden een rijke verscheidenheid van stukken, ‘reeds op andere plaatsen met het meeste succes opgevoerd.’

groep boven het tabernakel van het hoofdaltaar te stratum.

Rosa had haar vader verzocht met haar naar de uitvoering te gaan, en de kolonel had daarin toegestemd. Hij liet daarom het rijtuig inspannen en reed naar het dorp.

Volgens de programma's begon de voorstelling om zeven uur, doch eigenlijk nam ze eerst drie kwartier later een aanvang. Dirks wist heel goed, dat de lui onder het spelen het drinken vergaten, en dat hij het meeste vertapte, wanneer ze moesten wachten. Doch ook de boeren, door de ondervinding geleerd, wisten, dat ze tijd genoeg hadden, en maakten dus geen haast om de markt met haar koeken speelgoedkramen, haar mallemolen en schommel te verlaten. Toen de kolonel dan ook met militaire stiptheid om zeven uur aankwam, vond hij de tent nog ledig. Hij had nu evenwel goed den tijd om een geschikte plaats uit te zoeken, en meende deze te vinden in een deftigen leuningstoel (het pronkstuk uit de woning van Dirks) die in de voorste rij stond, terwijl Rosa naast hem plaats nam.

Nu was het altijd een stilzwijgende afspraak geweest, dat de burgemeester deze eereplaats innam. Dirks bemerkte met schrik, wat er gebeurd was. Wat zou de burgemeester wel zeggen, als de waard zulke vrijpostigheid toeliet? Hij besloot dus, bij den kolonel een poging aan te wenden, om hem over te halen een andere plaats in te nemen.

‘Mijnheer, een enkel woord asjeblieft,’ zei hij na eenige aarzeling.

‘Wat is er van je dienst?’ vroeg Stormberg.

‘Mijnheer weet misschien niet, dat de burgemeester hier elk jaar zit.’

‘Neen, nu wat zou dat?’

‘Zou u niet zoo goed willen zijn, een andere plaats te zoeken?’

‘Ik? Ben je gek, kerel? De plaatsen zijn toch voor ieder vrij, zou ik meenen. Laat je burgemeester zelf een andere plaats gaan zoeken.’

(Wordt vervolgd.)