In de tuinen van het Vaticaan.
Naast de vier hoofdkerken der Eeuwige Stad mogen in dit nummer eenige gezichten op de tuinen van het Vaticaan op hun plaats zijn, waar de H. Vader, die een groot vriend der natuur is, zoo gaarne eenige oogenblikken doorbrengt, en waar Z.H. een bescheiden zomerverblijf heeft laten inrichten, ten einde er de drukkende hitte, die 's zomers in het Vaticaan heerscht, te kunnen ontvluchten.
Den voorgangers van Z.H. stonden het op de hoogte van den Quirinaalschen heuvel gebouwde paleis, de tegenwoordige residentie van den koning van Italië, en het landelijke Castel Gandolfo, aan den oever van het heerlijke meer van Albano, ter beschikking; maar de tegenwoordige Paus is een gevangene in zijn paleis en dus verplicht zich te behelpen met de ruimte, die zijn tuinen hem aanbieden.
Onder zijn persoonlijke leiding en toezicht zijn hier bloembedden aangelegd, boomen en struiken geplant en wordt er de wijnstok gekweekt, die een aanzienlijken oogst oplevert, waaruit het Z.H. een genoegen is, zieke kardinalen en andere geestelijken te bedenken. Verder is er een klein koffiehuis in middeleeuwschen stijl, waar de H. Vader na zijn wandeling uitrust en er zich met zijn begeleiders onderhoudt.
Het oudste en eerbiedwaardigste gedeelte van het in den loop van verscheidene eeuwen gebouwde Vaticaan is de ronde toren van Leo IV, de torrione, die als een getuige van het eerste tijdperk der Middeleeuwen den geheelen omtrek beheerscht. Paus Leo IV had hem ter bescherming van het pauselijk stadsgedeelte laten bouwen, nadat hij in 849 de Saracenen, die plunderend en roovend op Rome waren losgetrokken, bij Ostia had verslagen. Honderdjarige eiken omgeven dezen duizendjarigen steenen reus. De drie meter dikke muren omsluiten een aantal vertrekken, waarin zelfs de Romeinsche zomerzon nooit kan doordringen. In het groote ronde vertrek op de eerste verdieping brengt de grijze Paus de heetste uren van den dag door. Op een verhevenheid staat een schrijftafel, in de diepe muurnis onder het venster een sofa, style empire, en een gemakkelijke leunstoel. De verdieping gelijkvloers bevat een kamer voor het dienend personeel, een voor de dienstdoende prelaten en een kleinen salon, waar in dringende gevallen audiëntie verleend wordt.
de fontein van paulus v in de pauselijke tuinen.
Door dienaren in amaranthroode livrei wordt de H. Vader uit zijn vertrekken over het Damasus plein naar het monumentale steenen portaal gedragen, dat het Vaticaansche museum met de tuinen verbindt. Links en rechts van den draagstoel gaat een kamerdienaar, vooraan een officier der Zwitsersche garde. Zwijgend beweegt zich de kleine stoet tot aan de traliedeur der Zecca, de pauselijke munt, waar het breede gemakkelijke rijtuig wacht, dat met een paar fraaie paarden is bespannen en den Paus door de schaduwrijke lanen rondrijdt, tot Z.H. den wensch te kennen geeft, uit te stappen.
Op den achtergrond van den ingang tot den wijnstokaanleg (zie de gravure) wordt men een sierlijk paviljoen gewaar, waarin Z.H. eveneens graag uitrust, wanneer zijn wandeling in deze richting is geweest. De boog op den achtergrond links is de ingang tot het Casino, dat Z.H. als een zomerpaleis in miniatuur heeft laten bouwen. Zooals men op een andere afbeelding ziet, is het tegen den toren van Leo IV aangebouwd en staat daarmee in verbinding. Als de H. Vader de deur van het Casino uitgaat, bevindt hij zich dicht bij den wijnstokaanleg en de prachtige lanen van altijd groene eiken, laurierboomen en beuken, waar Z.H. frissche lucht kan inademen en een heerlijk vergezicht heeft over de schilderachtige, eeuwenheugende omgeving van Rome, den Engelenburcht, den Tiber, den Ponte Molle, den Monte Mario en den Flaminiaanschen weg. Hier wandelt de H. Vader, op een stok, somwijlen ook op den arm van een hofprelaat, den dienstdoenden officier der edelwacht of van zijn trouwen kamerdienaar Centra steunend, met kleine, langzame schreden voort, soms zelfs in den herfst persoonlijk een rijpe druif afsnijdend.
Een aangename rustplaats in het warme jaargetijde bevindt zich bij de groote fontein van Paulus V, den voltooier der St.-Pieterskerk. Deze fontein, die zich door grooten waterrijkdom onderscheidt, heeft in den laatsten tijd bijzondere beteekenis gekregen, daar zij de dynamo-machine in beweging brengt, die het electrische licht voor het pauselijk paleis levert.