De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Hoor eens, moeder, wat ik droomde.
Door
Christine.

II.

Het was geen rustige slaap, al gleed soms een glimlachje vluchtig over Elise's trekken. Meestal was het voorhoofd gefronst en was er smart en lijden op haar gelaat te lezen, geen lichamelijke smart, die door den slaap gesust wordt, maar zieleleed, dat geen troost kan vinden.

Plotseling slaakte Elise een doordringenden gil, en met wijd geopende oogen staarde zij strak voor zich uit. Het was duidelijk, dat zij iets vreeselijks aanschouwde, want met een tweeden gil viel zij bewusteloos achterover, bleek als een doode.

Ofschoon buiten zich zelf van schrik, sprong haar moeder op, om haar te helpen, en ook mevrouw Valkenhof, die de kreten gehoord had, kwam te hulp. Met vereende pogingen gelukte het haar, het jonge meisje tot bewustzijn te brengen. Zoodra zij de oogen weer geopend had, wierp zij zich snikkende in de armen harer moeder en bad: ‘Naar huis, moederlief, naar huis, spoedig!’

‘Ja, lieveling,’ suste mevrouw Van Veldhoven, ‘zoodra de dokter het toestaat, vertrekken wij.’

‘Neen, dadelijk! Ik zou het besterven, zoo ik hier moest blijven.’

‘Maar, mijn kind, wat is u dan toch overkomen? Zie, mevrouw Valkenhof wil u niet laten vertrekken; gij zult immers haar dochtertje worden, gij zijt de bruid van haar zoon. Wie zou u hier kwaad kunnen doen? Egbert zou het immers niet dulden.’

Elise scheen ineen te krimpen van angst, toen zij Egbert hoorde noemen en herhaalde met zwakke stem: ‘Naar huis, moeder, naar huis!’

Er was niets aan te doen; hoezeer de dokter ook waarschuwde, hoezeer mevrouw Valkenhof ook aandrong, zij wilde naar huis. Tot aller verwondering wilde zij Egbert niet meer zien; zijn naam alleen deed haar schrikken en joeg haar het koude zweet op het voorhoofd.

Ten laatste moesten allen zwichten voor haar verlangen; ook de dokter begreep, dat het beter was, de jonge zieke niet langer haar wensch te ontzeggen. De eigenlijke influenza was, dank zij de goede zorgen, die aan Elise besteed werden, overwonnen, maar als zij niet tot rust kwam, kon men voor de gevolgen niet instaan.

Zoo werd zij dan, zorgvuldig in warme kleederen gewikkeld, naar Berkenwoud vervoerd, en daar, in de stilte en eenzaamheid, scheen het meisje weer op te leven. Het voorjaar was bijzonder mooi en weldra was het haar vergund, in de lanen van hun tuin te wandelen. Maar zij hield zich steeds op aan die zijde van het huis, waar Rozenheim niet te zien was, en niets kon haar bewegen, het fraai aangelegde park, dat de villa omringde, te betreden.

Zoo was dan Paschen wederom daar en waren bosschen en velden met het eerste frissche groen getooid. Tot nu toe ging Elise's toestand goed vooruit; dokter Flieringa durfde reeds voorspellen, dat zij spoedig geheel genezen zou zijn, maar haar levenslust en vroolijkheid schenen voorgoed geweken. Het zorgelooze kind was tot jonkvrouw ontwikkeld, maar wat had die droevige trek om haar lippen gegroefd, wat den glans van haar oogen verduisterd?

Op zekeren dag stelde zij haar moeder een brief ter hand en verzocht haar, dien onmiddellijk te verzenden, na er kennis van te hebben genomen. In dat schrijven gaf zij Egbert zijn woord terug; omstandigheden, die zij nu niet kon verklaren, hadden haar tot dit besluit gebracht. Zij verzocht hem, geen moeite te doen, om haar daarvan terug te brengen; niets was daartoe in staat, en het ware geheel nutteloos, pogingen daartoe in het werk te stel len; zij zou ook geen bezoeken ontvangen. Aan mevrouw Valkenhof en haar dochter bracht zij haar innigen dank voor de genoten vriendschap, en zij eindigde met de verzekering, dat zij die vriendschap steeds op prijs had gesteld en nooit de gelukkige dagen zou vergeten, in haar gezelschap doorgebracht, alvorens zij zoo plotseling uit haar droom was wakker geschud.

Reeds lang had mevrouw Van Veldhoven haar dochter willen ondervragen, maar Elise was nog zoo zwak, dat de minste ontroering noodlottig zou kunnen zijn, en daarom had de teedere moeder gezwegen. Nu evenwel kon zij het niet meer, en na de lezing van den brief nam zij haar dochter bij de hand, geleidde haar naar een prieël bij het huis, waar 's zomers de kamperfoelie zoo heerlijk geurde, en daar, waar niemand moeder en kind kon bespieden of afluisteren, vlijde zij het hoofd van Elise aan haar borst en zei met van aandoening bevende stem:

‘Heeft mijn kind mij niets meer te zeggen? Mag ik niet meer in haar hart lezen als in een opengeslagen boek? Weigert mijn dochter mij haar geheimste gedachten te doen kennen?’

Snikkend verborg Elise het gelaat, maar weldra bedwong zij zich en fluisterde: ‘Hoor eens, moeder, wat ik droomde op dien avond, toen ik, voor het open haardvuur gezeten, in slaap viel, terwijl u in angstige bezorgdheid bij mij waakte. Mijn geheele leven als de echtgenoote van Egbert ging mij in dien droom voorbij; het was mij als zag ik mij zelve, zoo als ik geweest zou zijn, indien ik zijn vrouw zou zijn geworden. O, moeder, laat mij het u verhalen, laat mij mijn gemoed verlichten door u deelgenoote te maken van dat vreeselijk visioen, dat mij overal vervolgt en mij niet tot rust laat komen. Misschien zal het mij thans verlaten, nu de band tusschen hem en mij onherroepelijk verbroken is.’

‘Maar, mijn kind, waarom dien te verbreken, is dit dan noodig? Gij hebt hem toch lief?’

‘Ja, moeder, wel heb ik hem lief, maar toch kan ik er niet in toestemmen, de zijne te worden. Luister, moeder, wat ik droomde! Ik zag mij zelve, als bruid getooid, naast Egbert aan den feestdisch. Wat gevoelde ik mij gelukkig, wat scheen de toekomst aan zijn zijde mij schoon en aanlokkelijk! Men wenschte ons geluk, men overlaadde ons met bloemen en geschenken, en met geheime voldoening zag ik, dat ik benijd werd. Plotseling verdween dat alles en ik vond mij terug in een prachtig ingericht vertrek; het leek mij een studeerkamer toe. Groote kasten vol boeken stonden

[p. 404]

langs de muren, een tafel met geschriften beladen stond dicht bij den ouderwetschen haard, en daarbij waren Egbert en ik gezeten. Hij las mij voor en het was alsof zijn woorden als druppels vergif in mijn ziel vloeiden, en ik, moeder, ik verweerde mij niet! Integendeel, het vergif leek mij zoet, en gretig dronk ik het in. In dat boek werd de godsdienst bespot, werden de priesters als dwaze dwepers of gewetenlooze huichelaars voorgesteld, die de menigte dom wilden houden, die de beschaving tegenhielden tot eigen voordeel. Er werd in dat werk gesproken van een maatschappij zonder God of godsdienst; geen kerkelijke wetten, geen godsdienstige plichten meer, dat alles was overbodig. Na den dood was alles gedaan; daarom moest men genieten, zoo lang men leefde, de rozen moesten geplukt worden eer zij verwelkten.

de basiliek van st. paulus buiten de muren.

‘O, moeder, hoe schaam ik mij, het te moeten zeggen, dat ik niet de minste tegenwerping maakte; die goddelooze taal scheen mij schoon toe, schoon als de waarheid. Reeds had ik alle gevoel van geloof verloren! Zoo had de omgang met Egbert en wat hij mijn opvoeding noemde, mij veranderd.

‘Het volgende tafereel zal u dan ook niet verwonderen. Ik zag mij zelve als moeder van een drietal kinderen, twee jongens en een meisje; het waren lieve, blonde engelenkopjes, maar helaas, de opvoeding, die Egbert hun gaf en waarin ik hem ter zijde stond, had die harten reeds bedorven. Uiterlijk beschaafd en wel opgevoed, waren hun hartstochten reeds ontwikkeld.

De oudste knaap, een bleek, zwak kind van negen jaar, zat te schrijven. Zijn onderwijzer had hem een opstel opgegeven over den rijkdom, en in vroegwijze taal betoogde de knaap, dat de rijkdom alleen macht, eer en geluk schenkt, dat alle middelen moeten gebruikt worden, om schatten te verzamelen, maar dat, hoewel eerlijkheid het langst duurt, diegene, die zich de kans laat ontsnappen, zeker in de hoogste mate dom genoemd moest worden. Terwijl het kind geheel verdiept was in zijn werk, speelden de beide anderen; het meisje met kleurige linten en bloemen, waarmee zij zich voor den spiegel tooide; de jongste met soldaatjes, die hij in rij en gelid liet exerceeren. Plotseling, in een vlaag van plaagzucht, wierp het meisje een handvol bloemen midden tusschen het speelgoed van haar broertje; dit deed hem in toorn ontsteken en buiten zich zelve van drift, begon hij met handen en voeten om zich heen te slaan en zoo verschrikkelijk te gillen en te schreeuwen, dat ik niet bij machte was, hem tot bedaren te brengen. De bloemen en linten van zijn zusje vertrapte en verscheurde hij, en reeds wilde hij zich op haar werpen, toen Egbert binnenkwam en den kleinen driftkop tegenhield.

‘Het kwam evenwel niet in hem op, den knaap te berispen of te bestraffen; met mijn angst lachte hij en verklaarde, dat het hem genoegen deed, in zijn zoon zooveel karakter te zien. Groot geworden, zou hij zich wel door de wereld helpen, zijn weg wel banen, al zou hij ook anderen op zij moeten dringen. Was het wonder, dat die drift een onverwinlijke hartstocht werd, nu er niets gedaan werd om dien te onderdrukken!

‘Weer verdween alles voor mijn blik, en nu zag ik een ander schouwspel. Egbert en ik zaten aan het sterfbed van onzen oudsten zoon. Hoewel de knaap nauwelijks twintig jaar telde, had hij reeds alles genoten wat de wereld bieden kon, en oververzadigd zag hij zich aan den rand van het graf, zonder geloof aan God, zonder hoop op een gelukkige eeuwigheid, zonder liefde voor wie dan ook, zelfs niet voor zijn naastbestaanden, zonder berouw over zijn zondig leven. En met een vloek op de lippen stierf hij, een vloek over zijn ouders, die het geloof en de deugd in zijn hart verstikt hadden van zijn prilste jeugd af, een vloek over zijn leermeester, die hem de zonde had geleerd, een vloek over zijn vrienden, die hem in het kwaad waren voorgegaan.

de basiliek van st. jan van lateranen.

‘Nog vreeselijker visioenen wachtten mij echter; ik zag mijn dochter, alle vrouwelijkheid verliezend, zich opwerpen als voorvechtster voor de zoogenaamde rechten der vrouw; ik zag haar zich in het huwelijk begeven met een redeloozen dronkaard, wien het slechts om het geld te doen was; ik zag haar door haar echtgenoot mishandeld, verlaten, en eindelijk dieper en dieper zinken. Nog erger moest komen!

‘De jongste zoon was officier geworden; met zijn doordringend verstand en ijver voor de studie, was hij spoedig tot eerste luitenant bevorderd. Zijn goedhartigheid en beminnelijk karakter zouden hem aller harten hebben doen winnen, indien zijn toomelooze drift hem niet had doen vreezen door zijn gelijken zoowel als door zijn minderen. Op zekeren dag, in het bijzijn zijner kameraden over een verzuim berispt, liet hij zich zoo door zijn drift overmeesteren, dat hij zijn overste een slag in het aangezicht gaf. Onmiddelijk gevangen genomen, werd hij voor den krijgsraad gebracht en het vonnis luidde: degradatie en vijftien jaar vestingstraf. Die tijding werd mijn echtgenoot gebracht, terwijl hij zich gereed maakte voor een belangrijke rechtzaak; zou hij nu een vreemde gaan verdedigen, terwijl zijn eigen zoon veroordeeld was door een onteerend vonnis? Hij zag niets meer dan schande en oneer, en toen.... Ach, moeder, ik kan het niet zeggen!.... en toen sloeg hij de hand aan zich zelven. Misvormd door een revolverschot, vond ik hem dood in zijn studeervertrek, hetzelfde, waar hij mij zijn verderfelijke theorieën had ontwikkeld. Alles voelde ik mij nu ontglippen; waar troost te zoeken, als het geloof verloren is? Ook ik nam de nog rookende revolver ter hand, om een eind aan mijn leven te maken, en toen, moederlief, ontwaakte ik. Het was een droom geweest, maar een droom, die mij voorkwam als door God gezonden, als een waarschuwing wat mijn leven zou zijn geweest, indien ik de vrouw was geworden van den godloochenaar.’

[p. 405]

het begin van het h. jaar in de st.-pieterskerk te rome: De plechtigheid van de opening der H. Deur door Z.H. Leo XIII
op den 24en December jl., naar een teekening van Dante Paolocci.

[p. 406]

Uitgeput zweeg Elise, en ontroerd tot in het diepste van haar ziel wischte haar moeder de tranen weg, die over de bleeke wangen van haar lieveling vloeiden. Zij gevoelde, dat het beter was een band te verbreken, die haar dochter voor tijd en eeuwigheid ongelukkig zou hebben gemaakt. Zij wist wel, dat Elise te meegaande van karakter was: zou zij zich niet hebben laten meesleepen, en had die droom dan niet werkelijkheid kunnen worden? Neen, zij zou alles doen wat zij kon, om haar dochter daarvoor te behoeden. Zacht en innig drukte zij haar kind aan haar hart en beloofde inwendig aan God, beter over haar schat te waken, dien niet te laten verloren gaan.

Nu hielp zij Elise opstaan en bracht haar naar haar kamer. Het arme meisje had rust noodig, om haar krachten te herstellen, en nu zij haar ziel ontlast had van het geheim, dat haar drukte, scheen zij zich verlicht te gevoelen; weldra sloot een zoete sluimering haar de oogen. Het vreeselijke visioen was verdwenen, het vervolgde haar niet meer. Niet meer zag zij het misvormde gelaat van den zelfmoordenaar, niet meer voelde zij het koude staal, dat zij in haar droom zich tegen het voorhoofd had gedrukt. Vrede heerschte in haar gemoed, en de vrede bracht herstel van krachten, herstel van gezondheid, maar helaas, niet voor lang!

(Slot volgt.)