De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Reisherinneringen.
Door A.C.A.v.V.
II.
(Vervolg.)

X. In en rond het Britsch Museum.

's Maandags was het hoofdnummer van het program het Britsch Museum, een statig gebouw, waarvan de frontespice, de ontwikkeling van het menschelijk geslacht voorstellend, door vier en veertig Ionische kolommen wordt gedragen.

Wij zoeken er natuurlijk in de allereerste plaats de Elgin-marmers op, de overblijfselen van het beeldhouwwerk, dat door Phidias werd uitgevoerd ter versiering van het Pantheon te Athene. Zij gelden voor de mooiste specimen van plastische kunst, doch voor den leek is het hier zeer goed, dat de catalogus den prijs ver-

[p. 324]

meldt - 70.000 pond sterling - waarvoor zij zijn gekocht. Wat men ziet is heerlijk mooi, maar het is o zoo weinig. Bijna alles is heel erg geschonden, zoodat men soms b.v. van een koe niet meer dan den staart te zien krijgt. Ook wat nog verder in deze buurt is tentoongesteld, heeft veel geleden. Het mausoleum en de steen van Rosette, die door zijn drievoudig opschrift den sleutel gaf tot ontcijfering van de Egyptische hiëroglyphen, vielen ook al niet mee, en de mummies konden ons nog minder bekoren, zoodat dit museum ons in den beginne zeer onvoldaan liet.

De collecties vazen, bronzen, glas- en aardewerk, munten enz. stelden ons echter ruimschoots schadeloos. Zeldzaam schoon vooral is de Portland-vaas, een soort urn met hengsels, ongeveer tien duim hoog - van doorschijnend donkerblauw glas, met ondoorschijnende wit glazen gegoten bas reliefs, die onovertroffen mooi geteekend zijn. In 1845 werd zij door een gek in duizend stukken geslagen, doch zoo kunstig ineengezet, dat men, zoo men het niet weet, niets er van bespeurt. Vlak bij deze vaas zijn onder verschillende kostbaarheden enkele zeer zeldzame reliquieën van heiligen, die men liever elders zou wenschen.

een kijkje in ludgatehill met den toren van st. paul op den achtergrond.

Ten slotte zijn we het verschuldigde bezoek gaan brengen aan de leeszalen, en hebben de fabelachtige hoeveelheden boeken en manuscripten bekeken, zonder ook maar in een daarvan een enkelen blik te slaan.

Ons kijkje in het Britsch Museum hadden wij vooraf laten gaan door een bezoek aan het Foundling-hospital, een vondelingen-gesticht, waar vijfhonderd en twintig jongens en meisjes worden verpleegd. Om aan het gebouw te komen moeten wij de speelplaats oversteken, een groot veld aan de openbare straat gelegen, waar de jongens links en de meisjes ter rechterzijde aan het spelen zijn. Een der kleintjes geleidt ons naar het gesticht, waar wij ontvangen worden door den secretaris van het bureau, die ons een verpleegde van een jaar of elf mee geeft, om een en ander te wijzen. Deze laat ons een blik werpen in de eetzaal, een holle leege zaal, met treffende opschriften aan den wand, waar op de tafel nog niets anders stond dan een groote nap met water bij iedere plaats; de slaapzaal met lange rijen ledikanten aan beide zijden; de Anglicaansche kapel, die er vriendelijk uitzag, en eindelijk - dit was het voornaamste - de ontvangsalon, waar enkele zeer goede schilderijen te zien zijn, voor het meerendeel met voorstellingen, die op het doel van het gesticht betrekking hebben, o.a. een carton: ‘De moord op de Onnoozele Kinderen,’ door Raphaël. Interessant was hier de collectie voorwerpen, die de vondelingen op zich droe-

[p. 325]

prins willem ii van oranje en zijn bruid, prinses henriette maria stuart.
Naar een schilderij van Anthonie van Dijck in het Rijksmuseum te Amsterdam.

[p. 326]

gen, toen zij in het gesticht werden gebracht. Meer dan een er van roerde ons tot diep in de ziel, en vooral onze vrouwelijke reisgezellin kreeg het hier een beetje te kwaad.

Den Maandagnamiddag brachten wij door in den dierentuin aan het einde van het Regentspark, dat wij vooraf in zijn geheele lengte hadden te doorkruisen. Het is een heel aardige wandeling. Alleen: men late zich niet verleiden door het vriendelijk uiterlijk van de ververschingstent, welke men passeert, en waar van Hollandsche of ook maar Engelsche zindelijkheid zoo weinig is te ontdekken, dat een onzer zijn luncheon, tegen zijn goede gewoonte in, onaangeroerd liet. Men verfrissche zich liever in den dierentuin zelf, die daartoe gelegenheden te over biedt.

Wij hebben wel eens gehoord, dat de Londensche Zoological Garden de meerdere is van den Amsterdamsche. Het is mogelijk, doch zij zullen dan elkaar zeer zeker weinig ontloopen. Te Londen is een mooie collectie beren - er zijn enkele prachtexemplaren onder, vooral onder de waschberen - magnifieke struisvogels, een apenhuis, vol zeer zeldzame apen, waarin de onaangename geuren geneutraliseerd worden door de bloemen, die er zijn geplaatst, en vooral niet te vergeten een ontelbare menigte reusachtige schildpadden, zoo tam, dat zij den kop omhoog steken, om door de bezoekers gevoederd te worden.

Maar zoo in deze opzichten Londen het wint van Amsterdam, omgekeerd heeft onze hoofdstad een veel grooter aquarium, en zijn er de nijlpaarden en zeeleeuwen beter gehuisvest. De geheele aanleg van den Amsterdamschen tuin wint het trouwens van dien van den Londensche. De laatste heeft wel iets van een mooien speeltuin met dieren. Men kan er dan ook biljetten koopen, om op de olifanten en dromedarissen door den tuin te rijden, een aardigheid, waarvan door kinderen veel gebruik wordt gemaakt. Een dier olifanten nam al rondwandelende uit de hand van een kind een heel zakje met appelen en uit een soort spoormandje, dat de geleidster der kleine bij zich had, al haar koekjes. De kleine meid kreeg er een zenuwcrisis van, doch de oppasser liet het dier stil begaan en beschouwde het voorval blijkbaar als een aardigheid, die er bij behoorde.

Het is echter mogelijk, dat - al hebben wij door de goede zorgen van onze vrouwelijke reisgezellin, die hier de rol van gids op zich had genomen en daartoe den plattegrond tot in de kleinste kleinigheden had bestudeerd, geen plekje onbezocht gelaten - wij toch den dierentuin niet op zijn gunstigst hebben gezien. Het was toevallig Maandag, en op Maandag is de toegangsprijs tot de helft gereduceerd, zoodat het er eivol was en de kinderen er niet te tellen waren. Ten gevolge daarvan moesten we ons herhaaldelijk met een kijkje uit de verte tevreden stellen.

Uit den dierentuin komende, wandelden wij, het Regentspark terug, naar het Londensch panopticum, de beroemde verzameling wassen beelden van mevrouw Tussaud. Men kan zien, dat deze inrichting over een ruimere beurs beschikt, dan haar jongere zuster te Amsterdam en ook dan de soortgelijke museums in Brussel en Parijs. Zij is gehuisvest in een monumentaal gebouw en de kleeding der koningen enz. is vorstelijk. Mevrouw Tussaud durfde dan ook enkele duizenden betalen voor het rijtuig, waarin Napoleon I gewoon was te reizen en dat op het slagveld van Waterloo werd genomen.

Ook voor actualiteit is gezorgd. Alle personen uit het proces Dreyfus zijn present met en benevens de hoofdrollen in het geschil tusschen Engeland en de Transvaal. De poppen zijn over 't algemeen zorgvuldig afgewerkt. Alleen het beeld van onze koningin doet zoo weinig aan onze gracieuze Majesteit denken, dat ons ministerie bij de Engelsche regeering diende aan te dringen op een vervolging van de eigenaars wegens majesteitsschennis.

Beneden zijn nog enkele tableau's, historische feiten voorstellende, die een kijkje overwaard zijn, terwijl de gruwelkamer en de Napoleonkamer eenig zijn en het wel altijd zullen blijven. In de gruwelkamer is o.a. het hoofd te zien van koningin Marie Antoinette, zooals het door mad. Tussaud zelf, onmiddellijk na de executie, met vergunning van de Assemblée nationale werd genomen. Hoe kostbaar alles zij, de rangschikking is stijver dan in het overigens zooveel eenvoudiger Panopticum te Amsterdam, waar men nog eens gevaar loopt zich te vergissen.

Het uurtje, dat we voor Tussaud's Waxwork Exhibition hadden bestemd, was - wel een bewijs, dat het er ons niet tegenviel - bij het verlaten van het gebouw meer dan verstreken. Wij moesten ons haasten naar ons hotel en namen daarom maar een ondergrondje, dat in een minimum van tijd ons bracht waar wij wezen moesten.

XI. In het South-Kensington museum.

In den regel was het vervoermiddel onzer keuze de omnibus, waarop men bij mooi weer frisch en luchtig is gezeten. We wilden echter heden eens kennis maken met de handsome, het eigenaardig Engelsche rijtuigje, dat, hoe onbegrijpelijk ook, elders - men heeft het o.a. te Berlijn geprobeerd - maar niet kan tieren. Het doet min of meer denken aan de Hollandsche tilbury, het bekende wagentje voor twee personen. De koetsier zit echter bij de handsome op een bok, die hooger is dan de kap en, achter het rijtuig aangebracht, daarboven uitsteekt. In de kap is een luikje, waardoor men, zoo noodig, zijn bevelen geven kan, doch overigens ziet men den koetsier niet en heeft men altijd een vrij uitzicht. We namen er met ons drieën plaats in - zooals veel gebeurt - doch konden daardoor de houten kleppen niet toedoen, waarmede men zich anders, vooral bij slecht weer, geheel insluit.

Men vindt zulk een rijtuigje afgebeeld op de plaat, die in dit nummer een kijkje geeft op het station Charing Cross en het Strand, een der drukste verbindingsstraten van Londen, die wij dagelijks, bij het gaan van en naar het hotel, minstens een paar malen hadden te passeeren en waarin ook het kolossale Paleis van Justitie is gelegen.

Onze handsome bracht ons naar het South-Kensington museum, langs het St.-Jamespaleis in het park van dien naam. Toevallig werd - gelijk trouwens iederen dag om kwart voor elven geschiedt - voor dat paleis de wacht afgelost, onder het spelen van de muziek der Schotsche garde. In de kapel van dit paleis worden de vorstelijke huwelijken voltrokken; o.a. werd koningin Victoria er met prins Albert in den echt verbonden. Het kasteel zelf is gedeeltelijk bewoond door den hertog van York.

Het South-Kensington museum, dat wij nu bezochten, is een der schitterendste bewijzen van Engelsche energie. De tentoonstelling van 1851 had getoond, dat Engeland op menig gebied van ambacht en industrie voor het vasteland moest onderdoen. Men trachtte geen oogenblik dit te verbergen, maar sloeg de hand aan den ploeg en vorschte de redenen na van deze inferioriteit. Scholen werden opgericht en onderwijzers gevormd, om den Engelschen werkman op de hoogte van zijn tijd te brengen. Het South-Kensington museum werd te gelijker tijd gesticht, en men bracht daarin bijeen het mooiste wat men op verschillend gebied krijgen kon, opdat het volk door eigen aanschouwen kon aanvullen wat het geleerd had. Regeering en particulieren hebben daartoe met een zeldzame krachtsinspanning samengewerkt en thans, nog geen halve eeuw na de stichting, is het South Kensington museum geworden verreweg het grootste en voor den leek tevens interessantste museum van Londen.

Het werd dan ook in het laatst verloopen jaar door meer dan een millioen personen bezocht, en terwijl wij er waren, werden in schier alle afdeelingen - vooral van meubelen en tapijten - teekeningen genomen, die een of anderen fabrikant in staat moeten stellen, straks als een nieuw snufje ter markt te brengen, wat hier van het oude werd afgekeken.

In origineel of in kunstige namaak is dan ook alles aanwezig wat de bouwkunst, de tapijtnijverheid, de borduur- en haakkunst, de textiele kunst, de goud- en zilversmeedkunst enz. in verschillende landen der wereld ooit merkwaardigs voortbrachten. Er zijn heerlijke voorwerpen van metaal, ivoor, agaat, amber en porselein, zeldzame waaiers en eenige muziekinstrumenten. Ja, er is geen grondstof ter wereld, of men ziet hier wat een meesterhand daaruit bereiden kan. Om iets te vermelden van den rijkdom op ieder gebied, die er bijeen is, noem ik de beroemde cartons, door Raphaël gemaakt voor Paus Leo X, die daarnaar tapijten wilde doen vervaardigen, welke als muurbedekking zouden dienst doen. Zij stellen voor: Christus' opdracht aan Petrus; de Dood van Ananias; Petrus en Johannes den lamme genezend; Paulus en Barnabas te Lystra; Elymas, de toovenaar, met blindheid geslagen; Paulus predikende te Athene, en de wonderbare vischvangst.

Ook de collectie Fransche meubelen, door John Jones aan het museum vermaakt en in één vertrek bijeengebracht, verdient wel een extra-vermelding.

Over de Exhibitionroad en aan de andere zijde dus van de straat, is de afdeeling machinerie en uitvindingen, waar alle denkbare machines zijn - zij het ook in bescheiden afmetingen - en vele dezer met een zachten druk op een knop door den bezoeker in werking kunnen worden gebracht. Op de bovenverdieping van hetzelfde gebouw zijn modellen vergaderd van schepen, van de grootste tot de kleinste, en zijn verder nog verschillende telegraphische toestellen geëxposeerd.

Mede in de omgeving van het South-Kensington Museum, en in zekeren zin onderdeelen er van, zijn nog de Indische afdeeling en het Imperial Institute, die ons de wonderen van H.M. Indisch keizerrijk doen zien. Ook daar, hoewel uitgeput van vermoeienis, brengen wij een bezoek, om dan nog even wat meer van nabij het Albert-memorial in het Hydepark te gaan beschouwen, het gedenkteeken, door het Engelsche volk opgericht ter eere van den prins gemaal der koningin. Het monument, dat bijna anderhalf millioen heeft gekost, is 175 voet hoog. Op een ruim platform, waarheen aan alle zijden marmeren trappen leiden, staat een podium, versierd met marmeren reliefs, 178 kunstenaars uit verschillende tijdperken voorstellend. Vier vooruitspringende voetstukken aan de hoeken dragen marmeren groepen, de Landbouw, Nijverheid, Handel en Industrie afbeeldend. In het midden is onder een door vier granieten zuilen gedragen baldakijn een groot verguld bronzen beeld aangebracht, dat prins Albert zittende voorstelt, versierd met de eereteekenen van de orde van den Kouseband.

De baldakijn wordt bekroond met een Gotischen toren, op welks spits een verguld kruis staat. Recht over het monument ligt de Albert-Hall, waaraan we ons bezoek moeten schuldig blijven.

Het was toch met dat al meer dan tijd geworden voor ons voorgenomen kijkje in de winkels van Piccadilly, Regent- en Oxford-street, Pall-Mall, Old- en New-Bondstreet enz., waar wij eenige inkoopen hadden te doen.

Niets valt over 't algemeen te Londen meer tegen dan de huizen. Er zijn reusachtige gebouwen genoeg, maar over 't algemeen zijn de woningen niet hoog. In de Regentstreet, de voornaamste winkelstraat, zijn zij bepaald laag. Zij hebben er slechts twee verdiepingen en lijken als druppelen water op elkander. Magazijnen als het Louvre of de Printemps te Parijs zijn er niet. Men zoekt het er minder in de hoogte dan in de oppervlakte. Ook al zijn zij van één eigenaar - zooals b.v. van Pieter Robertson - toch staan de winkels meer naast dan op elkander.

Gezellig is het winkelen er niet. Vallen de Engelschen over 't algemeen mede, de winkelbedienden zijn er zoo onhebbelijk mogelijk, onbeleefd tot aan het onbeschofte toe. Zij vinden het blijkbaar heel gewoon - uitzonderingen bevestigen den regel - om, als zij eenmaal op de toonbank gelegd hebben, wat men wenscht te zien, een praatje aan te knoopen met een collega en te doen alsof men er niet meer was. De dames zijn in het algemeen niet

[p. 327]

veel beter dan de heeren, althans in de groote winkels. In de kleinere, waar de patroon zelf helpt, is het natuurlijk anders.

Deze stugheid der Londensche winkelbedienden is te opvallender, omdat de Engelsche handelaar overigens geen middel onverzuimd laat, om zijn waren aan den man te brengen. Zoo zagen wij in verschillende kapperswinkels, eerst op Earls-Court en later in de Regentstreet, levende dames, in lange blauw-zijden mantels gehuld, met mooi loshangend haar, dat als reclame voor allerlei middeltjes tegen het uitvallen dienst moest doen, in de etalagekast zitten. Zij bleven met dat al Eva's, die, hoe doodstil zij zich in den regel ook hielden, een enkel maal haar nieuwsgierigheid niet bedwingen konden en even op zij keken. Voor een ander raam zagen wij een paar dames een echten Sisyphusarbeid verrichten. Als reclame voor een nieuwe haarkam maakten zij die op in het haar van een pop, om, nauwelijks er mede gereed, alles weer los te maken en opnieuw te beginnen. Zoo gaan zij maar door, dag in dag uit, wellicht van den vroegen morgen tot den laten avond.

In 't algemeen is hier alles nogal duur, vooral in het Westend, waar- de genoemde straten liggen, zoodat, tot schade vooral van onze vrouwelijke reisgenoote, bij het hooren van den prijs menig voorwerp ongekocht bleef, waarmede we haar, voor het winkelraam staande, reeds blij hadden gemaakt.

In Cheapside, Poultry, Ludgatehill - een afbeelding in dit nummer gunt een kijkje in deze drukke straat en als achtergrond op den toren van St. Paul - scheen ons alles goedkooper. Deze vergelijking maakten wij eerst den volgenden dag, want, na het Strand en de Fleetstreet te hebben afgewandeld, keerden wij, in verband met onze plannen voor den avond, wat vroegtijdiger dan anders naar het hotel terug.

(Wordt vervolgd.)