De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 321]

[Nummer 41]

Overtollig.
Door Mathilde.

XIII.

Dien avond zeide zij het aan Robert, zeer kalm, zeer beredeneerd en zeer voorzichtig, maar zij was volstrekt niet voorbereid op de wijze, waarop hij de tijding opnam.

Eerst zag hij haar verbaasd en ongeloovig aan alsof hij het maar niet begrijpen kon, en eensklaps scheen het hem duidelijk te worden, en zonder een woord te zeggen, liet hij zijn hoofd op de tafel vallen en begon luid te snikken. Zijn moeder wist niet wat zij zag en hoorde. Zij herinnerde zich niet, hem na zijn kinderjaren ooit te hebben zien schreien. Maar de opwinding en overspanning der laatste dagen of weken barstte nu eindelijk los, en hij kon zich geen rekenschap geven van zijn aandoening.

‘Maar, lieve jongen!’ zeide zijn moeder opstaande en hem over het hoofd strijkend, ‘trek je het je zoo aan? Vind je het zoo erg? Maar ik kan niets beters doen. 't Is het verstandigst, je zult het later zelf inzien.’

‘O moeder, moeder! Dat u mijn zorgen weer vermeerdert! Ik heb al zooveel aan mijn hoofd, zooveel! Ik weet niet, hoe er door te komen.’

‘Maar, Rob, 't is toch niets ergs?’

‘Ach neen, ik kom er wel over heen. Ik heb wel voor heeter vuren gestaan, maar nu, juist nu komt mij alles zoo slecht gelegen. Ik heb aan zooveel te denken - en nu dit weer!’

‘Had ik het geweten, dan zou ik nog een beetje gewacht hebben met het jou te zeggen, maar ik loop er reeds zoo lang mee rond. Wij moeten eindelijk maatregelen nemen om alles te schikken!’

‘Ik voel mij als een gejaagd hert, dat maakt mij zoo kinderachtig,’ zeide hij en zijn hoofd tegen zijn moeders borst latende vallen, sloot hij zijn oogen als een doodvermoeide; ‘ik ben zoo moe.’

‘Maar, lieve Rob,’ vroeg zijn moeder teeder en hartelijk, ‘wat maakt je dan zoo? Ben je misschien niet gelukkig in je engagement?’

‘O zeker, zeker! Constance is een engel! Ik kan niet leven zonder haar, maar - er is zooveel....’

‘Heb je geldzorgen?’

‘Niet bepaald! Zooals ik u zei, ik zal het wel te boven komen met ijver en inspanning en zuinigheid; het zijn een paar leelijke klappen, die ik gekregen heb - maar het komt me juist nu zoo slecht te pas. Die arme Constance heeft zooveel illusiën over onze huwelijksreis, het verbouwen van het huis, het vernieuwen der meubels.’

‘Nu, ja, maar dat kan wachten,’ zeide de moeder, een beetje scherp, ‘je moet haar dat ronduit zeggen, en dan zal zij het zeker billijken.’

Robert zweeg, want dat was het ergste - hij voelde als bij instinct, dat, wanneer Constance van dit alles afstand moest doen, hij zelf veel van zijn aantrekkelijkheid tegenover haar zou moeten missen.

‘En nu komt het je misschien niet eens te pas er twee huishoudens op na te houden, maar ik zal het zoo zuinig mogelijk aanleggen. Ik had reeds met de Vermeilens gepraat, dat ik Therese zoo gaarne bij mij zou hebben als gezelschap en hulp, maar dit vervalt natuurlijk, als het je niet past.’

het strand, een der drukste straten van londen, met een gezicht op charing cross.

[p. 322]

‘Och, lieve moeder! Ik zal de laatste zijn om u ontberingen op te leggen, maar ik vind het zoo hard, dat u het huis wil ruimen. 't Was alles zoo goed geweest en Constance vond het ook zoo prettig.’

Dat had Constance nooit gezegd, maar hij verbeeldde het zich te goeder trouw, dat zij met zijn regeling even ingenomen was als hij zelf, en nu kwam moeder en wierp alles omver.

‘U zal zien,’ ging hij voort, ‘dat zij er niets van zal willen hooren! 't Is haar veel te veel waard, zich niet met het huishouden te bemoeien, en het in zulke goede handen te weten.’

Dat komediespelen viel moeder Van Berken hoe langer hoe zwaarder; zij had grooten lust hem alles te bekennen, maar zij weerhield zich, hij had zorgen genoeg, hij zelf wilde er met de vrouwen over spreken, dan moesten zij ook weten, hoe er zich uit te redden.

‘Moeder,’ ging Robert voort, ‘u weet niet hoe hard het valt, dat u het huis ruimen wil voor mijn vrouw. 't Is me nooit in de gedachten gekomen, dat zoo iets mogelijk zou zijn. Waarom doet u het dan toch? Er bestaat immers geen reden voor.’

‘Wel, lieve kind, hoe kan je dat zeggen? Ik wil niets aanmerken op je aanstaand vrouwtje. Ik ken haar weinig, maar ik geloof gaarne, dat zij allerliefst en zacht is, maar dat zie je later ook wel. Wij behooren niet bij elkander, wij zijn zoo heel anders. Zij kan het niet helpen en ik ook niet, maar ik zou haar nooit voldoen met mijn manier van huishouden, al doe ik er ook nog zoo mijn best voor!’

‘Och, als u beiden van mij houdt, dan zal het wel gaan, want Constance heeft zoo'n goed hart en bovendien is er nog een reden waarom ik zoo graag haar plaats hier vervuld wil zien.’

Hij fluisterde zijn moeder, wier handen hij nog steeds vast hield, haastig voor:

‘Dan kan een andere er niet komen - u begrijpt wie ik bedoel - haar moeder! Ik kan dat mensch niet uitstaan - met haar afgemeten praten en haar wuivende handen. Zij maakt mij zoo van streek met haar zoutelooze praatjes en overdreven eischen; als ik Constance maar aan haar invloed kon ontrekken zal alles beter gaan! Zij komt hier nooit wonen, nooit.’

‘Ja maar, Rob, vergeet niet, dat zij haar moeder is en zij innig van haar houdt. Je mag ze niet scheiden als moeder en dochter!’

‘Zij kan hier logeeren, maar voorgoed komt ze hier nooit. En zoolang u hier woont zou daar geen sprake van kunnen zijn, maar is u weg - wie weet, wat zij dan niet weer verzint, dat listige mensch!’

Zijn stem klonk driftig en zijn moeder begreep nu, hoeveel hij nu reeds in stilte van haar heerschzucht en geslepenheid te lijden had.

‘Er komt niets goeds van dat huwelijk,’ zuchtte zij, ‘nu reeds is hij vermoeid en ongelukkig. Nog denkt hij allerlei moois van Constance of liever, hij doet zich geweld om dat te denken, maar o wee! o wee! als hem ook daarin de oogen opengaan. God geve, dat het dan nog niet te laat mag zijn.’

En, toen hardop zeide zij:

‘Weet je wat, Robert! Laten wij er van avond maar niet over spreken. Je bent nu doodmoe en verlangt naar rust. Morgen is er ook weer een dag! Kom, houd je nu kalm en ga naar bed.’

‘Ja, moeder!’ zeide hij gehoorzaam, opstaande en op zijn lippen bijtende om het niet weer uit te snikken, ‘goeden nacht,’ en toen snel‘bid voor mij. Ik heb het zoo noodig - want ik weet niet, wat ik wil en wat ik wenschen moet.’

Hij ging snel de kamer uit, en zijn moeder hoorde hem nog laat in den nacht over zijn kamer heen en weer loopen en diep zuchten.

‘O God! als mijn offer maar niet vergeefsch zal zijn en hij toch het geluk niet vindt, dat hij verdient. Ach, mijn arme jongen! Had hij toch maar nooit die nare schepsels leeren kennen.’

XIV.

Den volgenden morgen, toen Robert langs het portiershuisje kwam, dacht hij er aan dat Vermeilens vrouw ziek was en hij tikte even aan het raam der keuken om te vragen hoe het er mee ging.

Therese kwam dadelijk naar buiten om hem te woord te staan; zij zag er, ondanks den doorwaakten nacht, toch frisch en helder uit; op Roberts belangstellende vraag antwoordde zij bedroefd, dat het volstrekt niet vooruitging en dat moeder zelf verzocht had de laatste HH. Sacramenten te ontvangen. ‘En de dokter vindt er nog niets zorgelijks in, zegt hij.’

‘De doktoren weten er wat van,’ zeide Robert knorrig. ‘Maar als u iets noodig heeft, vraagt u het dan maar gerust; alles wat wij kunnen, willen wij gaarne doen om de zieke haar lijden te verlichten.’

Therese sloeg de oogen neer en sprak vrij kortaf:

‘Uw moeder doet reeds zooveel voor ons. Het zou onbescheiden zijn meer te verlangen.’

‘Nu dan, u weet, dat ik er even zoo over denk als mijn moeder, en hoop, dat u dit niet vergeten zal.’

‘Zij is altijd even kort en vinnig tegen mij,’ dacht hij en verwijderde zich met koelen groet. ‘Zij is zoo vroom en toch schijnt ze mijn schijnbare hardheid van toen nog niet vergeven te hebben.’

't Was een kleine ijdelheid van juffrouw Van Berken, een soort van moedertrots, waartegen de besten niet altijd bestand zijn, de behoefte om aan anderen te toonen, hoezeer haar zoon op haar blijven gesteld was.

Toen zij Therese dien dag alleen sprak, begon zij er het eerst over en zeide:

‘Gisterenavond heb ik het Robert gezegd?’

‘Wat gezegd?’ vroeg Therese, die door alle drukte en verdriet over moeders ziekte niet meer wist wat de oude vrouw bedoelde.

‘Dat ik wegga en van plan ben in Vlasveld te gaan wonen.’

‘O zoo,’ zeide Therese met een beetje meer belangstelling, ‘en hoe nam mijnheer het op?’

‘Ik had het nooit kunnen denken, dat hij het zich zoo zou aantrekken. Hij huilde als een kind en wou er niets van weten, maar toch blijf ik er bij, hoe hard het mij ook valt voor hem, ik kan niet anders doen - maar Treesje-lief of je bij mij komt, is nog een andere vraag.’

‘Zou dat mijnheer niet bevallen?’ viel Therese haar in de rede; ‘nu u is door niets gebonden.’

‘Integendeel, hij vond dit best, ofschoon - ofschoon hij op het heele plan niet wilde ingaan, maar, zooals ik zei - er hangt zooveel van af - er moet nog zooveel geregeld worden.’

‘Nu, mevrouwtje-lief! Ik kan er ook voorloopig nog geen beslissing op nemen. Eerst moet mijn moedertje beter zijn, of....’

Zij wischte haastig haar oogen af.

‘Ik mag er niet aan denken en toch.... toch.... ik vrees, dat wij ons op het ergste moeten voorbereid houden. 't Is zoo jammer, na al die misère kwamen vader en moeder zoo aardig bij; zij waren tevreden en hadden geen zorg meer - maar onze Lieve Heer vraagt niet wat wij 't liefst hebben en - als wij nu maar uit den grond van ons hart kunnen zeggen: Uw wil geschiede!’

‘Ja, Uw wil geschiede! Dat is het voornaamste! Hij weet wat voor ons goed is!’

Therese ging de kamer uit, om met een bezwaard hart haar moeders ziekbed weer op te zoeken. Onderweg dacht zij:

‘'t Valt mij nog mee, dat hij zooveel om zijn moeder schijnt te geven en het zich zoo aantrekt dat zij heen wil gaan. Maar zij heeft toch gelijk, met Constance zou het ook nooit gegaan zijn en met die malle moeder nog minder. Ik geloof eigenlijk, dat hij nog te goed is voor die twee.’

Maar aan het ziekbed van haar moeder, dat spoedig sterfbed zou worden, vergat zij spoedig alle andere dingen.

Zacht, kalm, geheel overgegeven aan den wil Gods, stierf juffrouw Vermeden tusschen haar man en haar dochter, de wezens, die zij zoo innig liefhad en aan wier geluk zij haar leven had opgeofferd.

De droefheid van Vermeden en Therese was groot, maar niet als van hen, die geen hope meer hebben; de stdle deugd en innige godsvrucht der dierbare overledene waren hun tot den besten troost, en gaven hun de innige overtuiging, dat zij thans gelukkiger was, dan zij het ooit op aarde had kunnen zijn.

De hartelijke deelneming van Robert en zijn moeder deed hen veel goed; Robert stond er op, de eenvoudige vrouw van zijn portier alle eer te bewijzen en vergezelde zelf den lijkstoet.

Tot Constance's teleurstelling - want zij had zeer op zijn overkomst gerekend voor een uitvoering in een kunstclub - ging hij dien Zon dag niet naar Den Haag.

‘Mijn zaken gaan voor, lief meisje!’ schreef hij haar, ‘wil je eens een gelukkig, onbezorgd leven hebben, dan moet ik voor je werken, en dat kan ik alleen, wanneer ik niet te veel tijd opoffer aan plezier of wat gij plezier noemt.’

Constance en haar mama waren volstrekt niet gesticht over het wegblijven van Robert. Als hij in Den Haag was, dan beleefden zij een goeden tijd. Robert was niets zuinig; het was maar uitgaan met hun drieën, telkens een rijtuig, de noodige verrassingen - al vielen deze niet altijd in den smaak van de beide dames en verzekerden zij zijn burgerlijken zin hieraan te herkennen - snoepen in de vele banketwinkels van Den Haag van allerlei dure lekkernijen, waarvan zij anders slechts den naam lazen als - plombières, sorbets, ijskoffie en Weener chocolade.

Het overbodige en misschien noodige, hoe bescheiden ook genomen - kostte reeds zooveel geld, dat men aan weelde-artikelen niet kon denken en toch tergden deze haar met hun aantrekkelijke etiquetten dagelijks in de winkelstraten van Den Haag; het was dus een genot er zich aan te goed te kunnen doen, zonder te vragen wat het kostte, en dan dat rijden - vooral mevrouw kon dan een gezicht zetten en een houding aannemen of zij in haar eigen equipage reed en met een glimlach vol neerbuigenden trots verwaardigde zij zich haar op hun voeten gaande of eenvoudig in trams en omnibussen rijdende kennissen, door een groet gelukkig te maken.

En ondanks Constance's dringend verzoek, kwam hij deze week niet; een onvoorzichtige mededeeling in een brief van mevrouw Vierman maakte de zaak voor hen nog hachelijker.

‘Uw Robert,’ schreef zij aan Constance, ‘heeft zich weer heel nobel en verdienstelijk gedragen bij den dood en begrafenis van zijn portiersof secretarisvrouw. Hij volgde den stoet naar het kerkhof, zorgde er voor, dat alles netjes en gepast toeging en heeft nu ook toegestaan, dat het meisje bij haar vader blijft. Ze zullen in het dorp gaan wonen, want hij heeft een eenvoudig, oud mannetje in Vermeilens plaats als portier aangesteld.’

Deze druppel deed den beker der gramschap bij de twee vrouwen overloopen.

‘Zie je wel,’ zei de onverstandige moeder, ‘daarom laat hij je vergeefs wachten, om de begrafenis van zijn portiersvrouw. Nu vraag ik je, is dat me een reden om zijn meisje zoo te leur te stellen en er je niets van te zeggen. Je kunt daaraan zien, hoe weinig hij zijn wereld kent.’

Was door de kennismaking Roberts genegenheid voor zijn aanstaande schoonmoeder niet vermeerderd, ook van haar kant werd de sympathie niet grooter; alleen Roberts goede omstandigheden en royaliteit konden haar verzoenen met het denkbeeld, dat haar dochter eigenlijk een huwelijk beneden haar stand deed.

In de eerste tijden moest zij Constance nog met haar besluit vrede doen hebben, nu zij echter zag, dat haar lieveling meer en meer verzoend raakte met het vooruitzicht de vrouw van den fabrikant te worden, behoefde zij niet meer altijd zijn partij te kiezen en zijn tekortkomingen als ‘man der wereld’ te vergoêlijken en kon soms bij haar dochter haar hart lucht geven.

Constance schreide en kreeg het bijna op haar zenuwen.

‘Hij houdt niet meet van mij,’ snikte zij. ‘Hij zoekt naar een reden cm met mij te breken.’

‘Maar, kind!’ riep de moeder verschrikt uit, ‘hoe kom je daaraan? Is er dan iets tusschen je beiden voorgevallen?’

‘Neen, maar hij lijkt in den laatsten tijd zoo onverschillig, zoo verstrooid. Niets wat wij hem hier laten genieten, schijnt hem plezier te doen.’

[p. 323]

‘Dat is de schuld van het oude mensch. Ik wed, dat Robert heel anders zal worden, als hij niet meer onder haar invloed verkeert.’

‘Hoe hij het bericht van haar weggaan zal opnemen! Me dunkt, dat zij er hem nog niets van gezegd heeft, hij schrijft er mij ten minste niet over.’

‘We moeten dat toch snel behandelen, met heel veel tact’, en de ringevingers klopten op tafel.

‘Ik bemoei er mij niets mede. 't Gaat geheel buiten mij om.’

‘Dat is misschien ook het verstandigste; laat het maar aan mij over!’

Toen Robert den volgenden Zaterdag naar Den Haag wilde vertrekken, sprak zijn moeder hem weer over het moeilijke onderwerp.

‘Lieve jongen,’ zeide zij, ‘'t wordt toch tijd, dat ik een beslissing neem; mevrouw Vierman heeft een heel aardig huisje voor mij op het oog in Vlasveld. Vind je het goed, dat ik het met Februari huur? Ik neem Jaantje mee, want Therese kan haar vader niet verlaten, en dan zou ik er toch een meisje bij moeten hebben en dan wordt het te duur.’

‘Moeder,’ riep Robert wrevelig uit, ‘ik wilde, dat u er niet meer over begon. Waarom kan u niet volgens de afspraak hier inblijven? Ik zit op het oogenblik in zware zorgen; het heele volgende jaar zal ik mij moeten bezuinigen, die groote huwelijksreis heb ik reeds afgeschreven. Een week naar Brussel is alles wat wij ons kunnen veroorloven en van het verbouwen komt niets.’

‘Dus - dan zou je het niet eens kunnen betalen, als ik afzonderlijk ging wonen?’

‘Kunnen? O jawel! Heel gemakkelijk. 't Is een voorbijgaande crisis. 't Volgend jaar hoop ik het weer te boven te zijn, maar 't is zoo ellendig, dat het juist nu komt - nu ik op trouwen sta....’

‘Met zoo'n verwend poppetje, dat je misschien alleen neemt om je geld,’ vulde de oude vrouw in gedachten aan, maar sprak het niet uit en bleef haar zoon deelnemend aanzien.

‘Ik zal er met Constance over spreken. Ik zal haar alles openhartig zeggen. Zij moet mij nu reeds helpen mijn last te dragen,’ zoo besloot hij snel en zijn moeder groetend, stapte hij in het rijtuig en reed weg.

XV.

‘Niet waar, Constance, je begrijpt me toch en ziet in, dat ik niet beter kan handelen, dat ik je zoo graag allerlei weelde gun, maar werkelijk voor onze toekomst is het beter, het dit jaar zuinig aan te leggen, om dan het volgende al je illusies te kunnen verwezenlijken.’

Constance zat met afgewend hoofd en speelde met de kwasten der canapé, waarop zij zat; geen woord kwam over haar lippen.

‘Niet waar, je vindt het immers ook!’ drong Robert aan, haar hand in de zijne drukkend.

‘'t Zal wel moeten,’ zeide zij eindelijk met een pruilend stemmetje en hangend lipje, ‘je zult niet zonder noodzakelijkheid mij berooven van die mooie dingen, waarvan ik me zooveel had voorgesteld.’

En haar zakdoekje voor den dag halend, drukte zij dat tegen haar oogen.

‘Och, Constance,’ smeekte Robert, ‘huil nu niet! Is dat nu de moeite waard er tranen om te laten, 't zijn immers maar uiterlijkheden. Het voornaamste is immers onze liefde, ons huiselijk geluk en daarop kan toch het opofferen van eenige overbodige dingen geen invloed uitoefenen!’

Hij voelde zich bekommerd en beklemd; een duister voorgevoel waarschuwde hem dat zijn vrijheid, zijn onafhankelijkheid, ja zelfs zijn karakter gevaar liepen, door de lijdelijke onderworpenheid en de onnoozele traantjes van zijn meisje.

Tegen een brutaal optreden en harde woorden zou hij bestand kunnen zijn, niet tegen haar zwakheid; hij voelde dat de ketting van rozen steeds vaster om zijn hals en handen werd geslingerd - en dat deze moeilijker te verbreken zou zijn dan een band van ijzer, daar hij van de zoete geur der rozen geen afstand kon doen; dit bewustzijn juist maakte hem zoo ongelukkig.

‘Constance! zeg dan toch iets. Denk je dan niet, dat het mij hard valt?’

Zij haalde de schouders op.

‘Ik tel zoo weinig in je leven,’ zuchtte zij eindelijk.

Hij vloog op; verbaasd en verontwaardigd.

‘Maar wie zegt dat, wie durft dat zeggen?’

‘Niemand. Ik merk het zelf genoeg, je fabriek, je personeel, je moeder, dat gaat alles vóór mij. Ik kom op de laatste plaats.’

‘Kind, je weet niet wat je zegt!’

Juist kwam tot Roberts grooten tegenzin mama weer binnen en Constance's tranen ziende, vroeg zij dadelijk, haar liefkoozende:

‘Maar schatje, wat scheelt je?’

‘Robert doet slechte zaken. Wij moeten heel zuinig leven en ons bekrimpen.’

Ontzet staarde mevrouw haar aanstaanden schoonzoon aan en Robert had dubbel werk haar weer duidelijk den stand der zaken uit te leggen.

‘Maar dan moeten wij het huwelijk uitstellen tot de staat van zaken rooskleuriger is,’ zeide zij beslist.

Tegenover mevrouw Manteghem voelde Robert zich sterker dan tegenover zijn meisje en even beslist antwoordde hij haar:

‘Dat kan ik niet. Nog liever had ik dat wij eerder trouwden, b.v. in Januari; dat heen en weer reizen is kostbaar en vereischt zooveel tijd, dien ik hoog noodig moet besteden aan mijn werk.’

‘Dat kan niet, Constance's uitzet is nog niet klaar.’

‘Maar wij zijn nu pas begin November, dan hebben wij twee volle maanden voor ons en u koopt toch alles kant en klaar. Waarom kan u dus niet met een beetje goeden wil dat zoo regelen?’

‘Als hij van te “kostbaar” spreekt, dan is alle aardigheid er af,’ dacht mevrouw Manteghem, en toen met een huichelachtig gebaar wees zij op Constance en zeide:

‘Laat haar beslissen!’

‘'t Kan mij niet schelen. Alle aardigheid is er toch af.’

‘Praten die menschen nu van een huwelijk of van een uitstapje naar Voorburg?’ vroeg Robert zich geërgerd af, en toen hardop zeide hij op lang geen vriendelijken toon:

‘U moet nu maar zelf dat bepraten en dan beslissen. Voor mij is het voor alles beter, dat het huwelijk zoo spoedig mogelijk plaats heeft, en nu over iets anders. Mijn moeder wil niet meer bij ons inwonen als wij getrouwd zijn.’

‘He!’ riep mevrouw Manteghem uit op een toon, die minder eenvoudigen dan Robert te gemaakt en te langgerekt zou voorgekomen zijn om niet aan de waarheid te twijfelen, ‘hoe komt die goede vrouw op dit idee! U was er toch altijd op gesteld, niet waar Robert?’

‘Mama,’ zeide Constance opstaande en met haar zakdoek nog steeds tegen het voorhoofd gedrukt, ‘als u en Bertie het goedvinden, wil ik liever naar mijn kamer gaan. Ik heb zoo'n migraine en ben zoo nerveus, dat alleen rust mij goed kan doen.’

‘Heb je het gehoord, Constance! Mijn moeder wil vertrekken, als wij getrouwd zijn. Dat vind je toch immers ook heel overbodig?’

‘'t Spijt me zeer, dat je moeder niet met mij sympathiseert en voor mij heengaat,’ zuchtte zij, en verliet al wankelend en tegen alle meubels leunend, de kamer.

‘Ja,’ ging mevrouw voort na Constance's vertrek, ‘dat alles zoo loopt. Ik heb het u vooruit gezegd, Van Berken, Constance is een verwend kind. Ik ben misschien te zwak voor haar geweest, en als u haar niet verwennen kan of wil, dan ziet het er heel ongelukkig uit. Die huwelijksreis en die verbouwingsplannen vond zij heerlijk en nu dat misloopt is 't geen wonder, dat zij verdrietig is.’

‘Dan zal ik zien of wij het toch kunnen doen, als dat zooveel waarde voor haar heeft, maar tot nu toe dacht ik altijd, dat een vrouw gaarne de zorgen en lasten van haar man zou willen deelen en verlichten.’

‘Als ge zulke illusiën hebt, dan had u een andere vrouw moeten kiezen dan mijn zwakke, vertroetelde Stannie. Zij is een allerliefst weeldeartikel - maar als men haar niet waardeert, dan begint zij te kwijnen en 't hoofdje te laten hangen. Uw moeder kan ze ook niet begrijpen, en 't is bepaald het verstandigste wat ze doen kan als zij zoo'n tegenzin heeft in mijn dochtertje, dat zij heengaat. 't Spijt me vreeselijk en Constance is er ook kapot van.’

‘Maar dat is de reden niet,’ riep Robert nu natuurlijk boos uit, ‘moeder wil heen om mijn - om ons geluk niet in den weg te staan. Zij verbeeldt, zich dat het voor jonggetrouwden beter is alleen te zijn.’

‘Zij weet toch hoe ongeoefend in het huishouden Constance is; wanneer zij dus haar in den steek laat, dan is het alleen omdat zij haar niet uit kan staan en in het diepst van haar hart uw huwelijk afkeurt.’

‘Dat zijn gedachten, die mijn moeder niet hebben kan; als u het zoo opneemt, dan zal zij zeker terugkomen op haar besluit en het bewijs geven, dat alleen de wensch Constance aangenaam te zijn, haar deed handelen.’

‘O neen, neen!’ en de schitterende handen strekten zich smeekend en te gelijk afwerend naar hem uit, ‘zeg dat niet. Wij willen ons aan niemand opdringen, aan uw hooggeachte moeder het allerminst. Als Constance's gezelschap haar zoo onaangenaam is, dan heeft zij groot gelijk het te ontvluchten.’

‘Ik begrijp niet. wat u vandaag scheelt,’ riep Robert vol ergernis en ging de deur uit.

Hij was in een eigenaardigen toestand van opwinding, alles prikkelde en hinderde hem; de schijnheiligheid van de oude dame en de lichtgeraaktheid van zijn meisje stonden hem bitter tegen.

Om wat tot kalmte te komen, reed hij met de tram naar Scheveningen en wandelde langs het strand, dat er thans in vergelijking met den zomer doodsch en kaal uitzag, maar daarom was de zee nu des te indrukwekkender.

Grijs en grauw strekten de witgekuifde golven zich voor zijn voeten uit; telkens wierpen zij zich op het strand en keerden dan als ontevreden en teleurgesteld terug, om een oogenblik later opnieuw haar aanval te beginnen.

Hoog spatte het water, door den wind opgezweept, in de lucht en bevochtigde Roberts gloeiende slapen. Hij was de eenige wandelaar langs de zee, en die kalmte rondom hem, alleen door het bruisen en rollen der golven verbroken, deed hem goed. Hoe klein schenen hem nu tegenover dit beeld van het oneindige zijn zorgen en ergernissen toe; een vurig verlangen naar vrijheid overviel hem.

Hoe gelukkig en kalm was bij vroeger geweest, toen hij Constance nog niet kende. Wat waren zijn nachten rustig, zijn dagen druk maar vredig. Hoe sterk voelde hij zich toen, om alle zorgen, die onafscheidelijk zijn van zaken, te dragen en aan alle moeilijkheden het hoofd te bieden. En nu scheen hem alles een hooge berg toe, een rotsblok dat zijn weg versperde en dat hij niet verwijderen kon; hij was nog niet eens getrouwd en reeds kwelden hem de banden, die hem aan zijn aanstaande vrouw hechtten. Moest dit zijn, was dit niet verkeerd?

(Wordt vervolgd.)