De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 225]

[Nummer 29]

Plicht het hoogst.
Door
J. Vesters Jr.

VII.

Zeg, Clara, hoe sta je met de toebereidselen?’ vroeg mevrouw Verstraaten, de kamer van haar dochter binnentredend.

een schild ergenie in den dop, naar de schilderij van a. heyn.

‘Best, mama, ik ben zoo goed als klaar. Dat zal een heerlijk feestje zijn,’ vervolgde ze vroolijk, ‘en ik ben u en papa wel dankbaar, dat u mij zoo gelukkig maakt.’

De warme, hartelijke toon, waarop dit gezegd werd, het stralende gezichtje van Clara, in frischheid wedijverend met de rozen, die ze vóór zich op tafel had liggen, troffen mevrouw, die anders niet aan te groote gevoeligheid leed.

‘Je bent altijd een goede, liefhebbende dochter voor ons geweest, en hoe noode wij u ook missen, de zekerheid, dat Eduard je gelukkig zal maken, heeft ons over alle zelfzuchtige bedenkingen doen heenstappen. Want we zullen je zeer missen en het zal erg leeg worden in dit groote huis, als jij het verlaten zult hebben.’

‘Maar ik verlaat u immers nog zoo gauw niet, mama,’ antwoordde Clara, op wier gelaat de gedachte aan scheiden een treurig trekje teekende, ‘en àls ik weg ben, zal ik u dikwijls komen opzoeken en u ons. U zal dan twee kinderen hebben in plaats van één, want ook Eduard heeft u lief en acht u hoog.’

‘Hoe laat zou Eduard morgen komen?’ vroeg mevrouw.

‘Ik denk niet voor tegen het diner,’ antwoordde Clara, en in den toon van haar stem was merkbaar, dat ze wel wenschte dat hij vroeger kwam.

‘Dat is laat, eigenlijk te laat,’ hernam mevrouw.

Clara knikte, maar antwoordde niet.

‘Had ik daar eerder aan gedacht, dan zou ik hem verzocht hebben, ons den heelen dag te geven. Papa verjaart maar eens in het jaar, en bovendien vieren wij morgen uw verloving.’

‘Misschien zal Eduard slecht weg kunnen,’ meende Clara.

‘Och, één dagje kan hij er toch allicht uitbreken, zóó spant het er niet. Weet je wat, Clara, als je nu nog even een paar regeltjes schreef, dat je erg graag zou hebben, dat Eduard morgen vroeg al kwam en den heelen dag bij ons doorbracht, dan geloof ik niet, dat hij je dat zou weigeren.’

‘Het zou wel prettig zijn,’ zei Clara, ‘en voor papa ook een heele verrassing.’

‘Maar je moet natuurlijk niet zeggen, dat papa dat graag zou zien. Die blijft er buiten. Je moet het uit je eigen naam schrijven. Mevrouw Van Bom komt ook vroeg, en Truus ook, en nog meer kennissen, en nu heeft Eduard een bijzonder talent, om het gezelschap aardig bezig te houden. Ik zal je niet langer ophouden, want anders wordt het van avond nog laat eer je klaar bent.’

‘Toch niet, mama, die paar regeltjes zijn gauw geschreven, en met mijn bloemen ben ik al flink opgeschoten.’

Mevrouw Verstraaten knikte haar dochter vriendelijk toe en ging de deur uit.

Clara was gelukkig. Haar zoete hoop was vervuld; zij had nog gevreesd, dat haar ouders bezwaar zouden maken tegen haar huwelijk met Eduard, maar toen deze om haar hand kwam vragen, hadden zij hem geantwoord, dat Clara's wensch ook hun wensch was, dat zij niets anders verlangden, dan hun kind gelukkig te zien. O, hoe dankbaar was Clara

[p. 226]

haar ouders geweest, met hoeveel vertrouwen had zij haar kleine, blanke hand gelegd in die van Eduard, met blijde hoop hem in de flinke, mannelijke, trouwe oogen geblikt.

Morgen zou haar verloving bekend worden gemaakt aan de goede vrienden en bekenden, die waren genoodigd. Mevrouw Van Bom wist het, die had haar reeds met haar gulle hartelijkheid gefeliciteerd, en aan Truus had zij het geschreven: zij kon de volheid van haar geluk niet tot den bepaalden dag voor haar beste vriendin verborgen houden. Maar overigens wist het niemand, en met voldoening stelde Clara zich de verwondering der genoodigden voor, als haar vader hun het heuglijk nieuws zou meedeelen, en de gelukwenschen, die zij zou hebben in ontvangst te nemen.... Het zou morgen een heerlijke dag voor haar zijn, een van de mooiste van haar leven....

Zoo vol van deze zonnige gedachten, nam zij een velletje postpapier om aan Eduard te schrijven. Hij zou haar verzoek niet weigeren, hij zou het prettig vinden, dat zij hem voor den heelen dag uitnoodigde. Zeker hiervan, schreef zij een paar vriendelijke, hartelijke regeltjes, en toen zij klaar was, liet zij dadelijk Kees den brief naar de post brengen.

Den volgenden morgen zat de ingenieur aan zijn ontbijt, toen zijn hospita hem een brief bracht. Hij herkende de hand van Clara op de enveloppe en scheurde ze haastig open. Eén oogenblik had hij een vreemd voorgevoel, iets of hem een ongeluk dreigde, maar toen hij het briefje gelezen had, klaarde zijn gezicht aanstonds op.

‘Ik kan niet weigeren,’ zei hij bij zichzelf, ‘neen, dat gaat niet.’

Haastig at hij zijn broodje op, telkens weer het briefje in de hand nemend, om naar het regelmatige, fijne schrift te kijken en de vriendelijke woordjes te herlezen, die zij hem schreef. Zij had reeds zulk een macht over hem, hij voelde het wel, en boog daaronder gaarne het hoofd. Zij had even gezinspeeld op de gewichtige gebeurtenis van dien avond, op haar blijde hoop, haar geluk.

‘Ja, ik zal haar gelukkig maken,’ zei hij tot zich zelf, ‘enkel voor háár leven. Zij zal mijn leven vermooien, zij zal de zonneschijn zijn, waarin ik mij zal koesteren. Ik had zooveel geluk niet durven verwachten, en soms is het mij nog, alsof alles een droom is, waarop een bang ontwaken zal volgen, alsof mijn geluk op wreede wijze zal worden verstoord.’

Hij schudde krachtig het hoofd, om die gedachte te verdrijven. ‘Willem heeft gelijk, ik ben te zwaartillend, ik zie overal schaduw waar niets dan licht is. Waarom zou God mij ook het geluk ontnemen, dat Hij mij in Zijn goedheid geschonken heeft en waarvoor ik Hem nooit dankbaar genoeg kan zijn?’

Zoo zich moed insprekend, stond hij op. ‘Ik heb nog tijd in overvloed voor den trein van halfnegen.’ Maar plotseling viel hem iets in. ‘Vandaag moet het ijzer komen. Dat moet ik eerst zien, anders kan ik niet weg. Onmogelijk! Maar misschien is het al aangekomen.’ Haastig snelde hij de trap af en begaf zich met vluggen stap naar het werk, terwijl onderweg allerlei vreemde gedachten bij hem opkwamen, die hij tevergeefs uit zijn geest trachtte te verbannen. Hij kon aan die obsessie niet ontkomen, ze achtervolgde hem meedoogenloos, ‘God, God, sta mij bij,’ kreunde hij. Een oogenblik later vond hij zich kinderachtig, zijn vrees belachelijk, maar de obsessie keerde steeds met meer aandrang terug.

‘Het ijzer zal er om één uur zijn, mijnheer,’ zei een der bazen.

‘Heel goed,’ antwoordde de ingenieur, die zijn ontroering niet wilde laten blijken, doch voelde, dat hij bleek werd. Hij ging naar zijn loods, en daar aangekomen, liet hij zich op een stoel neerzinken.

‘Het is gedaan,’ mompelde hij. ‘Mijn voorgevoel zal mij niet bedriegen. Ik mag niet weg, neen, ik kan niet. Mijn plicht gaat vóór alles, en dien zal ik vervullen, ook al moest mijn hart verscheurd worden en ik er onder bezwijken.’

Doch daar rees Clara's beeld voor hem op. Zij scheen hem toe te wenken. Welk een teleurstelling zou het voor haar zijn, indien hij haar verzoek niet inwilligde. En was het eigenlijk geen gril van hem, geen stijfhoofdigheid, die hem deed besluiten op het ijzer te wachten? Was het wantrouwen, dat bij hem opkwam, wel gemotiveerd? Mocht hij zijn aanstaanden schoonvader, den vader van Clara, verdenken? O, als zij het wist, zou zij niet meer van hem kunnen houden.

Zoo sprak een stem in zijn binnenste, en die stem maakte indruk op hem. Maar telkens rees weer de twijfel op. ‘Neen, ik kan, ik mag niet gaan. Ik zou geen rust hebben, ik zou den heelen dag achtervolgd worden door vrees en angst. Aan mij zelf en aan Clara moet ik het offer brengen van te blijven. Als ik mij zelf overtuigd heb van de ongegrondheid van mijn twijfel zal ik gaan, niet eer.’

De ingenieur begreep intusschen, dat hij het briefje van Clara niet onbeantwoord kon laten. Zij zou, deed hij dit, natuurlijk meenen, dat hij aan haar verzoek zou voldoen, zij zou hem verwachten en bitter teleurgesteld worden. Voor een brief was het te laat, hij zou dus telegrapheeren. Maar wat? Deze vraag bezorgde hem veel hoofdbrekens. Ten slotte had hij het op papier gebracht: ‘Hartelijke gelukwenschen. Tot mijn spijt kan ik onmogelijk vóór van avond komen.’

Toen hij deze woorden overlas, klonken ze hem koel toe, maar hij wist niet meer wat er aan te veranderen: hij kon toch niet de reden van zijn wegblijven opgeven. ‘Het moet,’ zei hij, zich vermannend, en zijn hoed nemend, sloeg hij den weg naar het telegraaf kantoor in. Toen hij hier zijn telegram had afgegeven en den terugweg aannam, kwam er een gevoel over hem, alsof hij met dat telegram Clara zijn afscheid had geschreven, alsof het nu tusschen hen uit was. Een snik steeg uit zijn borst op naar zijn keel en bleef daar als een prop zitten. Hij hief het oog naar den Hemel en bad God om uitkomst, om hulp, en indien het vreeselijke mocht gebeuren, om kracht en sterkte, ten einde niet te kort te schieten in de vervulling van zijn plicht.

Na deze inwendige akte van overgeving aan Gods heiligen wil werd hij kalmer, en met de kalmte keerde ook de hoop terug, de schoonste en lieflijkste bloem, die op het aardrijk en in de harten der menschen groeit, die het kind met vreugde vervult en zelfs den grijsaard op den drempel der eeuwigheid nog tegenlacht.

VIII.

De trein hield snuivende stil, een blanke rookpluim uitstootend, die loodrecht omhoog steeg en zich spoedig vermengde met de warme luchtlaag. In het Westen zweefde nog een lichte, doorzichtige nevel, door de zon met een teere, lila-rose tint gekleurd en weldra wegsmeltend voor haar koesterend-warme stralen.

‘Welkom, Truus,’ zei Clara, haar vriendin behulpzaam zijnde bij het uitstappen, ‘dat vind ik nu lief van je, dat je al zoo vroeg gekomen bent.’

‘Van harte gefeliciteerd, Clara, op de eerste plaats met den verjaardag van je papa, en op de tweede plaats met je eigen feest. Ik wist wel, dat we daar niet lang op zouden hoeven te wachten.’

Zoo pratend sloegen de beide jonge meisjes gearmd den weg in naar de woning van Verstraaten, op een tien minuten van het station gelegen.

‘Wat een prachtig weer vandaag, Truus.’

‘Overheerlijk; een gunstig voorteeken, Clara. Ik hoop, dat je huwelijk even zonnig zal zijn als deze dag.’

‘Ook daarin zullen regenachtige en misschien zelfs stormachtige dagen wel niet geheel ontbreken,’ zei Clara ernstig. ‘Ieder mensch heeft die in zijn leven, en ook mij zullen ze wel niet gespaard worden; of waarom zou ik een uitzondering maken op den algemeenen regel?’

‘Maar, Clara, je bent veel te ernstig voor een bruid. Natuurlijk zullen er in je leven ook wel eens onaangenaamheden en kleine moeilijkheden voorkomen, maar daar hoef je nu toch nog voorloopig niet aan te denken.’

‘Toch stemt een dag als vandaag je ernstig,’ hernam Clara.

‘Hoe laat komt Eduard?’ vroeg Truus, om het gesprek een andere richting te geven.

‘Hij had beloofd tegen het diner, maar nu heb ik hem gisterenavond op mama's verzoek gevraagd, van morgen al te komen. Als hij tijd heeft, kan hij tegen elf uur hier zijn.’

‘O, dat heeft hij zeker,’ zei Truus. ‘Wie zou in zijn geval geen tijd hebben op een dag als vandaag?’

‘Toch had ik, toen de brief weg was, er een beetje spijt van, het hem gevraagd te hebben.’

‘Maar, Clara, daar zal hij natuurlijk erg blij mee zijn geweest.’

‘Het is ook mogelijk, dat hij slecht weg kan, en dat hij het beschouwt als een soort pressie, die ik op hem heb willen uitoefenen.’

‘Pressie,’ Jachte Truus, ‘nu nog mooier. Ik zal het straks eens aan Eduard vertellen,’ dreigde ze.

‘Doe dat niet,’ zei Clara. ‘Ik heb niet graag, dat je daar den gek mee steekt.’

Ze zei dat zóó ernstig, dat Truus haar een beetje verwonderd aankeek, en toen tot haar schrik gewaar werd, dat er iets vochtigs in de oogen van haar vriendin schemerde.

‘Wat scheelt er aan, Clara?’ vroeg ze deelnemend. ‘Daar hindert je iets, ik zie het. Toe, kan je het mij niet zeggen?’ En ze trok Clara dichter naar zich toe, haar met heur groote, trouwe oogen medelijdend aanziende.

‘Ik ben zóó bang,’ zei Clara eindelijk, ‘zóó bang.’

‘Waarvoor dan, kindje?’ vroeg Truus, die, hoewel ze jonger was, haar soms moederlijkbeschermend kon toespreken.

‘Voor het geluk.’

‘Voor het geluk!’ riep Truus in de hoogste verbazing uit. ‘Ben je daar bang voor?’

Op dat oogenblik had bij Truus verwondering de overhand op medelijden. Zij kon niet begrijpen, dat iemand bang kon zijn voor het geluk. Onervaren als zij was en blij van gemoed en geest, wist zij niet, dat de vrees voor geluk een vaak voorkomend verschijnsel is bij gevoelige naturen. Het is eigenlijk niet de vrees voor geluk zelf, maar de angst, dat dit met groote offers gekocht zal moeten worden of maar kort van duur zal zijn.

Toen Clara op haar vraag niets deed dan knikken, hernam Truus:

‘Maar je houdt toch van Eduard en hij van u?’

Weer knikte Clara.

‘Welnu, dwaas meisje,’ vervolgde Truus, ‘waar zou je dan bang voor zijn? Zet nu gauw die zonderlinge inbeelding uit je hoofd. Over een uur is Eduard hier, en dan zal je zelf lachen om je dwaasheid.’

‘Hij komt niet,’ zei Clara, ‘hij komt niet, ik voel het wel. Ik had dat niet moeten vragen.’

Truus' verwondering nam nog toe.

‘Hoor eens, Clara, je moet redelijk zijn, en dat ben je nu op het oogenblik waarlijk niet. Je laat je door ik weet niet welke ziekelijke inbeelding meesleepen. Als Eduard weg kan, komt hij wel, en kan hij nu onmogelijk weg, dan komt hij toch van middag. Toe, Clara, houd je nu een beetje flinker. We zijn dadelijk thuis, en het zou toch te mal zijn....’

‘Je hebt gelijk, Truus,’ antwoordde Clara, een groote inspanning op zich zelf doende om zich te beheerschen. ‘Ze mogen er thuis niets van merken. Ik kom je wel erg kinderachtig voor, hé?’

‘Neen, je bent wat overspannen, dat is alles. Als straks mevrouw Van Bom er is, en Eduard, en de anderen, dan zal je wel weer de oude zijn, dan zal je....’

Niet bang meer zijn voor het geluk, wilde ze zeggen, doch ze bedacht bijtijds, dat dit woord het gemoed harer vriendin kon schrijnen en daarom zei ze: ‘als de toekomstige mevrouw Van Buren worden begroet en zullen wij allen op uw gezondheid en die van Eduard drinken.’

Clara glimlachte even. ‘Je bent altijd dezelfde goede, lieve Truus.’

Ze gingen het huis binnen en wilden naar de huiskamer gaan, toen ze in de gang mevrouw Verstraaten tegenkwamen. Met haar gewone vriendelijkheid verwelkomde ze Truus, die haar hartelijk feliciteerde.

[p. 227]

‘Je kent den weg, Truus, wil je maar vast binnengaan, daar is mijnheer. Ik heb Clara even iets te zeggen.’

Moeder en dochter gingen naar de voorkamer. ‘Daar is net een telegram van Eduard gekomen, dat hij niet kan komen vóór van avond. Lees maar.’

Clara las werktuiglijk. Het schemerde haar voor de oogen en het werd haar weer zoo bang om het hart.

Een oogenblik te voren was er in de huiskamer een heftig tooneel voorgevallen bij de ontvangst van het telegram. Verstraaten stoof op. ‘Hij vertrouwt mij niet, dat is duidelijk. Hij wil de bezending ijzer afwachten.’

‘Het kan toch ook om een andere reden zijn,’ meende mevrouw.

(Wordt vervolgd.)