De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Plicht het hoogst.
Door
J. Vesters Jr.

IV.

Twee jonge dames wandelden gearmd door een mooie, rechte laan van linden, zwijgend luisterend naar het verrukkelijk concert, dat de vogelen in Gods vrije natuur gratis geven.

‘Clara,’ verbrak Truus Wichers eindelijk de stilte, ‘zouden we op gindsche bank niet wat uitrusten? Ik ben nog moe van gisteren.’

Clara stemde daarin toe en eenige oogen- blikken daarna zaten de beide vriendinnen op de rustieke bank onder de schaduw van een breedgetakten lindeboom.

‘Het was een heerlijke dag gisteren,’ hernam Truus, ‘en wij hebben ons allen kostelijk geamuseerd, waartoe de tegenwoordigheid van meneer Van Buren veel heeft bijgedragen. Het is bepaald een goede gedachte van uw mama geweest, hem ook te inviteeren.’

‘Dat kwam toch heel toevallig,’ antwoordde Clara zoo onverschillig mogelijk. ‘Wij ontmoetten hem de vorige week bij Van Bom bij gelegenheid van mevrouws verjaardag....’

‘Ja, daar heb ik het een en ander van gehoord,’ viel Truus haar met een schalk lachje in de rede.

Clara kleurde.

‘Je hoeft niet te kleuren, Clara, iedereen weet immers, dat hij een oogje op je heeft, en iedereen zegt ook, dat je samen een mooi paartje zou zijn.’

Clara zag wel in, dat ontkennen en protesteeren niets zou baten. Ze zou bovendien in strijd komen met haar eigen hart. Daarom vergenoegde zij er zich mee, te zeggen: ‘Och, de menschen praten zoo gauw, Truus.’

‘Daar heb je gelijk in, Clara, maar ditmaal geloof ik toch wel, dat ze het bij het rechte eind hebben. Ik voor mij moet rechtuit zeggen, dat die mijnheer Van Buren mij veel is meegevallen. Toen ik hoorde, dat hij ingenieur was, dacht ik, dat hij een heele droge, geleerde meneer zou zijn, en van al de jongelui heeft niemand ons zoo aangenaam beziggehouden als hij. Ik geloof, dat die meneer Van Dieren daar braaf het land over had. Maar van Van Dieren gesproken, wat had die met Van Buren? Ik was net even weg geweest, en toen ik weer bij het gezelschap kwam, dacht me zoo, dat ze samen een woordenwisseling gehad hadden.’

‘Dat zal ik je eens vertellen,’ zei Clara. ‘Van Dieren was gepiqueerd, dat Van Buren ongemerkt de leiding van ons gezelschap op zich had genomen. Daar was volstrekt geen opzet bij in het spel, maar terwijl Van Dieren niets dan flauwe praatjes wist te verkoopen, bedacht Van Buren telkens iets aardigs om ons bezig te houden.’

‘Ja, die Van Dieren is een saai heer,’ beaamde Truus, ‘die over niets anders weet te praten dan over zeilen en roeien en visschen, net alsof de heele wereld daar alleen liefhebberij in heeft.’

‘Op een gegeven oogenblik,’ vervolgde Clara, ‘vroeg Van Dieren aan Van Buren, of de ingenieurs behalve hun vast inkomen ook niet nog een mooie bijverdienste maakten. - Niemand van ons begreep in het eerst wat hij daarmee bedoelde, en Van Buren, aan wien de vraag gericht was, vroeg nadere opheldering. - “Wel,” zei Van Dieren, “ik bedoel, of den ingenieurs niet af en toe wat in de hand gestopt wordt, om een oogje dicht te knijpen bij leveranties en aanbestedingen. Ik heb daar sterke staaltjes van gehoord,” voegde hij er bij, den kring rondziende, blijkbaar in de verwachting, dat zijn woorden wel instemming zouden vinden.’

‘Hoe brutaal!’ riep Truus uit. ‘En hebben de andere heeren niet geprotesteerd?’

‘Allemaal,’ antwoordde Clara, ‘en dat deed mij zooveel genoegen. De ingenieur was kwaad - en wie zou dat niet bij zoo'n beleediging? - maar hij bleef kalm en zei: ‘Als u daar zulke sterke staaltjes van gehoord hebt, meneer, hoeft u mij niet naar den bekenden weg te vragen. Maar laat mij u zeggen, dat een eerlijk ingenieur - en u zal mij wel toegeven, dat er die ook zijn, meer dan u blijkbaar vermoedt - niets hoogers kent dan zijn plicht, en dat al het geld van de wereld niet in staat zou zijn, hem ook maar een duimbreed van zijn plicht te doen afwijken.’

‘Dat was flink gesproken,’ zei Truus. ‘En Van Dieren keek zeker wel zuinig?’

‘Hij brabbelde een verontschuldiging: hij had in de verste verte geen toespeling bedoeld, hij had alleen willen zeggen, dat er wel eens ingenieurs waren, die het zoo heel nauw niet namen, en dergelijke praatjes meer. Naar ik hoor, heeft meneer Bos hem later nog eens geducht onder handen genomen.’

‘Hoor eens, Clara,’ zei Truus. ‘Als je beste vriendin moet ik je toch eens wat vragen, en daar moet je me even oprecht op antwoorden. Kan de oorzaak van Van Dieren's hatelijkheid niet hierin zitten, dat hij vues op je had en nu wel begrijpt, dat zijn kans voorgoed verkeken is?’

‘Maar ik heb Van Dieren toch nooit ook maar in het minst laten blijken, dat ik iets om hem gaf.’

‘Dat zal wel zijn,’ hernam Truus lachend. ‘Maar toch geloof ik, dat bij hem jaloezie in het spel is.’

‘Maar ik heb Van Buren behandeld zooals ieder ander,’ antwoordde Clara, ‘ik ben me niet bewust onderscheid te hebben gemaakt, en ik zou dat ook niet hebben willen doen.’

‘Doch dat neemt niet weg, Clara, dat iedereen begreep, dat jij en Van Buren bij elkaar hoordet, en dat dit ook Van Dieren niet ontgaan kan zijn. Maar laten wij over dien ongelikten beer niet meer spreken, die van afgunst zal bersten, als hij verneemt, dat jij met den ingenieur verloofd zijt.’

‘Wat ben je voortvarend, Truus,’ zei Clara lachend, voor wie evenwel dit vooruitzicht niets onaangenaams had. ‘Zóó ver zijn wij nog niet.’

‘Dat is waar, maar ik denk, dat wij daarop niet heel lang meer zullen hoeven te wachten.’

Terwijl de beide jonge meisjes zoo vertrouwelijk keuvelden, voerden mijnheer en mevrouw Verstraaten een gesprek over hetzelfde onderwerp, waarbij zij tot dezelfde conclusie kwamen als Truus. Ware hun evenwel het gebeurde tusschen Van Dieren en den ingenieur bekend geweest, dan zouden de aannemer en zijn vrouw vermoedelijk niet zoo optimistisch geoordeeld hebben als zij thans deden.

‘Alles gaat naar wensch,’ zei Verstraaten. ‘De jonge ingenieur was zeer dankbaar voor onze uitnoodiging, natuurlijk alleen om Clara, en ik mag er dus op rekenen, dat hij niet zal vergeten, dat de aannemer der brug Clara's vader is. Wat komt het er eigenlijk ook op aan, of je bij voorbeeld een mindere qualiteit ijzer neemt dan in het bestek is voorgeschreven: de brug zal het evengoed houden. En hoe dikwijls gebeurt het niet, dat den opzichter een paar briefjes in de hand worden gestopt, waarvoor hij dan graag allebei zijn oogen in plaats van één toeknijpt. Van Buren nu krijgt niet een paar briefjes, maar Clara, wat een veel hoogere prijs is.’

Verstraaten had er geen vermoeden van, dat hij hier dezelfde theorie verkondigde als die van Van Dieren, waartegen de ingenieur met zooveel kracht was opgekomen.

Ook mevrouw zag daar eigenlijk niets verkeerds in, integendeel, zij vond het heel natuurlijk, dat Van Buren, ten einde Clara te verkrijgen, wat door de vingers zag. Daar hoefde immers niemand iets van te weten, en wat niet ruchtbaar werd, wat geen schandaal verwekte, was in haar oog geen kwaad. Dit was de moraal van mevrouw Verstraaten, die een mésalliance verschrikkelijk zou gevonden hebben, om het te besterven, maar een diefstal, die bedekt bleef, volkomen geoorloofd achtte.

Hoeveel mevrouw Verstraaten's zijn er niet in onze dagen!

‘Mevrouw Van Bom schijnt zich nogal voor den ingenieur te interesseeren,’ merkte mevrouw op. ‘Gisteren zei ze tegen me, op het gezelschap jongelui wijzende: Meneer Van Buren en Clara zouden een aardig paartje zijn.’

‘Ja, dat zouden ze,’ beaamde de aannemer. ‘De ingenieur is een onder alle opzichten geschikte jongen, die zich heel goed weet voor te doen.’

‘Hij is ook van goede familie, naar ik van mevrouw Van Bom gehoord heb,’ hernam mevrouw, die thans betere informaties dan vroeger scheen gekregen te hebben. ‘Onder alle opzichten schijnt hij een zeer goede partij voor Clara te zijn, en al heb ik natuurlijk daarover nog niet met haar gesproken, toch ben ik er zeker van, dat hij haar ver van onverschillig is.’

De persoon, over wien dit gesprek liep, zat op zijn kamer rustig te werken, nog ijveriger dan anders, nu hij zekerheid meende te hebben, dat de vroeger voor een droom gehouden wensch thans voor verwezenlijking vatbaar was. Hij verdacht er de goede mevrouw Van Bom, die hem altijd geprotegeerd had, van, da: zij ook in deze zaak als zijn goede engel was werkzaam geweest. Toen hij gisterenavond naar huis ging, had ze hem even op den schouder getikt en hem in het oor gefluisterd: ‘Ik feliciteer je, Ed, je zaak staat prachtig, hoor. Ik kan aan mevrouw Verstraaten wel merken, dat ze je goed genegen is.’ Toen hij haar hierop vragend aankeek, had zij even geglimlacht, ondeugend den vinger opgestoken en gezegd: ‘Hou je maar niet zoo onnoozel, Ed, ik begreep heel goed, waarom je me persoonlijk kwam feliciteeren.’

Hij had willen protesteeren, maar zij sneed hem daartoe den pas af door glimlachend te zeggen: ‘Ik heb het je niets kwalijk genomen, hoor; ik hoop nu maar, dat je den volgenden keer samen komt. Adieu, Ed, nogmaals gefeliciteerd.’

De ingenieur legde even de pen neer en keek voor zich uit. Hoe hoopvol lachte de toekomst hem tegen, hoe opgewekt zag alles om hem heen er uit, nu in zijn hart de nachtegaal van het geluk sloeg. Hij dacht weer aan dien genoeglijken dag van gisteren, die hem gelegenheid had gegeven, Clara beter te leeren kennen en te waardeeren. Even rees het incident met Van Dieren voor hem op als een onaangename herinnering, maar verbonden met een aangename gewaarwording, daar hij wel bemerkt had, hoe verontwaardigd Clara was geweest over die onbeschofte toespeling en hoe zij hem goedkeurend had toegeknikt, toen hij die waardig, maar beslist had beantwoord.

Evenals Truus Wichers had ook de ingenieur later aan jaloezie gedacht, maar van dien kant kon hij gerust zijn: Van Dieren was geen man, die op Clara indruk kon maken.

‘Juffrouw,’ zei Antje tegen de hospita van deningenieur, ‘ik geloof dat meneer Van Buren aan trouwen gaat denken.’

‘Dat is een zaak, die ons niet aangaat,’ antwoordde de juffrouw bits.

Antje droop af, bij zich zelf mompelend: ‘Dat komt omdat ze haar kostganger kwijt raakt. Nu, ik mag lijden, dat hij even gelukkig mag worden als ik met mijn Frans.’

V.

Met groote stappen liep de ingenieur in zijn loods op en neer. Het groote werk was begonnen en er heerschte een ongewone bedrijvigheid door al het werkvolk, dat onverpoosd den zwaren arbeid verrichtte, door het luid geraas der machines, door het aanvoeren van materialen, waarvoor tijdelijk een spoorlijn was aangelegd.

Met geestdrift had Van Buren zijn taak aan-

[p. 211]

gevangen en tot dusver was alles naar wensch gegaan. Het vlotte buitengewoon goed, en de minister van Waterstaat, die zelf eens was komen kijken, had hem en Verstraaten daarover zijn hooge tevredenheid betuigd. Doch dit was het niet alleen, wat den ingenieur zoo hoopvol stemde voor de toekomst. Hij kwam dikwijls bij Verstraaten - dit bracht den aard hunner betrekkingen nu eenmaal mee - maar hij kwam er toch vaker dan strikt noodig was, en dit natuurlijk, omdat Clara de zeilsteen was, die hem aantrok. Steeds even hartelijk werd hij ontvangen, en weldra was het zoo min voor de huisgenooten als voor de beide jongelieden zelf een geheim meer, dat zij elkaar waardeerden en achtten niet alleen, maar ook dat zij een oprechte genegenheid voor elkander koesterden. Mijnheer en mevrouw Verstraaten waren met ingenomenheid getuige van de vertrouwelijke verhouding, die tusschen Clara en Eduard ontstond, en het leed voor niemand twijfel meer, of dit zou tot een gelukkig huwelijk leiden.

Plotseling was een onaangename ontdekking de schoone verwachtingen van den ingenieur en daarmee zijn gemoedsrust komen verstoren. Er was dien morgen een bezending metselsteenen aangevoerd, die tot zijn verbazing in qualiteit afweek van het monster, dat in het bestek was opgegeven.

Het eerste oogenblik meende Van Buren, dat hij zich vergist had, maar een nauwkeurig onderzoek bewees, dat de vergissing aan den kant van den aannemer was. De steenen waren op zich zelf goed, maar vanwege het ministerie was een zeer puike qualiteit voorgeschreven, en aan deze voorwaarde voldeden de aangevoerde steenen niet geheel, al kon het prijsverschil maar onbeduidend zijn.

‘Vreemd!’ zei de ingenieur bij zich zelf; ‘Verstraaten is anders zoo accuraat. Of zou hij misschien zelf door zijn leverancier beetgenomen zijn? Ja, dit zal het wezen,’ besloot hij, blij, dat hij deze oplossing gevonden had. ‘Ik zal het straks zeggen, als hij komt, dan kan de leverancier ze op zijn kosten terug laten halen en andere leveren, die aan het voorgeschreven model voldoen.’

Maar nu bedacht hij, dat er groote haast bij die steenen was, dat ze eigenlijk al eerder geleverd hadden moeten zijn, en dat Verstraaten die vertraging had toegeschreven aan de moeilijkheid van het vervoer.

Hij had die verklaring toen aanstonds aangenomen, maar nu kon hij niet verhinderen, dat bij hem twijfel oprees en hij zich de vraag stelde, of die vertraging niet opzettelijk was geweest, ten einde hem als het ware te dwingen, die steenen te gebruiken, daar anders het werk geen voortgang kon hebben.

Doch was het nu eigenlijk niet te dwaas, dergelijke veronderstellingen te maken? Verstraaten had als aannemer een zeer goeden naam, hij was vermogend, en.... hij was Clara's vader, redenen te over, om niet aanstonds het ergste te denken, niet reeds terstond opzet te vermoeden, waar zeer wel de schuld bij een ander kon liggen.

Hij zou het eenvoudig Verstraaten zeggen, en dan was de zaak immers uit. Hoe vaak gebeurde het niet, dat een aannemer door den een of anderen leverancier werd misleid!

Toch was de ingenieur niet gerust. Telkens weer rees twijfel bij hem op. Indien Verstraaten nu eens niet de dupe was geweest, maar opzettelijk een mindere soort steenen had genomen, in het vertrouwen, dat de ingenieur dat bij hem wel door de vingers zou zien? Deze gedachte alleen reeds schroefde hem de keel toe. Zou hij in tweestrijd kunnen komen, of liever, zou zijn genegenheid in botsing komen met zijn plicht? Het was vreeselijk, daaraan te denken. Maar kwam er strijd, dan zou hij niet aarzelen, geen oogenblik. Hij had het met verontwaardiging tegen Van Dieren gezegd; geen duimbreed zou hij afwijken van zijn plicht, geen duimbreed. Het zou geen ijdel woord blijken, indien hij op de proef mocht worden gesteld.

Maar was het eigenlijk niet dwaas, de zaak aanstonds zoo tragisch voor te stellen? Bij nader inzien vond hij dat toch ook, maar dit belette niet, dat hij naar de komst van Verstraaten verlangde, om aan de onzekerheid, waarin hij verkeerde, een einde gemaakt te zien. Dan zou blijken, hoe hij zich allerlei schrikbeelden in het hoofd had gehaald, en zou hij lachen om zijn bekommering, die op geen enkelen redelijken grond steunde.

Hij hoorde een rijtuig aanrollen, dat zou Verstraaten zijn, Goddank. Maar vernam hij daar niet de stem van Clara, of was het inbeelding? Haastig verliet hij de loods en zag tot zijn groote verbazing een rijtuig vol dames, terwijl Verstraaten, die naast den koetsier zat, van den bok sprong en het portier opende. Mevrouw Verstraaten, mevrouw Van Bom, Clara en Truus Wichers kwamen uit het rijtuig te voorschijn.

‘De dames verlangden met alle geweld het werk eens te zien,’ zei de aannemer, ‘en ze wilden, dat het voor u een verrassing zou blijken.’

‘Nu, een verrassing is het inderdaad,’ antwoordde de ingenieur, die aan de steenen niet meer dacht, ‘en een zeer aangename ook. Mag ik de dames uitnoodigen, een oogenblik in mijn loods uit te rusten en het weinige voor lief te nemen, dat ik haar kan aanbieden?’

Allen volgden hem naar binnen. ‘Indien ik had voorzien welke eer mij vandaag zou te beurt vallen, zou ik althans voor eenig comfort gezorgd hebben,’ hernam Van Buren, in der haast het een en ander opruimend en eenige stoelen vrijmakend.

‘Geef u toch geen moeite, meneer Van Buren,’ zei mevrouw Verstraaten. ‘Wij hebben ons verdiende loon, maar de jonge meisjes wilden u met alle geweld overvallen.’

‘Ik vind, dat het er hier heel schilderachtig uitziet,’ meende Clara, welk gevoelen ook door Truus gedeeld werd.

‘Maar we zijn niet gekomen, om hier in de loods te blijven zitten,’ merkte mevrouw Van Bom op, ‘doch om het werk eens te zien.’

‘En u moet ons alles uitleggen, meneer Van Buren,’ zei Truus, ‘want wij weten van niets en zijn vreeselijk weetgierig.’

‘Nieuwsgierig, wil je zeggen,’ verbeterde mevrouw Van Bom.

Eenige oogenblikken later bevond het gezelschap zich op het werk, dat door de dames met aandacht in oogenschouw werd genomen, terwijl de ingenieur zich beijverde alle gewenschte inlichtingen te geven. Toen hij den hoop steenen zag liggen, dacht hij weer aan het onaangename geval, maar hij meende, dat het toch niet aanging, thans, in het bijzijn der dames, Verstraaten om opheldering te vragen. Misschien zou er nog wel gelegenheid zijn, dacht hij, hem een oogenblikje alleen te spreken, doch hij had daar geen kans toe, want de dames wilden hem geen rust laten met haar vragen, en het zou onbeleefd zijn, vond hij, te laten merken, dat hij nog een zwarigheid aan het hoofd had.

(Wordt vervolgd.)