De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 185]

[Nummer 24]

Nicephora, de dochter des martelaars.
Episode uit de eerste algemeene Kerkvervolging, tijdens de regeering van keizer Nero. A.D. 68,
door
Johs. Klep, Pr.
(Vervolg.)

Lictoren,’ gilt de dwingeland, ‘grijpt dien honderdman! Wie is hij? Wat wilde hij toch?’

‘Het is Claudius Attilius, doorluchtige Caesar, een uwer getrouwste hovelingen!’ antwoordt de officier, die het naast bij den keizer staat.

‘Lictoren, grijpt hem! Dat hij niet ontvluchte; zijn vonnis zal kort zijn en gestreng! Ik moet een voorbeeld stellen, ook voor mijn gunstelingen!’

Vrees niet, ellendige Nero, Attilius zal niet vluchten! Niet tevergeefs heeft hij lange uren den strijd in eigen borst gestreden; hij heeft de overwinning behaald en verlangt niets anders meer op aarde, dan zijn hoofd onder het zwaard te buigen, om zijn bruid te kunnen weervinden in den Hemel! Neen, een nieuw bekeerde Christen, die ten aanschouwen van dertig duizend heidenen voor het eerst zijn geloof in Christus beleden heeft, vreest de straffende hand van een Nero niet! Zie slechts, hij geeft vrijwillig zijn degen over, en biedt ongevraagd de handen aan, om die te laten boeien en dan voor den keizer gebracht te worden!

‘Uw naam?’ vraagt Nero kortweg.

‘Gij kent dien, Caesar, ik heet Claudius Attilius, en was tot voor weinige oogenblikken uw vertrouwde en uw gunsteling!’

‘Indien gij mijn vertrouwde waart en mijn gunsteling, waarom hebt ge dan mijn vertrouwen in u te schande gemaakt? Waarom keurt gij het gedrag goed van iemand, die mij tot drie, vier malen toe, bloedig gehoond heeft voor 't geheele volk, die mij zelfs met de wraak van den God der Christenen heeft durven bedreigen?’

‘Doorluchtige keizer, de Grieksche maagd, die gij ter dood bracht, was een aanhangster van het Christendom, dat is waar; maar zij was tevens mijn welbeminde bruid!’

‘Uw bruid, ongelukkige? Dan moet gij ook Christen zijn; want de christen maagd versmaadt de hand van een heiden, zelfs al ware hij de keizer van het aloude Rome! Dat hebben wij gisteren en nog dezen morgen ondervonden!’

aan de haven van sorrento, naar de schilderij van h. corrodi.

‘Caesar, tot vóór weinige oogenblikken was ik een heiden, evengoed als uwe doorluchtige Majesteit en de dertig duizend Romeinen, die hier op ons nederzien. Nadat ik echter het tooneel gezien heb, dat op dit eigen oogenblik voor ons aller oogen afgespeeld is, verklaar ik rondborstig, dat ik een aanhanger van den machtigen God der

[p. 186]

Christenen geworden ben; van den God, die alleen God is, en die sterk genoeg is om een tengere maagd over den alleenheerscher der wereld en al zijn valsche goden te doen zegevieren!’

‘Ongelukkige, gij spreekt uw doodvonnis uit!’

‘Dat weet ik, mijn keizerlijke meester! Maar wanneer ik dagelijks moet aanschouwen hoe Romes alleenheerscher, die een vader voor zijn volk moest zijn, teedere maagden op de gruwelijkste wijze doet omkomen, hoe hij alom de Christenen op moordschavot en brandstapel brengt, terwijl zij toch de trouwste burgers zijn in het geheele rijk, dan, Caesar, ga ik liever met die eerzame lieden den dood in, dan met den keizer en zijn goddelooze trawanten in eer en aanzien en rijkdom te blijven leven!’

‘Zwijg, ongedierte! Zwijg, snoode ondankbare! Waarlijk, indien gij niet geboeid waart, zou ik van u heengaan, uit vrees, dat ge mij naar het leven zoudt staan!’

‘Vrees niet, Caesar; ik was en blijf uw trouwste dienaar, zoover mijn geweten en de wet van het Christendom mij zulks veroorloven!’

Langzamerhand scheen des keizers toorn eenigszins te bedaren. Om de spelen niet langer te onderbreken, gaf hij aan eenige bijlbundeldragers bevel, Attilius naar de staatsgevangenis te geleiden aan den voet des Kapitools. Daar zou hij de plaats zijner bruid kunnen innemen en nadenken over zijn toekomst. Na afloop der spelen zou de keizer hem, daar hij eenmaal diens gunsteling geweest was, nogmaals in verhoor nemen.

IX.

Twee volle maanden zijn er verloopen sinds Nicephora's marteldood. De bloeddorstige hand van den dwingeland Claudius Nero Caesar Augustus, die reeds negen jaar loodzwaar op het Romeinsche volk drukt, is onuitstaanbaar geworden; sinds twee volle maanden smacht Rome, smacht het geheele wereldrijk in den letterlijken zin des woords naar verademing, en wachten zij slechts een gelegenheid om den gewetenloozen tiran van den troon in het slijk te werpen. Tot walgens toe zijn de harten dergenen, die niet met lijf en ziel aan Nero verkocht zijn, opgevuld van afkeer en haat; meer dan dat, opgevuld met schrik en afgrijzen. Het is immers genoeg, groot en aanzienlijk, of minstens zoo rijk te zijn, dat men door zijn bezittingen de keizerlijke schatkist kan vullen, om vroeger of later gevaar te loopen, in ballingschap te moeten gaan of het hoofd te verliezen onder de handen der keizerlijke beulen.

Nero's einde is nabij; de dwingeland weet het, hij ziet het, maar hij gevoelt zich onmachtig. Gelijk de kokende branding, die een storm voorafgaat, het bezinksel van den zeebodem in schuim en vuile vlokken doet opspatten, zoo teekent de gisting, die in Italië en het geheele rijk sinds twee maanden dagelijks toenam, dat er een naderend onweer dreigt; een orkaan, die blijkbaar den wankelenden troon des Caesars zal meesleuren en hem zelf ten ondergang voeren.

Reeds is Julius Vindex met honderdduizend ongeoefende Galliërs opgestaan, maar nog in het uiterste oogenblik door den Germaanschen opperbevelhebber Virginius verslagen. Bedenkelijker echter is het aanrukken van Sulpicius Galba, die door Salvius Otho, den praetor van Lusitanië, ondersteund, met zijn Spaansche legioenen op Rome losrukt. Nero siddert voor hem; maar wat zal hij doen? Wat kan hij zelfs doen? Welke maatregelen kan een onzinnige, wulpsche dwaas nemen, die nooit iets ernstigs verrichtte, allerminst een enkele krijgsmansdaad? Het is alsof hij met machteloosheid of met blindheid is geslagen. Hij begint, na het ontvangen van nauwkeuriger berichten, met gedurende een zijner slemppartijen de feesttafel omver te werpen en daardoor twee kristallen vazen van hooge waarde, die hij steeds zeer op prijs stelde, te breken. Vervolgens wil hij Galba, wil hij den Senaat te voet vallen; ten slotte neemt hij het besluit, zich in het Oosten, in Egypte, te gaan verbergen. Een volgenden dag gevoelt hij zich krijgshaftiger. Hij beveelt, dat het Romeinsche volk, hetwelk noch tot den krijgsdienst gedwongen kan worden, noch rechtstreeksche belasting behoeft te betalen, op eigen kosten een legioen zal vormen. Het volk weigert, en, wetend dat hij in zijn onrecht is, berust de tiran in die weigering. Daarna stelt hij een klein legertje samen, uit de pronkmatrozen zijner lustvloot te Misenum; hij keurt het zelfs goed, dat eenige heldhaftige burgeressen van Rome den helm opzetten en het schild aan den arm snoeren, om een amazonenkorps te vormen. Alles, alles dwaasheid. Geheel Rome spot en lacht met den zinnelooze, die, indien hij ernst bezeten en bijtijds zijn voorzorgen genomen had, over de acht en twintig legioenen (180.000 soldaten) van het Romeinsche rijk had kunnen beschikken; een ieder zıet duidelijk, dat de ellendige dwingeland onbekwaam is tot elke regeeringsdaad. Hoe ook zou hij hebben leeren regeeren? Tot aan haar dood regeerde zijn moeder Agrippina voor hem; daarna de wijsgeer Seneca, eindelijk de onderkeizer Helius.

De ongelukkige Caesar staakt ten slotte elke poging, zelfs elke schijnpoging ter verdediging; eerst hoopt hij, het volgend uur is hij er reeds zeker van, dat de onweerswolken wel zullen voorbijdrijven, dat het gevaar wel vanzelf zal ophouden. Inderdaad, in den chaos der verwarring, sinds den dood van keizer Augustus over het Romeinsche rijk gekomen, en onder Nero's regeering niet weinig aangegroeid, is alles, is elke verrassing mogelijk. Ook nu zou de orkaan, die 's keizers troon bedreigde, hoogstwaarschijnlijk vanzelf tot bedaren gekomen zijn, had Galba de overmoedige en machtige Praetoriaansche benden niet omgekocht, die heerschzuchtige troepen, welke eeuwen lang Rome en het keizerrijk in hun boeien gekneld zouden houden.

Nero droeg van deze omkooping kennis; daarom wilde hij door een uiterste poging het geringe volk der stad, dat hij door zijn panes et circenses, door zijn spelen en zijn brood, werkelijk aan zich verbonden had, nog meer op zijn hand brengen. Op den avond van den eigen dag, dat Sulpicius Galba vóór Rome verwacht werd, zou hij derhalve nog een openbaar feest geven aan de zeer vele geldelijk van hem afhankelijke edelen en aan het geheele volk. Ieder, die een feestkleed bezat, mocht den glansrijken zeestrijd der zwaardvechters, in de tuinen van het Gulden Huis, komen bijwonen.

Nero's laatste feestavond is aangebroken; het is de avond van Sexto Idus Junii, of, volgens onze benaming, de avond van den 8en Juni van het jaar des Heeren 68. Uit de Velia wijk zien we eenige afdeelingen soldaten te voorschijn treden, die hun marsch vervolgen in de richting van Nero's paleis. Meen niet, dat het oud gedienden zijn, die de wacht der stadspoorten gaan betrekken tegen een mogelijke overrompeling door Sulpicius Galba. O, neen, daar denkt de dwingeland niet eens meer aan. Zijn volk, het beminde gepeupel van Rome, zal hem wel beschermen, hem wel uit den nood helpen en als één man opstaan, wanneer het gevaar werkelijk dreigt. Die troepen, ditmaal dubbel sterk, om de onzekerheid en de gevaren dezer woelige dagen, dienen tot geleide aan de misdadigers, uit de verschillende gevangenissen der stad samengebracht, om Nero's feestspel op te luisteren; zij zullen Nero's tuinen als evenveel brandfakkels verlichten. Het zijn een twaalftal booswichten, omdat de laffe dwingeland ze aldus noemen wil; inderdaad zijn het de beste burgers van zijn rijk, verdienstelijke martelaren in het oog van den God der Christenen. Onder hen bemerken wij den diaken Constantius, geheel in God verslonden; ook Claudius Attilius, den voormaligen keizerlijken officier, die er opgewekter uitziet, dan ooit te midden der praalvertooningen van het hof. O, hij is zoo gelukkig; heden nog zal hij zijn bloed storten voor den geliefden Meester en dan eeuwig met zijn bruid Nicephora verblijven voor den troon van hun beider God.

Het geleide houdt een oogenblik stil aan den voet van den Palatijnschen heuvel; daar, onder het oude paleis van keizer Augustus, bevindt zich nog een gevangenis. De cohorte opent haar rangen en verleent toegang aan zes andere Christenen, die met de reeds aanwezigen de kroon van het martelaarschap zullen ontvangen. Onder hen bevinden zich Hippolytus en Victorinus, de vroegere hofmeester van Volumnius' paleis.

‘De vrede zij met u!’ begroette hen de diaken Constantius, zoodra zij vereenigd waren.

‘De Heer zegene u en sta u bij,’ antwoordden alle aangekomenen, terwijl de bevelvoerende centurio, die den gevangenen veroorloofde met gedempte stem tegen elkander te spreken, het bevel gaf langzaam den weg te vervolgen.

‘Hippolytus en Victorinus,’ hervatte de eerbiedwaardige Constantius zijn gesprek, ‘ik wist niet, dat gij gevangen genomen waart. Zegt mij, want in Nero's tuin zal ons het zwijgen wel opgelegd worden, hoe zulks in zijn werk gegaan is!’

‘Luister, mijn vader,’ antwoordde Hippolytus, ‘ik zal kort zijn. Gij kent Eprius Marcellinus, den openbaren aanklager, den broeder van den onderhofmeester van Volumnius' paleis. Die verraderlijke man heeft ons op den morgen van Nero's triomftocht bedektelijk uitgevraagd, en ons twee dagen daarna, om zelf de vastgestelde belooning te ontvangen en aan zijn broeder Tribonius het opperhofmeesterschap in handen te spelen, bij de rechtbank onzer wijk aangeklaagd. Toen we beiden bekenden Christen te zijn, en de rechter bovendien vernam, dat ik Nicephora's oom was, die haar lichaam voor geld teruggekocht en in de catacomben had laten begraven, was ons vonnis gestreken. Wij werden ter dood veroordeeld en intusschen in den Palatijnschen kerker geworpen. Maar gij zelf, eerwaardige diaken van Gods Kerk, die steeds zoo voorzichtig waart, en als de rechterhand van Paus Linus niet gemist kondet worden, hoe zijt gij gevangen genomen? Verraden waarschijnlijk?’

‘Neen, mijn vrienden,’ zei Constantius, ‘eigenlijk ben ik niet verraden; ook ik ben aangeklaagd door den ellendigen Marcellinus. Vreezend, dat Nicephora's lichaam onder de lijken van zwaardvechters en andere misdadigers verbrand zou worden, haastte ik mij na den afloop der bloedige spelen naar den bewaker der Porta Libitina, de doodendeur van de renbaan. Ik vernam daar, dat haar lichaam door u zou worden afgehaald, zoodra de duisternis zou invallen. Om niet tevergeefs gekomen te zijn, herinnerde ik genoemden bewaker, nooit te vergeten, dat hij aan elk lichaam van een gemartelden Christen goud kon verdienen; dat hij derhalve goed zou toezien niet een enkel dier lichamen verloren te laten gaan, maar desnoods een boodschap te zenden aan de oude weduwe Cassia Aurelia, wier woning ik hem aanduidde. Op hetzelfde oogenblik trad Eprius Marcellinus te voorschijn; hij had zich in een hoek van des bewakers vertrek verscholen. Aanstond gaf hij den verschrikten bewaker bevel zijn slaven te roepen, mij te boeien en den volgenden morgen voor de rechtbank te sleepen. Daar was mijn vonnis kort. Ik dank God, dat niemand dier heidenen tot op dit uur vernam, hoe ik tot de geestelijkheid van Rome behoor. Daardoor heeft men mij onder de gewone beschuldigden opgenomen, en kan ik u heden nog eenige voorlichtingen en mijn zegen geven!’

‘God zij eeuwig geloofd, eerwaarde vader!’ sprak Victorinus met gedempte stem. ‘Gij, die ons steeds tot voorbeeld waart en een voorspreker bij God, zult ons heden den kampstrijd niet weinig vergemakkelijken en zachter doen schijnen.’

‘Attilius, gij fiere jongeling,’ ging Hippolytus na eenige oogenblikken van zwijgen en inwendig gebed voort, ‘o, wat verheug ik mij over uw bekeering! Ik heb uw strijd in de renbaan gezien en bewonderd; spoedig zou ik alle pogingen hebben aangewend, om u in de gevangenis te komen bezoeken en de gelukwenschen van Nicephora's moeder over te brengen. Slechts mijn eigen gevangenschap heeft mij verhinderd, dat voornemen ten uitvoer te brengen. Verhaal mij derhalve het vervolg uwer lotgevallen!’

[p. 187]

‘Dat verhaal zal zeer kort kunnen zijn; het is de gewone geschiedenis van ieder catechumeen, van ieder nieuwbekeerde. Nero heeft niet meer aan mij gedacht, nooit ben ik opnieuw voor zijn rechtbank geroepen; het was daarom eenigszins onverwacht, dat ik gisteren het bericht van mijn aanstaand martelaarschap ontving. Verbeeld u mijn geluk, toen ik, daags na mijn gevangenneming, den eerbiedwaardigen Constantius in den kerker zag treden; ik meende, dat hij mij kwam bezoeken en aanmoedigen. Helaas, toen men hem de boeien aanlegde, zag ik, dat hij mijn medegevangene geworden was. Deze heilige man heeft mij volledig onderwezen en met eigen hand gedoopt. Gisterenavond, toen ons als terdoodveroordeelden het bezoek van vrienden en kennissen toegestaan werd, heeft ons de eerbiedwaardige priester Clemens - mij voor de cerste maal - het heilig Lichaam des Heeren uitgedeeld. Mijn hemelsch geluk kunt ge begrijpen; nu blijft mij op deze wereld niets meer te doen dan te sterven voor mijn hemelschen Bruidegom, en daarna met mijn bruid Nicephora het eeuwig geluk des Hemels te deelen.’

‘Amen! Zoo zij het!’ voleindigde Constantius des jongelings verhaal. ‘Ja, wij allen zullen kloekmoedig lijden en te zamen onzen zegepralenden intocht houden in het ware Jerusalem hierboven!’

Terwijl de diaken van Paus Linus voortging die glorievolle martelaren, want alle gevangenen waren Christenen, door krachtdadige vermaningen en geestelijke lessen tot standvastigheid aan te sporen, waren de bloedgetuigen in Nero's tuinen aangekomen, in het gezicht der akelige brandpalen, die hen reeds tegengrijnsden.

‘Broeders, ziedaar het strijdperk!’ riep de heilige diaken uit. ‘Broeders, niet één mag aan ons achttiental ontbreken! Welaan dan, in den naam des Heeren!’

‘Wij zullen strijden tot den dood! Allen, in den naam des Heeren!’ klonk het antwoord, als een heilige eed, uit zeventien monden.

Toen gaf Constantius den laatsten zegen en trok ieder hunner zich terug in de stilte zijns gemoeds, om, dood voor de wereld, in een niet meer onderbroken gebed het uur van den martelpalm te verbeiden.

De dag is geheel voorbij. Wij zijn genaderd tot dat oogenblik, waarop Rome, na een dag van heeten zonneschijn, het leven begint te doorleven van een dier heldere zomernachten van Latium, waarin de lichte nevelen als het ware vreezen den hemel te verbergen, en waarin niet zoozeer de duisternis als wel de afwezigheid van het zonnelicht verkondigt, dat het nacht is. Deze nacht vooral, Nero's laatste feestnacht, zal schoon zijn. Terwijl aan de eene zijde van het halfrond des luchtruims de sterren flonkerstralen zullen uitschieten, zal aan de andere zijde het zilveren licht der maan, die heden haar vollen wasdom bereikt heeft, het diepe blauw van den Italiaanschen hemel met tooverglansen overgieten. Gloeiend heet is de Junidag geweest; maar een zalig gevoel van frischheid zal het zevenheuvelig Rome dezen nacht eenigszins tot verademing doen komen.

Wie rijk is in de nieuwgebouwde keizerstad met haar marmeren paleizen en vergulde koepeldaken, heeft gedurende de middaguren een zoete rust genoten; het Rome van Nero immers is even verwijfd geworden als Nero zelf. Maar nu het keizerlijk feest op zich doet wachten, nu haasten zich zoowel de keizerlijke vrienden - want zijn machtige vijanden zijn Galba te gemoet gereisd - als het keizerlijk gepeupel, eerst de straten der stad en daarna de lusthoven van het Gulden Huis te vullen. Wonderlijke gelijkheid! Evenals hun dwaze meester, bekommeren zich Nero's aanhangers in het minst niet over de oorlogsgevaren, die aanstaande zijn. Misschien gaat het dezen nacht om hun leven, althans zeker om hun bezittingen; de vijanden, al zijn zij ook Romeinen, naderen Rome. Toch zullen des dwingelands vrienden zich met hem in een tuimelroes ontspannen; toch zullen zij met den tiran meedansen op een vulkaan.

Zie, daar trekken zij uit, wederom in feestkleederen gehuld. Zie, hoe ze daar gaan, die patriciërs en die edelen, als evenveel koningen en koninginnen in hun glanzend witte of purperen kleederen; zie, hoe zij pronken met hun lange sleepende en met goud doorweven gewaden, die keizerlijke vleiers en gunstelingen. Rondom zijn ze met banden en ketenen van edel metaal omhangen, als moesten deze ten bewijze dienen van hun slaafsche dienstbaarheid tegenover den beheerscher der wereld. Statig wandelen zij, door slaven en slavinnen begeleid of gevolgd, over het lavaplaveisel, dat de straten der stad tot een effen pad maakt. Draagstoelen zien wij dezen avond niet; het weer noodigt tot wandelen, en degenen, die niet jeugdig genoeg meer zijn, blijven verre, uit vreeze door den keizerlijken wagenmenner, door Nero, onder den voet gereden te zullen worden. Beschouw ook het opgetogen volk, de plebeërs, die, minder rijk uitgedost, zich toch met hun beste kleederen hebben opgesmukt; voor ieder Romein, die een feestkleed draagt, is dezen avond de toegang tot Nero's lustverblijf geopend.

Wanneer wij die saamgepakte, vroolijke, maar ordelijke menigte zien, zouden wij haast meenen, dat zij opgaat naar het hoogtijd van een welbeminden vader. Helaas, helaas, neen, dat keizerlijk gepeupel haast zich, om een goede plaats te bemachtigen bij een vernieuwd bloedig drama, bij het bloedige spel, dat een bloeddorstig tiran aan zijn handlangers geven zal; bij een werkelijken zeeslag op een der uitgestrekte vijvers van Nero's tuinen, een zeeslag, waarin honderden ongelukkigen wederom den dood vinden zullen.

Uit de verte hooren wij reeds de bazuinen schallen, de pauken en de cymbalen weerklinken, de militaire trommen donderen. De bronzen poorten van het Gulden Huis staan breed open; treden wij binnen met de aankomende feestelingen, die zich aanstonds verspreiden. Eenigen, maar dat zijn slechts de hooggeplaatsten, begeven zich naar de buitengalerijen of naar de terrassen van Nero's paleis; anderen verspreiden zich door de lanen, de parken, de bosschages, wandelen over de heuvels en door de dalen en zetten zich op gebeeldhouwde marmeren banken neder te midden der geurigste tropische heestergewassen. De meesten echter, vooral de toeschouwers uit de volksklasse, legeren zich, om een goede plaats te bemachtigen, op de heuvelen, die den grooten vijver omringen, waar de bloedige zeeslag plaats zal hebben.

Indien niet de meest vertrouwbare geschiedschrijvers der Romeinen, Tacitus, Suetonius, Plutarchus en anderen, ons Nero's bloedige feestspelen tot in bijzonderheden hadden meegedeeld, zouden wij werkelijk zooveel wreedheid niet kunnen gelooven. Daar, op die groote zee, zooals de uitgestrekte vijver voor het Gulden Huis genoemd wordt, op die wateren, die zich uitstrekken zoover het oog draagt, liggen verschillende vaartuigen gereed. Die schepen en scheepjes, alle met vergulde en gebeeldhouwde snebben, purperen zeilen en met veelkleurige wimpels opgesierd takelwerk, zijn bevracht door honderden manschappen, die elkander op leven en dood een zeegevecht moeten leveren. Zie een oogenblik toe, hoe die ongelukkigen zich tot den strijd gereed maken. Het zijn zwaardvechters en krijgsgevangenen uit alle wereldstreken; Germanen, Parthen, Galliërs, Armeniërs, Britten en Joden. Joden vooral, want op dit oogenblik is Nero in een oorlog met de Joden gewikkeld; binnen twee jaar zal Jerusalem van het aanschijn der aarde verdelgd zijn. Beschouw op wat wijze al die ellendigen den dood afwachten. De een ziet met grimmige blikken op het laaggezonken Romeinsche volk neer, een ander scherpt zijn wapenen of bevestigt de lederen banden van zijn beschermend schild, een derde ligt in doffe moedeloosheid tegen den bodem der schuit, in den geest misschien verwijlend in zijn dierbaar vaderland en zijn vrije bosschen en bergen. Nog weinige oogenblikken en zij moeten elkander trachten te vermoorden ter eere van den gehaten keizer, die Claudius Nero heet; ter eere van den man, wiens bestaan zij voor weinige weken nauwelijks of niet kenden. Ja, sterven zullen velen van hen; want aan vluchten valt niet te denken. Rondom de uitgestrekte wateren heeft de dwaze tiran, wat hij in Rome nog aan trouwgebleven soldaten bezit, post doen vatten. Van top tot teen gewapend hebben dezen in last, ieder der medestrijdenden, die zich aan land zou willen redden, meedoogenloos af te maken. Slechts zij, die overwinnaars in den strijd gebleven zijn, na met het bloed hunner tegenstanders de wateren gekleurd en hun schepen in den grond geboord te hebben, kunnen ten slotte op Nero's grootmoedigheid rekenen en er het leven afbrengen.

Eensklaps weergalmen de keizerlijke krijgsklaroenen opnieuw; uit de verte weerklinkt de duizendwerf herhaalde kreet: ‘Heil, heil, den goddelijken Nero!’ De bloedige spelen zijn geopend, Nero zelf zal den eersten inzet doen, en zich als onovertroffen wagenmenner aan zijn volk vertoonen. Op den klank der krijgsmuziek weet ieder bezoeker, die zich op den grooten rijweg bevindt, dat hij ruim baan moet maken, indien zijn leven hem dierbaar is; de dwingeland, die niets of niemand ontziet, kan ieder oogenblik in dolle jacht verschijnen. Daar komt hij reeds aangestormd, gekleed in de roode koetsiersdracht, zijn lievelingskleur.

Om meer grootschheid aan zijn spel bij te zetten, gebruikt hij dezen avond den gouden tweewieligen zwanenwagen, die tijdens zijn triomftocht aller bewondering gaande gemaakt heeft; vier ongetemde paarden naast elkander zijn er voorgespannen. In teugellooze, woeste vaart rent hij voorbij. Een zijner mededingers heeft hij reeds overhoop gereden; nu tracht hij een anderen, die hem nog voor is, in te halen. Wee den ongelukkige, indien hij zich niet voorbij laat rijden; gewis zal hij zulks met den dood moeten bekoopen! Eindelijk duiden vernieuwde juichkreten Nero's overwinning aan; daverende toejuichingen, die over het zevenheuvelig Rome tot in het kamp van Sulpicius Galba weergalmen, dien anderen, vrij wat meer geduchten tegenstander, die op dit eigen oogenblik voor Romes poorten is aangekomen.

De overwinnende Caesar, in den hoogmoedigen trots van zijn gemakkelijk bevochten triomf het gevaar voor eigen leven en troon vergetend, blijft stilstaan onder eenige hooge boomgroepen, voor dezen avond het middelpunt van het feestterrein.

Helaas, het is onder die hemelhooge cypressen aan de boorden der groote zee, dat de brandpalen zijn opgericht, waaraan de Christenmartelaars als even zoovele bloedige brandfakkels gebonden zijn. Met stroo en andere brandbare stoften omwonden, en daarna in mantels gehuld, die in hars, pek en was gedrenkt zijn, moeten die bloedgetuigen voor Christus Nero's wraakroepend nachtelijk feest opluisteren. Is het, om zich in het gekerm en de doodskreten der martelaren, die hem als muziek in de ooren klinken, te verlustigen, dat Nero juist te dezer plaatse zijn zegewagen heeft doen stilhouden? Of is het, omdat iets onbekends hem drijft, een laatste maal Gods waarschuwende stem te vernemen? Van een der brandpalen klinkt hem een grafstem te gemoet.

‘Caesar, kent gij mij nog?’

Nero voelt een koude rilling gaan door al zijn ledematen. Zijns ondanks antwoordt hij:

‘Zwijg, ellendeling, en sterf! Ik heb genoeg aan de levenden; de dooden zullen mij niet meer in den weg staan!’

‘Gij hebt gelijk, Caesar, de dooden zullen u niet meer in den weg staan! Doch ik zeg u, na weinige uren zullen ook de levenden zich niet meer om u bekommeren! Ik ben Claudius Attilius, uw voormalige gunsteling! Luister naar mij, want het uur der vergelding is aangebroken! De tijd, dien mijn bruid, de Grieksche Nicephora, u, in den naam van den God der Christenen, toegestaan heeft, is voorbij; de maan, die heden haar vollen wasdom bereikt, heeft haar tweeden loop volbracht! Wee, wee! De wraak van den almachtigen God zal zich nog dezen eigen nacht over u uitstorten! Wee, wee over den dwingeland! Wee over Nero!’

(Slot volgt.)

[p. 188]

paardje beslaan, naar de schilderij van georg schöbel.