De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Bij de Platen.

Kinderpret aan strand. -

Het is nu de tijd dat de bemiddelde stedeling de drukke straten, de muffe kantoren en de dicht ombouwde huizen ontvlucht om lucht te gaan happen aan het frissche strand. Een uitkomst is dat vooral voor de stadskinderen, die anders dag aan dag op de schoolbanken moeten zitten en daarna soms nog met allerlei huisonderwijs in pianospel, handwerkjes en wie weet wat al meer geplaagd worden, en die nu vrijelijk in het zand kunnen stoeien en ravotten of met de bloote voeten in het water plassen.

Nergens voelt de jeugd - en de groote menschen niet minder - zich vrijer en meer ongegeneerd dan aan het strand. Wie zou het elders in het hoofd krijgen, al was het nog zoo warm, schoenen en kousen uit te gooien? Maar aan het strand is dat iets wat van zelf spreekt en waar ook het meest preutsche nufje geen aanstoot aan neemt. En vraag niet of de vrije, losse beweging ook bevorderlijk is voor den bloedsomloop, voor de spijsvertering, voor de gezonde ontwikkeling van het heele gestel. Kijk er het drietal op onze gravure maar eens op aan en de ronde mollige gezichtjes, met kuiltjes in de wangen, de blij schaterende rozemondjes en de lachstralende oogjes zullen u wel vertellen hoe, die vacantie aan zee dat jonge volkje goed doet.

Om het laatste schepje. -

Wie zal het hebben? Een van de twee smousjes, die er begeerig om hunkeren en zich al zoo dicht mogelijk tegen het kleine moedertje aanvlijen? Of de haan, die er kakelend aanspraak op maakt? De klokhen, die het zoo graag onder haar kuikentjes verdeelen zou? Of de eendjes, die er om het hardst om snateren?

de waterpoort te amersfoort.
Naar een photographie van J.G. Kramer, Groningen.

't Is best mogelijk, dat de kleine deugniet al die begeerige kameraadjes teleurstelt en om geen schele oogen te maken het laatste schepje maar zelf in den mond steekt. Als er zooveel liefhebbers zijn is het moeilijk deelen van één lepeltje vol.

Een paar kijkjes in Amersfoort. -

Ofschoon tamelijk afgelegen en vergeten in zijn zandige omgeving, is Amersfoort toch geenszins de minste onder de vaderlandsche steden, althans wat ouderdom en historie betreft; want het dagteekent maar liefst uit het begin van de elfde eeuw en mag zich beroemen de bakermat van een aantal groote Nederlanders te zijn, waaronder wij enkel maar noemen den raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, treuriger gedachtenis, den eersten gouverneur-generaal van Nederlandsch Indië Pieter Both en den grooten bouwmeester Jacob van Campen.

Ter eere van dien laatste ziet men in de St.-Joriskerk nog een mooi praalgraf, door niemand minder dan Arthur Quellinus uit marmer gebeiteld en vertoonende zeven treurende kinderfiguurtjes, van welke er twee een schild vasthouden met het zinnebeeld der eeuwigheid, de cirkelvormige slang, terwijl twee anderen hun armen op een doodshoofd leggen en de overige de werktuigen van schilderkunst en wiskunde dragen. Daarbij leest men de volgende regels van Joost van den Vondel:

d' Aertsbouheer, uit de stam

Van Kampen, rust hier onder,

Die 't raethuis t' Amsterdam

Gebout heeft, 't achtste wonder.

De kerk zelve dagteekent uit een tijd, toen de bouwkunst nog vrij wat grootscher wonderen schiep, dan het beroemde Amsterdamsche raadhuis, dat, hoe respectabel en formidabel ook, toch geen oorspronkelijke kunst kan heeten, maar in hoofdzaak kunstkeurige navolging van Grieken en Romeinen.

Wil men een staaltje van echt Nederlandsche kunst, dan beschouwe men de twee afbeeldingen in dit nummer van het prachtige gothieke oksaal in dezelfde kerk; de beelden, die eenmaal in de nissen prijkten, zijn verdwenen; van de baldakijnen, die ze bekroonden, zijn de pinakels afgestooten; maar wat er van het geheel nog over is, geeft nog een goed denkbeeld van hetgeen dit pronkstuk moet geweest zijn, toen het nog ongeschonden in zijn vollen luister prijkte.

En dan te moeten denken, dat er een tijd is geweest, toen men met geringschatting op deze gewrochten der oud-vaderlandsche kunst neerzag om zich te vergapen aan Corinthische zuilen en Romeinsche kroonlijsten, die zeker heel mooi zijn in het land waar ze thuis hooren, maar op onzen bodem, die geen marmer voortbrengt om ze uit te houwen, en onder onzen hemel die met zijn herhaalde regenvlagen schuine daken noodig maakt, noodzakelijk een mal figuur moeten maken.

Doch zóó blind was de voorliefde voor het geïmporteerde Grieksch-Romeinsch en later voor den daaruit door ontaarding gegroeiden barokstijl, dat men de oude eerbiedwaardige bouwwerken van het voorgeslacht verknoeide door ze met nieuwe renaissance-aanplaksels onkenbaar te maken. Men scheen heel niet in te zien, dat als men aan een oud gothiek gebouw nieuwe deelen of sieraden in een geheel daarmee strijdigen bouwtrant toevoegde, de stuitendste disharmonie moest ontstaan. En zoo ziet men dan ook op onze tweede afbeelding van het Amersfoortsche oksaal de malle krullen van het in barokstijl gebouwde orgel eenvoudig tegen de strenge, edele gothieke boogversieringen aangeplakt, alsof zij daar volkomen bij pasten. Blijkbaar is om den wille van dat orgel een heel brok uit de statige gothieke balustrade moedwillig weggebroken en zijn daardoor de middelste bogen plompweg van hun sierlijke bekroning met fleurons beroofd.

Dergelijk wandalisme onder voorwendsel van verfraaiing is gelukkig in onzen tijd niet meer mogelijk. Tegen zulk geknoei verzet zich tegenwoordig het eenvoudig gezond verstand. Als men nu herstelt of bijbouwt, tracht men ten minste de stijleenheid te eerbiedigen. Een voorbeeld van dergelijke restauratie biedt de herstelde Amersfoortsche Waterpoort, op onze derde gravure afgebeeld.