De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 127]

Eeuwfeest van het seminarie te Warmond.
Door
Dr. A.H.L. Hensen. [Vervolg van p. 126.]

hetzij voor tooneel-decoratie van zijn geliefd Hageveld, hetzij de trekken van zijn vrienden weergevend, eene buitengewone begaafdheid verraden. Ook het portret, dat wij van den nog immer in dankbare herinnering voortlevenden hoogleeraar hierboven hebben afgedrukt, dankt zijn ontstaan aan dat gevoel van vriendschap, waarvoor zijn hart bijzonder toegankelijk moet geweest zijn. Broere schilderde dat portret van zichzelf om één zijner intiemen te voldoen, en deze beschreef, dat bij zijn dood het paneel, als eigendom van het seminarie, naar Warmond moest gezonden worden, waar het nog heden in de groote zaal prijkt.

Gaarne hadden wij aan het einde dezer paragraaf ook de beeltenis willen geven van al de latere presidenten en professoren, maar het ontbreekt ons aan plaatsruimte. De Katholieke Illustratie heeft echter reeds gedeeltelijk daarin voorzien. Bij den dood van Mgr. Snickers in 1895, gaf zij onder meer het portret van den aartsbisschop, toen deze nog president was van Warmond. In 1877 werd hij op den zetel van Haarlem geplaatst. Onze tegenwoordige bisschop Mgr. Bottemanne nam toen de teugels van het bewind in Warmond van hem over, bleef tot 1883 als praeses aan het seminarie verbonden, om ook op zijn beurt, bij de overplaatsing van Mgr. Snickers op den Utrechtschen Stoel, bisschop van Haarlem te worden.

Zooals betaamt, hebben wij de eerste bladzijde dezer aflevering gewijd aan het afbeeldsel van den bisschop, onder wiens opperbestuur het seminarie thans staat. Het portret is genomen naar eene schilderij, bij ons aanwezig. Wanneer er hier nog eene tweede afbeelding volgt, geschiedt dit om ook den voormaligen president onder de oogen onzer lezers te brengen. Wel is de photographie eenigen tijd vroeger genomen, toen praeses Bottemanne nog in zijn landelijke gemeente van Soeterwoude vertoefde, doch een afbeeldsel uit de jaren van het presidentschap kwam mij niet in handen, en zòò hebben de theologanten van dien tijd hunnen president nog gekend.

c.j.m. bottemanne,
Deken en pastoor te Soeterwoude, 1861-1876.

Monseigneur was gedurende zijn bestuur van het seminarie ook belast met de voorlezingen van het Kerkelijk Recht; terwijl hij reeds veel vroeger, in de jaren 1853-1861, aldaar Moraal-theologie had gedoceerd. Voegen wij ten slotte er nog aan toe, dat onder dit praesidium, en wel in 1878, het eerste gedeelte van een ruime en vrij-staande bibliotheek is gebouwd, en dat de president nog tijd vond om meerdere artikelen van geschiedkundigen aard in De Katholiek te plaatsen; zooals: ‘Studiën over de valsche Dekretalen,’ en een kritiek op het werk van den te vroeg gestorven Wybrands: ‘De abdy Bloemhof te Wittewierum.’ Te midden van studiën over de tiende eeuw kwam de benoeming tot bisschop van Haarlem.

mgr. d. staas.

nieuwe voorbouw 1897.
Naar een photographie van J. Goedeljée.

Nog even keer ik terug naar het voormelde nummer van de Katholieke Illustratie. President Snickers is daar afgebeeld, gezeten te midden der toenmalige professoren. De latere aartsbisschop, ofschoon hooger van leeftijd, heeft drie hunner overleefd: Prof. Prenger, die in 1883 tot president van Warmond werd benoemd, de bibliotheek afbouwde, en reeds in 1889 aan het seminarie ontviel; Prof. Van der Ploeg, de schrijver van Het Kerkelijke Jaar en keurige dichter of vertaler van zoo menig kerkelijk lied; en eindelijk Prof. Smit, die het martelveld der Gorcumsche martelaars met zekerheid vaststelde, en den rijkdom zijner

[p. 128]

wetenschap, vereenigd met een allerscherpst oordeel, dienstbaar heeft gemaakt aan de vereering van Sinte Liduina van Schiedam. Wij moeten ons hier tot het noemen dezer verdienstelijke mannen beperken, maar verwijzen naar De Katholiek en ook naar de Katholieke Illustratie, welke o.a. in haar twee-en-twintigsten jaargang levensberichten van hen heeft opgenomen.

de laan van het seminarie te warmond in 1859.
Gezien uit kamer No. 68.

Ik zou echter de talrijke vrienden en vereerders van den voorlaatsten president, Mgr. Staas, teleurstellen, - en ook mijn eigen gevoel geweld moeten aandoen - wanneer ik niet ten slotte hem, zij het dan met een enkel woord, op deze bladzijde herdacht. Het heeft mij veel moeite gekost den lezer een portret van den eenvoudigen, beminnelijken man te kunnen aanbieden, want - eene uitzondering op zijn gedragsregel - voor schilder of photograaf was hij ongenaakbaar. Onze afbeelding is als bij verrassing genomen, door drang van omstandigheden waaraan de oprecht nederige president zich niet kon onttrekken. Zeker staan zijn trekken nog veel duidelijker gegrift in de herinnering van allen die hem hebben gekend, en instemmen met het woord van St. Augustinus, dat op zijn bidprentje staat geschreven: ‘Van al Uwe dienaren was hij, o Heer, de dienaar.’

IV.
De nieuwe voorbouw. 1897.

In het jaar 1895 is de Philosophische cursus, welke tot nog toe te Hageveld werd gegeven, wegens toedrang van studenten naar het groot-seminarie overgebracht. Ook te Warmond, waar ieder theologant zijn eigen kamer heeft, begon men reeds aanstonds plaatsgebrek te gevoelen; en de zekerheid dat het getal der studenten weldra tot 120, en nog hooger, zou stijgen, maakte uitbreiding nogmaals noodzakelijk. Deze is gevonden door een nieuw gebouw voor den bestaanden middelgevel op te trekken, zoodat de zijvleugels van 1843 thans niet meer vooruitspringen, maar bescheiden op den achtergrond blijven en zich daar aansluiten bij de tegenwoordige façade.

Aan den bouw van 1897 valt waar te nemen dat de ontwerper, die het werk ook heeft uitgevoerd, de heer Groenendaal, rekening heeft gehouden met de nieuwere eischen van architectuur; het front geeft een vriendelijken en toch degelijken indruk; eentonigheid is vermeden, zoowel door gebruik van verschillend materiaal, als door een beteren vorm van vensters, dakgevels en verdere onderdeelen. Daar binnen valt dezelfde vooruitgang te bespeuren, welke de bouwkunde sinds vijftig jaren heeft doorgemaakt; hooge, flink verlichte kamers en ruime gangen.

De naaste omgeving van het seminarie moest te gelijk eene aanmerkelijke verandering ondergaan; verdwenen achter het nieuwe gebouw, is thans het voorplein van voorheen, waarboven het ranke torentje zoo vriendelijk uitstak; en ook de vijvers moesten verlegd, de aanleg van heesters en houtgewas veranderd worden. Na veel aandrang hebben wij voor deze uitgave een potloodteekening verkregen, welke gedeeltelijk den vroegeren aanleg voor het huis weergeeft. Alleen de overweging dat aldus een thans verloren plekje voor de herinnering bleef bewaard, was toereikend om den vervaardiger over zijne bezwaren heen te zetten.

De vermeerdering van het aantal studenten, die thans de kamers zouden betrekken, welke tot nog toe door de professoren waren bewoond, was oorzaak dat er bovendien vergrooting moest aangebracht worden in de kapel, en uitbreiding van al de gemeenschappelijke zalen. Zoo goed als de omstandigheden het toelieten, is dit geschied, en het koor in de kapel van het seminarie met een viertal zijkapellen vergroot.

Op den 3en April 1897 heeft Mgr. Bottemanne plechtig den eersten steen van den nieuwen voorbouw gelegd, gelijk het opschrift ter zijde van den hoofdingang getuigt:

† CASPAR
episcopus harlemensis primum lapidem posuit die 3 aprilis 1897.

Zonder een enkel ongeval is met Gods zegen de bouw volbracht; nog in October 1897 kon het nieuwe huis betrokken worden, en in het verloop van het studiejaar kwamen ook al de overige veranderingen gereed. Besloten werd dat het feestelijk herdenken van deze nieuwe uitbreiding zou samenvallen met het honderdjarig jubilé van de stichting zelve; zoodat de reunie op den 14en Juni eene dubbele beteekenis heeft.

Wij eindigen dit vluchtig overzicht met het portret te geven van Mgr. M.J.A. Lans, den president, die de laatste vergrooting heeft tot stand gebracht; hij is daar omgeven van de gezamenlijke professoren, thans aan het seminarie verbonden.

Warmond, 24 Mei '99.

dr. th.m. vlaming,
hoogl. in het Kerkelijk Recht.
1888.
prof. g.c. van noort,
hoogl. in de Leerstellige Godgeleerdheid en Liturgie.
1892.
prof. j.th. beysens,
hoogl. in de Wijsbegeerte.
1895.
prof. p.l. dessens,
hoogl. in Schriftuur en Hebreeuwsch.
1882.
mgr. m.j.a. lans,
President.
1896.
mgr. j. de bruyn,
rustend hoogleeraar.
1864.
prof. h.j. zondag,
hoogl. in de zedekundige Godgeleerdheid.
1883. dr. a.h.l. hensen,
hoogl. in de Kerkel. Geschiedenis.
1886.