De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 41]

[Nummer 6]

de invalide, naar de schilderij van ludwig knaus.

[p. 42]

Gered door zijn kind.
Door Ravo.

Missionnaris.

Wij springen thans een tijdperk van een paar jaren over, wijl daarin niets buitengewoons voorviel. Eduard vervulde in de parochie, waarheen hij al spoedig na zijn wijding werd geroepen, zijn heilig ambt in de volle beteekenis van het woord priester. Hij was geheel en al toewijding voor het geestelijk en stoffelijk heil van anderen. Niets was hem te veel, tegen geen moeite en vermoeienis zag hij op. Den ganschen dag en vaak een gedeelte van den nacht zon hij op middelen, om zich van de hem toevertrouwde schoone taak in haar uitgestrektsten omvang te kwijten, zoodat zijn pastoor het menigmaal, in het belang van zijn gezondheid, noodig achtte zijn vurigen ijver een weinig te temperen. Zijn verhouding tegenover zijn vader, of juister: van dezen tegenover hem, was weer eenigszins ongunstiger geworden. Niet zelden kreeg Eduard op de brieven, welke hij schreef, geen antwoord meer, of, zoo al, dan een heel kort briefje, koel van toon. Dat deed hem pijn, en naar de oorzaak zoekend, meende hij die te vinden in nieuwe opwellingen van spijt bij zijn vader, dat zijn zoon den priesterlijken staat omhelsd en al zijn verwachtingen verijdeld had.

Daar de parochie, waar hij kapelaan was, nogal ver van zijn geboortestad was gelegen, had hij nu sinds bijna een jaar zijn vader niet gezien, en eerstdaags hoopte hij hem te bezoeken. Men stelle zich zijn verbazing voor toen hij, een paar dagen voordat hij zou afreizen, een brief ontving, waarvan het schrift hem herinnerde aan het gekrabbel van de oude Antje. Snel den brief openend en terstond naar de onderteekening kijkend, zag hij, dat hij zich niet had vergist.... Het schrijven was inderdaad van de trouwe ziel.... Wat mocht dat beteekenen? Zijn vader zou toch niet ernstig ziek zijn?....

Zenuwachtig vloog zijn blik over de regels, en eensklaps verbleekte hij en trilde zijn hand, die het papier vasthield.

De brief luidde aldus:

Erwarde heer Edewart.

Foor uwes hier kom hep ik gedog dat ik uwes mos skreife wand erwarde het gaat hier niet goet met uwes faader wat de man scheelt weet ik niet mar hij is de laaste tijd daanig ferandert dikwels komp hij laat in de nag in huis en dan is hij tis godgeklagt haalf dronke hij is wel noit erg frundelik mar no uw is er gen huishouwe met niks is goet wat ik doe tis niks dan snouwe en grouwe de godganslikke dag en floeke ook wat hij froeger noit dee tis gen lefen meer foor en mens en as ik het niet foor uwes liet dan zouw ik op mein ouwe dag nog feraanderen ik hep er alres oofer gedog om in een hofie te gaan mar om uwes bin ik geblefe tussen ons geseit en gebleefe gloof ik dat hij om uwes malt omdat uwes sijn sin niet hep gedan ik wet het niet mar ik gloof as dat uwes fader geen frede hep in sijn hart en dat kan ook niet aanders as en mens om got nog gebot geef erwarde heer Edewart ik hop dat uwes me niet verkwallik zal neeme asdat ik zo mar skreif mar uwes weet asdat ik het goet meen en uwes alleen mar wou warschouwe zeg niks asterblief an uwes faader dat ik uwes geskrefe hep wand ik wou foor gen gelt fan de werelt dat hij het wis.

Nouw wet uwes er ales fan en ik groed u erwarde heer Edeward die zig noemp

Uwes dinaares,

Antje Trooster.

Onder andere omstandigheden zou de jeugdige kapelaan wellicht geglimlacht hebben om de onbeholpen taal en de spelfouten van zijn oude Antje. Nu echter welde een traan in zijn oog. Zoo ver was het dan met zijn vader gekomen, dat hij, na zijn geloof verloren te hebben, ook ongeregeld leefde, zich te buiten ging, - trouwens een verschijnsel, dat, helaas, maar al te dikwijls met verflauwing en verlies van het geloof samengaat.

Een oogenblik dacht hij eraan, om zijn reis op te geven, vreezende dat zijn komst misschien in haar nawerking de zaak nog verergeren zou, maar het volgend oogenblik verwierp hij dat denkbeeld. Immers, hij werd verwacht, en zoo hij nu wegbleef, na een afwezigheid van een jaar, zou zijn vader kunnen denken, dat hij er weinig naar verlangde hem te zien, ofwel hij kon het vermoeden opvatten, dat de een of andere gedienstige geest Eduard van zijn lakenswaardig gedrag had ingelicht. En dit vermoeden mocht bij zijn vader niet rijzen; deze mocht niet weten, dat zijn zoon kennis van zijn nieuwe afdwalingen droeg, evenmin als hij giste, dat het andere, het groote geheim van zijn leven, door zijn zoon was ontdekt.

Reeds het uiterlijk van zijn vader, toen hij hem terugzag, bevestigde Eduard de waarheid van 't geen oude Antje hem geschreven had. De eigenaardige tint van het gelaat en het fletse der oogen getuigden van losbandigheden. Bovendien had de blik iets ontwijkends gekregen, ten minste tegenover Eduard, 't geen op dezen den indruk maakte, dat zijn vader zich schaamde. Het waarnemen van dit verschijnsel verheugde hem in zekeren zin.

Waar het schaamtegevoel nog niet geheel is afgestompt, waar de ziel nog siddert en ineenkrimpt bij haar zelf aanschouwing, daar bestaat steeds hoop op beterschap en is vaak slechts een toevallige omstandigheid noodig - toevallig voor den mensch, niet voor God - om haar te doen opschrikken, haar plotseling heur veerkracht terug te geven, om tegen den vijand, die haar edelste neigingen vergiftigde, zich krachtig te verzetten en, zoo zij overwint, een gloed uit te stralen, die haar vreemd was in de dagen, toen zij nog niet was afgedwaald.

Het eerste gevoel van den jongen priester was derhalve, dat Antje in haar bezorgdheid wellicht een weinig overdreven had, het tweede dat van hoop, doch spoedig verzwakte dit weder bij de gedachte aan 't geen zijn vader, voordat hij zich aan een ongeregeld leven overgaf, uit godsdienstig oogpunt was geweest en aan 't geen hij onder dit opzicht was. Dat verleden en dat tegenwoordige waren allerminst geschikt, om aan zijn hoop eenig voedsel te geven, het strekte veeleer tot ontmoediging, tot de vrees, dat, nu ook een ongeregeld leven zich had gevoegd bij een ongodsdienstig leven, alles verloren was, tenzij.... er een wonder gebeurde. Maar dat wonder, hij vroeg, hij smeekte het dagelijks van den Hemel af. Was niet den zoekende verzekerd, dat hij vinden, den kloppende dat hem opengedaan zou worden....? En dan drong zich aan zijn geest weer met onweerstaanbare kracht het beeld van den missionaris op, dan riep een stem in zijn hart, dat hij zijn aardsche leven voor het zieleheil van zijn vader God als offer moest aanbieden. Tot nu toe had hij het toegeven aan dien drang uit liefde voor zijn vader om hem niet diep te bedroeven, telkens verschoven, maar nu aarzelde hij niet langer.... Was, zoo vroeg hij zich af, was de nog verdere afdwaling van zijn vader misschien niét zelfs een straf voor zijn dralen geweest?

Hij had thans een drietal dagen in het ouderlijke huis vertoefd, en naar 't scheen was de uitwerking van zijn komst op zijn vader weldadig geweest, ten minste gedurende al dien tijd had deze zijn rampzaligen hartstocht weten te onderdrukken. Den vierden dag zou de kapelaan den avond doorbrengen in de pastorie der parochie. Hij had gaarne gewild, dat zijn vader hem erheen vergezelde, doch daartegen had de heer Vermeer bezwaar gemaakt. Niet om den pastoor - had hij gezegd -, tegen wien hij niets had, maar.... enfin, hij deed het liever niet. Eduard ging dus alleen. Om elf uren terugkeerend en aan Antje vragend, of zijn vader naar bed was, kreeg hij een ontkennend antwoord. Neen, meneer had kort na zijn zoon het huis verlaten. In onrustige stemming wachtte hij in de huiskamer tot middernacht.... nog altijd was zijn vader niet teruggekeerd. Wat zou hij doen?.... Wachten?.... Maar dan zou hij wellicht getuige zijn van 't geen hij juist zoozeer vreesde te zien,.... dan zou hij immers moeten huichelen, de grootste verbazing moeten veinzen over een feit, dat hem bekend was,.... zijn vader zou misschien in toorn ontsteken, wijl hij zijn ongelukkigen hartstocht verraden zag.... Neen, hij zou zich naar zijn slaapkamer begeven en dáár wachten en bidden....

De klok had reeds drie geslagen, en steeds bleef de heer Vermeer afwezig. Wat er omging in de ziel van den priester, is niet te beschrijven.... Nu eens zat hij in gedachten verzonken, den blik strak gericht op het portret zijner moeder..., dan weer sprong hij eensklaps op en stapte met groote schreden heen en weer, of wel hij wierp zich vóór het kruisbeeld en snikte daar een innig gebed.

Omstreeks halfvier wordt eenig gestommel op de trap vernomen. Voorzichtig opent Eduard de deur van zijn kamer op een kier, en hij hoort nu, hoe zijn vader, tusschen de tanden brommend en vloekend, naar boven strompelt, telkens zich stootend tegen een trede.... Zal hij hem ter hulp komen?.... Gelukkig is zonder val de beklimming eindelijk volbracht, maar het tooneel, dat zich nu vóór zijn oogen afspeelt, doet den priester huiveren.... Op zijn beenen waggelend staat daar zijn vader, het hoogrood gelaat beschenen door het schijnsel der gasvlam, welke hij verzuimd heeft in de gang uit te draaien, en terwijl hij zijn gebalde vuist houdt uitgestrekt in de richting der kamer van zijn zoon, vertrekt zijn gezicht zich tot een grijns en mompelt hij gramstorig:

‘Hij daar,.... hij.... hij heeft mijn leven vergald.... Vervl.... dat hij priester werd.... vervl.... Wat had het anders kunnen zijn, als hij....’ - Hier werd de stem gebroken en biggelden den beschonkene de tranen over de wangen.

Tot in het diepst van zijn ziel geschokt, stond Eduard op het punt zich te vertoonen, maar toen hij wilde toesnellen, keerde de heer Vermeer zich om en liep met onvaste schreden naar zijn eigen kamer, aan het tegenovergestelde einde der gang. Zoodra de deur achter hem gesloten was, sloop Eduard stil de trap af, om het licht uit te draaien, opdat oude Antje niet zou weten, wat weer was gebeurd, zoo zij ten minste niet door het gerucht wakker was geworden.

Zijn vermoeden was dus juist geweest. Zijn vader had verdriet, en van dat verdriet was hij, zijn kind, de oorzaak.... Geen ondeelbaar oogenblik zelfs gevoelde hij berouw over den stap, dien hij had gedaan; hij dankte veeleer God, in ditzelfde uur, uit den grond zijns harten, hem te hebben geroepen tot Zijn altaren, maar toch smartte het hem, zij het buiten zijn schuld, de aanleiding te zijn geworden tot een leven, waaraan hij niet denken kon zonder te sidderen.

En nu zou hij zijn vader meedeelen, dat hij het besluit had genomen, zich aan het Missiewerk te wijden, ver, duizenden mijlen van hem weg te gaan, om te leven onder de heidenen. Zou dat niet zijn vader nog dieper doen zinken?.... Was dat niet als ware het hem moedwillig in den afgrond werpen?.... Een vreeselijke tweestrijd werd het verdere gedeelte van den nacht door zijn gefolterde ziel gestreden..., er nu eens toe overhellend, zijn plan te laten varen, terugschrikkend voor de vermoedelijke, hoogst waarschijnlijke gevolgen voor zijn vader, dan weer bedenkend, dat waar God hem riep hij had te gehoorzamen, dat het hoogste offer, door hem te brengen, wie weet, nog opzettelijk werd verzwaard, om hem te beproeven.... En buitendien, gesteld dat hij bleef, wat zou het baten?.... Gesteld zelfs, dat het zijn vader aan dien lagen, vernederenden hartstocht kon ontrukken, was deze daardoor ook geestelijk gered? Zou daarmede zijn verloren gegaan geloof terugkeeren?.... Zoo bleef hij peinzen en tobben en woelen, herhaaldelijk zijn gevouwen handen smeekend opheffend, totdat, eerst tegen den tijd, dat oude Antje gewoon was op te staan, zijn afgetobde geest in een soort van verdooving verviel....

't Was negen uur toen hij, door luid kloppen op de deur van zijn kamer, wakker schrikte. Haastig verliet hij het bed, kleedde zich in allerijl en spoedde zich naar de pastorie, om de H. Mis

[p. 43]

te lezen. Teruggekeerd vond hij zijn vader in de huiskamer aan het ontbijt. Wel droeg het uiterlijk van den heer Vermeer nog de sporen van zijn onmatigheid, doch wie de ware oorzaak niet kende, kon vrede gehad hebben met zijn verklaring, dat hij dien nacht slecht geslapen had, zoo niet de hand, die het theekopje aan den mond bracht, zoo sterk hadde gebeefd, dat de tanden tegen het porselein tikten. Zonder dit laatste zou Eduard zich hebben gehouden, alsof hij van niets wist, doch nu meende hij, zonder zich bloot te geven, iets te kunnen en zelfs te moeten opmerken.

‘U is blijkbaar niet goed, pa,.... u beeft alsof u de koorts hebt,’ bracht hij er met eenige moeite uit.

‘Ik denk, dat ik wat koortsachtig ben,’ antwoordde Vermeer gemelijk, ‘maar maak je daarover niet ongerust, dat zal wel overgaan...’

Daarbij bleef het, want de toon, waarop dit antwoord werd gegeven, sneed vrijwel alle verdere discussie over het onderwerp af.

Twee dagen daarna keerde de jonge kapelaan naar zijn pastorie terug. Hij had den moed niet gehad zijn vader kennis te geven van zijn gewichtig plan...., ginds, in de rustige pastorie, zou hij het nogmaals ernstig overwegen, om, zoo hij volhardde, schriftelijk zijn vader te verwittigen, opdat de storm, die onvermijdelijk zou opsteken, gedeeltelijk zou zijn uitgewoed, wanneer hij zijn vader weder onder de oogen kwam.

Acht, veertien dagen gingen voorbij, en nog altijd was geen beslissing gevallen. In dien staat van weifeling en wankeling nam Eduard eindelijk zijn toevlucht tot een heilig priester in een naburige gemeente, dien hij hoog vereerde. Dezen zou hij den staat van zaken en den toestand zijner ziel blootleggen, aan dezen vragen, hoe hij handelen moest, om aan de inzichten van God het best te beantwoorden. De geestelijke leidsman erkende, dat dit inderdaad een hoogst ernstig geval was, waarin handelen zonder gezette overweging een overijlde, een onvoorzichtige daad zou zijn geweest.

De oorzaak toch van het losbandig leven van den heer Vermeer in aanmerking genomen, was met schier wiskunstige zekerheid te voorspellen, dat het vertrek van Eduard naar China - want op dat gevaarlijk terrein wilde hij zijn apostolischen arbeid geven - het euvel verergeren zou. Hiertegenover stond, dat, ook al ging Eduard niet heen, de drankzucht zijn vader niettemin allengs tot steeds grootere ontzenuwing en losbandigheden zou brengen. Het resultaat was dus vrijwel hetzelfde. Wat door te blijven beoogd werd, kon dus hoogst waarschijnlijk niet worden bereikt. Intusschen, de mogelijkheid bleef bestaan, doch was dan ook het meer verwijderde, was dan ook de hoofdzaak verkregen, die Eduard had aangespoord tot het brengen van het hoogste offer zijner kinderlijke liefde?

‘Ga, mijn kind,’ sprak de grijze priester, met tranen in de oogen zijn jeugdigen ambtgenoot aanziende, ‘ga, God vraagt dat offer van u, in ruil voor het eeuwig heil van uw vader.’

Van dat oogenblik af was alle twijfel uit Eduards ziel verdwenen, en had de beslistheid, welke het karakter van den jongen priester altijd zoozeer kenmerkte, waar het gold anderen tot nut te zijn, hare rechten hervat.

Hij draalde dan ook niet langer om zijn vader in kennis te stellen van zijn besluit, daarbij uiteenzettend, dat hij aan den drang zijns harten, om onder de heidenen het Evangelie te gaan verkondigen, niet langer weerstand kon en mocht bieden - wat ongetwijfeld waar was, daar hij ook onder andere omstandigheden niets liever had gewild -, doch zijn geheime beweegreden zorgvuldig verbergend. Hij had verwacht, dat een minachtend zwijgen, het antwoord op zijn mededceling zou zijn geweest, maar blijkbaar was den heer Vermeer de brief in handen gekomen, toen hij in opgewonden stemming verkeerde, want reeds den volgenden dag ontving Eduard een antwoord, dat hem diep bedroefde, doch hem te meer overtuigde van de noodzakelijkheid van zijn offer. Zijn vader deed hem de pijnlijkste verwijten, zelfs teruggaande tot zijn moeder en zijn eerste kinderjaren, toen Eduard aan deze boven zijn vader de voorkeur gaf; hij verweet hem, nooit liefde, ware liefde voor zijn vader te hebben gekoesterd, daar hij anders zeker het er niet op zou hebben toegelegd, het leven van zijn vader te verbitteren door tegen diens wil een levensstaat te kiezen, zoo geheel en al in strijd met 't geen zijn plicht ware geweest, in strijd met zijns vaders liefsten droom, het voortbestaan der firma onder den naam van zijn zoon. En als ware dit nog niet genoeg geweest, voltooide hij zijn liefdeloosheid door dezen stap.

‘Welnu, het zij zoo, ontaarde zoon,’ aldus eindigde het schrijven, ‘maar beschouw me dan ook niet langer als je vader; reken van nu af alle betrekkingen tusschen ons verbroken en afgebroken.... Ga naar China, naar Mongolië, naar het apenland, naar den d....., overal waarheen je wil, maar alleen, kom niet meer onder mijn oogen, want ik zou misschien een ongeluk aan je begaan.’

Reeds lang voordat hij aan het einde der missieve was, hadden Eduards tranen het papier bevochtigd. Wèl bedacht hij, dat de brief was geschreven onder den invloed van den rampzaligen hartstocht, waaraan zijn vader zich overgaf, en dat buiten dien invloed wellicht menige harde, wreede uitdrukking, nu gebezigd, achterwege ware gelaten, maar niettemin werd hij erdoor geschokt, zoo hevig geschokt, dat zijn hand beefde, toen hij den brief ter zijde legde.

Verjaagd was hij dus uit de ouderlijke woning, verjaagd als een ontaarde, als een booswicht, die slechts had geleefd, om zijn vader met liefdeloosheid en ondank te vergelden alles wat deze voor hem in het leven had gedaan! Het hoogste offer van zijn liefde miskend, tegen hem gericht juist als een bewijs van zijn ondankbaarheid! O, als zijn vader eens wist...., maar dat mocht hij niet weten, dat was een zaak tusschen God en hem! Ook die miskenning, ook die verloochening zou hij dragen, tenzij langs anderen weg dan door ontdekking van zijn geheim zijn vader tot juister, tot billijker gevoelens jegens hem kon worden teruggebracht. Maar pijn deed het hem, onbeschrijflijk veel pijn, en zwaar hijgde zijn beklemde borst, toen hij, in snikken losbarstend, neerknielde en bad om berusting en volharding.

Op het schrijven van zijn vader had hij evenwel niet het stilzwijgen bewaard. In de warmste bewoordingen betuigde hij zijn liefde en erkentelijkheid, smeekte hij zijn vader, toch niet gramstorig tegen hem te zijn, hem niet als een onwaardige te verloochenen....

Er volgde geen antwoord meer. Toch gaf Eduard den moed niet op, telkens en telkens schreef hij opnieuw, en naar gelang het tijdstip van zijn vertrek naderde, met grooteren aandrang. Tevergeefs! Hardnekkig zwijgen bleef zijn vader, onvermurwbaar, onverzoenlijk voor zijn kind.

Berouw.

Wat zou Eduard doen? Zou hij afreizen zonder een laatste poging, om zijn vader milder te stemmen, zonder zelfs van hem afscheid te nemen? Dat mocht en dat wilde hij niet. In de stad, waar de heer Vermeer woonde, moest hij scheep gaan. Hij zou zich tot zijn vader begeven, zich vóór zijn voeten werpen en hem bezweren, zijn kind, zijn eenig kind toch niet zóó heen te zenden, zonder een enkel woord van genegenheid, zonder een woord van vaarwel, misschien van eeuwig vaarwel, zonder een enkelen handdruk. Had hij niet in de oude Antje een bondgenoote, die zeker alles in het werk zou stellen, wat zij kon, om hem te helpen?.... Zou zijn vader niet, door zijn tranen geroerd, beseffen, welk grievend onrecht hij zijn kind had aangedaan? Zou in dit laatste, plechtige oogenblik alles zich nog niet ten beste schikken, nu zijn vader, wellicht verwacht hebbende, door zijn onverzoenlijke houding de uitvoering van het besluit te zullen verhinderen, zag, dat het niet had mogen baten? Zou bij zijn vader niet nog een vonkje opgloren van de vroegere genegenheid, waarvan hij wel spaarzaam had blijk gegeven, maar die hij toch eenmaal voor zijn zoon had gekoesterd en waarvoor E[duard zoo] dankbaar was geweest, als ware hem daardoor een voorrecht geschonken, dat andere kinderen niet mogen smaken?

Hij was doodsbleek, toen hij op den 3n Mei aan het huis van zijn vader aanbelde, en zijn hart klopte onstuimig bij het overgaan van de bel. Alsof oude Antje, die den dag van het vertrek kende en dan ook een van tranen doorweekten afscheidsbrief aan den jeugdigen missionaris had geschreven, er een voorgevoel van had gehad, dat deze, niettegenstaande de volgehouden koppige weigering van zijn vader, hem te ontvangen, tòch komen zou, werd schier onmiddellijk de deur geopend; 't had allen schijn, dat zij achter de deur had staan wachten.

Haar bekreten oogen voorspelden niet veel goeds.

‘Is mijn vader thuis, Antje?’ vroeg Eduard, na de oude ziel hartelijk de hand te hebben gedrukt.

‘Ach God, ja,’ luidde het antwoord, ‘hij is in de huiskamer, maar ik bid u, wees voorzichtig, want de man is letterlijk razend.... Gisteren nog, toen ik opnieuw mijn best voor u wilde doen, heeft-i me 'n bord naar mijn hoofd gegooid.... Ik weet het wel, de man weet niet wat hij doet, maar in zijn drift zou hij een ongeluk kunnen begaan...., och, och, die drank, die ellendige drank!’

De oude dienstbode, die hem beschermend wilde tegenhouden, zacht op zijde duwend, liep Eduard tot aan de deur der huiskamer, waar hij klopte. Geen geluid werd vernomen. Eduard opende nu de deur en trad binnen, - de kamer was ledig.... de heer Vermeer had waarschijnlijk de stem van zijn zoon in de gang herkend en zich verwijderd.

Ook op het kantoor was hij niet. Toen de bedienden den priester zagen binnentreden, groetten zij hem eerbiedig en keken hem aan met een blik, waaruit deelneming straalde, terwijl den boekhouder, die reeds tal van jaren in dienst was van den heer Vermeer en met wien Eduard zich een oogenblik onderhield, een traan ontrolde....

‘Ik dank u, Stijger, voor dat onmiskenbaar bewijs van sympathie,’ mompelde Eduard, den boekhouder en allen bedienden tot afscheid de hand reikend....

‘Wellicht,’ fluisterde de boekhouder hem bij het heengaan in het oor, ‘wellicht is mijnheer uw vader naar zijn slaapkamer gegaan..., Ach, ach, wat is dat ongelukkig!’

Oude Antje had zich inmiddels op de hoogte van zaken gesteld. Zoodra Eduard zich in de gang vertoonde, voegde ze hem schreiend toe:

‘Meneer is langs de achtertrap naar boven gegaan, maar hij heeft de deur van zijn kamer afgesloten.’

Hoe weinig hoop ook bestond, dat hij zijn vader zou zien, meende Eduard het uiterste te moeten beproeven. Hij begaf zich derhalve naar boven, terwijl oude Antje bevend beneden aan de trap bleef staan. Een bescheiden tik op de deur der slaapkamer.... Stilte. Hij klopte opnieuw, nu ietwat luider, met niet beteren uitslag, en op zijn vraag, of zijn vader zich daar bevond, volgde geen antwoord. Alsnu de kruk der deur omdraaiend, bleek hem dat de deur inderdaad van binnen gesloten was.

‘Vader,’ sprak de diepbedroefde priester met trillende stem, ‘vader, ik ga vertrekken en kom u vaarwel zeggen.... Vader, ik smeek u, zend mij zóó niet weg zonder een enkel woord van liefde, zonder een handdruk.... Wie weet, vader, of we elkander op aarde nog wel terugzien, en ach, het valt me zoo ontzettend hard te weten, dat gij mij van gebrek aan liefde voor u, van ondankbaarheid verdenkt en beschuldigt.... God is mijn getuige, vader, dat gij mij daarmeê onrecht aandoet, dat ik u lief heb met al de krachten van mijn ziel, meer dan mij-zelven.... Zie, vader,’ ging Eduard snikkend voort, ‘ik lig hier op mijn knieën vóór de deur, en vraag u vergiffenis zoo ik ooit buiten mijn weten, onvrijwillig, in eerbied en liefde jegens u ben te kort geschoten, zoo ik u niet genoeg liefde en eerbied bewezen heb, maar een ondankbare ben ik niet, en ik heb u lief, vader,... ik heb u lief.... Mijn moeder in den Hemel....’

[p. 44]

moederzorg, naar de schilderij van elisabeth nourse.

[p. 45]

Eerst nu werd eenig gerucht in de kamer gemaakt, Eduards hart stond schier stil van ontroering. Zou dan tòch....?

‘Ga heen!’ klonk het barsch, ‘je bent mijn zoon niet meer, je bent een ontaarde, die zijn vader op het hart trapt....’

‘Vader, ik bezweer u....’

‘Ga heen, zeg ik je, je bent een vreemdeling voor mij.... Je sprak daar van je moeder.... Verwenscht zij het uur......’

Met knikkende knieën waggelde Eduard heen, hij had een gevoel, alsof zijn hart zou breken, maar den blik hield hij omhoog geheven en zijn bevende lippen spraken een gebed voor hem, vroegen om vergeving voor dengene, wien hij na God het leven dankte, en die dat leven.... ‘O, God, genade voor hem,’ kreunde Eduard, terwijl hij de treden der trap afwaggelde, telkens het krijtwit gelaat omwendend, als verwachtte hij nog een stem te zullen hooren, die hem terugriep.... Helaas, die troost zou hem ontzegd blijven...., hij moest den beker der beproeving ledigen tot den laatsten druppel.

naar de landbouwtentoonstelling, naar de schilderij van j. von blaas.

‘Ik had het wel gedacht,’ snikte oude Antje, toen zij haar jeugdigen meester, die inmiddels zich weer een weinig had hersteld, als wilde zij het leed, hem aangedaan, eenigszins vergoeden, bij de hand greep en daarop een kus drukte, ‘ik had het wel gedacht, mijnheer was in den laatsten tijd zoo vreemd, zoo.... ik weet niet, hoe ik dat zeggen zal... Ach, ach, als God hem daarvoor maar niet straft....’

(Wordt vervolgd.)