De Rijwielenfabriek ‘Simplex’ te Amsterdam.
In de laatste 10 à 15 jaar is het rijwielvak fel vooruitgegaan. Overal zijn fabrieken verrezen. Geen tak der nijverheid, gelooven wij, heeft in zoo korten tijd zoo hooge vlucht genomen. Het hoogste punt schijnt dan ook al bijna bereikt. De goedkoope, maar dikwijls slechte Amerikaansche machinen hebben daar flink aan mee geholpen, zoodat er nu geen streek in ons land zal zijn, waar geen rijwielen gevonden worden, ja zelfs waar geen rijwielen te krijgen zijn. De Algemeene Nederlandsche Wielrijdersbond is thans al meer dan 20,000 leden sterk.
bankwerkerij.
Toch eischt het aanschaffen van een fiets nog een heele uitgaaf; want een nieuw, werkelijk goed rijwiel is niet onder de 250 frs. te krijgen.
De opgang, dien de fiets in zoo korten tijd heeft mogen maken, heeft zij hoofdzakelijk hieraan te danken, dat zij een practisch, doelmatig, gezond en prettig vervoermiddel is geworden.
Ook in ons land worden veel rijwielen gefabrikeerd of om het rechte Nederlandsche woord te gebruiken, in elkaar gezet. In elkaar gezet uit buitenlandsche fittings.
Zeer zeker is het een verblijdend teeken, dat dit wordt gedaan; want veel werkloon blijft daardoor in ons land; maar Nederlandsch fabrikaat is het aldus vervaardigde toch eigenlijk niet te noemen.
Wij zijn eens aan het snuffelen gegaan, maar hebben bevonden, dat heel, heel enkele Nederlandsche rijwielfabrikanten de fittings zelf maken, ja dat er zelfs fabrieken met gunstig bekenden naam zijn, die alles uit Engeland laten komen.
Wij zullen den lezer eens een blik geven in een fabriek, waar werkelijk Nederlandsche wielen worden gemaakt.
In de bankwerkerij wordt het raam van het rijwiel in elkaar gezet. Elke bankschroef, die wij zien, is in menschelijke kracht één man. De afwerking, het fijne werk, zoodat de machine geheel blank ter emailleering gereed is, wordt hier ook verricht.
In de draaierij worden de eigenlijke fittings gemaakt, dat is de assen, naven, moeren, bouten en ringen gedraaid.
De navenbank maakt alleen naven; dat is de huls, die om de as loopt, en waarin de spaken en het oliedopje komen.
De fraisinrichting behandelt kettingwielen, tandt die uit, maakt geulen in platen, openingen in onderdeelen, snijdingen in boutjes en schroeven.
Het is een aanschouwelijke voorstelling van den tand des tijds, zoo'n frais. Een reeks beitels in den vorm van raderen, die ronddraaien en door het aanhoudend raken van het metaal telkens er iets van afslijten of uitbijten.
In de draaierij en fraisinrichting loopt boven de machinen een buisleiding, gevuld met olie, die precies lek is daar waar olie noodig is om het behandelde materiaal koel te houden. De olie wordt weer opgevangen, gezuiverd en opnieuw gebruikt.
Hadden wij meer ruimte, dan plaatsten wij nog photo's van de magazijnen, de machinekamer, het directiekantoor, kantoor van het personeel, van de smederij, van de emailleerinrichting, van de slijperij en polijstafdeeling, voorts nog van de nikkelruimten en de monteerinrichting - we konden dan nog per lift gaan naar de rijschool, dan hadden wij in een paar oogopslagen, waar wij anders een paar uur te voet over zouden doen, de geheele Rijwielfabriek Simplex gezien, die met ongeveer driehonderd werklieden haar echt Nederlandsch fabrikaat vervaardigt.
draaierij.
De voordeelen van een Nederlandsch fabrikaat te koopen zijn vele. Ten eerste steunen wij den werkman, bevorderen den vaderlandschen arbeid, en bevoordeelen ons zelf; want al het geld, dat hier in het land wordt besteed, komt allicht weer te onzen eigen bate terug. Ten tweede, wanneer wij een ongeluk met onze machine hebben. Wij worden bijvoorbeeld aangereden en onze fiets komt er deerlijk gehavend af, dan kunnen wij deze veel gauwer en meer afdoende laten repareeren. Ook wanneer er eens een foutje in het materiaal mocht zijn, dan kunnen wij gemakkelijker garantie krijgen en zal deze breeder worden opgevat.
Wat intusschen voor den kooper aangenaam is, is soms voor den fabrikant minder aangenaam. Hij toch wordt over elke kleinigheid, waarop men aanmerking meent te moeten maken, aangesproken en lastig gevallen.
De binnenlandsche fabrikant moet zijn afnemers beter bedienen dan de buitenlandsche. Buitenlandsche fabrieken zijn immers zoo groot, dat men daar toch niet met een kleinigheid kan aankomen.
Wanneer wij ten slotte nog vertellen, dat de Simplex bezig is automobielen te bouwen, hebben wij de overtuiging, dat deze fabriek een eerste plaats in ons land inneemt en zij geacht kan worden met haar tijd mee te gaan.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd