De duivelswals,
door Th.L.T.
(Slot.)
Hij keerde zich van de tafel af, en met een spanning, die mij zelf den waanzin nabij bracht, volgde ik elk zijner bewegingen. Nooit zal ik kunnen schilderen, wat ik gevoelde, toen ik waarnam, hoe bedachtzaam hij naar de deur ging, den sleutel omdraaide, hem er uit nam en hem toen naast de pistool voor zich op de tafel legde. Reeds in 't volgende oogenblik had hij de viool in den arm, en nu eerst werd ik gewaar, dat de kast met het instrument onder de tafel gestaan had.
De wijd geopende, in het somber vuur van den waanzin opflikkerende oogen onafgewend op mij gevestigd, begon hij te spelen. Het was, alsof van deze oogen een magnetische kracht uitging, die mij onweerstaanbaar vastboeide op de plaats, waar ik stond. Ik voelde het instinctmatig, dat hij mij wantrouwde, en zag vooruit, dat hij bij mijn eerste verdachte beweging weer naar de pistool zou grijpen. Het was een afstand van minstens vijf of zes schreden, die mij van hem scheidde, en daarom hield ik het voor uitgemaakt, dat hij mij vóór zou zijn, ook al had ik over de vlugheid en de lenigheid eener kat kunnen beschikken.
Destijds hoorde ik Boleslaw Ostrowski's duivelswals voor de eerste maal - tusschen een waanzinnige en een lijk, den eigen dood voor oogen. Ge zult me wel willen gelooven, wanneer ik u zeg, dat ik niet weet, hoe hij ze speelde. Ik hoorde niets dan het onstuimig kloppen van mijn hart, en ik zag niets, dan deze vreeselijk vlammende oogen, die voor mijn benevelden blik tot monsterachtige vuurkogels aangroeiden.
Op eens - ik weet niet hoe lang ik wel toehoorder van dit afschuwelijk concert mag geweest zijn - verliet Ostrowski met langzame, oogenschijnlijk werktuiglijke bewegingen zijn plaats voor de tafel. Zonder ook maar een oogenblik met spelen op te houden, ging hij mij voorbij op de deuropening toe, die naar de slaapkamer leidde. Met den voet stiet hij het gordijn terug en ik zag hem daar achter verdwijnen.
Er was geen twijfel aan, hij wilde de doode met zijn viool uit haar vermeenden slaap wekken.
Hoe ik in mijn toestand bij de tafel gekomen ben en hoe 't mij mogelijk is geweest, met den haastig weggegrepen sleutel de deur te openen, zal mij steeds een raadsel blijven. Ik herinner mij van die oogenblikken alleen nog maar de omstandigheid, dat de pistool geraasmakend op den grond viel, toen ik naar den sleutel greep, en dat ik Ostrowski's vioolspelen nog altijd hoorde, toen ik mij reeds op de trap bevond.
Toen sloeg mij de snijdende noordwesten wind in 't gezicht, en ik rende, rende, rende tot alles om mij heen donker werd en stil en leeg.
Eerst vele weken later kwamen mijne herinneringen terug. Ik ontwaakte in het ziekenhuis als een met veel moeite aan den dood betwiste patiënt. Bewusteloos had men mij ver buiten de voorstad op den weg gevonden, en alleen aan een waarlijk opofferende verpleging dankte ik het behoud van mijn leven. Vele, vele dagen gingen er nog voorbij, vóór dat het mij met de grootste zelfbeheersching mogelijk was, den naam Boleslaw Ostrowski uit te spreken, en vóór men mij toestond van hem te vertellen.
Toen vernam ik, hoe het met zijn Valse diabolique gegaan was. De brievenbesteller, die de opera Signe, door de intendance van het hoftheater afgewezen, bij hem had moeten bezorgen, had hem dood gevonden. Naast de doodssponde van zijn arme, kleine Celeste lag hij zelve over de gebroken viool, koud en stijf. De geneesheeren verklaarden, dat zijn dood reeds vele uren te voren moest zijn ingetreden.
Wat was er geworden van den veelbelovenden jonkman uit vroegere jaren! Zoover hadden de ongelukkige kunstenaarstrots, de grootheidswaan hem gebracht. Ongelukkig de jonge talenten, die in hun verblinding hun kunst als een godheid vereeren, om wie zij alles vergeten en om wie zij alles ten offer brengen.
Een muziekuitgever, wien hij vroeger waarschijnlijk een exemplaar van de duivelswals gezonden had, gaf de compositie in druk uit, toen het einde van den componist bekend werd. Hij speculeerde misschien op de deelneming van het publiek voor den ongelukkigen kunstenaar. Maar ik vrees, dat hij er een slechte rekening mee gemaakt heeft. De muziek was te zwaar en in zijn geheel te weinig dankbaar. In den beginne werd het stuk hier en daar nog wel door den een of anderen virtuoos gespeeld maar het was weldra vergeten.
Nooit had ik kunnen denken, nog eens op een openbaar concert aan mijn rampzaligen vriend en aan het verschrikkelijkste uur van mijn leven herinnerd te zullen worden.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd