De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 15

Herinneringen van een dienstmeisje,
door Mathilde.

VIII.

't Duurde een heele poos vóór ik weer een betrekking had. Want het was niet in den tijd en natuurlijk kon ik mevrouw Van Meteren niet opgeven voor de getuigen.

Ik had ook niet veel zin om Antjes wil te doen en ergens in een winkel te gaan dienen; daar was ik nu veel te deftig voor geworden; maar ik verveelde mij bitter tehuis, ik kon den eenvoudigen kost niet door mijn keel krijgen; nu, zoo als ik het bij de Van Meteren's had, was het wel iets bijzonders.

Wij namen maar waar wij in zin hadden, maakten de koffie en thee zoo sterk en zoet als wij wilden; wanneer het op was, schreven wij op ons eigen houtje nieuwe op het boekje; mevrouw keek er niet naar en liet ons begaan; ik begrijp nu dat het was van andermans geld - maar dat konden wij niet helpen.

Ik diende nog als noodhulp een poosje bij den notaris, maar ik weet niet hoe 't kwam, ik kon het mevrouw niet naar den zin maken, en ik vond het veel te slepend op ons dorp.

‘'t Zou toch zoo goed zijn voor Trui, als zij hier bleef,’ sprak Ant, ‘zij is niet geschikt voor de groote stad; zij is veel te lichtzinnig en heeft het te hoog in het hoofd. Zij moet nederig blijven, en haar godsdienstig gevoel is ook niet groot en in dat ongeloovige huishouden is het er niet beter op geworden. Wij moeten voor haar bidden, dat is het eenige.’

Ik was toen nog zoo'n dom, onverstandig kieken en lachte om de bezorgdheid van mijn goede, brave zuster. Eindelijk kreeg ik een brief van mijn vriendin Marie uit Antwerpen, waarin zij mij schreef, dat zij een heelen goeien dienst voor mij wist, bij de zuster van haar mevrouw, die wel een groot huishouden had, maar toch erg goed heette te zijn en waar ik 20 fr. loon kon krijgen. Zij hadden zoo graag een buitenmeisje.

Daar had ik wel ooren naar; Marie diende reeds sedert geruimen tijd niet meer bij ons op het dorp. Haar juffrouw was gestorven en zij was toen naar Antwerpen gegaan, waar zij, geloof ik, reeds haar derden dienst had.

Antje vond het niet lustig, dat mij dit voorstel werd gedaan, want ik begon mij juist een beetje te wennen bij den notaris, maar die 20 fr. brachten moeder het hoofd op hol en Antje had niets meer te zeggen. Toen heette het, met haar fijnheid wou zij mij in het klooster preeken, hier op het dorp kwam ik niet verder, hier bleef ik altijd de oude knecht - hoe moeder een meisje als mij knecht kon noemen, begrijp ik niet heel goed - maar ik was blij, dat zij mij gelijk gaf en Antje er het zwijgen toe moest doen.

Wij moesten echter voor haar pleizier allerlei dingen onderzoeken van den dienst, waarin ik zou komen, en die inlichtingen vielen heel goed uit.

Mijnheer had een zaak in manufacturen en er waren acht kinderen en zij hielden maar één meid. Die moest dus van alles kunnen, koken en werken. Dit beviel mij niet erg; ik had veel liever een kameraad gehad; dan woonde de familie op een bovenhuis en zou ik moeten trappen klimmen van belang. Maar ik zeide er niets van, dat mij het een en ander niet erg aanstond.

‘Als ik eenmaal in Antwerpen ben,’ dacht ik, ‘dan zal ik wel zelf uitzien naar een beteren dienst, als deze mij niet bevalt.’

Antje was echter nogal tevreden; het waren brave menschen en goed katholiek, dat was voor haar voldoende.

Met den 1en November zou ik in mijn nieuwen dienst treden; ik geloof dat moeder veel lust had mij te brengen, maar Antje wist er haar af te brengen.

‘'t Kostte maar onnoodig geld,’ zeide zij, ‘mevrouw Vranken zou mij wel van den trein halen; wij hadden goede berichten over dat huishouden. Meer konden wij niet doen. Zoo'n reis was maar geldverspillen. Den volgenden zomer kon moeder wel eens met den pleziertrein naar Antwerpen gaan om mij te bezoeken. Wij hadden het niet al te best en de winter stond voor de deur. De fabriek was afgebrand en Klaas had geen werk en verdiende een paar stuivers per dag met schoenpoetsen en boodschappen doen voor het logement. Betje sukkelde weer erg en zat nu thuis. Ik was ook den heelen zomer zonder betrekking geweest en Geurt was zonder dienst en had ook zoo nu en dan een centje noodig.

‘De bruine kan het niet trekken,’ zeide Ant, en op een mistigen, grauwen morgen in November nam ik afscheid van moeder en de zusters; van weerskanten vielen er tranen en als men mij ronduit gevraagd had wat ik wou, dan was ik nu veel liever bij den notaris gebleven, dan zoo te trekken naar de groote stad, waarvan ik geen andere herinnering had, dan dat de huizen een en al nat waren en de straten vol modder en menschen onder paraplu's.

Ik kon me voorstellen hoe het er was op zoo'n miezerigen, kouden dag als vandaag, en ik ging dus heen zonder veel plezier en met weinig moed.

Klaas had mijn koffer en hoedendoos op den kruiwagen geladen en ik liep naast hem naar de statie; wij spraken geen woord, ik schreide in stilte, en toen ik eindelijk in den waggon zat, heel alleen, want om dezen tijd van het jaar waren er weinig reizigers, bedwong ik mij niet meer en griende ik naar hartelust.

't Speet mij dat ik maar niet met Klaas was teruggekeerd; alleen hinderde mij de gedachte dat al onze bekenden, bij wie moeder en ik gebluft hadden over mijn 20 fr. loon, hartelijk zouden lachen om het domme kind, dat zoo met hangende pootjes terugkeerde, zonder nog Antwerpen te hebben gezien.

Ik kwam akelig koud en verdrietig in de groote Antwerpsche statie aan; het was reeds donker en ik wist niet wat ik zag, zoo'n bosch van lichten, eenigen die zoo helder brandden als de dag, en dan was het zoo vol in die gangen, of ons heele dorp was leeggeloopen.

Nooit had ik mij zoo eenzaam en verlaten gevoeld als dien avond; den vorigen keer was het ook naar weer, maar toen was mijn lieve moeder bij mij en wij hadden aanspraak aan elkaar. Nu dacht ik aan die honderden en honderdduizenden menschen, waarvan niemand mij kende dan Marie, want tante Betje wilde ik natuurlijk niet opzoeken, nadat ik gemerkt had, hoe ongelegen wij haar kwamen.

Onwillekeurig begon ik te bidden en verzocht den goeden God, medelijden met mij te hebben en mij te beschermen, en mijn braven vader riep ik ook aan; ik voelde dat, nu ik zoo van de aarde verlaten was, ik hulp noodig had uit den hemel, en ik beloofde dan ook mijn best te zullen doen, Antjes raadgevingen op te volgen en een braaf, godsdienstig meisje te blijven en een trouwe, eerlijke dienstbode te worden, die haar plichten vervulde, zoo goed zij kon.

Ik wandelde voort onder de groote kap en volgde de menschen; mijn hoedendoos, paraplu en nog een paar pakjes hield ik in de hand.

‘Juffrouw, mag ik uw pakjes dragen?’ vroegen mij de kruiers in hun witte kielen.

Ik antwoordde maar niet en liep door; mijn koffer was bij de bagage en ik had geen minste gedacht hoe ik dien zou kunnen krijgen en hoe ik hem kon vervoeren.

Ik kwam nu aan een trap, die ik afging, en toen aan een hek, waar ik mijn kaartje moest afgeven en ik zag angstig rond. Zou niemand mij komen halen? Toen viel 't mij voor 't eerst

[p. 131]

in, dat men mij niet kende en ik ook mijn nieuwe meesters nooit had gezien.

Het koud zweet brak mij uit en ik zag hulpeloos rond, het adres wist ik wel; het moest ergens in de nieuwe buurten zijn en heette de J.-P.-straat, nummer zooveel, maar nu kon ik het niet vinden. Ik zou nu wel zoo'n kruier kunnen nemen, maar verbeeld u! als die mij eens verkeerd terecht bracht.

Ik wist geen raad; als het nu maar dag was geweest; en toen vervulde mij verontwaardiging tegenover de nieuwe menschen; zij hadden toch zoo beloofd mij te zullen afhalen en nu lieten zij mij hier staan, geheel alleen aan den ingang van de reuzenstad.

Het weenen stond mij nader dan het lachen, toen ik daar zoo heel in mijn eentje stond; de andere menschen waren reeds weg, overal heen en weer verspreid. De kruiers vielen mij niet meer lastig, maar nu waren het kleine jongens, die op huilerigen toon mij verzochten, hun een centje te laten verdienen, door hun mijn pakjes te laten dragen. Ik had moeite ze van mij af te weren, zoo brutaal en indringerig waren zij en trachtten mijn hoedendoos en pakjes uit de hand te rukken; ik sloeg er met mijn paraplu maar op los en nu begonnen zij mij uit te jouwen.

Zoo stond ik daar radeloos, toen een meisje de sombere gang in kwam hollen en reeds van verre riep:

‘Zijt ge daar, Trui? Goed, dat ge gewacht hebt.’

Het was Marie; snikkend viel ik haar om den hals, zij leek mij een engel in den nood.

‘Kom, maak u maar niet over boos,’ zeide ze, ‘het spijt me dat ik te laat ben gekomen - maar - maar ik had daar een kennis en daar heb ik mij een beetje mee opgehouden. Uw mevrouw heeft aan mijn mevrouw gevraagd, of ik u mocht afhalen, omdat ik u kende en zij niet. Ik heb den kruier bij mij voor uw koffer en ik heb een kaartje gekregen voor de tram.’

Dat was dus in orde; ik vond het heerlijk naast Marie in de tram te zitten en te rijden langs die helder verlichte winkels en die drukke straten vol menschen. Het was hier niets mistig en ook niet nat en toen wij op den Dam uitstapten, merkte ik dat de hemel vol sterren was; dit gaf mij moed en stemde mij vroolijker. Marie had veel te vertellen en veel te vragen over het dorp en de menschen daar, en wij waren aan de straat gekomen, waar wij moesten uitstappen, vóór wij het wisten. Wij gingen nog een zijstraatje door en toen nog een en kwamen nu in een lange straat, zoo lang dat ik er het einde niet van kon zien, allemaal van gelijke huizen.

‘Moet ik hier nu wonen?’ vroeg ik beklemd.

‘Ja,.... waarom bevalt het u dan niet? Ik vind het hier vrij wat schooner dan bij ons, zoo'n dooie straat van allemaal deftige toehuizen. De meisjes zijn zoo trotsch, ze kijken u niet aan, bij bovenhuizen zijn ze veel aardiger en maak u veel gauwer vriendinnen.’

‘Ik wil geen vriendinnen hebben, behalve u. Al die vreemde menschen kunnen mij niets schelen.’

Marie lachte hartelijk.

‘Wat zijt ge flauw. Ik wil hier gaarne met u loopen, maar heel dikwijls zal het niet gebeuren, want ge moet weten, ik heb een galant.’

‘Wat is dat een galant?

‘Weet ge dat niet? Hoe typisch. Een galant is een beminde, een aanstaande....’

‘O, een vrijer!’

‘Foei! Dat moet ge niet zeggen, dat hooren de meisjes hier niet gaarne. Een galant of een beminde is toch veel netter. Een vrijer is zoo iets uit de achterbuurt.’

‘En wanneer gaat ge trouwen?’

‘Daar denken wij nog niet aan. Hij is kruieniersknecht en verdient ƒ 8.- in de week; maar hij hoopt spoedig voor zich zelf te beginnen.’

‘Heeft hij dan geld?’

‘O neen, dat hoeft niet; dat komt wel te recht. O, 't is zoo'n net heertje; hij heeft glacé handschoenen aan en een Sequah-hoedje op en hij is zoo lief. Met mijn verjaardag kreeg ik een schoone broche van hem present en mijn verlovingsring is van echt goud met een schoonen rooden steen en met Sint Nicolaas krijg ik een horloge van hem present.’

‘Kan hij het zoo goed betalen?’

‘En als ik mijn uitgaansavonden heb - dat nare volk van mij laat mij maar om de drie weken uitgaan en een avondje vast in de week, dat heb ik natuurlijk ook, - dan gaan wij uit naar Carré of naar het concert of de opera of de Vlaamsche komedie. Gij zult zien, vooral als gij een galant hebt, wat een gezellig leven het hier is, heel anders dan in dat dooie. Langenberg,’

‘Ja, dat geloof ik ook,’ zeide ik aarzelend, ‘maar zou u niet denken dat het beter was, al dat geld te sparen, dan het zoo onnoodig uit te geven?’

‘Sparen?’ Marie lachte dat ze gierde, ‘ge zijt toch maar eens jong. Waarvoor zult gij sparen? Voor den ouden dag, dan zijn we al lang dood.’

‘Maar als gij getrouwd zijt?’

‘Wij denken nog niet aan trouwen; het bevalt ons best zoo.’

Ik dacht aan tante Betje, die ook zoo sprak of ten minste zoo deed en hoe die veranderd was.

‘Maar als ge toch verkeering hebt, dan.... dan.... is toch trouwen uw doel....’

Zij keek mij aan, zooals Cornelia het ook kon doen, en zei niets anders dan:

‘Wat zijt gij nog groen!’

En toen zonder eenigen overgang:

‘Hier zijn wij voor de deur van mevrouw Vranken. 't Is een best mensch, maar altijd erg druk en heel fijn; ge kunt nooit genoeg doen naar haar zin, maar ge zijt er niet mee getrouwd en als het u niet bevalt, er zijn diensten genoeg in Antwerpen.’

Zij schelde.

‘En nu vertel er maar niets van, dat ik te laat ben gekomen om u af te halen. Ik heb met Govert staan praten en een straatje om wat gewandeld, dat vat ge. Zij weten niet eens dat ik geëngageerd ben.’

Er werd open gedaan en nu zag ik een helder verlichte trap op, zoo hoog, zoo hoog als ik er nog nooit een zag.

‘Het zijn vijf en veertig treetjes,’ hoorde ik Marie zeggen. Ik werd er wee van en dacht, hoe vreeselijk het moest zijn, als ik van zoo'n trap viel, dan was ik effectief dood.

De deur ging open zonder dat ik een mensch zag. Marie schoof mij voorbij en toen zag ik, dat er boven iemand stond met een touw in de hand.

‘Zijt gij dat, Marie?’

‘Ja, mevrouw.’

‘En is het meisje bij u.’

‘Zeker, mevrouw!’

‘Ik vreesde dat gij haar mis geloopen had! 't Is al zoo lang over den tijd. Kom maar boven!’

Marie was in een oogenblik de trappen op; met mij ging het langzamer; ik kon dat zoo gauw niet, de treedjes waren erg smal en ik was een beetje bang en ongewoon.

Boven stond mevrouw ons op te wachten; zij was nog al een gezette vrouw in een heel eenvoudige zwarte japon en het haar glad gestreken.

‘Welkom, Geertje,’ zeide zij tegen mij. ‘Ik zal maar Geertje zeggen - ik heb vroeger ook een Geertje gehad en als gij daarop lijkt, zal ik heel tevreden zijn. Kom in de keuken!’

De keuken was helder verlicht en de kachel was aan; alles zag er heel net uit en 't blonk dat het een lust was; maar ik keek daar niet naar, ik vond er mijzelf zoo echt boersch uitzien naast Marie, die een mantel om had met bont en een grooten pluche hoed op met hooge veeren.

Ik voelde mij zoo klein, maar mevrouw zag mij tevreden aan en zei:

‘Nu, gij ziet er gezond en flink uit, hoor! 't Is wel een waag een meid te huren, die men nooit gezien heeft, maar ik hoop dat het mij niet spijten zal. We zijn aan het thee drinken. Ik zal u een kop brengen, Marie, Geertje moet nog eten. Ik heb hier wat voor haar warm gehouden.’

Zij maakte den oven open en haalde er een schoteltje gebakken aardappelen en een balletje gehakt uit, en uit de kast nam zij wat gestoofde peertjes. 't Zag er heel smakelijk uit, zij dekte de tafel met een servet en zette er een telloor, lepel en vork bij.

‘Vandaag bedien ik u,’ zeide zij, ‘morgen is het uw beurt het mij te doen. Zet uw hoed af en uw mantel ook, en ga dan maar eten. Gij zult wel moe zijn.’

Zij had iets goedigs en koesterends over zich, zoo iets om zich dadelijk bij thuis te voelen, en vooral na die eenzaamheid en verlatenheid van zooeven, deed het mij erg veel goed, dat mevrouw zoo vriendelijk en hartelijk was.

Toen zij naar voren ging om een kopje thee te halen, zeide Marie haastig:

‘Zij doet erg lief, maar 't is net zoo'n prij,’ - ik wist niet wat ik hoorde en vond het een heel leelijk, gemeen woord - ‘als mijn mevrouw, maar die is veel rijker en wij zijn met ons tweeën booien. Zij praten heel aardig, maar zij willen er ons heelemaal onder krijgen, zij bemoeien zich met alles. Gij moet u niet op den kop laten zitten en vooral hun niets aan den neus hangen. Zij hebben oogen van voren en van achter.’

Mevrouw kwam weer binnen met een kopje thee en een koekje en Marie bedankte met fleemende stem:

‘Dank u wel, mevrouw! Dat zal goed doen, in die nattigheid, want 't is erg koud buiten. Ik heb zoolang op het plein moeten wachten.’

‘Dat dacht ik wel. Gij kwaamt zoo laat.’

Ik geloof dat Marie hoopte en verwachtte dat mevrouw heen zou gaan, dan was zij stellig tegenover mij komen zitten om mij een boel wijsheid te leeren. Maar mevrouw bleef staan, totdat zij haar kopje thee had uitgedronken en hield toen de kruk van de deur in de hand, zoodat zij wel begrijpen moest, dat het tijd was heen te gaan.

(Wordt vervolgd.)