De Moedermaagd in gebed. -
Ter gelegenheid der Meimaand bieden wij den vromen en kunstminnenden lezer weer een beeld der Moedermaagd aan van een der meesters der christelijke kunst, een Madonna in gebed van Sassoferrato, een der kostelijkste juweeltjes van de beroemde verzameling Italianen in de National Gallery te Londen.
De eigenlijke naam van den vermaarden schilder is Giovanni Battista Salvi, maar zooals het met meer zijner kunstbroeders uit dat tijdperk gaat, wordt hij naar zijn geboorteplaats, het dorpje Sassoferrato bij Urbino, gewoonlijk met dien naam aangeduid.
Ofschoon een der laatste van de roemvolle rij der Italiaansche meesters, onderscheidt hij zich door groote oorspronkelijkheid, wat echter niet belet dat hij zich toch aansloot bij de school der Carracchesci, dat is der volgelingen van Carracci, die zelf al op een afhellend pad waren en de minder zelfstandige kunstenaars daarop met zich meesleepten.
Er is in Salvi's werk veel van het afgeleefde en weekelijke, dat min of meer de Carracchesci kenmerkt Maar hij had toch deze verdienste, dat hij de dwaasheid inzag van tijdgenooten tot gidsen te nemen en hij zich, in tegenstelling met zijn kunstbroeders, bij voorkeur tot de groote meesters - Rafael en zelfs Perugino - wendde om voorbeelden en ingeving.
Dit was het behoud van zijn kunst en behoedde hem voor het ziekelijk sentimenteele, dat zoo menigmaal de schilderijen van zijn Florentijnschen tijdgenoot Carlo Dolci eigen is. Wat meer is, hij bereikte daardoor in zijn schilderijen een waardigheid, een oordeelkundige zelfbeperking, een zuiverheid van natuurlijken smaak, een eenvoud en ongemaaktheid, die hem gegronde aanspraken geven op een onsterfelijken naam. Zijn geliefkoosde onderwerpen zijn de Moedermaagd met het goddelijk Kind en de Moedermaagd in gebed.
Van beide bestaat een goed exemplaar in de bovengenoemde verzameling, en van het laatstgenoemde bieden wij in dit nummer een houtsnee, die treffend de zachtheid en eenvoud van het oorspronkelijke weergeeft te gelijk met dien schijn van oppervlakkige hardheid, die er ondanks de bekoorlijke teerheid van penseel niet in te loochenen valt.
Over het algemeen zijn Salvi's koppen krachtiger en kloeker dan zijn grooter composities; want hij heeft ook andere schilderijen gemaakt en wel van den meest uiteenloopenden omvang. Zoo is zijn schilderij van den Rozenkrans, die hij vervaardigde voor de kerk Santa Sabina, een van de kleinste in Rome, terwijl hij voor de kathedraal van Montefiascone een altaarstuk schilderde van kolossale afmetingen.
Wat daarvan zij, onze lezers zullen in dit nummer met belangstelling en bewondering zijn Moedermaagd in gebed beschouwen, die door haar lieftallige ingetogenheid wel geschikt is, in ons een rechte Meimaandstemming op te wekken.