De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

Bij de Platen.

Het loodsenhoofd te Vlissingen. -

Vlissingen, op het eiland Walcheren aan den mond der Westerschelde gelegen, heeft vooral in de laatste jaren als handelshaven een hooge vlucht genomen en is een der gewichtigste staties voor de overvaart van het vasteland naar Engeland.

Daarbij is het ook eene loods-statie voor Antwerpen, zoodat er meestal meer dan tweehonderd vijftig Belgische loodsen in de haven aanwezig zijn.

De schilder Petersen-Angeln, wel bekend om zijn zeestukken, waarvan wij nog pas in No. 34 van dezen jaargang een staaltje hebben meegedeeld, geeft op de schilderij, in dit nummer afgebeeld, het Vlissingsche loodsenhoofd te zien met een uitzicht op de stille, in schemering gehulde zee.

De zon is lang ondergegaan en de maan, die van achter de wolken te voorschijn treedt, vermengt haar stralen met den weerschijn Van de schemering. Deze lichtwerking werpt een tooverachtig waas over den onafzien baren waterplas.

Over het glinsterend vloeibaar zilver der golven glijden als zwarte schaduwen een aankomend stoomschip en de visschersschuiten met haar uitgespannen zeilen.

Op den steiger staan de loodsen in afwachting dat zij het een of ander binnenvallend schip hun diensten als gids kunnen aanbieden. Zij kennen het vaarwater met alle tonnen en bakens en landmerken en weten dus de gevaren te vermijden, die den onkundigen vreemdeling bedreigen. Ook de uitzeilende schepen brengen zij op die wijze veilig in de open zee.

Op een mooien, stillen avond, zooals de kunstenaar van ons tafereel dien heeft geschilderd, is dat voor den ervaren loods geen heksenwerk; maar als de wilde storm woedt en geen ster den zwarten hemel verlicht, dan heeft hij een zware taak, van wier welslagen het behoud van een kostbare lading en dierbare menschenlevens afhangt.

Reeën op een wintermorgen. -

De strengste winterkou is alweer voorbij. Wel dekt op beschaduwde plekjes het sneeuwkleed nog den bodem, maar met de zachtere dagen komen de trekvogels toch langzamerhand weer terug.

Ook het wild, dat maar met moeite den barren winter doorstond, voelt de nadering van de lente. Het verlaat zijn warme schuilhoeken en komt zich koesteren in het eerste voorjaarszonnetje. De hoopvolle opgewektheid, waarmee de reeën op onze gravure zich uit het sombere bosch in de lichte vlakte wagen, geeft ook ons onwillekeurig het prettige gevoel van de naderende lente.

Driekoningenavond. -

In de katholieke streken leeft nog menig oud gebruik uit de gemoedelijke, geloovige middeleeuwen voort, al is het dan ook soms in den loop der eeuwen deerlijk verbasterd. Wie bij voorbeeld in den avond van Driekoningen de straten van 's-Hertogenbosch betreedt, kan daar een eigenaardig gewoel waarnemen. Overal ontmoet hij groepjes van een drietal kinderen, waarvan er één een brandend kaarsje, tegenwoordig meestal in een kleurigen papieren ballon, draagt. Zij schellen huis aan huis aan en zingen het oude Driekoningenliedje:

Hier komen wij aan met onze lantaren,
Wij zoeken den Heer en wij hadden hem garen.
Wij kwamen al aan Herodes zijn deur,
Herodes de koning kwam zelvers veur.
Herodes de koning sprak met een valsch hart:
Hoe ziet er de jongste van drieën zoo zwart?
De jongste van drieën is welder bekand;
Hij is er de koning van Moorenland....

Verder brengen het de zangers gewoonlijk niet, daar een toegereikte cent hun meestal den mond sluit. De rest van het liedje is dan ook minder goed bewaard gebleven als het begin; uit het verward gebrabbel is niet goed meer wijs te worden, en hoogstens vangt men nog een enkelen mooien regel op als:

De drie koningen zongen zoo schoon,
Zij vlochten van liefde een gouden kroon.

Dat zingend rondtrekken nu van kinderen op Driekoningenavond is een overblijfsel uit

[p. 320]

den tijd, waarheen de mooie groote gravure in dit nummer ons verplaatst.

Daar zijn het geen kinderen, die de rol der drie koningen spelen, maar jongelieden, die zich daartoe in een passend costuum gestoken hebben. De middelste met den tulband en het zwartgemaakte gezicht moet ‘den koning van Moorenland’ verbeelden, al lijkt hij nu juist niet de ‘jongste van drieën.’ Hij draagt op een stok de ster, die hun tot gids uit het Morgenland naar Bethlehem gediend heeft, en weet die door een touwtje in draaiende beweging te houden. De twee anderen, ook met kronen van klatergoud versierd, begeleiden zijn gezang, de eene met een vedel, de ander met een rommelpot, een instrument van eigen maaksel en twijfelachtige welluidendheid, dat tegenwoordig gewoonlijk met Vastenavond bespeeld wordt.

Of de lantaren, die naast den rommelpotspeler op den grond staat, ook tot de uitrusting van het groepje hoort, dan wel of daar aan den haard haar gewone plaats is, zouden wë niet met zekerheid durven zeggen. Waarschijnlijk is echter het eerste het geval, daar de ster misschien niet lichtgevend genoeg zal zijn om tot voldoende voorlichting te strekken bij den tocht door de straten, waar de negentiendeeeuwsche gasverlichting nog onbekend is.

Het huisgezin zit aan den welvoorzienen disch, waarvan straks nog wel een flink glas wijn of een warme Driekoningenkoek als belooning voor de zangers zal overschieten.

‘koop lucifers!’ naar de schilderij van h. blum.

Op den achtergrond zien we in de keuken de meid nog voor nieuwen aanvoer zorgen, zoodat er op een enkelen koek niet gezien zal worden.

Genoeglijke oude tijd toch, toen de godsdienst nog heel het maatschappelijke leven doordrong en de aanleiding bood tot zulke onschuldige huiselijke feesten, waar oud en jong, groot en klein zich mee konden vermaken en waarvan het huis het middelpunt was, het huis, waarvan toen vooral de spreuk gold, die de kunstenaar boven de hooge schouw geschreven heeft: Oost West, thuis best.

‘Koop lucifers.’ -

Ziedaar een beeld uit onzen tijd, uit de verlichte, beschaafde negentiende eeuw, die zoo groot gaat op de zegenrijke hervormingen, die zij heeft tot stand gebracht, maar toch met al haar vernuft en humaniteit de armoede niet van de aarde heeft kunnen doen verdwijnen. Integendeel mag er gevraagd of er ooit in vroeger eeuwen wel zooveel armoede geleden is als juist in onzen tijd van hooggeroemden stoffelijken vooruitgang.

Dat het lucifersmeisje weinig van de zegeningen der nieuwerwetsche beschaving profiteert is nogal duidelijk. Van den ochtend tot den avond moet zij langs de straat slenteren met haar bakje, aan elken voorbijganger haar lucifers te koop biedend. Vooral in den banen wintertijd is dat voor het arme kind in haar schamele kleertjes een treurig bestaan, en wie bij avond zoo'n van kou verkleumd kind aan een tochtigen hoek het handje ziet opsteken, huivert bij de gedachte, waar zij den kouden, donkeren, langen winternacht wel moet doorbrengen.