De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

Kleine Anna
Vertelling door Jim.

I.

‘'t Is al vijf uur,’ zuchtte een zieke vrouw, die voorover gebogen met de armen op de tafel leunde, en weemoedig door de kleine vensterruiten naar buiten zag; ‘'t is al vijf uur en nog is Anna niet thuis. God geve, dat haar toch geen ongeluk zal overkomen zijn; de wegen zijn zoo glad, en het begint al zoo donker te worden.’

‘Moeder, wil ik eens gaan zien, of zij nog niet aankomt,’ zei een jongetje van zeven jaar, dat dicht bij haar stond, bedroefd omdat moeder er zoo treurig uitzag.

In een oogwenk was het knaapje de gemakkelijk te openen deur uitgeloopen; buiten gekomen stak het de kleine handjes van kou in zijn broekzakken, en zag langs den dik besneeuwden weg, zoover hij in de schemering kon. Doch zijn oog ontdekte geen enkel menschelijk wezen; hij zag nog even naar het groote huis van den rijken boer, die dicht bij hen woonde, en ging toen naar binnen met de woorden: ‘Neen, moeder, ik zie nog niets, maar Anna zal wel hard loopen, nu het zoo donker wordt, en daarom zal zij wel gauw komen.

‘Wil ik den haard nog eens opstoken?’ en te gelijk ging het knaapje naar den grooten schoorsteen, waaronder nog een weinig smeulend vuur lag. Het schoof de over de ijzeren plaat liggende half verbrande takken boven het vuur, zoodat er weer een vlammetje kwam, dat een eigenaardige schaduw van het knaapje door het vertrek wierp.

Het was een armoedig vertrek, waarin vrouw Sommels met haar twee kinderen woonde. Als het niet zoo duister was, zou men wel zien, dat alles er helder en zindelijk uitzag, maar de meubelen waren zoo weinig in getal en zoo oud, dat men noodzakelijk tot het besluit moest komen, dat armoede reeds langen tijd in deze woning heerschte. Het werd intusschen steeds donkerder, en daarom stond vrouw Sommels even van haar stoel op, om het lampje, dat achter haar op een kastje stond, te halen en aan te steken. Het was maar klein, doch gaf licht genoeg, om ons te veroorloven het vertrek op te nemen.

Onder het raam, waarvoor de zieke vrouw langzaam het half versleten wit katoenen rolgordijn liet zakken, stond een langwerpig vierkante tafel, die in vroeger dagen waarschijnlijk bruin geverfd was geweest, doch nu een witgrauwe houtkleur liet zien; maar vuil was de tafel niet. Daarop stond een rond theeblad met hoogen rand, dat al den glans van het vroeger glimmende lak verloren had, maar nog goed dienst deed als trouwe bewaarder van drie kommetjes en een melkkannetje zonder oor. Midden op de tafel was de lamp geplaatst, zoodat men de vrouw, die weer op haar stoel met geel houten zitting had plaats genomen, tamelijk goed zien kon. Zij was ziek, dit zeiden haar vaal gele gelaatskleur en fletse oogen.

Zij was om en bij de veertig en reeds sinds vijf jaren weduwe. Haar man, die altijd goed had opgepast, en in zijn gezonde jaren naar best vermogen voor zijn gezin had gezorgd, was na een langdurig lijden in Maart 1892 aan een maagkwaal gestorven. Na zijn dood had de weduwe vooral door tuinarbeid zooveel mogelijk in de behoeften van haar huishouden voorzien, terwijl ook enkele medelijdende menschen haar wel eens wat gaven. Zoo leefde zij tevreden en betrekkelijk gelukkig met haar twee kinderen, een meisje, dat nu negen, en een jongentje, dat nu zeven jaar oud was. Maar helaas, sinds drie maanden voelde zij voortdurend haar krachten verminderen, zoodat zij eindelijk den veldarbeid niet meer verrichten, en daardoor zelfs niets meer verdienen kon. De dokter, die haar dezen morgen voor de vierde maal had bezocht, had haar diep nadenkend aangezien en gezegd, dat zij volstrekt rust moest houden en versterkende middelen gebruiken, die zij van het armbestuur en enkele goede menschen wel zou kunnen krijgen, als zij er beleetd om vroeg. Om die reden dan ook was Anna, haar dochtertje, een paar uren geleden naar Brakel gegaan, een boer, die als goed en milddadig bekend stond, en van wien vrouw Sommels zeker wist dat hij iets geven zou, wanneer hij haar toestand kende. Anna ging ook wel eens graag naar dien boer, want dan kon zij zich bij de groote kachel zoo lekker warmen, veel lekkerder dan bij het haardvuur van haar moeder, en dan kreeg zij zulke lekkere koffie met heel veel suiker er in; maar het moet tot haar eer gezegd worden, ook thuis was het meisje altijd tevreden. Zij was een goedaardig kind, en wist, dat moeder altijd gaf wat zij geven kon.

Anna was dan nog niet terug en haar moeder zat met ongerustheid op haar te wachten. Zij vouwde het zwart wollen doekje, waaraan nog eenige franje hing, wat dichter om haar hals, om zich wat meer te verwarmen, want de arme vrouw huiverde van kou.

Haar schamele kleeding bestond uit een bruin wollen jakje met eenige afwisseling in de kleur vanwege herhaalde verstelling; verder een zwarten rok, een paar muilen en een Zuidhollandsche oude kanten muts. Uit haar regelmatige gelaatstrekken kon men opmaken, dat zij altijd kalm had geleefd, maar haar diep liggende, donkere oogen met weinig glans, en haar ingevallen wangen waren zekere bewijzen, dat zij nu lijdende was. Van tijd tot tijd zag zij naar een zwart omlijste klok, die schuin tegenover haar tusschen twee donkergrijze muurkasten hing. De wijzerplaat was in de vier hoeken met rood en geel en zwart beschilderd, doch de figuren zoo grillig, dat zij niet nader te beschrijven zijn. De reden, waarom de vrouw van avond zoo dikwijls naar die klok zag, was haar ongerustheid over Anna, die zij reeds lang thuis had verwacht. ‘Ach,’ zuchtte zij, ‘als haar toch maar geen ongeluk overkomen is.’ Nadat de kleine Piet het haardvuur een weinig had opgestookt, had hij een stoel genomen, die dicht bij den schoorsteen stond, en dezen vlak voor het kleine vuurtje geplaatst. Hij legde de handjes op de zitting, zette zijn voetjes op een van de sporten, en zat weldra na een draaiende beweging op den stoel, gedachtenloos kijkende naar de vlammen, die om de takken speelden, en die een licht gelen gloed gaven aan zijn rond blond kopje, met eenigszins verward licht haar, een kort dik neusje, en helderblauwe oogen. 't Was een aardig ventje.

Behalve de stoelen, waarop moeder en Piet zaten, stonden er nog drie andere in het vertrek verspreid. Op het kastje een paar eenvoudige blikken bussen; in het midden een zwart houten kruis met bruin Christusbeeldje, daarnaast twee aan hoofd en handen een weinig geschonden witte beeldjes, die Maria en Jozef voorstelden; een mandje met garen en sajet, en verder naai- en stopgereedschap; boven het kastje een oud schilderijtje, door de vrouw haar communieplaat genoemd, met een afbeelding van het laatste avondmaal; aan weerszijden van het raam tegen den witten muur de sterk gekleurde portretten van Paus Pius IX en van Paus Leo XIII in ronde lijstjes van zwart geverfd papier; in een hoek van den haard een kleurlooze waterketel; boven het haardvuur een zwarte ketting en naast het kastje twee bruine stoven op elkander, ziedaar de volledige inboedel van het vertrek waarin vrouw Sommels met haar twee kinderen woonde.

Zooeven had de klok halfzes geslagen, en nog was Anna er niet. Het kwam der arme vrouw telkens in de gedachte, zelf met haar jongetje den weg op te gaan om haar Anna te zoeken; maar ach, zij gevoelde zich zoo zwak, en de. dokter had haar zoo nadrukkelijk verboden naar buiten te gaan; het moest haar ziekte nog eens verergeren. Daarom besloot zij dan ook telkens weer nog vijf minuten te wachten en trachtte zich te troosten met de gedachte dat Anna misschien wel zou worden thuis gebracht.

De arme zieke vrouw mocht haar huis niet verlaten, hoezeer haar moederlijke bezorgdheid en liefde haar hiertoe ook dwongen.

II.

Toen Anna kwart over drieën uit de school was thuis gekomen, had moeder tot haar gezegd: ‘Zoudt gij, mijn kind, niet eens even naar Brakel willen gaan, en een stukje vleesch of een paar eieren vragen, want de dokter heeft gezegd, dat ik dit hard noodig heb, omdat ik al zoo lang ziek ben. Gij weet wel, dat Brakel en zijn vrouw, als zij eens hier kwamen, altijd hebben gezegd, dat wij gerust mogen komen, als wij iets noodig hebben; 't zijn zulke goeie menschen.’

‘Ja, moeder, ik zal het doen, ik zal dadelijk gaan, en dan zeggen, dat moeder zoo erg ziek is, en dat zij zoo graag een stukje vleesch en een paar eieren zou willen hebben, want dat de dokter het gezegd heeft. Het is maar een half uurtje loopen en dan ben ik nog gemakkelijk terug, voordat het donker wordt.’

‘Zult ge voorzichtig zijn, kind, want de weg is zoo glad, en niet lang wegblijven, hoor.’

Na die woorden was Anna de deur uitgegaan den weg op, die naar Brakel voerde. Zij had een donkerroode kaper op het hoofd, waarvan de punten, onder de kin over elkaar geslagen, van achteren waren vastgeknoopt. Op haar wangen stonden lieve blosjes, een lichter rood dan de kaper, die een aardige afwisseling vormden op haar blank gezichtje, en duidelijk deden zien, dat zij goed gezond was. Zij had een tamelijk dikken mantel aan, waarvan de zwarte kleur eenigszins verschoten was, met pluchen

[p. 279]

kraag en zelfde boorden op de zakken, waarin zij haar handjes gestoken had. Onder dien mantel was nog een strookje zichtbaar van haar bruine jurk; daaronder zag men zwarte kousen en grauwachtige klompen. Zij was dus warm genoeg gekleed en gevoelde dan ook weinig van de winterkou. Voorzichtig, maar toch vlug liep zij over den besneeuwden weg, blij als zij was, dat zij weer eens naar Brakel mocht gaan, want ‘het waren toch zulke goeie menschen,’ Zeker, zij dacht ook wel aan haar moeder en hoopte veel voor haar te krijgen, maar dacht toch nog meer aan zich zelve, want zij was nog maar een kind. Wel was zij een beetje bang voor dien grooten hond, die dikwijls los over het erf liep, maar als de boer of zijn knecht haar zagen, zouden die haar wel beschermen, want die wilden ooit, dat Annatje kwaad werd gedaan. En dan de boerin was zulk een goede vrouw; zij kon haar zoo lieflijk op haar schoot nemen en zoo stijf tegen haar borst drukken, en dan zoo goedig zeggen: ‘dag lief Annatje’. En die menschen hadden zoo'n groote nette kamer, en zoo'n fraaie warme kachel; en dan kreeg zij zeker een kopje koffie met veel suiker, en misschien wel een boterham met suiker er bij. Terwijl al deze gedachten haar door het hoofdje speelden, stapte zij er flink van door, en zonder iets bijzonders op haar weg ontmoet te hebben, kwam zij na een halt uur aan het groote boerenerf, waar Brakel woonde. Zij ging door een klein laantje met twee dikke doornhagen afgezet, en kwam weldra zonder gelukkig den grooten hond te zien aan het huis. Met een beetje inspanning lichtte zij de zware klink van de deur op, duwde die open, en keek schuchter naar binnen op den grooten boenhoek.

‘Zoo, Annatje, gij daar!’ zei de stevige negentienjarige dochter van Brakel, die juist bezig was een paar melkemmers schoon te maken. ‘Wat is er mijn kind, kom eens hier.’

Anna kwam en legde haar handje in de natte hand van Kee, een ronde flinke meid met breede heupen en donker haar, dat met een scheiding in het midden van achteren samengebonden en opgestoken was. Zij was nog in haar werkpakje: een donkergrauwe schort over haar zwarten rok, een blauw katoenen jak en een paar flinke klompen.

‘Wat komt gij hier doen, Annatje, zoo ver door de sneeuw, wat scheelt er aan?’

‘Ach, moeder is zoo ziek, en wil zoo graag een stukje vleesch of een paar eieren hebben. De dokter heeft het gezeid.’

‘Is uwe moeder dan weer erger geworden?’ vroeg Kee met ware belangstelling, het meisje vol medelijden aanziende.

‘Ja ik geloof het wel, en wij zijn zoo arm, wij kunnen het niet koopen.’

‘Kom, ga maar eens mee naar binnen, en vertel het aan moeder, die zal u wel wat geven.’ Te gelijker tijd nam zij Anna mee naar de deur van de huiskamer. Anna trok daar haar klompjes uit, en kwam in de groote warme kamer, waar de boerin aan de tafel zat te naaien.

‘Moeder, hier is Annatje van vrouw Sommels, zij vertelt dat haar moeder weer erger geworden is,’ riep Kee met tamelijk hooge stem, en meteen trok zij de deur dicht om weer aan haar werk te gaan.

Vrouw Brakel legde haar naaiwerk neer, en vroeg: ‘Wat scheelt er aan liet kind, wat scheelt er aan?’ Terwijl Anna zich van haar boodschap kweet, had de vrouw haar kaper losgemaakt en afgedaan, en streek met haar hand de haren van het meisje een beetje naar achteren. ‘Kom, doe nu uw mantel eens af, en ga u dan eens lekker warmen bij de kachel, dan zal ik eens kijken, ot ik wat voor moeder vinden kan.’ Anna liet zich niet nooden en liep naar de groote vierkante kachel, waar zij de opgeheven vlakke handjes bijna tegen aan hield.

‘Ligt uw moeder te bed, Annatje, en is er iemand om haar te helpen?’

‘Neen vrouw, op bed ligt moeder niet, ze zit stil bij de tafel, maar ze is toch zoo ziek; ik hoop, dat moeder maar gauw beter is, want't is niks plezierig zoo in huis.’

‘Ze zal wel beter worden, over een paar dagen, dat zult gij eens zien; ik zal u een lekker stukje vleesch meegeven, en eens zien of ik nog een paar eieren voor u heb. Daar zal moeder wel van opknappen.’

Intusschen was vrouw Brakel van haar stoel opgestaan en had uit een kast een trommeltje te voorschijn gehaald, waaruit ze een koekje nam. ‘Zie eens, zou Annatje dit lusten?’

‘Astublieft vrouw,’ was het antwoord van het kleine meisje, van wie de boerin bijzonder veel hield, omdat zij zoo lief en goedaardig was, en omdat haar vader zoo vele jaren trouw en eerlijk op de boerderij had gearbeid, Anna nam het koekje dankbaar aan, en at het smakelijk op.

Het was een flinke ruime kamer, waarin de boer's winters woonde. Twee groote ramen gaven uitzicht in een aardig tuintje, waarachter een breede vliet stroomde; doch nu was alles met sneeuw bedekt. In het midden der kamer lag eən groot rood met zwart gestreept karpet, en in de rondte voor deuren en kasten nette heldere matjes van geel stroo. Op het karpet stond een langwerpig vierkante tafel, overdekt met een bruin en zwart geblokt zeil, waarop nu eenig goed en naaigereedschap lag. Tusschen de ramen tegen den muur stond een fraai mahoniehouten tafeltje, waarop een album en een paar kleine vazen met gouden randjes en roode en blauwe bloemen; rechts daarvan in den hoek een naaimachine en daar tegenover was een deur, die toegang tot een andere kamer gaf, Aan weerszijden van de tafel zag men een kast; de eene was een hoog, breed eiken ‘kammenet’, terwijl de andere veel lager en kleiner, beschilderd als mahoniehout, tot berging diende van vaat- en glaswerk en andere huishoudelijke artikelen, die men dagelijks noodig heeft. Op dit kastje stond onder een groote stolp een lief beeldje, voorstellende het kind Jesus. Tegen het kleurenrijke behangsel hingen een paar schilderijen met afbeeldingen van heiligen, en boven de naaimachine een flinke goed onderhouden staartklok met glimmende koperen kettingen en gewicht. Op den schoorsteenmantel prijkten nog een paar vazen, een aschbakje, en in het midden een kruisje.

Terwijl Anna smakelijk haar koekje opat, maar toch met eenigszins leede oogen aanzag, dat het zoo spoedig verdween, had de boerin haar naaiwerk op het kastje gelegd, een blad met kopjes op tafel geplaatst en den koffiemolen ter hand genomen; want het werd tijd om koffie te zetten, en te zorgen voor een boterham.

‘Annatje, wilt gij eerst een boterham, voor gij naar huis gaat! want gij zult wel honger hebben.’

‘Ja vrouw, als't u blieft,’ klonk het uit het kleine mondje.

‘Gij hebt al zoo'n eind geloopen, en strak moet ge weer ver, maar gij moogt niet lang meer blijven, anders wordt het te donker, en dan is uwe moeder ongerust.’

Anna wenschte ook wel voor het donker thuis te wezen, want in 't donker was zij bang, maar toch verlangde het arme kind nog meer naar een boterham.

Die was spoedig voor haar klaar. De oogen der kleine straalden van geluk; zij zou wel altijd bij die goede boerin willen blijven, maar dat ging toch niet, want moeder kon haar niet missen, en moeder was toch ook goed. Terwijl Anna, door de boerin op een stoel bij de tafel gezet, van de lekkere koffie dronk en haar boterham opat, kwam Kee binnen, die met haar werk klaar was, en naar de kachel gaande, om zich wat te warmen, zei ze: ‘Zoo, Annatje, smaakt het goed?’

‘Ja, Kee, zei het meisje, dat al haar aandacht op haren boterham gevestigd hield.

‘Hoe maakt het uw broertje, is hij nog zoo ondeugend, of wordt het al beter?’ Het meisje trok hare schouder op, en zeide: ‘Ik weet het niet.’

‘Toe Kee. ga gij eens naar achteren, wat rookvleesch snijden,’ sprak de vrouw, ‘doe het in een papiertje, dan kan Anna het straks meenemen, en breng ook een paar eieren mee.’

(Wordt vervolgd.)