De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

[p. 233]

[Nummer 30]

Klatergoud.
door J. Vesters Jr.

XIV.

Een open landauer, met twee paarden bespannen, stond al geruimen tijd stil voor de woning van Van Schalkwijk. De paarden trappelden van ongeduld, en den koetsier, die in het eerst den tijd had doorgebracht met de vlaggen te tellen, die aan beide zijden van de straat waren uitgestoken, begon thans het wachten ook wat ruim lang te vallen. Hij wierp al eens tersluiks een blik door de ruiten, maar werd in de voorkamer niet de minste beweging gewaar. Dan weer bleef hij voor de gesloten deur staan en luisterde, of hij in de gang niet het geluid van voetstappen of stemmen hoorde. Maar geen enkel geluid drong tot hem door: het leek wel of het huis was uitgestorven. Toch was dit niet het geval, want de dienstbode, die op zijn bellen de deur had opengedaan, was na een paar minuten met een hoogrood gezicht teruggekomen met de boodschap: ‘of de koetsier maar even wilde wachten; mevrouw was nog met haar toilet bezig, maar ze zou zóó komen.’ Daarna had ze de deur gesloten en was ijlings naar de keuken teruggegaan, brandend van begeerte, om aan het overige personeel haar bevinding mee te deelen.

De koetsier, die behalve de vlaggen ook de ruiten in de tegenover gelegen huizen geteld had, en hoeveel steenen er in de straat in één rij lagen, en thans voor zijn ontspanning geen enkele rekenkundige werkzaamheid meer kon ontdekken, plaatste zich nu, met de armen over de borst gekruist, midden voor de deur, met stoïcijnsche kalmte luisterend naar de aanmerkingen, die de straatjeugd en sommige voorbijgangers over zijn paarden, over den landauer, over hem zelf en niet het minst over de bewoners van het huis, waarvoor hij geposteerd stond, ten beste gaven.

Dat mevrouw niet met haar toilet klaar was, zooals de dienstbode bericht had, was enkel een uitvlucht geweest. Integendeel, een uur te voren was mevrouw al gekapt en gekleed voor deze gelegenheid, waarbij haar man een hoofdrol zou hebben te vervullen. Hij had reeds geruimen tijd geleden het huis verlaten, daar hij op het terrein zelf nog eenige beschikkingen had te nemen, en zich persoonlijk wilde overtuigen, of alles voor een waardige ontvangst der hooge gasten gereed was.

na gelukkige jacht, naar de schilderij van hermann schull.

Mevrouw bracht den tijd, die haar nog overbleef door, met zich zelf in den spiegel te beschouwen, dan dit, dan dat te verschikken,

[p. 234]

om eindelijk tot de slotsom te komen, dat zij er, haar jaren in aanmerking genomen, nog zeer goed uitzag. Zorg en kommer had ook zij, ondanks alle weelde en schittering, in overvloed gekend, en haar onleschbare eerzucht, haar rustelooze zorg om groot te schijnen had veel van haar krachten gevergd, maar haar ijzeren wilskracht had tot dusver over alles gezegevierd.

Een dag als die van heden zou haar voor veel schadeloos stellen: zij zou worden voorgesteld aan den minister van Waterstaat, die de tentoonstelling kwam openen, en aan andere hooge autoriteiten; haar zouden bouquetten worden aangeboden, haar naam zou's avonds in alle bladen vermeld worden als de gracieuze en innemende vrouw van den volijverigen voorzitter der tentoonstellingscommissie.... Nu al snoof zij met welbehagen dien wierook op. En - dit was wellicht nog haar grootste voldoening - wat een afgunst zou dat onder de damen in de stad verwekken!

Een oogenblik werd dit zoete visioen verstoord door de gedachte aan den treurigen financieelen toestand, waarin zij zich bevonden, doch ook slechts een oogenblik. Zij wilde daar nu niet aan denken, en dan, ze zouden er zich wel doorheen weten te slaan.

Zij schudde met het hoofd, als om die gedachte geheel te verdrijven, en ging voor het raam staan, om naar de feestelijk gestemde groepen te zien, die voorbijgingen, en naar de vlaggen in de straat. Ongeduldig keek ze op haar horloge: kwam het rijtuig nog niet voor? Daar hoorde ze een voetstap op de trap en wendde zich om. Ze luisterde. Neen, Lucie was het niet, daar was de stap te zwaar voor, het leek een mannestap. Zou het Fred zijn? Neen, dat kon niet: hij had voor dien dag verlof gevraagd, maar zijn patroon had het hem geweigerd, het was in den drukken tijd, en Fred moest den volgenden Zondag maar eens naar de tentoonstelling gaan zien. Mevrouw had het wel erg spijtig gevonden voor Fred en barbaarsch van den patroon, dat hij den jongen dat genoegen niet eens wilde gunnen; maar Van Schalkwijk had gezegd, dat plicht voor alles ging.

De deur werd geopend.

‘Zijt gij het, Fred? Zijt ge toch gekomen?’ vroeg mevrouw verwonderd. ‘Hebt gij op het laatste oogenblik toch nog verlof gekregen?’

‘Neen, ik ben op zwier,’ antwoordde hij plomp, zich op een stoel latende vallen.

Het was mevrouw of de sterren haar voor de oogen dansten, en zij moest zich aan een stoel vasthouden.

‘Wat zegt gij?’ bracht zij met moeite uit.

‘Op schok,’ herhaalde hij op denzelfden toon, zooals hij verteld zou hebben, dat hij een dag vrijaf had gekregen.

‘Op zwier.... groote God.... en dat nu.... vandaag.... Zijt gij weer brutaal geweest?’

Fred grinnikte en haalde de schouders op. ‘Brutaal!’

‘Dat niet? Wat dan? Spreek op! Moest ge ook juist nu komen, nu ik naar de tentoonstelling wilde rijden?.... Daar is 't rijtuig al.’

‘O, dat rijtuig loopt niet weg,’ zei Fred cynisch. ‘De koetsier zal er wel op passen.’

‘Fred!’ riep mevrouw uit, buiten haar zelve door de onbeschaamde kalmte en de spotzucht van haren zoon.

Deze stond nu op. ‘Mama, hebt ge vijfhonderd franken voor me?’

Mevrouw Van Schalkwijk bleef als aan den grond genageld staan. ‘Fred, gij zijt niet nuchter! Ga naar bed!’

‘Ik verzeker u, dat ik nuchter ben, mama, maar ik moet dat geld hebben, of liever mijn patroon.’

‘Dus gij hebt.... gestolen!’ krijschte mevrouw. ‘Gij zijt een dief!’

‘Niet zoo hard als het u belieft, mama, de meiden hebben daar, geloof ik, niet mee noodig.’

‘Gestolen! gestolen!’ jammerde mevrouw, ‘en dat vandaag, nu ik.... nu uw vader....’

‘Zou het op een anderen dag minder erg zijn geweest?’ spotte Fred. ‘Dat ik uw dag bedorven heb is zeker het ergste.’

‘Fred!’ klaagde mevrouw, ‘ik heb alles voor u opgeofferd, alles, ik heb u altijd gegeven wat gij vroegt, meer dan dat.... En moest gij nu daartoe komen?’

‘Meent u, dat ik u daarvoor dankbaar moest zijn? Het is uw schuld.’

‘Mijn schuld? God, ook dat nog!’

‘Ja, uw schuld. U hebt me verkeerd opgevoed. Maar wat helpt het, daarover te praten? Hebt u vijfhonderd franks voor mij, of hebt u ze niet? Ik had ze uit de kas van mijn patroon geleend, ik had gespeeld; ik dacht niet, dat hij het zoo gauw merken zou. Maar gisterenavond heeft hij het ontdekt. Indien het geld er binnen twee dagen niet is, zal hij me aanklagen. Wil u dat ik in de gevangenis kom of dat ik me voor den kop schiet?’

‘Fred, Fred, houd op! Hebt ge dan geen medelijden met uw moeder? En wat zal ik tegen vader zeggen, uw vader...’ Zij naderde haar zoon en fluisterde hem iets in het oor, als was ze bang, dat de muren ooren hadden.

‘Ik feliciteer hem,’ zei Fred, ‘maar daar ben ik niet mee geholpen.’

‘Gij zult het geld hebben, al moest ik er om bedelen. Ik zal het juffrouw Verhoek vragen. Die heeft op het oogenblik nogal veel geld in huis, zei ze me gisteren.’

Freds oog flikkerde. Een gedachte doorkruiste zijn brein.

‘Vraag het haar liever niet, mama. Weet u niet een ander?....’

Er was al een paar maal op de deur geklopt. Nu werd ze geopend en het hoofd van Lucie zichtbaar.

‘Komt u nog niet, mama? Het rijtuig.... God, zijt gij het, Fred?’

‘Dadelijk! dadelijk!’ zei mevrouw, een afwerende beweging met de hand makend.

Zóó had Lucie haar moeder nog nooit gezien, en angstig trok zij achter zich de deur dicht, den knop tot steun in de hand houdend. God, wat was er gebeurd, en juist op dezen dag, waarvan zij zich zooveel had voorgesteld! Evenals bij haar moeder nam deze gedachte in haar egoïstische ziel de eerste plaats in. Het vooruitzicht, dat het genot, hetwelk zij zich had voorgespiegeld, verstoord kon worden, verschrikte haar meer dan de vrees voor hetgeen er kon gebeurd zijn met Fred. Op een anderen dag zou dit niet veel indruk op haar hebben gemaakt, maar nu bracht het haar geheel van streek. Indien zij eens niet naar de tentoonstelling kon gaan, waar zij gerekend had een eerste plaats te zullen innemen.... Het zou vreeselijk zijn! Welk een voldoening ware dat voor de andere jonge damen, die, zij wist het wel en zij had er zich over verblijd, zoo afgunstig op haar waren. En wat zou Willem daarvan zeggen, die vandaag beloofd had te komen? Indien hij zich eens terugtrok en haar in den steek liet? Zij zou het niet overleven! Want, al was de afspraak gemaakt, dat de aanstaande verloving zou worden geheim gehouden, toch had Lucie zich het genoegen niet kunnen ontzeggen, daarop tegenover eenige intieme vriendinnen te zinspelen, en dezen hadden er wel voor gezorgd, natuurlijk onder het zegel der geheimhouding, het groote nieuws verder te verbreiden, zoodat feitelijk de heele stad het wist. Als het nu met Willem uitraakte, dan zou ook de heele stad daarin plezier hebben. Hoe zouden vooral Fine Verhoek en Westra zich in haar ongeluk verkneukelen!

Al deze gedachten kwamen achtereenvolgens, als het ware gelijktijdig bij haar op. Zij had gemeend, dat ze het geluk in haar hand had, toen Willem van Deinse bij haar ouders aanzoek had gedaan om haar hand, en zou haar dat nu al ontnomen worden?....

Wat duurde het toch lang eer haar moeder kwam, - want in haar ongeduld leken de seconden haar minuten. Zou ze teruggaan naar de deur en trachten af te luisteren wat tusschen haar moeder en Fred gezegd werd? Zij stond nog met zich zelve in beraad wat ze doen zou, toen zij den knop der deur hoorde omdraaien. Haastig ging ze een kamer binnen en wier? de deur aan. Het eerst kwam Fred voorbij, loom zijn beenen meesleepend. Hij ging gelukkig de trap af, naar beneden. Toen ze hem niet meer hoorde, kwam Lucie uit haar schuilhoek te voorschijn en ging naar de kamer harer moeder. Doch onderweg kwam ze deze al tegen. Met verwondering keek Lucie haar aan. Op hare trekken was geen spoor meer aanwezig van de ontroering, den toorn, die haar slechts weinige minuten te voren zoo hadden verschrikt. Integendeel ze glimlachte, toen ze zei: ‘We moeten ons haasten, Lucie, want we zijn over tijd.’

‘Maar wat was dat toch met Fred, mama?’ vroeg Lucie. ‘Ik was bang, dat er iets vreeselijks gebeurd was.’

‘Wel neen, kind,’ antwoordde mevrouw Van Schalkwijk, volleerd in de kunst van veinzen, evenals haar dochter in die van intrigeeren, ‘de jongen was weer brutaal geweest, omdat hij geen verlof kon krijgen van zijn patroon, en daarop heeft deze hem te verstaan gegeven, dat hij wel kon heengaan. Ik maakte mij kwaad op Fred, dat hij daar juist mee aankwam op het oogenblik, dat wij naar de tentoonstelling wilden rijden, en Fred is, zooals ge weet, niet op zijn mondje gevallen, zoodat het eene woord op het andere volgde. Dat was alles.’

Zoozeer had mevrouw Van Schalkwijk hare trekken in haar macht, dat zelfs de scherpste opmerker op haar gelaat niet zou hebben kunnen waarnemen, dat hetgeen zij zei niet meer was dan een verzinsel. En toen zij eenige oogenblikken later met Lucie in den open landauer plaats nam, zou niemand, die daar mevrouw Van Schalkwijk glimlachend had zien zitten, kunnen vermoed hebben, dat zij zoo pas vernomen had, dat haar zoon als een gemeene dief was weggejaagd, dat gevangenisstraf hem als een Damocles-zwaard boven het hoofd hing, indien het tekort niet spoedig was aangezuiverd. Maar toch, terwijl zij glimlachte en de afgunst merkte der voorbijgangers, die zij voorbijreed, meende zij het woord ‘dief!’ in haar oor te hooren suizen, meende zij het met vlammende letters geschreven te zien op de witte banen der vlaggen, die vroolijk klapperden.

Lucie was geheel gerustgesteld. Al haar vrees was geweken en overmoedig leunde zij achterover in de zachte kussens. Bij zich zelf glimlachte zij over haar dwaze onrust van zooeven.

Wie niet glimlachte was de oude mevrouw Van Schalkwijk, die in haar stoel voor het raam gezeten, het rijtuig had zien wegrijden. Zij schudde het hoofd, weende en bad. Al sprak zij weinig, zij zag scherp, en met ontzetting voelde zij het oogenblik naderen van den niet meer te ontkomen ondergang. Gods zegen kon ook niet rusten op zulk een huisgezin, waar de vreeze des Heeren een ijdel woord was, waar eerzucht en begeerte naar schittering geen plaats lieten voor christelijke gevoelens. Haar vermanende en waarschuwende woorden vielen, evenals het zaad in de parabel van den zaaier, op den rotsgrond van wereldschgezindheid en wuftheid. En terwijl haar dochter en kleindochter de ijdelheden dezer wereld najoegen als de hoogste zaligheid, liet de oude vrouw de kralen van haar rozenkrans door haar vingers glijden en prevelden hare lippen een stil gebed.

Na een paar minuten hield het rijtuig voor de woning van Verhoek stil. Mevrouw Van Schalkwijk, die begreep, dat juffrouw Verhoek een beetje ontstemd zou zijn over het lange wachten en er prijs op stelde, haar vooral thans gunstig te stemmen, sprong er zelf uit en dribbelde den winkel binnen. Juffrouw Verhoek, die inderdaad van ongeduld kookte en al begon te vreezen, dat men haar zou vergeten of dat er iets tusschenbeide gekomen mocht zijn, ging, zoodra zij het rijtuig hoorde stilhouden, met grooten ijver in de laatste aflevering van haar mode-journaal zitten bladeren.

Zóó trof mevrouw Van Schalkwijk haar aan, toen ze de kamer binnenstoof, zeggende: ‘Lieve juffrouw, neem me niet kwalijk, dat ik u heb laten wachten, 't is heusch mijn schuld niet, de koetsier....’

‘Is 't al zoo laat?’ vroeg juffrouw Verhoek met zooveel gehuichelde verwondering, dat mevrouw Van Schalkwijk bij zich zelf erkende, in die vrouw haar meesteres gevonden te hebben.

Een oogenblik later hadden beide comedianten in den landauer plaats genomen, waarmee zij thans in gestrekten draf naar het tentoonstellingsterrein reden. In de straten was het buitengewoon druk, en meer dan één afgunstige blik werd in de richting van het rijtuig geworpen, van waar de drie damen, met gezichten

[p. 235]

stralend van vergenoegdheid, op de bedrijvigheid en het gewoel rondom haar neerkeken. Wel rees af en toe het beeld van Fred voor den geest van mevrouw Van Schalkwijk op: ze zag hem in de gevangenis of een pistool op zijn voorhoofd richtend, - maar weldra verdreef zij dat schrikbeeld, zonder dat ook maar één trek op haar kalm en glimlachend gezicht verried, welk ontzettend tooneel voor haar zielsoog was opgerezen.

Bij het inrijden der straat, aan welker einde het terrein der tentoonstelling gelegen was, was de koetsier door het groote gedrang van menschen verplicht, den stap zijner paarden een oogenblik te matigen. Juist op die hoogte bevond zich het koffiehuis De Zilveren Ster, waar een groot aantal bezoekers, wegens het heerlijke weer, dat tot buiten zitten noodde, onder de ruime veranda hadden plaats genomen. Onwillekeurig keek Lucie dien kant uit, maar, als had een adder haar gestoken, leunde ze achterover tegen de kussens, op haar dunne lippen bijtend en de kleine vuist ballende. Ze had den ingenieur Westra gezien en naast hem een jonge dame, die zij niet kende. Het scheen haar toe, dat beiden haar spottend aankeken, hoewel de ingenieur in werkelijkheid beleefd zijn hoed had afgenomen.

Dat was nu Nelly van Deinse, - wie kon het anders zijn? In haar redeloozen, blinden haat haatte zij haar zonder dat zij ze kende, en toen Westra en zijn gezelschap reeds lang uit het gezicht waren, meende Lucie nog de blikken van den ingenieur en van Nelly te zien, haar met tergenden spot aankijkend.

XV.

Fier als een generaal, die een overwinning behaald heeft, wandelde de heer Van Schalkwijk over het tentoonstellingsterrein, met een laatsten oogopslag alles monsterend met innige zelfvoldaanheid. Aan zijn initiatief, zijn energie en volharding was het te danken, dat dat alles was tot stand gekomen. Hij had alle hinderpalen uit den weg weten te ruimen, en door zijn bemoeiingen en rusteloozen ijver de tentoonstelling een deelneming weten te bezorgen, als hij zelf in het begin nauwelijks had durven hopen.

Het was, zooals de bladen, hulde brengend aan zijn wilskracht, doortastendheid en volharding, hadden getuigd: het succes der tentoon stelling was verzekerd. Deze gedachte deed zijn pols vlugger slaan, zijn bloed sneller stroomen. Nog slechts korte tijd, en de kroon zou op het werk gezet worden: de minister van Nijverheid zou in persoon de tentoonstelling komen openen. En dat niet alleen. Gedienstige vrienden hadden hem reeds in het oor gefluisterd, dat hem een onderscheiding wachtte, en al had hij verzekerd daaraan niet te gelooven, zijn eerzucht deed hem dat toch niet onmogelijk achten en ter sluiks sloeg hij een blik op zijn knoopsgat.

Het zou een lieve dag voor hem zijn: vroolijk en helder scheen de zon en belichtte alles met haar gouden stralen, en ook in zijn borst scheen het zonnetje van blijde verwachtingen en voldane eerzucht. Wel werd die helderheid een oogenblik verduisterd door de schaduw, daarop geworpen door de gedachte aan zijn hachelijken financieelen toestand, maar die gedachte had hij spoedig verbannen. Hij had in zijn leven wel voor meer moeilijkheden gestaan, als industrieel had hij de schommelingen en wisselingen der fortuin gekend, maar zijn geestkracht had tot dusver steeds over alles gezegevierd.

De tentoonstelling was een uitmuntende reclame voor hem, en de uitvinding van zijn ingenieur, waarvan de vakbladen reeds met den meesten lof hadden gewag gemaakt, zou ook hem ten goede komen. Bovendien, zijn crediet was onaangetast gebleven, niemand had er ook maar het geringste vermoeden van, dat zijn geldelijke zaken in een zoo zorgelijken toestand verkeerden, en daarom besloot hij den moed niet te laten zakken.

Hij was nu in het hoofdgebouw aangekomen, waar voor zijn inzending een eereplaats was ingeruimd. Met voldoening liet hij den blik weiden over de machinen en werktuigen, waarvan het glad gepolijste staal glansde in de heldere stralen der zon. Het was lief werk, en de heer Van Schalkwijk, zelf een bekwaam werkman, was uitermate voldaan, dat zelfs een kennersoog er geen enkel foutje aan zou kunnen ontdekken. Met bijzondere aandacht echter bekeek hij den vernuftigen toestel, door zijn ingenieur uitgedacht, om de bedorven lucht in fabrieken en werkplaatsen te zuiveren, en hij twijfelde niet of de minister, die een kundig technoloog was, zou daarvoor woorden van hoogen lof over hebben. Uit die woorden zou munt zijn te slaan, aldus overlegde Van Schalkwijk bij zich zelf, die zoo egoïstisch niet was, of hij gunde toch ook den ingenieur de eer, die dezen toekwam.

Onwillekeurig tastte hij op dit oogenblik in den borstzak van zijn jas en haalde daaruit eenige brieven te voorschijn, die de post juist had gebracht op het oogenblik dat hij zijn huis verliet en welke hij toen maar bij zich had gestoken, de lezing daarvan tot een meer gelegen oogenblik uitstellend.

Van Schalkwijk keek op zijn horloge. Hij had nog wel een kwartiertje den tijd en kon juist nog even zijn correspondentie doorzien. Hij nam daarvoor op een bank plaats en bekeek vluchtig de handschriften op de adressen. Plotseling hield hij op. Op een der adressen had hij de hand van Freds patroon herkend. Wat mocht die hem te melden hebben? Was het voorgevoel of angst, dat het een slechte tijding zou zijn, - was het dat gevoel, hetwelk meer menschen hebben als zij zich gelukkig achten, als zij het toppunt van hun wenschen meenen te hebben bereikt; de vrees namelijk, dat een groot ongeluk plotseling, als met één slag hun geluk zal komen verbrijzelen? Het geluk toch, of liever, wat men geluk noemt, is zóó broos, zóo ijl, dat één ademtocht van den wind dikwijls voldoende is om het te vernietigen.

Haastig stak Van Schalkwijk de andere brieven weer in zijn zak, dien éénen slechts in de hand houdend, welke licht trilde. Maar hij was niet gewoon lang te weifelen of zich aan bespiegelingen over te geven. Man van de daad als hij was, scheurde hij haastig de enveloppe open en las.

De letters schenen hem van het schrift toe te dansen; hij stond op, sidderde over zijn heele lichaam, in machtelooze woede de vuisten ballend en ruw een gesmoorden vloek slakend. Hij had den brief, die maar enkele korte, koele regels bevatte, reeds gelezen, en nog staarde hij op het papier, willoos, onbekwaam om te denken.

Zijn gezicht was akelig verwrongen, groote zweetdroppels parelden van zijn voorhoofd. ‘Die ellendige kwajongen!’ siste hij ten laatste, den brief tot een prop ineenwringend.

Op dat oogenblik naderden voetstappen, de deur der zaal werd geopend en eenige leden van het comité traden binnen. Van Schalkwijk trachtte zich zooveel mogelijk te herstellen, de sporen van zijn ontroering en woede van zijn gezicht te doen verdwijnen; maar hij was in de kunst van veinzen niet zoo volleerd als zijn vrouw, dat hij een glimlachend gezicht kon vertoonen, terwijl zijn hart door toorn en woede werd verscheurd.

‘Wat scheelt er aan, meneer Van Schalkwijk?’ vroeg een der heeren, ‘zijt gij ziek, en dat vandaag?’

Jawel vandaag, op dezen dag, waarvan hij zich zooveel had voorgesteld, zooveel beloofd, dezen dag, waarvoor hij bijna een vol jaar had gezwoegd, - zou deze dag van triomf een dag van smart en schande voor hem zijn?

Maar de machtige geest, de krachtige wil van den industrieel verzette zich tegen deze overweldigende gedachte, en zich tot vastberadenheid dwingend, zijn hart het zwijgen opleggend, zijn woede bezwerend, antwoordde hij zoo kalm mogelijk, maar toch met eenige trilling in de stem:

‘Ik ontvang zooeven een brief, waarin me wordt meegedeeld, dat mijn beste vriend gevaarlijk ziek is, heel gevaarlijk, dat er, menschelijkerwijze gesproken, geen kans is op beterschap, en dat nieuws heeft me, zooals ge ziet, geweldig aangepakt. Maar ik mag daar op het oogenblik niet langer aan denken,’ vervolgde hij, een beweging met het hoofd makend, als wilde hij die treurige gedachte afschudden, ‘de plicht roept mij, en, niet waar, plicht gaat voor alles?’

De heeren van het comité spraken eenige woorden van deelneming, maar er waren er toch ook, die aan de door Van Schalkwijk gegeven verklaring niet geloofden, die achter zijn ontroering iets anders zochten, al was het hun voor het oogenblik onmogelijk te gissen wat dat kon zijn.

(Wordt vervolgd.)