De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

[p. 185]

[Nummer 24]

Het paleis Peterhof.

[Het paleis Peterhof.]

Het paleis Peterhof, dat kort na elkander den Duitschen keizer en den president der Fransche republiek als gasten van den czaar binnen zijn muren heeft gezien, is op dertig kilometers afstand van St.-Petersburg gelegen en twaalf kilometers van Kronstadt. Het is een buitenverblijf in den trant van het paleis te Versailles, waarmee het door zijn waterwerken en park groote overeenkomst vertoont, al kan het wat smaak en vorstelijke grootschheid van aanleg betreft, bij de schepping van den Franschen Zonnekoning niet halen.

Toch was het de eerzucht van czaar Peter de Groote, in deze bekoorlijke streek, waar hij reeds in 1711 een zomerverblijf had laten bouwen, een paleis te stichten, dat Versailles in de schaduw moest stellen. Hij liet daartoe den Franschen bouwmeester Leblond komen en deze bouwde Peterhof, dat echter onder de keizerinnen Catharina I, Anna, Elisabeth en Catharina II en door de czaren Paul I, Alexander I en Nicolaas I nog aanmerkelijk vergroot en verfraaid werd.

Overeenkomstig de Russische manier om gebouwen met schelle kleuren te beschilderen, is het hoofdgebouw hel rood en blinkend wit gekleurd evenals verscheidene andere keizerlijke paleizen. Het groene dak is van ijzer en met vergulde koepels bezet. Goud is er aan de versiering van het gebouw niet gespaard, en het zou zelfs wat al te verblindend zijn, als de schittering van al dat verguldsel niet werd getemperd door het vele water en het vele groen in het rond.

Vóór het paleis, naar den kant der baai van Kronstadt, strekt zich een ruim terras uit. Van daar storten zich in het Sarason-bekken twee watervallen, rollende over reuzentrappen elk van zes treden, omzoomd met rijen standbeelden en vazen, oogverblindend van verguldsel. Onder het terras, tusschen de twee watervallen, opent zich een grot, waarvoor zeventien waterstralen in den vorm van een bloemruiker opspringen. Midden in het bekken staat een verguld bronzen beeld van Samson, den muil van den leeuw openscheurend, een werk van den Russischen beeldhouwer Kostophy. Uit den geopenden leeuwenmuil spuit een straal water ter hoogte van 22 meter bij acht centimeters middellijn. Nog andere fonteinen ontspringen rondom het Samson-beeld, en al dit water, gestadig opspringende, neervallende, kletterende, suizende en als een stofwolk verstuivende, vloeit ten slotte weg in de golf van Finland, langs een kanaal, dat men volgt om zich naar den landingssteiger van het paleis te begeven.

Het park is gestoffeerd met beelden, halfcirkelvormige kolonnades en fonteinen, fonteinen vooral, zoo bij voorbeeld die van Eva, die van Adam, van den Triton, van den Goudberg, de leeuwen-cascade, en de fontein voorstellende vier zwemmende eenden, die door een hond worden nagezeten, alles in rondloopende beweging, als de fontein werkt.

De grillen der keizers hebben in den omtrek van Peterhof allerhande gebouwtjes te voorschijn geroepen. Hier spiegelt zich Marly in een waterbekken, daar heeft men het Belvedere, ginds weer een ander paviljoen. Op de eilanden Olga en Czaritzine, die uit een

[p. 186]

kleinen vijver oprijzen, verheffen zich twee gebouwtjes in Pompejaanschen en Italiaanschen stijl. Czaar Nicolaas I en de czarin Alexandra Feodorofna hadden een reisje in Italië gemaakt; de keizerin was een poosje te Nizza achtergebleven, terwijl de keizer haar vooruitreisde naar zijn gebied. Toen de keizerin later bij haar gemaal kwam, kon deze haar de gebouwtjes op de beide eilanden toonen, die hij als aangename gedachtenis van een gelukkige reis te harer eer had opgericht.

Aanmerkelijk grooter is het kasteel Alexandria, in gothischen bouwtrant, voor dezelfde keizerin gebouwd, en waar czaar Alexander III gewoonlijk den zomer doorbracht.

Het publiek heeft vrijen toegang in het park van Peterhof, en in verloop van tijd zijn er talrijke villa's om heen gebouwd, die, alleraangenaamst te midden van meren, bosschen en weiden gelegen, een bekoorlijk zomerverblijf opleveren voor de aanzienlijke familiën van St.-Petersburg. Zoodoende is er een soort villastadje ontstaan, dat omstreeks 8000 zielen telt.

Achter het groote paleis ligt de bijzondere keizerlijke tuin, door een ijzeren hek omgeven, terwijl aan den ingang van den tuin, op den linker hoek van het paleis de fraaie St.-Peteren -Paulskerk staat, in 1851 door Rastrelli gebouwd.

Aan den tuin van Peterhof is een aardige anekdote verbonden. Op zekeren keer merkte keizer Nicolaas een schildwacht op, die op het kruispunt van twee lanen wacht hield. ‘Wat doet gij daar?’ vroeg de czaar verwonderd aan den soldaat, die eenvoudig antwoordde dat hij een uur te voren zijn kameraad had afgelost. De keizer liet nu den gouverneur van het paleis roepen om dezen te ondervragen: ‘Wat doet die schildwacht daar?’ Eerst na een onderzoek van drie dagen wist de gouverneur verlegen te vertellen: ‘Sire, die soldaat houdt de wacht bij een roos, die Hare Majesteit keizerin Catharina II zich gewaardigt heeft op te merken.’ Een halve eeuw te voren had inderdaad Catharina II in het park van Peterhof een vol ontloken roos bewonderd en verboden dat die afgeplukt zou worden. Om zeker te zijn, dat het verlangen der keizerin geëerbiedigd zou worden, had de gouverneur van het paleis toen een soldaat last gegeven, bij de bloem wacht te houden. Zoowel de roos als de schildwacht waren daarop vergeten. Andere rozen hadden gebloeid; verscheidene geslachten van schildwachts hadden elkaar opgevolgd, en wanneer keizer Nicolaas I er niet toevallig op gelet had, zou misschien thans de keizer van Duitschland of president Faure nog aan den schildwacht, die voor hem het geweer presenteerde, hebben kunnen vragen: ‘Wat doet gij daar?’