De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

[p. 89]

[Nummer 12]

Het testament van den zonderling,
door
J.R. van der Lans.
(Vervolg.)

Nooit had Gerrit dergelijke vermaningen van zijn ouderen broer gewilliger aangehoord dan dezen avond. Hij had op alles ja en amen gezegd, en zich zoo vast besloten getoond er gevolg aan te geven, dat Eduard zich van zijn goede voornemens wel overtuigd moest houden. In zijn voldoening over den onmiskenbaren omkeer, die er in den vroeger al te zorgeloozen student had plaats gehad, merkte hij niet dat Gerrit toch nu en dan erg afgetrokken was, alsof hem iets op het hart lag, waar hij niet voor wilde uitkomen.

‘Nu, we drinken van avond nog eens een fijne flesch op uw goed voornemen,’ zei hij hartelijk. ‘Gelukkig wachten we geen bezoek en zullen dus voor 't laatst nog eens vroolijk onder òns zijn.’

De dames bleven, door het heerlijke weer uitgelokt, langer uit dan zij gedacht hadden.

‘Zijn de heeren niet ongeduldig geworden?’ vroeg Lina, terwijl zij met het kind aan de hand op hen toetrad in het prieeltje, waar zij een sigaar zaten te rooken. ‘De juffrouw van den schoolmeester heeft ons zoo lang opgehouden, niet waar. Mina? We konden niet wegkomen. We hebben haar heelen tuin weer moeten zien. 't Is liefhebberij, zoo prachtig als die staat. De schoolmeester heeft er eer van. Maar ondertusschen zouden we vergeten dat de heeren toch thee moeten drinken. Weet ge wat, Mina, terwijl ik de kleine naar haar bedje help, wilt gij wel thee zetten, hè meid?’

‘Om u te dienen, mevrouw,’ zei Mina schertsend en maakte de noodige toebereidselen.

de hoofdprijs van de landbouwloterij, naar de teekening van m. plinzner.

‘Komaan, Marietje,’ zei de jonge moeder tot de kleine, die zich tegen vaders schoot aanvlijde. ‘Nu, ga naar uw bedje. Kus vader maar goênnacht... Zoo! en nu oom Gerrit ook. Zeg maar: goede reis, oom Gerrit! Want morgen gaat oom heen en dan zijt ge misschien nog niet wakker. Geef oom een handje, het

[p. 90]

lieve handje, zoo! Zeg nu maar: goeie reis, oom! goeie reis.’

De kleine stamelde de voorgezegde woorden na en liet zich van oom, zonder vrees voor zijn stuggen rosblonden knevel, hartelijk goênnacht kussen. Daarop nam haar moeder ze op en huppelde met haar schat, een deuntje neuriënd, naar de slaapkamer.

Tante Mina, die natuurlijk bij den algemeenen nachtzoen niet was overgeslagen, zorgde intusschen voor de thee en kon juist het eerste kopje inschenken, toen haar vriendin, na zich van haar moederlijke zorg gekweten te hebben, terugkwam.

‘Het zal u vooreerst wel niet overkomen, jongen,’ zei Eduard tot zijn broer, ‘dat Mina u een kopje thee schenkt.’

De opmerking was als scherts bedoeld, maar als zoodanig had ze geen succes. Lina keek ter sluik den student en daarna het meisje aan, en die vluchtige, maar onderzoekende blik scheen haar vermoeden te bevestigen. Gerrit plukte zonder iets te zeggen aan zijn knevel, en Mina keek in gedachten voor zich.

Om het gesprek wat op gang te helpen, begon Lina een praatje over het bestendig schoon weer en over de gunstige voorteekenen voor den dag van morgen, die Gerrit een aangename reis beloofden. Maar alweer kwam zoodoende de reis ter sprake en werd het denkbeeld van de aanstaande scheiding opgewekt.

‘Nu moet ik nog even naar 't kantoor voor de laatste post,’ zei eindelijk de postdirecteur, zijn kopje neerzettend en opstaande.

‘En ik zal nog even de bloemen dienen te gieten,’ merkte Mina op, ‘want anders krijgen zij het te kwaad van de droogte. Ik zou het haast vergeten hebben.’

‘Komaan, laat mij dan voor 't laatst nog een gieter water voor u pompen,’ zei Gerrit en stond op zijn beurt van de theetafel op, waar Lina nu alleen achterbleef en zachtjes aan het theegoed wegruimde.

Mina nam vlug den gieter ter hand, door Gerrit voor haar volgepompt, en begon bedaard hare besproeiing, terwijl de student ondertusschen weer een emmer water pompte om straks den gieter nog eens te vullen.

Het begon in den tuin tusschen de boomen al schemerig te worden; want de zon was onder de kim weggezonken en alleen een roode gloed aan den hemel, die over planten en bloemen een zacht rozig waas wierp, wees de plaats waar zij weinige minuten te voren nog als een bloedroode vuurbol had gegloeid.

Zacht ruischte het gesprenkelde water als een malsche meiregen over de bladen der bloeiende planten en doordringende geuren van rozen en reseda, van heliotropen en kamperfoelie wasemden de begietster tegen als een stomme dankbetuiging voor het verfrisschende bad.

Toen het laatste bed zijn beurt had gehad, bleef het meisje een oogenblik staan om den frisschen adem van haar lievelingen op te snuiven. Als diamanten, van het avondrood doortinteld, fonkelden de waterdroppels in de bloemkelken en de oksels der bladen. Hier en daar lekten en sijpelden droppels tusschen het loover door als glinsterende tranen. Het kwam Mina voor alsof haar bloemen schreiden en het was haar of ze zelf wel zou willen schreien.

Stilzwijgend stond de student, die straks bedrijvig het water had aangedragen, nu naast haar als vreesde hij haar gedachten te storen.

‘'t Is van avond voor den laatsten keer,’ zei hij eindelijk, ‘dat wij samen de bloemen gieten. Morgenochtend vertrek ik.’

‘Ja, 't wordt zachtjes aan voor mij ook tijd dat ik weer naar huis ga,’ hernam Mina en onwillekeurig ontsnapte haar een lichte zucht.

‘Ik heb hier aangename dagen in uw gezelschap doorgebracht.... En nu gaan we elk weer ons weegs, zonder dat we elkaar misschien ooit terugzien.’

‘O we zullen elkander nog wel eens ontmoeten....’

‘Ik hoop het.... Nu ik wegga, merk ik hoe ik u missen zal.... Ik zou altijd bij u willen blijven, u altijd bij me willen hebben, zooals Eduard en Lina altijd bij elkaar zijn....’

Dit zeggende greep hij haar hand; maar zij trok ze verschrikt terug.

‘O denk daar niet aan,’ zei ze schichtig, terwijl een hooge blos haar wangen overtoog, ‘dat kan nooit gebeuren.’

En terwijl de jonkman bedremmeld bleef staan, ijlde ze schuw het pad op naar huis.

IX.

‘Ik weet niet of ik het me verbeeld, Mina, maar het komt me voor dat het uitstapje naar Limburg u niet bijzonder veel goed gedaan heeft,’ zei Dr. De Lang tot zijn dochter op een middag dat ze samen alleen thuis waren.

‘Maar pa, hoe komt u daarop?’ vroeg zij, met een licht blosje van het naaiwerk opkijkend.

‘Wel, me dunkt dat ge sedert dien tijd veel stiller geworden zijt,’ zei hij, het boek ter zij schuivend, waarin hij had zitten lezen.

‘U zou toch niet willen dat ik zat te babbelen, als ik u met naaiwerk gezelschap houd, terwijl u met een ernstig boek bezig is?’

‘Ik spreek niet van 't oogenblik, maar in 't algemeen. 't Is me al meer opgevallen dat ge soms zoo afgetrokken kunt zijn als ik u vroeger nooit gekend heb. Soms als iemand u aanspreekt, schrikt ge op als uit een droom. Ik hoor u ook niet meer zingen, zooals ge vroeger soms zoo vroolijk kont doen. Zijn we gezamenlijk bij mekaar, dan zijt ge alleen stil, terwijl ge anders uw mondje geducht wist te roeren.... Ik verbeeld me die verandering in u gemerkt te hebben sinds ge uit Limburg zijt teruggekomen.’

‘Nu maar pa, dat is eenvoudig verbeelding van u,’ zei Mina. Maar een licht blosje en iets onzekers in haar stem kwamen haar vader toch nog verdacht voor.

‘In elk geval,’ ging hij voort, haar met liefdevol wantrouwen aanziende, ‘waren de brieven, die ge van ginder schreeft, veel opgewekter dan de toon, waarop ge later hier over uw uitstapje spraakt. Je verteldet er zoo goed als niets van; met vragen moet ik u om zoo te zeggen de woorden uit de keel halen: 't is of ge 't onderwerp maar liefst niet aanroert.... Valt het je thuis zoo af, kind?’

‘Hoe komt u er op, vader! Waar kan ik beter zijn dan bij u?’ vroeg zij en haar toon klonk ditmaal zoo beslist dat de oude man zich er door liet geruststellen.

‘Nu, dan zal het maar verbeelding van me zijn,’ hernam hij met een zucht van verlichting. ‘Des te beter.... Ik zou niet graag zien, dat mijn beste Mina het een of ander had, dat haar heimelijk hinderde.’

‘Wat zou me hinderen? U is tegenwoordig zoo gezond als ik me haast niet herinner u ooit gekend te hebben. Zorgen kennen we niet meer. We hebben alles wat we noodig hebben. De jongens doen allemaal goed hun best, zoodat we over hun toekomst niet ongerust hoeven te zijn. Wat zou ik nog meer verlangen? Natuurlijk denk ik nog wel eens aan moeder, en hoe jammer het is dat zij ons tegenwoordig geluk niet heeft mogen beleven....’

‘Ja, kind, als ge daarvan spreekt, zoudt gij mij nog week maken,’ zei de oude man en wischte vluchtig een traan weg. ‘Maar we mogen niet blijven murmureeren. Daarvoor heeft onze Lieve Heer het te goed met ons gemaakt. En moeder ziet toch uit den hemel dat we gelukkig zijn....’

Zoo spraken vader en dochter. Maar ofschoon de verklaring, die het meisje omtrent haar oogenblikken van afgetrokkenheid gaf, voor Dr. De Lang niets onwaarschijnlijks had, was zij toch ditmaal niet volkomen openhartig tegenover hem geweest.

Er was wel degelijk iets wat haar heimelijk hinderde, maar iets wat ze haar vader niet graag bekend zou hebben, ja waarvan zij zich zelf bijna geen rekenschap durfde geven.

Het laatste korte gesprek, dat zij met den student Gerrit Swinkels gehad had op den avond vóór zijn vertrek, had in haar binnenste gevoelens gewekt, waarvan zij niet wist, dat die op den bodem van haar hart sluimerden. Toen notaris Wiggers haar indertijd de voorwaarde uit het testament van mijnheer Bokels meedeelde, had zij die gulweg en argeloos aanvaard als een heel onverschillige zaak, zonder eenige nagedachte dat de naleving van die voorwaarde voor haar een zwaar offer kon worden. Het geluk, dat de laatste wilsbeschikking van den zonderlingen man haar aanbood, leek haar zoo groot, dat de conditie, die hij er aan verbonden had, er bij in het niet zonk. Zij had er om gelachen als om een malle gril van den ouden heer, wien ze uit dankbaarheid graag zijn zin wou geven. In haar uitsluitende bezorgdheid voor haar vader, haar broertjes en zusjes, had ze er verder heel niet meer over gedacht. Zelfs in de dagen, die zij in vertrouwelijken omgang met den student bij haar vriendin doorbracht, was nooit het denkbeeld aan een huwelijk bij haar opgekomen.

Maar toen de jonkman op dien onvergetelijken avond de beteekenisvolle vraag tot haar gericht had, of zij niet altijd met hem samen wilde zijn, zooals Lina en Eduard samen waren, toen was er plotseling een stem in haar hart opgegaan, die dadelijk had willen antwoorden: ‘O ja, graag!’ Zij had die onmiddellijk weten te smoren door met de lippen een tegenovergesteld antwoord uit te spreken; maar de innerlijke stem had zich daardoor niet tot zwijgen laten brengen.

Den heelen avond liet ze haar geen rust, zelfs niet, terwijl zij met haar vriendin en de beide broers genoeglijk bijeen zat om een glas wijn te drinken ter eere van den vertrekkende. Trouwens er heerschte dien avond in den vertrouwelijken kring lang niet de opgewekte toon, waarop de gastheer gerekend had. Gerrit was nog meer afgetrokken dan Mina, die zich ten minste nog moeite gaf om aan het gesprek deel te nemen. De anders zoo vroolijke en levendige student keek somber en zwijgend voor zich, en ofschoon Mina vermeed zijn blik te ontmoeten, voelde zij toch hoe die telkens op haar gericht werd. Voor het eerst voelde zij zich niet meer op haar gemak in zijn bijzijn, en het was haar ook als hinderde zij door haar tegenwoordigheid de vertrouwelijkheid van den familiekring. Zij trok zich daarom maar vroeg naar haar kamer terug, zeggende dat de heeren dien laatsten avond dat zij bijeen waren nog wel het een en ander zouden te bespreken hebben.

Dat scheen inderdaad wel het geval; want het was laat in den nacht, toen Mina, die klaar wakker in haar stil kamertje lag, de huisgenooten zich ter ruste hoorde begeven. Had Gerrit zijn broer en schoonzuster soms het onderhoud meegedeeld, dat hij in den vooravond met Mina in den tuin gehad had? Toen zij den volgenden morgen beneden kwam, meende zij op het gezicht van Lina en haar man wel te lezen, dat die van het gebeurde waren ingelicht.

Wat Gerrit betreft, dien durfde zij nauwelijks meer in het gezicht zien, laat staan een gesprek met hem aanknoopen. De weinige uren, die nog vóór zijn vertrek verliepen, kon zij zich trouwens gevoeglijk op een afstand houden, als uit kieschheid, om de vertrouwelijkheid van het samenzijn der familieleden niet te verstoren.

Eduard zou zijn broer naar het spoor brengen. Deze reikte, na van zijn schoonzuster afscheid genomen te hebben, ook Mina de hand tot vaarwel.

‘U heeft me de dagen, die ik hier heb doorgebracht, door uw gezelschap veel veraangenaamd, juffrouw De Lang,’ zei hij met een lichte trilling in de stem. ‘Ik zal er steeds de aangenaamste herinnering van bewaren en er u altijd dankbaar voor blijven.... Ik hoop u nog wel eens weer te zien....’

‘Dat hoop ik ook, mijnheer Swinkels,’ stamelde het meisje met een verlegen blos en zonder op te zien drukte zij vluchtig, maar warm de hand, die hij haar toestak. Tevergeefs zocht zij naar een gepast woord van afscheid; beiden schenen even bedremmeld. En zij vergenoegde zich maar met de gebruikelijke gelegenheidsformule: ‘Ik wensch u goede reis, mijnheer Swinkels, en bestendig welzijn.’

Sprakeloos zag hij haar een wijle in het gelaat; nog eenmaal drukte hij haar de hand en fluisterde meer dan hij sprak:

‘Vaarwel, Wilhelmina. Tot weerziens, als 't God belieft.’

Daarop keerde hij zich schichtig om en stapte met Eduard de deur uit om zich naar de statie te begeven.

Mina bleef met Lina achter, maar het was of

[p. 91]

er tusschen de beide vriendinnen iets gekomen was, dat de oude vertrouwelijkheid van vroeger belette. Gelukkig was het kind er nog, om een welkome afleiding te bieden, en gaven de huiselijke aangelegenheden aanleiding om het een en ander te bespreken; anders hadden de twee vriendinnen misschien menig oogenblik sprakeloos tegenover elkaar gezeten. Nu hadden zij 't soms druk over betrekkelijk onverschillige dingen, maar de ééne zaak, waarmee beider gedachten blijkbaar in 't geheim bezig waren, werd niet aangeroerd.

Dat bleef zoo gedurende de weinige dagen, die Mina nog in 't huis van den postdirecteur doorbracht. Maar tot het laatste toe kon toch de gulle aard van Lina die heimelijke spanning niet volhouden.

‘Hoor eens, Mina,’ zei ze op den dag dat deze zou vertrekken en zij samen alleen waren; ‘wij zijn veel te oude en goede vriendinnen om geheimen voor elkander te hebben, en vooral nu gij vandaag weggaat, wil ik niet dat er iets van dien aard tusschen ons blijft zitten.... Ik weet wat er tusschen u en Gerrit is voorgevallen; hij heeft het ons 's avonds, toen ge naar boven waart, dadelijk verteld.... De jongen was er kapot van. De reden van de afwijzing was zeker het testament van mijnheer Bokels?’

‘Natuurlijk, wat anders?’ hernam Mina kleurend en zonder haar vriendin aan te zien.

‘Dus als dat niet in den weg had gezeten, zoudt ge ja gezegd hebben?’

‘Ik denk het wel,’ bekende Mina en terwijl een hooge blos haar wangen overtoog, welden er tranen in haar oogen op.

Lina zag haar met innig medelijden aan. En daarop den arm om haar hals slaande, ging ze op den toon van een oudere zuster voort:

‘Vriendin, ge hoeft u daar niet voor te schamen. Gerrit is een goeie, rechtschapen jongen, en ik kan me best begrijpen dat hij in de veertien dagen, die hij hier met u samen was, een gunstigen indruk op u gemaakt heeft. Om de waarheid te zeggen, heb ik het zien aankomen en zelfs op het punt gestaan, Gerrit te waarschuwen. Eduard stak er den gek mee en meende dat, als er reden voor een waarschuwing was, die toch maar olie in het vuur zou wezen. Achteraf heb ik spijt, mijn eigen hoofd niet gevolgd te hebben; dan waren er geen woorden gesproken, die aan weerskanten zeer moesten doen. Maar laten we nu eens verstandig praten, Mina. Al was er van uwen kant heel geen beletsel tot een huwelijk, dan is Gerrit toch nog de man niet om aan trouwen te denken. Dat heeft zijn broer hem duidelijk te verstaan gegeven. Hij moet eerst zorgen dat hij zijn ingenieurs-diploma haalt en een positie krijgt. Dan pas kan hij er aan denken, een meisje te vragen.’

‘Zeker,’ gaf haar vriendin toe, zich vluchtig de oogen afwisschend, ‘maar hij is mans genoeg om het in een paar jaar zoover te brengen, terwijl ik gebonden blijf. Weet hij dat ook?’

‘Ik heb het hem gezegd, natuurlijk op voorwaarde van strenge geheimhouding. Dat mocht ik toch wel?’

‘Zeker, daar hebt ge heel verstandig aan gedaan. 't Is goed dat hij weet, dat ik hem in 't geheel geen hoop kan geven.’

Weer werden haar oogen vochtig, terwijl zij met die woorden haar eigen hoop vernietigde.

Lina wist niet aanstonds, welken troost aan te brengen in die zichtbare smart.

‘Het offer valt u dus wel zwaar, Mina?’ vroeg ze bijna fluisterend.

‘Zwaarder dan ik had kunnen vermoeden; maar ik heb het eenmaal gebracht en met Gods hulp hoop ik er in te berusten.’

‘Daar zal onze Lieve Heer u voor zegenen, meid. Hoe zwaarder het offer wordt, hoe grooter de verdienste.’

‘Komaan,’ zei Mina opstaande en zich nog eens de oogen afwisschend. ‘Spreken we er niet meer van. Ik zal mijn best doen, er heel niet meer aan te denken.’

‘Dat is het wijste! We hebben het Gerrit ook op het hart gedrukt, schoon het lang duurde, eer hij er van hooren wilde. Toen hij vernam, wat uw eigenlijke drijfveer moest wezen, werd hij nog meer opgewonden. Hij verklaarde u nu nog veel hooger te schatten dan eerst en nog veel meer van u te houden. Hij wilde het u zeggen ook, en wij hadden groote moeite hem daarvan terug te houden. Eduard bracht hem ernstig onder het oog dat hij dit volstrekt niet doen mocht. Dat meisje, zei hij, offert zich op voor haar vader, voor haar broers en zusters: moet gij haar nu van die heilige taak aftrekken door voorspiegelingen, die ge nog niet eens verwezenlijken kunt? Ge moest er u voor schamen, zei hij. Laat juffrouw De Lang stil haar weg gaan; ze voelt zich gelukkig in haar toewijding. En bekommer u voorloopig om niets anders dan uwe studies: maak dat ge een positie krijgt in de maatschappij....’

‘Heeft Eduard zoo tegen hem gesproken? En dat op den laatsten avond vóór zijn vertrek? Dat moet hard geweest zijn voor den jongen.’

‘Kom, kom, daar kan hij best tegen. 't Is wel goed dat hij eens flink aangepakt wordt. Op hem oefent de geschiedenis misschien nog een uitstekenden invloed. Hij ziet er uit hoe anderen werken en zich opofferen, terwijl hij het leven tot dusver wel wat van den lichten kant heeft opgenomen.’

‘Hij was toch van plan, van nu af goed te gaan werken: hij heeft het me zelf meermalen gezegd.’

‘Nu, dan hebt ge in dien korten tijd meer van hem gedaan gekregen, dan Eduard sinds jaren met de ernstigste vermaningen. 't Is te hopen dat hij woord houdt: als hij zich flink aan het studeeren zet, zullen de muizenissen hem wel uit het hoofd gaan. En gij, Mina, moet het gebeurde nu ook maar vergeten.’

Zacht verwijtend zag het meisje haar gehuwde vriendin aan.

‘Gij hebt goed praten,’ zei ze, ‘gij zijt gelukkig met uw man, en vindt het heel eenvoudig dat twee jonkheden, die van elkaar houden, doodbedaard elkaar den rug keeren, alsof het niets is.’

‘Beste Mina, ik spreek tot uw bestwil, en uit ondervinding.... Ik geloof vast dat de goede huwelijken in den hemel gesloten worden, en dat de wereldsche omstandigheden er veel minder invloed op hebben dan de menschen gewoonlijk denken. Gij en Gerrit verbeeldt u nu allebei dat ge zonder mekaar niet gelukkig kunt zijn. En toch kan het best maar een voorbijgaande gril zijn, die van weerskanten gauw vergeten is. Zijt gij bei daarentegen door onzen Lieven Heer voor mekaar bestemd, dan zult ge mekaar wel krijgen ook, al zou de onderste steen boven gaan. Daar kunt gij gerust op zijn, en daarom zeg ik u nog eens: zet alles uit uw hoofd en vat weer lustig de taak op zooals vroeger, alsof er niets gebeurd was.’

‘Gij zijt een verstandige en degelijke vrouw geworden, Lina. Ik had niet gedacht, nog zooveel van u te kunnen leeren. Uw raad zal trouw opgevolgd worden, hoor. Daar! mijn hand er op.’

En van dit oogenblik was de verhouding tusschen de vriendinnen weer even ongedwongen hartelijk als te voren.

Toch viel het opvolgen van Lina's raad Mina lichter te beloven dan te volbrengen.

Thuisgekomen hervatte zij weer met nieuwen ijver haar huismoederlijke zorgen. Er viel veel te doen. Jan moest naar de polytechnische school en Leo naar de academie.

De jongens moesten van alles voorzien worden, en dat gaf heel wat te bedisselen. Mina dacht aan alles. Als Jan naar Indië en Leo naar de Transvaal had gemoeten, merkte haar vader schertsend op, dan kon ze niet meer werk gemaakt hebben van hun uitrusting. En Frans in Antwerpen vergat ze evenmin. Nu moest hem dit, dan dat gestuurd worden; ze hield drukke correspondentie met den adspirant-schilder en liet zich behoorlijk van zijn vorderingen aan de academie, van zijn leven in de woelige stad, van zijn kennissen en omgang op de hoogte houden.

De leiding van haar zusjes thuis vereischte niet minder zorg en wilskracht, en het was maar goed dat Dr. De Lang zijn oudste dochter zoo flink de hand boven het hoofd hield. Met de kleine Dora, die nog jong en volgzaam was en van Mina in verschillende vakken les kreeg, ging het heel goed. Maar met de onbesuisde Rika, die nu en dan een kopje begon te toonen, had ze soms veel te stellen.

Ze hoefde dus niet verlegen te zijn, hoe haar dagen te besteden, en had afleiding genoeg. Maar toch overviel haar soms te midden van haar drukke beslommeringen een droeve, mijmerzieke stemming. Dan was ze stil en afgetrokken en vroeg haar vader zich bezorgd af, wat er toch heimelijk aan het hart van zijn goede, ijverige Mina kon knagen.

Haar daarover ondervragen deed hij niet meer; want de ondervinding had hem geleerd, dat dit toch niets uithaalde.

Zoodra Mina zich op haar gemijmer betrapt zag, zette ze dadelijk een opgeruimd gezicht, verklaarde dat haar niets hinderde en wendde een vroolijkheid voor, die al te zeer afstak bij haar stemming van een oogenblik te voren, om echt te wezen.

‘Ze heeft iets op het hart, waar ze niet voor uit wil komen,’ dacht haar vader soms, terwijl hij haar hoofdschuddend in stilte beschouwde. Maar, als hij haar dan weer zoo lustig aan den arbeid zag, ontgaf hij het zich en stelde zich gerust met de gedachte dat het verbeelding zou zijn.

Zoo ging de eene maand na de andere voorbij. Jan was in Gent en Leo in Leuven. Ze schreven druk en kwamen ook een enkelen keer over. Dan was het feest in huis, alsof, zooals Dr. Lang opmerkte, het gemeste kaft moest geslacht worden ter eere van de verloren zoons. Dan moesten zij vertellen van hun studies, hun lessen, hun professoren, hun kameraads en Mina luisterde daarbij met evenveel belangstelling toe als vader.

‘O ja, Mina, dat zou ik nog haast vergeten,’ riep Jan op een keer, terwijl de heele familie gezellig bij elkaar zat. ‘Ge moet de groete hebben van Gerrit Swinkels.’

Mina voelde dat ze een kleur kreeg en wierp een vluchtigen oogslag in de richting van haar vader, die het op dat oogenblik erg druk had met Leo over een citaat van Cicero, en dan ook niets had gemerkt. Ze hield zich goed en vroeg leukweg:

‘Zoo, hebt ge kennis met hem gemaakt?’

‘Ja, 't is een fideele vent, ik heb veel vriendschap van hem: dat is heel wat waard zoo in den eersten tijd, als ge daar komt als een vreemde eend in de bijt.’

‘Dat geloof ik, en is hij een ijverig student?’

‘Kapitaal! Hij werkt als een ezel. Ze zeggen dat hij veel schade van vroeger heeft in te halen; maar daar weet ik niet van. Ik weet alleen dat hij blokt zooals geen ander. Op de kroeg zie ik hem haast niet....’

‘Daar zult ge toch ook zoo druk niet komen?’

‘Tegenwoordig haast niet anders dan met hem, en dat gebeurt maar heel zelden; want als wij mekaar treffen loopt hij liever een singeltje met mij om of neemt me mee naar zijn kast. Soms loopt hij ook wel bij mij aan, en dat is natuurlijk een heele eer voor mijn nederig persoontje; want tegenover hem kom ik pas kijken; hij is verduiveld knap.’

Mina vroeg niet verder; want haar vader mengde zich in het gesprek en zij wilde volstrekt geen vermoeden wekken, dat zij buitengewoon belang stelde in Gerrit Swinkels. Maar hetgeen zij omtrent hem gehoord had, deed haar toch goed.

Hij had dus woord gehouden en zich ijverig aan de studie gezet; maar bij al zijn werken en blokken had hij haar toch niet vergeten, zooals Lina voorspeld had. Hij dacht blijkbaar aan haar, evenals zij ook hem niet vergeten was, en zocht om haar het gezelschap van haar jongen broer. Hij liet haar zelfs zijn groete overbrengen. Zou zij hem wederkeerig door Jan de hare laten doen? Een blosje kleurde haar wangen bij die gedachte; maar oogenblikkelijk verwierp ze die weer als een booze bekoring. Neen, ze mocht het hervatten van de eenmaal afgebroken betrekking niet aanwakkeren. Zij moest alles vermijden wat ook maar in de verte daartoe zou kunnen leiden. Zij mocht hem toch nimmer hoop geven, en dan was 't maar 't beste, dat hij haar geheel en al vergat. Ze nam zich voor, als Jan weer over hem beginnen mocht, hem maar met een praatje af te schepen.

Toch kostte de naleving van dit besluit haar groote inspanning. Als Jan later weer over was, lag soms de vraag haar op de lippen hoe toch

[p. 92]

een goed artikel, naar de schilderij van l.a. tessier.

[p. 93]

blücher op marsch naar waterloo, naar de schilderij van rud eichstädt.

[p. 94]

zijn vriend Swinkels het maakte; want uit de brieven van Lina vernam zij niets omtrent den student; die hield zich aan het woord: vergeten en doodzwijgen.

Heimelijk hoopte zij, dat Jan weer eens de groete van hem voor haar mocht meebrengen; maar sedert zij de eerste maal het compliment onbeantwoord had gelaten, bleef het verder achterwege. Zou hij haar dan toch zachtjes aan vergeten? Nu, des te beter, zei haar koel verstand, haar plichtbesef, haar vaste wil van offer en toewijding. Maar heel diep, in het binnenste van haar hart sluimerde toch de stille hoop, dat hij aan haar zou blijven denken.

Gretig ving zij alles op wat haar broer, hetzij in zijn brieven, hetzij in zijn gesprekken, als hij thuis over was, omtrent Swinkels losliet; het luidde alles zoo gunstig mogelijk voor den ijver, de begaafdheid, het gedrag en het karakter van den jonkman; maar er was niets in wat ook maar in de verte aan het heimelijk gevoel in haar binnenste kon voedsel geven. Geen groet, geen woord voor haar, dat op hun vroegere vertrouwelijkheid zinspeelde.

Lina had dan toch gelijk gehad: de studie en de gestadige arbeid hadden Gerrit de gedachten uit het hoofd verdreven, door een genoeglijk samenzijn van veertien dagen met Mina tijdens zijn vacantietijd opgewekt. Zijn plotseling opgekomen genegenheid voor haar was misschien, zooals zij zei, maar een voorbijgaande gril geweest, een oogenblikkelijke opwelling, die hij bij nader inzien raadzaam gevonden had, te onderdrukken. Daar deed hij heel wijs aan. Mina van haar kant zou in het noodzakelijke weten te berusten.

En alle nuttelooze droomerijen moedig op zij zettend, vervulde zij dag op dag haar kinderlijke, zusterlijke en tegelijk moederlijke plichten. Sedert de jongens de deur uit waren, gingen de dagen in haars vaders huis in gemoedelijke kalmte voorbij. De oude man, die na de jaren lange zenuwoverspannende werkzaamheid vooral behoefte aan rust had, leefde geheel op in den kring van prettige huiselijkheid, waarmee zijn drie lieve dochters hem omgaven. Van zijn oude kwaal kreeg hij nu en dan nog maar eens een ‘vriendelijke herinnering,’ zooals hij het noemde. De pijnlijke machteloosheid in de beenen, waar hij zoo lang mee gesukkeld had, was geheel verdwenen. Hij kon met Mina of met Dora (Rika liep hem te wild naar zijn zin) lieve wandelingen maken; hij kon de oude kennissen opzoeken, die hij wegens zijn hulpeloosheid of zijn drukke beslommeringen vroeger had moeten verwaarloozen; hij had nu tijd en gelegenheid om te profiteeren van hun aangename en opwekkende conversatie. Het deed hem goed, dat ook de meisjes, die zich vroeger wegens de bekrompen omstandigheden zoo afzijdig hadden moeten houden, zich nu vrij konden bewegen en kennissen aanknoopen in kringen, waar ze zich te voren minder op haar gemak zouden gevoeld hebben.

Maar vooral had hij schik in zijn jongens, die alle drie verblijdende vorderingen maakten, zoodat hij de beste verwachtingen mocht koesteren omtrent hun toekomst.

Daarbij kwam nog een gewichtige en verblijdende gebeurtenis in de familie.

Verscheidene van Dr. De Lang's oude leerlingen hadden, uit hoogachting en genegenheid voor den beminden onderwijzer, de kennis aangehouden en kwamen hem nu en dan opzoeken. Maar geen kwam er trouwer dan Wouter van den wijnkooper, die bijna geen Zondag oversloeg zonder minstens een korte visite te maken.

Dat vond de oude heer heel aardig van den jongen, en hij keek er ook niet leelijk om, toen hij al gauw bemerkte dat diens bezoeken eigenlijk minder hem golden, dan wel de vroolijke, blozende Rika, die zich ondertusschen tot een frissche en knappe jonge dame ontwikkeld had en blijkbaar voor de attenties van den wijnkooperszoon niet ongevoelig was.

De twee vaders spraken elkaar aan over de wederzijdsche genegenheid van de jonkheid en het bleek dat geen van beiden eenig beletsel zag in hun verbintenis. De wijnkooper vond het heel geschikt, dat zijn zoon, die binnenkort een eigen zaak zou opzetten, een braaf en wel opgevoed meisje trouwde, die hij van jongs af gekend had en waar hij veel van hield. Dr. De Lang vond het gelukkig, alvast een van zijn dochters door een goed huwelijk voor haar leven bezorgd te mogen zien.

Toch kon hij zich niet weerhouden, schertsend tot Wouter te zeggen:

‘U mag we loppassen, jongen, voor de flesschen; want brekende waar is aan Rika niet te best toevertrouwd, niet waar meid?’ dus wendde hij zich met een plagerig oogje tot zijn dochter.

‘Maar pa!’ riep ze, kleurende tot achter de ooren. ‘Wat moet Wouter wel van me denken? Ik heb nu toch zeker in geen drie weken meer wat gebroken.’

‘Ja, ik moet zeggen: ge begint u tot deugden te schikken: ge begrijpt zeker dat hardhandigheid in den wijnhandel allerminst te pas komt.’

‘Denkt u dan,’ vroeg Wouter lachend, ‘dat ik ze aan het flesschenspoelen denk te zetten? Ze hoeft geen flesch aan te raken en geen voet in den kelder te zetten. Als ze voor mij maar zoo'n goed huishoudstertje wordt als ze nu voor u is, ben ik al dubbel tevreden.’

‘Nu maar, dan zou ik u toch raden,’ zei de onverbeterlijke plaaggeest, ‘als ge in t huishouden gaat, geen groote porseleinkast aan te leggen en u liever van geëmailleerd ijzer te voorzien; daar kan u tegenwoordig heele serviezen van krijgen.’

De arme Rika sprongen de tranen in de oogen, maar Wouter stelde haar gerust met te zeggen:

‘Bij mij mag ze wel een potje breken.’

‘Kom, kom,’ besloot de vader, om een pleistertje op de wond te leggen, ‘'t is maar gekheid. Mag Rika vroeger wat onbesuisd geweest zijn, de ondervinding heeft haar nu genoeg geleerd dat voorzichtigheid de moeder van de porseleinkast is.’

De bruiloft werd heel gezellig en genoeglijk gevierd, en al werd er menige flesch van den wijnkooper de hals gebroken, de bruid onthield zich zorgvuldig van stukken maken.

Zij bewoog zich zoo afgemeten waardig, zoo stemmig en ingetogen in haar witzijden bruidskleed, onder den fijnen sluier, dat haar vader zijn levendige, drukke Rika bijna niet herkende. Ook haar broers en zusters hadden er schik in, zoo keurig en netjes als zij er uitzag.

(Wordt vervolgd.)