De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

Bij de Platen.

Reintje in de klem. -

't Is zeker een hard gelag, in het ongeluk nog bespot te worden op den koop toe, en Reintje moet dit tot zijn bittere smart ondervinden. Maar toch vermag hij maar in geringe mate ons medelijden op te wekken; want de deugniet heeft het er maar al te slecht naar gemaakt en toont daarenboven zelfs in dezen uitersten nood nog niet het minste zweempje van berouw over zijn zonden.

Als hij den poot maar eens uit de klem kon krijgen, met wat woede en bloeddorst zou hij op de onnoozele gansjes losspringen, die hem immers nooit geen kwaad hebben gedaan en die hij toch zoo bloedig achtervolgde.

Dat ze nu juichen omdat haar doodvijand onschadelijk is gemaakt, is niet meer dan natuurlijk, en niemand zal het de luidruchtige kwaaksters kwalijk nemen dat zij in de hoogste tonen haar genoegen uitschetteren. We zijn zelfs geneigd in haar leedvermaak te deelen, als we zien hoe op den achtergrond de onschuldige kuikentjes, wier leven anders geen oogenblik was zeker geweest, nu rustig en veilig kunnen rondpikken.

't Is een echt humoristisch tooneeltje uit de dierenwereld, dat de Engelsche teekenaar ons hier weergeeft, niet enkel met groote meesterschap over de techniek, naar ook met dien fijnen, schalken geest, waardoor zoo'n gevalletje alleen tot zijn recht kan komen.

Het plein Bocca della Verità, te Rome. -

Wie in den laatsten tijd Rome bezocht heeft, zal met leedwezen en ergernis hebben opgemerkt, hoe het tegenwoordige bestuur er op uit is, om eerwaardige stad des Pausen zooveel mogelijk haar eigenaardig karakter te ontnemen en er een doodgewone moderne stad van te maken. Overal worden de oude schilderachtige wijken voor den grond gegooid om plaats te maken voor liefst lijnrechte straten met eindelooze rijen gepleisterde huizen onder één doorloopende lijst, zooals men die in de nieuwgebouwde kwartieren van de eerste stad de beste kan zien.

Ondanks dat wandalisme heeft Rome echter nog tal van typische, schilderachtige hoekjes

[p. 80]

behouden, waaraan de hedendaagsche verfraaiers niet hebben durven raken, omdat zij daardoor de schendende hand zouden slaan aan eerbiedwaardige bouwvallen, die door alle eeuwen zijn geëerbiedigd.

Een van die echte oud-Romeinsche plekjes, die men nergens elders ter wereld terugvindt, is het kleine plein Bocca della Verità in de nabijheid van den Tiber ter hoogte van de brug Ponte rotto. Ze ontleent haar naam ‘mond der waarheid’ aan een groot antiek witmarmeren masker, dat daar in de buurt moet gevonden zijn en dat men thans nog ingemetseld kan zien onder de portiek van de kerk Santa Maria in Cosmedin, die het middelgedeelte van den achtergrond onzer gravure inneemt. Het volksgeloof wil dat hij, die de hand in den wijdgeopenden mond van dit masker steekt, in geval hij zich aan het spreken van onwaarheid mocht hebben schuldig gemaakt, de hand er niet meer uit kan terugtrekken.

Rondom dat plein aanschouwt men drie merkwaardige gebouwen, wier stichting tot de eerste eeuwen van Rome opklimt, drie voormalige heidensche tempels, in christelijke bedehuizen herschapen.

Het grootste en voornaamste dier gebouwen is de reeds genoemde kerk van Santa Maria in Cosmedin, kenbaar aan baar vierkanten toren uit de achtste eeuw. Oorspronkelijk stond hier de tempel van Ceres en Proserpina, naar reeds in de derde eeuw onzer jaartelling verrees in de plaats daarvan een heiligdom van Maria, dat in de achtste eeuw werd vernieuwd door Paus Adrianus I, die aan de kerk den vorm eener basiliek gaf. Aan de rijke versiering, waarmee deze Paus ze tooide, schrijft men den naam Cosmedin toe, welk woord in het Grieksch sieraad beteekent. Het volk noemt ze doorgaans Bocca della Verità naar het bovenvermelde masker onder de portiek.

Die portiek is uit den renaissance-tijd, ofschoon men er tal van middeleeuwsche opschriften kan lezen; maar overigens is de kerk een der merkwaardigste gedenkteekenen uit de middeleeuwen, die Rome kan aanwijzen. In het koor toont men nog een bisschopszetel uit de twaalfde eeuw, en aan den ingang daarvan twee zoogenaamde ambo's of steenen spreekgestoelten, die bij plechtige gelegenheden dienden tot de voorlezing van den epistel en het evangelie.

Rechts van de Kerk aanschouwt men op onze gravure een rond gebouwtje, met een rondloopende colonnade omgeven. Dit is de algemeen bekende tempel van Vesta, althans het gaat er voor door, ofschoon de oudheidkundigen sinds lang hebben uitgemaakt, dat de godin Vesta op een heel andere plek haar heiligdom moet gehad hebben, zonder dat zij kunnen zeggen waar.

In elk geval is het een overblijfsel uit den heidenschen voortijd en dat wel een van de sierlijkste en best bewaarde. Thans is het een heiligdom der Moedermaagd en draagt den poëtischen naam van Santa Maria del Sole (H. Maria van de Zon.)

Wenden we thans het oog links, dan aanschouwen we weer een ouden heidenschen tempel, door het Christendom tot kerk gewijd. Het is de tempel van Fortuna Virilis, oorspronkelijk gebouwd door koning Servius Tullius en later vernieuwd. Hij rust op een onderstuk van travertijnsteen, dat eerst in het jaar 1830 bloot kwam uit den grond, waarin het tot dusver bedolven was geweest. Van voren prijkt hij met vier, van ter zij gezien met zeven gegroefde Ionische kolommen, die een kroonlijst dragen, met ingebeitelde ornamenten versierd. Paus Johannes VIII richtte den tempel tot kerk in en wijdde die toe aan de H. Maagd. Paus Pius V stond ze af aan den gezant van den koning van Armenië ten gebruike der geloovigen uit dat land. Bij het binnentreden ziet men links van den ingang nog een klein gebouwtje, voorstellende het H. Graf te Jerusalem. Thans heet de kerk Santa Maria Egiziaca (II. Maria van Egypte).

Na deze drie merkwaardige gedenkstukken van het oude Rome bezichtigd te hebben, is het een verademing een blik te werpen op het zonnige plein, door een springende fontein verfrischt, en verlevendigd door bonte groepen van groen vrouwen en meloenenverkoopers, ossenkarren, spelende straatjongens en eenvoudige luitjes uit het volk, die zich hier in deze achterbuurt ongegeneerd bewegen zonder eenig besef van de onwaardeerbare historische monumenten en kunstschatten, waarvan zij omringd zijn.

diploma voor den pauselijken zegen.

Zoo is het te Rome overal. Wat elders zorgvuldig in museums zou weggeborgen worden, staat daar maar aan den openbaren weg, in weer en wind, voor ieder te kijk, en niemand neemt er notitie van dan de geleerden en toeristen, die van verre komen om de ruïnen te bezichtigen en zich in historische herinneringen te verlustigen.

Diploma voor den pauselijken zegen. -

Velen onzer landgenooten, die onlangs ter bedevaart zijn opgegaan naar de heilige stad, zullen ongetwijfeld ter. gedachtenis aan dien tocht, zoo voor zich als hun familie, een diploma of plaat hebben meegebracht, waarop vermeld staat dat de H. Vader hun en hun betrekkingen zijn pauselijken zegen heeft verleend. Voor degenen, die dit mochten verzuimd hebben en voor anderen, die, zonder naar Rome te gaan, toch een dergelijk bewijs van 's Pausen zegen mochten willen bezitten, achten wij het van belang mee te deelen dat dergelijke diploma's, behoorlijk door den daartoe aangewezen prelaat onderteekend, gemakkelijk voor ieder te krijgen zijn.

Vooraf ga een kleine inlichting.

Te allen tijde hebben de goede katholieken, zoo Italianen als anderen, er prijs op gesteld, van den H. Vader een bijzonderen zegen te verkrijgen, voor hen zelven en hun betrekkingen, vooral tegen het uur van sterven. En de H. Vader heeft zich altijd gewaardigd, aan dat vroom verlangen te voldoen.

Nu is het gebruikelijk de aanvrage ora den zegen, geschreven onder een afbeeldsel van den H. Vader, te doen vergezeld gaan van een gift, die door Leo XIII wordt toegewezen aan de inrichting voor arme blinden Sant' Alessio all' Aventino.

Die aanvragen, welke gewoonlijk bij gelegenheid van huwelijken, priesterwijdingen, religieuze professies, geboorten, inwijdingen van gebouwen, schepen enz. gedaan worden, zijn in verloop van tijd zoo talrijk geworden, dat de H. Vader zijn geheim-aalmoezenier pro tempore met het beantwoorden daarvan heeft moeten belasten. Door bemiddeling van dezen prelaat is dus de pauselijke zegen op aanvrage te verkrijgen.

Om dit voor de geloovigen te vereenvoudigen, is een diploma ontworpen, in het midden prijkende met een afbeelding van het H. Huisgezin en daarboven met een portret van den H. Vader, ten einde daardoor het streven van den Paus te vertolken, die er zoo krachtig op aandringt dat alle gezinnen zich onder de bescherming stellen van Jesus, Maria en Jozef.

Op die wijze wordt het aandenken van den H. Vader tot een stichtelijke opwekking gemaakt in de plechtigste oogenblikken van het leven en tevens wordt daardoor voldaan aan het verlangen van den H. Vader, die in elk gezin een afbeelding van Jesus, Maria en Jozef wenscht te zien.

Bijzonder fraai is het diploma, verkrijgbaar gesteld door den heer De Federicis, photograaf van Z.H., en hiernaast weergegeven. Het middelgedeelte wordt ingenomen door een photographie, voorstellende het heilig Huisgezin en vervaardigd naar een tafereel van de begaafde schilderes zuster Maria Giuseppa Corsi van de Clarissen-Urbanisten te Coverciano bij Florence. De H. Jozef staat in het midden voor de schaaf bank en schijnt iets te bevelen aan den kleinen Jesus, die aandachtig toeluistert, gereed om onmiddellijk te gehoorzamen. De H. Maagd zit aan den anderen kant van de schaafbank en werpt een liefdevollen blik op haar Kind.

Deze photographie is omgeven met een gesteendrukte randversiering, waarin op zij de beelden der apostelen Petrus en Paulus prijken en van boven een medaillon met het portret van den H. Vader. Onder in de lijst is als opschrift een zinsnede aangebracht uit de encycliek van Leo XIII over het H. Huisgezin.

De H. Vader, wien dit diploma door zijn aalmoezenier getoond werd, prees ten zeerste de opvatting en uitvoering en gaf zijn zegen over de verspreiding.

Het is verkrijgbaar in twee soorten en prijzen, en wel in twee tinten gedrukt voor 30 centimes en rijk in kleuren uitgevoerd voor één lira 80 centimes.

Wie nu zulk een diploma begeert, behoorlijk geteekend ten bewijze dat hem de pauselijke zegen verleend is, zende aan den heer Federicis den prijs daarvan op en voege er de gebruikelijke gift bij, die niet minder pleegt te bedragen dan één lira of 50 cents. Verder geve hij duidelijk den naam aan, dien hij op het verlangde diploma wenscht ingeschreven te hebben.

Het adres van den photograaf is:

Signore Francesco de Federicis, fotografo pontificio, Piazza San Pietro 18, Roma.