De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Uit het leven van eenen Schilder.
Vrij naar André Theuriet.
(Vervolg.)

‘Zoo is 't prachtig!’ riep de kunstenaar verrukt uit. ‘Als gij nu een boek op den schoot neemt, kunt gij, met den rug tegen den muur geleund, de pose langer volhouden zonder u te vermoeien.’

Zij was werkelijk allerliefst, gelijk ze daar zat met haren rug naar de zon, het gelaat gestreeld door de schaduw van den wingerd en zich afteekenend tegen het wazige landschap.

Verrukt over zijn vondst gevoelde Cormier de blijde opgewektheid, die de uitvoering voorafgaat, en stelde zich voor er iets bijzonder liefs van te maken, iets in den trant van Da Vinci's Gioconda.

Hij ging zijnen ezel en schilderdoos halen; Marianne nam haar boek met volksverhalen op den schoot, en het werk begon.

Eerst een schets met zwart krijt, langzaam en zorgvuldig bestudeerd. Elk oogenblik hield Yves op en beschouwde, met den elleboog op de knie geleund, lang en aandachtig mejuffrouw Tromelin. Nooit had de schoonheid van een model hem zoo getroffen. Het licht, door het gebladerte van den wingerd getemperd, viel bescheiden op het ovaal van haar gelaat, de zachte trekken, de zuivere lijnen van oogleden en neus en de zachte buiging van den hals.

Van tijd tot tijd noodigde Cormier, om van het geduld van zijn model geen misbruik te maken, haar uit een paar minuten rust te nemen. Beiden stonden dan op en wandelden langs het terras, met bewondering de schoonheden van het landschap beschouwend.

De schilder vroeg naar de namen van de dorpen, die men in de verte onderscheidde, maar terwijl hij daarnaar luisterde, kon hij toch niet nalaten telkens als ter loops het gezicht te beschouwen, dat hij op het doek had te brengen.

Gedurende de eerste zittingen, die volgden, achtte de heer Tromelin het voegzaam als derde man bij de twee jongelieden te blijven. Maar evenmin als hij het lang had kunnen uithouden, toen hij voor zich zelven poseerde, kon hij ook nu niet lang in de rol van toeschouwer volharden. Het werk ging hem niet vlug genoeg van de hand. Het stilzwijgen van Yves, de onbeweeglijkheid van zijne dochter maakten hem zenuwachtig. Hij moest moeite doen om zijn geeuwen te onderdrukken en riep op 't laatst uit:

‘Ik had gedacht dat u het even vlug zou aangepakt hebben als het portret van de kleine Soisic!’

Cormier deed zijn uiterste best om hem het verschil duidelijk te maken tusschen een studie, waarop men maar even de verschillende kleuren aangeeft, en een ver gedreven portret, waarin de kunstenaar tracht zijn model te doen herleven. De heer Tromelin begreep er niet veel van, maar nam zich heilig voor, dat poseeren niet meer aan te zien. Hij vond dat de aanwezigheid van Janette voldoende was om de convenances te bewaren en meende dat hij dus best als toekijker gemist kon worden. Iederen dag vond hij in 't vervolg een voorwendsel om weg te komen en keerde gewoonlijk niet terug voor het avondeten, dat de schilder meermalen met vader en dochter deelde.

Van het einde der week af waren Yves en Marianne geheel aan de hoede der oude huishoudster overgelaten, die ook nu en dan al eens wegliep. Zij maakten van die vrijheid volstrekt geen misbruik; want mejuffrouw Tromelin was veel te ingetogen en in zichzelf gekeerd om zich gauw met iemand familiaar te maken. En Cormier van zijn kant was veel te schuchter en had ook te veel tact om de grenzen van een eerbiedige bewondering te overschrijden. Toch leidden die uurtjes, gezamenlijk in de eenzaamheid van den tuin gesleten, ongemerkt tot zekere bescheiden vertrouwelijkheid.

Yves vertelde nu en dan van zijne moeilijkheden en van de kunstgrepen, die hij moest gebruiken, om karweitjes te krijgen, die hem in staat stelden de vijfhonderd franks, die hij aan de goedgeefschheid van den Raad van het departement te danken had, wat te vermeerderen.

Marianne op hare beurt vertelde hem van haar leven in het pensionaat, van de boeken, die zij gelezen had, en vooral van de Bretonsche volksverhalen, waarmee zij dweepte.

Soms las zij hem uit hare verzameling de een of andere treffende legende voor en de echte natuurpoëzie dier eenvoudige verhalen bleef niet zonder uitwerking op de twee jeugdige harten

Intusschen naderde het portret zijn voltooiing. Op een avond dat de heer Tromelin van het eiland Tristan terugkeerde, stond hij opgetogen over de sprekende gelijkenis. Marianne toonde zich ook zeer mee ingenomen. Alleen Yves scheen niet voldaan. ‘'t Is nog niet wat het wezen moest’ mompelde hij in antwoord op de complimenten van zijnen gastheer.

Was die ontevredenheid enkel de uiting van dat heel natuurlijk gevoel, waardoor de waarachtige kunstenaar het voltooide werk altijd ver beneden het ideaal vindt, dat hij zich gedroomd had? Of vond hij het onaangenaam, dat nu spoedig zijne bezoeken op het huis Kerdouarnec ten einde zouden zijn? Hij schudde het hoofd en antwoordde op de loftuitingen van Marianne:

‘Neen, 't is eigenlijk nog niet wat het wezen moest. Hoewel uw toilet heel eenvoudig is, heeft het toch nog te veel moderns om juist uit te drukken wat ik in mijn doek had willen leggen.... Het harmonieert niet genoeg met het landschap. Ik had u in deze geheel eigenaardige omgeving willen toonen, zooals ik u zie, dat wil zeggen als de belichaming der ziel van ons geliefd Bretagne.... en daarin ben ik niet geslaagd.’

Marianne antwoordde daar niet op, maar er kwam een geheimzinnige glans in haar oogen. Toen de schilder den volgenden dag door de huishoudster in den salon gelaten werd, vond hij er tegen de gewoonte mejuffrouw Tromelin niet.

‘Een oogenblikje geduld, mijnheer,’ zei Janette met een ondeugend glimlachje, ‘de juffrouw zal in den tuin bij u komen.’

Hij daalde de stoep af, wachtte een kwartiertje en wendde zich vervolgens naar den vijver, denkende dat de juffrouw zich misschien rechtstreeks naar het gewone plekje zou begeven hebben.

Toen hij het weelderig omwingerde terras naderde, ontdekte hij een Bretonsch meisje met een witte kap op het hoofd, dat, met den rug naar hem gekeerd, over het muurtje leunend het veld inkeek.

Nieuwsgierig wie dat wezen kon, had hij den stap vertraagd.

Eensklaps keerde de onbekende zich om en Yves uitte een kreet van verrassing, toen hij Marianne herkende.

Zij had zich in de kleedij gestoken, die de jonge meisjes uit Douarnenez dragen; als zij verloving of hunne bruiloft vieren. Haar fijn gezichtje was omlijst door de witte kap van gesteven mousseline, en van haar kastanjebruine haren was niets meer te zien dan twee platte lokken op de slapen en een knot in den nek. Om de schouders had zij een doek geslagen van geborduurd mousseline, waarvan de punten op de borst schuil gingen onder het bovenstuk van een voorschoot van lichtblauwe stof. Om de middel met linten vastgemaakt, viel de lenige stof van dien boezelaar vierkant op den rok van roomkleurige wol, waaruit een paar lieve voetjes staken in blauwe kousen.

In deze witte kleeding, door het blauwe voorschoot en de blauwe kousen nog verhelderd, en in de witte staatsiekap belichaamde Marianne ditmaal, volgens den droom van den schilder, volkomen de eenvoudige natuurpoëzie van het Bretonsche ras.

Yves zag haar opgetogen aan, sprakeloos van verbazing.

‘Hoe vindt gij me zoo?’ vroeg Marianne.

‘Prachtig!’ riep hij. ‘Gij hebt precies geraden wat ik zocht; een zinnebeeldige harmonie tusschen uwe persoonlijkheid en den geboortegrond, dien gij lief hebt.... Zoo had ik u van den beginne af moeten schilderen.’

‘Welnu, als ik geen misbruik maak van den tijd, schilder me dan nu, zooals gij me ziet. Of hebt gij er tegen, weer van voren af aan te beginnen?’

‘Integendeel, niets liever.... Wij zullen het andere portret voor de oningewijden houden en dit zal uitsluitend voor u zelve wezen.... Ik zal er mijn heele hart in leggen.’

De nadruk, waarmee hij die woorden uitsprak, wekte een licht blosje op Mariannes wangen. Al sprekende had hij een nieuw doekraam genomen en zette dit op den ezel. Onmiddellijk toog hij lustig aan het werk, terwijl Marianne hem stilzwijgend en roerloos aanzag.

Gedurende het eerste uur werd er geen woord gesproken. De schilder was zoodanig in zijn werk verdiept, dat hij niet merkte hoe hij zijn model op eene harde proef stelde. Eindelijk vertrok zij onwillekeurig haar gezicht.

‘Neem me niet kwalijk,’ stamelde hij, ‘ik vermoei u. Laten we een oogenblikje rusten.’

[p. 356]

de hongersnood in engelsch-indië. - Een aankomende trein door uitgehongerde Hindoe belegerd.

de gifkoorts, naar de schilderij van paul legrand. Parijsche Salon van 1896.

[p. 357]

marsch van zwitsersche troepen in het gebergte bij sneeuwstorm, naar de teekening van joseph kaufmann.

[p. 358]

Mejuffrouw Tromelin stond op en trad op den ezel toe.

‘Mag ik eens zien?’ vroeg zij.

‘Neen, nu nog niet!.... Ga een oogenblikje zitten, dan zullen we wat praten; dat zal u ontspannen. Hadt gij dit pakje vroeger aleens gedragen?’

‘Ja, één keer bij gelegenheid van het huwelijk van een arbeidersmeisje, dat bi; ons werkte. Ik wilde toen niet door mijn kleeding bij de andere genoodigden afsteken en ik had mij dus als dorpsmeisje gekleed.... Dit is de kleeding van de bruidsmeisjes.’

‘Ze is allerliefst.’

‘Vindt gij niet?.... men zou een dorpsmeisje willen zijn om het op zijn eigen bruiloft te kunnen dragen.’

‘Nu, dat is eene gril, waaraan gij makkelijk zult kunnen voldoen.... Niemand zal er zich over beklagen.’

Terwijl hij aldus poogde te schertsen, voelde Yves zich plotseling treurig gestemd; zijn gezicht betrok. Marianne merkte dit en zei er dadelijk bovenop:

‘O, ik heb den tijd nog om daarover te denken. Mijn beurt is nog niet gekomen!’

‘Zoo denkt mijnheer Tromelin er niet over.’

‘Wat weet gij daarvan?’ vroeg zij ongerust.

‘Wel, wat uw papa daaromtrent zelf heeft uitgelaten, toen hij mij van uw portret sprak.... Hij voorziet dat gij te avond of morgen zult trouwen, en juist daarom wil hij uw portret hebben om hem gezelschap te houden als gij er niet meer zijn zult.’

‘Ik voel me gelukkig zooals ik nu ben en denk er nog niet aan, hiervandaan te gaan.’

‘Maar ondertusschen....’

‘Ik heb zoo'n idee, dat degenen, die mij vragen zullen, me niet zullen bevallen.’

‘Maar eens,’ zei hij half schertsend, half ernstig, ‘zal er toch wel één komen, die u bevalt.’

‘Wie weet?.... Die zal er ongetwijfeld niet aan denken mij te vragen,’ antwoordde zij, de oogen neerslaande.

‘Hij zal het misschien niet durven,’ waagde de schilder met onzekere stem op te merken.

Er ontstond een diep stilzwijgen, zoodat men duidelijk al de geruchten onderscheidde, die van het veld opstegen: het windje in de kastanjeboomen, de slagen van de dorschvlegels in de verte, de plechtige ademhaling van den Oceaan. Een roodborstje kweelde in een ouden appelboom; een vlinder fladderde een oogenblik rondom eene bloem en vloog toen in wijde kringen weg.

Zelfs de oude Janette, anders nogal babbelziek, scheen het ingetogen zwijgen tusschen de beide jongelieden te eerbiedigen en bleef stil met haar breikous bezig. Dien dag werd er verder niet meer aan het portret gewerkt.

IV.

Met al de geestdrift van zijn warme kunstenaarsziel werkte Yves Cormier aan het tweede portret, en zijn model, dat hem zoo goed begreep, werkte er toe mee om hem den arbeid gemakkelijk te maken. Gedurende de lange uren dat zij tegenover elkander zaten, hadden de jongelieden in elkanders ziel gelezen, en al veroorloofde het bijzijn van de oude huishoudster hun niet, veel vertrouwelijke woorden te wisselen, toch hadden zij elkander genoeg verstaan om te weten dat zij elkaar liefhadden en geen geluk voor de toekomst konden droomen, dan elkander eenmaal als man en vrouw toe te behooren.

Maar Yves begreep wel dat de heer Tromelin daar nooit van zou willen hooren, en daarom zei hij op een keer al zuchtend tot Marianne:

‘Wie weet of wij nog wel lang gelegenheid zullen hebben, elkander zoo vertrouwelijk te ontmoeten en te spreken. Mijnheer Tromelin weet nog niets van onze wederzijdsche genegenheid en onze lieve plannen.... Het is noodig dat ik er hem over aanspreek, en denkt gij dan dat hij als schoonzoon een jongmensch zal willen, die niets bezit dan zijn penseelen?’

‘Vader houdt veel van mij,’ antwoordde Marianne, ‘en hij zal me niet voor altijd ongelukkig willen maken door zich tegen ons huwelijk te verzetten.... Intusschen hebt gij gelijk en mogen wij de belofte, die ons aan elkander bindt, niet langer voor hem verborgen houden.... Zoodra de twee portretten af zijn, spreekt gij er hem over aan, Yves, terwijl ik. van mijn kant hem ronduit mijn voornemen zal meedeelen, niemand anders dan u te trouwen.’

‘Heel goed, maar hij heeft zonder twijfel andere plannen gevormd en zal zich misschien minder toegevend toonen dan gij denkt. Hij heeft ons lot in zijn handen en kan met een enkel woord al onze droombeelden omvergooien.... Ik huiver al bij de gedachte aan die geduchte en toch noodzakelijke verklaring. Als hij weigert mij ten einde toe aan te hooren, als hij mij schandelijk aan de deur zet, zal alles tusschen ons uit zijn.’

‘Van mijn kant nooit,’ antwoordde Marianne ernstig en fier. ‘Ik houd van u alleen, Yves; mijn hart is eenmaal op u gezet, en wat er ook gebeure, het zal niet veranderen.’

De zittingen voor het portret volgden elkaar nog steeds op; ze waren wel korter, maar Yves werkte ook des te ijveriger. Eindelijk was het klaar en de beide jongelieden besloten dat den volgenden dag de beide doeken naar de huiskamer gebracht zouden worden om den heer Tromelin te worden aangeboden. Na het avondeten zou Marianne de kamer uitgaan als om de beide mannen rustig hun sigaar te laten rooken; dan zou Yves zijn stoute schoenen aantrekken en den vader de hand van zijne dochter vragen.

Op den afgesproken dag wachtten Yves en Marianne den ouden heer in de huiskamer met de twee portretten, die daar onder gunstig licht waren opgesteld.

‘Vader,’ zei het meisje toen hij binnentrad, ‘wij wachtten al op u.’

Met een opgewekt gebaar leidde zij hem naar den hoek der kamer, waar de portretten stonden.

‘Kijk eens, vader.... Mijnheer Cormier heeft u den tijd niet karig toegemeten: in plaats van één portret zult gij er nu twee van mij hebben!’

De heer Tromelin zette zijnen bril op. Eerst bekeek hij het doek, dat hij al kende en dat hij uitbundig prees. Daarentegen toonde hij zich allesbehalve ingenomen met het andere, dat zijne dochter als eenvoudig dorpsmeisje voorstelde. Als practisch man van zaken bedacht hij dat die dubbele arbeid van den schilder ook de rekening zou verzwaren. Behalve dat deze tweede schilderij zijne ijdelheid niet bijzonder vleide, maakte zij hem ook ongerust over zijne beurs. Hij oordeelde het daarom voorzichtig het portret, dat hij toch niet voornemens was te betalen, dadelijk heel laag te schatten.

‘Wat dwaas gedacht hebt gij daar gehad, mijne dochter in zulk een vermomming uit te schilderen!’ zei hij. ‘Dat boerinnepakje past mejuffrouw Tromelin immers heelemaal niet. Het is zoo min vleiend voor haar als voor mij.’

‘Vindt u?’ mompelde Yves bedeesd.

‘Vader,’ dus haastte Marianne zich tusschenbeide te komen, ‘het idee is niet van mijnheer Cormier; ik zelf heb de gril gehad, dit costuum uit te kiezen en te poseeren als een dorpsmeisje, dat haar bruiloft viert....’

‘Nu, ik maak er u allesbehalve mijn compliment over.... En als gij getrouwd zijt, hoeft gij niet te denken dat ik die maskerade aan den muur zal hangen.’

‘Maak u daar niet ongerust over,’ hernam Marianne levendig, ‘ik houd dit portret voor mij zelve.’

Men zette zich aan tafel en het avondeten begon met een pijnlijk stilzwijgen. De heer Tromelin was uit zijn humeur, Marianne pruilde en Yves Cormier, toch al weinig op zijn gemak en daarbij op de teenen getrapt, bedacht dat dit leelijk begin heel weinig goeds voorspelde. Met den neus over de tafel gebogen, at hij met lange tanden en wierp nu en dan steelsgewijze een bekommerden blik op zijne vriendin.

Deze, meer meester over zich zelve, poogde zich vroolijk te toonen en glimlachte hem nu en dan aanmoedigend toe.

In haar heldere oogen lag zooveel vertrouwende genegenheid, hun zachte glans verwarmde hem zoodanig het hart, dat hij zachtjes aan weer moed vatte. Hij onderzocht het norsche en slimme gezicht van den heer Tromelin wat minder vreesachtig en zocht zich te overtuigen dat het heerschap toch niet zoo geducht was als hij zich verbeeld had.

Inderdaad was de booze luim van den heer Tromelin onder den invloed van twee of drie glazen ouden Bordeaux van zelf geweken. Hij had zijne gewone rondheid en spraakzaamheid teruggekregen. Bij het nagerecht stiet hij vroolijk zijn glas aan tegen dat van den schilder en dronk op diens aanstaand succes.

Men had cognac en sigaren gebracht en Marianne profiteerde daarvan om de huiskamer te verlaten onder voorwendsel dat zij met de keukenmeid het een en ander had te bespreken. Maar alvorens het vertrek te verlaten, wierp zij Yves nog eens een aanmoedigenden blik toe en sloop naar buiten, onder de beuken van de laan, om er den uitslag af te wachten van het beslissende onderhoud, dat zou plaats hebben.

Die welsprekende blik stak den schilder een hart onder den riem. Om den moed nog te sterken nam hij een teugje cognac en, zoodra de deur dicht was, wendde hij zich dapper naar den heer Tromelin, die zijne pijp aanstak, terwijl hij het hoofd licht tegen zijne schouder boog en met de oogen knipte.

‘Komaan,’ zei de sardijnpakker, ieder woord met een korten trek aan zijne pijp begeleidend, ‘nu hebben we, geloof ik, het kwartiertje van Rabelais.... Nu wij toch alleen zijn, konden wij daarvan wel gebruik maken om onze rekening te vereffenen. Goede rekeningen maken goede vrienden en ik ben uw schuldenaar voor.... zeshonderd franks, is 't niet?’

Te gelijk haalde hij een kleine brieventasch uit zijn zak en nam daar één voor één zes biljetten van honderd franks uit.

Maar Yves hield hem met een levendig gebaar tegen.

‘Neen, mijnheer Tromelin,’ verklaarde hij, ‘het eene van de portretten is u niet bevallen en wij zullen daar dus niet meer van spreken.... Wat het andere betreft, veroorloof mij u dit als vriend aan te bieden, ten bewijze van mijn erkentelijkheid voor uwe edelmoedige gastvrijheid.’

‘Gij drijft er toch den spot mee?’ riep de gastheer uit, met een zweempje van gekrenkte waardigheid, ‘alle arbeid is zijn loon waard en gij hebt een heelen tijd met die schilderijen zoek gemaakt.... Overigens heb ik u mijn woord gegeven en denk dat ook te houden; gij zoudt mij beleedigen door de billijke vergoeding van uwen arbeid te weigeren.’

‘Wat ik u bidden mag, laten wij niet door eene nare geldkwestie het genoegen bederven dat ik er in gehad heb, mejuffrouw Marianne te schilderen.’

‘Maar wat drommel, dat komt niet te pas!.... Ik kan toch van u niet voor niets het portret van mijne dochter aannemen.’

‘Wel stellig!’ hernam Yves Cormier dapper. ‘Dat kan u best, want ik wou u op mijne beurt een veel gewichtiger gunst verzoeken, die het van u afhangt mij te bewilligen.’

‘Ik weet niet waar gij heen wilt,’ zei de heer Tromelin een weinig ongerust; ‘verklaar u nadelen als ik u van eenigen dienst kan zijn, ben ik volkomen tot uwe beschikking.’

‘Welnu, mijnheer Tromelin,’ hernam Yves als uit éénen adem, ‘ik heb de eer u de hand te verzoeken van mejuffrouw Marianne.’

‘Wa's dat?’ viel hem de gastheer verbluft in de rede, ‘de hand van mijne dochter, en voor wien?’

‘Voor mij zelven natuurlijk.... Wij hebben elkander lief en mejuffrouw Marianne heeft mij verlof gegeven, u van avond uwe toestemming te vragen tot ons huwelijk....’

De heer Tromelin richtte zich heftig in zijnen stoel op.

‘Wel zoo! is het in dien tijd?’ mompelde hij.

Hij legde zijne pijp op tafel en zei, terwijl hij op den ongelukkigen kunstenaar een blik vestigde, waardoor diens vertrouwen in eens wegsmolt als sneeuw voor de zon:

‘Mijnheer Yves Cormier, ziet gij mij aan voor iemand met gezond verstand, die over het volle gebruik van zijne geestvermogens beschikt?’

‘Zeer zeker, mijnheer.’

[p. 359]

‘Verbeeldt gij u in dat geval, dat een verstandig, voorzichtig en practisch man doodbedaard zijn eenige dochter zal geven aan een jongmensch, die niet tot zijnen stand behoort, die noch erfdeel te wachten noch vaste inkomsten heeft en die daarbij het zwervende leven van een schilder leidt?.... Neen, niet waar? Laten wij er daarom verder niet meer over spreken!.... Gij zijt schrander genoeg om te begrijpen, dat gij me zoudt beleedigen door verder aan te dringen.’

‘Het is genoeg, mijnheer,’ antwoordde Yves, wiens trots bloedig gekrenkt was. ‘Ik zou u kunnen antwoorden, dat ik niet de eerste de beste ben, dat ik talent bezit en eenmaal geld genoeg verdienen zal om uwe dochter gelukkig te maken....; maar u heeft gelijk, wij behooren niet tot denzelfden stand en wij beschouwen de zaken niet op dezelfde manier.... Er schiet mij niets anders over dan heen te gaan.’

Hij deed reeds eenige schreden in de richting van de deur. De heer Tromelin hield hem tegen.

‘Wat die liefdeshistorie betreft, waarvan gij me spreekt, en die eenvoudig kinderwerk is, acht ik u te veel eerlijk man om te denken dat gij die zult voortzetten... Ik reken er dus op, dat gij zonder verwijl de streek zult verlaten zonder te trachten mejuffrouw Tromelin nog te spreken.’

‘Ik zal morgen aan den dag vertrekken, daar kan u gerust op zijn,’ antwoordde de schilder trotsch en ging heen.

Op het oogenblik dat hij, van smart overstelpt, maar meer nog in zijn kunstenaarsfierheid gekrenkt, het binnenplein overstak en de beukenlaan insloeg, die flauw door de opkomende maan werd verlicht, kwam eene vrouwelijke gedaante op hem toe en hij herkende Marianne.

‘Nu?....’ vroeg het meisje, dat al sinds een half uur met kloppend hart daar den afloop van het onderhoud afwachtte.

‘Nu,’ antwoordde de schilder met bitterheid, ‘wat ik voorzien had, is gebeurd.... Uw vader heeft mij u en hem onwaardig geoordeeld; hij heeft mij aan de deur gezet en mij verboden, u ooit nog weer te zien.... Liefste Marianne, ik moet u vaarwel zeggen.... Morgen vertrek ik.’

Zonder een woord te kunnen uitbrengen, had Marianne zijne handen gevat en hij voelde daarop de heete tranen van het meisje vallen.

‘Yves,’ zei ze daarop met gesmoorde stem, ‘geen mensch ter wereld zal mij van u kunnen losrukken. Van verre zal ik zoo goed de uwe blijven alsof ik bij u was.... Ik zal u schrijven.... Vergeet mij niet en laten wij moed houden.’

Yves drukte haar een vluchtigen kus op het voorhoofd, maakte zijne handen zacht uit de hare los en vlood heen in de richting van Douarnenez.

(Wordt vervolgd.)