De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Uit het leven van eenen Schilder.
Vrij naar André Theuriet.

I.

Het huis, waar de schilder Yves Cormier te Plô-mar, in Bretagne, zijn verblijf gekozen had, zag uit op het veld en verder op de baai van Douarnenez. De eigenares, eene weduwe, verhuurde het grootste gedeelte van hare ruime woning aan kunstenaars of toeristen, die zich gedurende het lieve jaargetij in de streek kwamen vestigen. Het gewitkalkte huis met maar ééne verdieping stond juist op den top van de steile rotskust, die snel afdaalde naar de visschershaven.

In het begin van Juli, zoo wat om zes uur in den morgen, werd Yves Cormier, die nu al sedert eene maand te Plô-mar was gevestigd, gewekt door het gezang der zwaluwen, die rondom het dak fladderden. Hij wreef zich de oogen, wierp eenen blik op zijn horloge en wipte met éénen sprong het bed uit.

‘Verduiveld! al zes uur, en men zou zeggen dat de zon nog niet op was!’ Zijn eerste werk was, toen hij zich wat gekleed had, het raam wijd open te werpen.

Een melkachtige nevel strekte zich over het heele landschap uit en belette de baai te zien.

‘Dat tref ik niet,’ mopperde hij, ‘om zeven uur heb ik de kleine Soisic besproken om te poseeren voor mijne studie. Gelukkig, dat de wind oost is, die zal den nevel gauw doen optrekken.’

Na zich flink gewasschen en vlug zijn toilet gemaakt te hebben, liep hij naar de keuken om een paar lepels warme soep te eten, en stak daarop, met zijne schilderdoos op den rug, den weg over.

Uit de diepte van de haven klonken hem vroolijke kinderstemmen tegen tusschen de doorschijnende witheid van den mist. Zooals Yves vermoed had, begonnen de nevelen zachtjes aan minder dicht te worden. Lange zonnestralen streelden met hun rooskleurig licht den rotswand, waartegen een steil pad kronkelde; de schilder ging daar een paar waschvrouwen voorbij, die al met haar waschgoed terugkwamen. Langzamerhand verzwolg de zon den hangenden damp en onthulde een prachtig zeegezicht.

Beneden de heuvelachtige weiden, eiken en esschenhout, strekte de baai, stralend van licht, zich uit zoover het oog reikte. Een lichte azuren schakeering kleurde de kalme oppervlakte, terwijl in de verte een zilverachtig grijs waas over de diepte hing. Golven van opaalkleurige dampen overstroomden den voet der rotsachtige kust, maar de toppen rezen daarboven uit in het heldere zonnelicht. Blanke meeuwen zweefden door de lucht en witte zeilen schoven over de zee, wier azuur gestadig blauwer werd.

Yves genoot als een kenner van dit tooverachtig morgenlandschap. Dat groen, bijna in het water afhangende, die breede, blauwe baai, dat stadje uit den nevel oprijzende, die heerlijke ineensmelting van boomen, lucht en zee, dat alles was schoon als de schoonste droom.

Toen hij de waschplaats had bereikt, bemerkte hij het meisje, dat hij had afgesproken om voor hem te poseeren. Het was een naaistertje, dat nu en dan tot model diende voor de vele schilders, die te Douarnenez studies komen maken naar het interessante visschersvolk. Zij had een heel zuivere type, bruine haren onder haar geplooid mutsje, welbesneden trekken, een frissche kleur en twee schoone groote oogen.

te koop geboden ivoor in antwerpen.

[p. 349]

's morgens na de schipbreuk, naar de schilderij van d. smith.

[p. 350]

Daar zij den schilder had zien aankomen, had ze zich al in de aangegeven pose opgesteld, zoodat haar hoofd fraai afstak tegen het blauw der baai; hare handen waren bezig een wollen kous te breien, terwijl de zeewind hare korte rokken tegen de fijngevormde beenen liet klapperen.

‘Lief zoo!’ riep Yves, terwijl hij zijn doekraam tegen het deksel van de schilderdoos opzette. ‘Goeden morgen, Soisic, zoo staat gij juist als 't wezen moet.... Nu gij maar niet meer verroeren!’

En als iemand, die de waarde van zijn tijd kent, zette hij zich, na oplettend het model met de begonnen studie vergeleken te hebben, aanstonds aan het werk.

Yves Cormier was nauwelijks vijf en twintig jaar oud. Hij was slank, mager, maar stevig, had een tegelijk ernstig en open gelaat, met iets wilds en streelends in den blik. Een lange bruine, afhangende knevel bedekte zijnen mond met geestig beweeglijke lippen.

Hij was de zoon van een klein ambtenaartje te Quimperlé en had op twintigjarigen leeftijd Bretagne verlaten om naar Parijs te vertrekken, waar hij als leerling een plaatsje kreeg op de werkplaats van den vermaarden schilder Cabanel.

Hij had zijnen intrek genomen in een zolderkamertje van een huis op den boulevard Montparnasse en leefde daar zoo goed en zoo kwaad als het ging van eene kleine toelage, die hij van zijn departement genoot en waarmee hij met groote moeite kon rondkomen.

Door zijne armoede gedwongen, zich van al de Parijsche vermakelijkheden te onthouden, vergenoegde hij zich met al mopperende zijn droog brood te eten in den rook van het gebraad der gelukkigen, 's Winters werkte hij hard op het atelier en nam, om zijn inkomsten te vermeerderen, alle karweitjes waar, die zijn vak meebracht. Voor bespottelijk lage prijzen portretteerde hij de winkeliers uit de buurt, werkte teekeningen van liefhebbers bij, en werkte voor verkoopers van godsdienstige platen in de wijk St. Sulpice.

Zoodra het voorjaar weer in het land kwam, reisde hij derde klasse naar Bretagne terug, koos er zijn verblijf in het een of ander dorp van de kust en leidde er het goedkoope leven van de eenvoudige visschers, den heelen dag van aanschijn tot aanschijn verkeerende met die natuur, wier wilde bekoorlijkheid en innigen weemoed hij poogde te vertolken.

Zijne liefde voor de kunst werd nog versterkt door eene vurige begeerte om zich naam te maken. Deze twee hartstochten hielden hem staande in de ontberingen, de eentonige eenzaamheid en de teleurstellingen van die eerste studiejaren, welke hem intusschen nog kaler en grauwer voorkwamen dan de dorste heiden van zijn geboorteland.

Maar hij was een echte Breton, van nature bedachtzaam en volhardend, daarbij in eenvoud, arbeidzaamheid en godsdienstzin opgevoed, en hij getroostte zich de magere jaren, in 't vertrouwen dat zij, met Gods hulp, eenmaal door vette zouden gevolgd worden.

In afwachting daarvan deed hij ijverig zijn best, worstelend tegen de moeilijkheden van zijne kunst, een koning te rijk als het hem gelukt was naar het leven een karakteristieken trek, eene natuurlijke beweging of eene vluchtige lichtspeling weer te geven. Dan overmeesterde hem het genot van den arbeid zoozeer dat hij alles vergat om enkel aan zijne kunst te denken.

Op een paar passen van den schilder en zijn model stond een nieuwsgierige met belangstelling het werk van den kunstenaar af te kijken. Het was een welgedane vijftiger, een groote zware kerel met aanleg tot gezetheid, stevig op zijn beenen en vierkant in de schouders.

Peper- en zoutkleurige bakkebaarden omlijstten krijgshaftig zijn gezicht met geschoren lippen, een neus, die getuigde dat hij de goede sier niet versmaadde, en tintelende grijze oogen onder dikke wenkbrauwen.

Zijne jas van grof blauw laken, zijne broek van dezelfde stof, tot aan de knie in leeren beenschachten verscholen, stemden in hun eenvoudige degelijkheid goed overeen met het schrandere gezicht en de schichtige manieren van het personage en gaven hem het voorkomen van een landedelman, die uit liefhebberij zaken deed en er verstand van had. Deze vroeg uitgeslapen ochtendwandelaar was niemand anders dan de heer Tangny de Tromelin, eigenaar van het kasteel Kerdouarnec en bestuurder van een der voornaamste sardijnpakkerijen van Douarnenez.

Zachtjes aan was de heer Tromelin naderbij gekomen. Hij verstoutte zich zelfs over den schouder van den schilder heen te buigen ten einde de studie te bezichtigen, waarop het figuurtje, meer dan half aangelegd, helder afstak tegen den grijzen grond van het doek. Naarmate hij de nauwkeurigheid van hoofd en bovenlijf. de juistheid der beweging moest erkennen, toonde de beschouwer zich meer en meer opgetogen, en zijn gezicht drukte de verbazing uit, bij eenvoudige lieden verwekt door het opmerken van eene sprekende gelijkenis, die met voor hen geheimzinnige middelen verkregen is.

‘Hm, hm!’ mompelde hij knipoogend. ‘Dag Soisic! ik maak u mijn compliment, mijnheer, dat lijkt verduiveld goed.’

‘Vindt u?’ hernam Yves Cormier zonder op te zien. ‘Het begint te komen, maar het is er nog niet.... Als gij tegen den middag eens terugkomt, zult gij het afgewerkt zien.’

‘Is 't waar? komt dat voor den middag nog in orde?.... Wanneer zijt gij er mee begonnen?’

‘Gisteren om vier uur.’

‘Daar sta ik van te zien!’ riep mijnheer Tromelin uit, ‘dan moet ik zeggen, dat gij een knap man zijt, mijnheer, en dat gij met dat werkje heel wat moet verdienen. Mag ik zonder onbescheiden te zijn, ook eens vragen hoeveel gij voor een schilderij als deze krijgt?’

‘Niet zooveel als ik wel zou willen.... Ronduit gezegd, niemendal, omdat mijne studie niet bestemd is om verkocht te worden.’

‘O, dus dan werkt gij voor uw plezier?’

‘Vooreerst voor mijn plezier,’ hernam de kunstenaar, die schik had in de blijkbare naïveteit van den ondervrager, ‘maar vooral ook om te leeren. In ons vak, ziet ge, duurt de leertijd lang, en wij zijn wel genoodzaakt om eene menigte van die dingetjes af te maken vóór we ons als meester kunnen vestigen.’

‘Zoo, zoo!’ riep de fabrikant van sardineblikjes uit, terwijl zijn gezicht ophelderde; ‘in dat geval moet iemand wel rijk zijn om een vak te kiezen, waar zoo weinig mee te verdienen valt.’

‘Dat is niet bepaald noodig.... Maar er hoort geduld toe en heel wat liefde voor het vak.... Ik bij voorbeeld ben allesbehalve rijk; maar ik heb plezier in het schilderen en dat houdt er den moed in.... Ik zal misschien nog een paar jaartjes hebben te worstelen eer ik naam heb en mijne doeken verkoop; maar dan zal ik er ook bovenop wezen en zal ik wel gelegenheid vinden om mijne schade in te halen.’

Dit zeide hij met een stillen lach, waardoor een frissche mond met gezonde tanden zichtbaar werd.

De heer Tromelin was plotseling nadenkend geworden. Het trillen van zijne lippen, de samentrekking van zijn voorhoofd aan den neuswortel verrieden eene ingewikkelde berekening. Eensklaps scheen hij een besluit te nemen; zijne oogen namen eene welwillende uitdrukking aan en recht voor den schilder gaande staan, nam hij zijn vilten hoed af en vroeg op den man af:

‘Hoe is uw naam, mijnheer?’

‘Yves Cormier,’ antwoordde de kunstenaar, een beetje vreemd opkijkend over de zonderlinge manieren van het heerschap.

‘Nu, mijnheer Yves Cormier, ik voor mij ben Tromelin, bestuurder van de sardijnpakkerijen van het eiland Tristan... Ik woon daar ginds bij Ploa-ré op het huis Kerdouarnec en heb u een voorstel te doen.’

‘En dat zal wezen, mijnheer Tromelin?’ hernam Yves, op zijn beurt den hoed lichtend.

‘Dat zal ik u zeggen.... Ik had er al lang over gedacht, mijn portret eens te laten maken. Zoudt gij u met dat werk willen belasten?’

‘Met genoegen, mijnheer. Ik kan mijnen dag best in tweeën deelen: 's morgens aan mijne studies werken en u den namiddag geven.’

‘Uitstekend! maar nu komt het er op aan wat uw voorwaarden zijn. In mijne hoedanigheid van handelsman houd ik er van, eerst de geldkwestie af te handelen. Hoewel ik me goed roeren kan, staat het mij toch niet vrij eene aanmerkelijke som enkel voor eene gril uit te geven, en als die gril mij te hoog in de papieren mocht loopen, zou ik er eenvoudig van afzien.... tot mijn spijt, maar ik zou er toch van afzien.’

Nu was de beurs van Yves Cormier maar mager gespekt en zijn tijd had geene bepaalde handelswaarde. Hij zag in het onverwachte aanbod dus een buitenkansje en besloot zich meegaande te toonen.

‘Mijnheer Tromelin,’ antwoordde hij, ‘ik ben met uw voorstel vereerd en heel ingenomen met de ronde manier waarop gij de zaken aanpakt.... Hoor eens hier: zoudt gij denken dat driehonderd franks u te duur zou zijn?’

‘Hm! driehonderd franks is nu precies geen kleinigheid, maar omdat gij u redelijk toont, wil ik daar zoo nauw niet op zien.... Het blijft dus op driehonderd frank, en als ik over mijn portret tevreden ben, bestel ik er u zeker een tweede.’

‘Een tweede,’ riep Yves aangelokt uit. ‘Misschien dat van mevrouw Tromelin?’

‘Neen, ik ben weduwnaar, maar....’

Hier bleef de heer Tromelin een oogenblik steken om na te denken. Hij had het woord al op de tong om Cormier voor te stellen, zijne dochter te schilderen; maar eensklaps bedacht hij zich dat Marianne de Tromelin twee en twintig jaar was en een gemoedsbezwaar deed hem aarzelen. Was het wel raadzaam, dien jongen knappen schilder tegenover het meisje te zetten en hem op te dragen haar portret te maken?

‘Maar waarom niet?’ dacht hij. ‘Marianne is van veel te goede afkomst en te hooghartig om zich door zoo'n verfkladder het hof te laten maken, en als die mijnheer Cormier maar twaalf uren noodig heeft om de kleine Soisic uit te schilderen, zullen onze portretten met vijf of zes keer poseeren wel klaar komen; daarbij kan ik er altijd bij blijven om op den schilder te letten, en als ik van huis ben, kan de oude meid wel een oogje in 't zeil houden.... Overigens is er volstrekt geen gevaar.’

Na een oogenblik stilzwijgen, zei hij luid:

‘Ik ben weduwnaar, maar ik heb eene dochter van een jaar of twee en twintig, dus op den leeftijd dat ze aan een huwelijk kan denken. Ze kan mij dus vandaag of morgen verlaten en als het kind niet meer bij mij is, wou ik ten minste haar portret tot gezelschap hebben. Ik doelde op haar, toen ik van een tweede portret sprak.... Wij zullen daar later op terugkomen, als ik er haar over geraadpleegd heb.’

‘Ik ben tot uwe beschikking, mijnheer,’ verklaarde Yves opstaande, ‘wanneer wilt gij met poseeren beginnen?’

‘Hoe eer hoe liever.... Kom Zondag op Kerdouarnec eten, na de hoogmis, en dan zullen wij verder afspreken. Dus lot Zondagmiddag, niet waar? Uw dienaar, waarde heer, en neem me niet kwalijk, dat ik u gestoord heb....’

II.

Achter de kerk van Ploa-ré, wier granieten toren uit een beukenbosch opsteekt, leidt een kronkelige laan, dien men den ‘heiligen kruisweg’ noemt, naar een groot kruis met groenbemoste armen. Daar hoort men het gedruisch der bedrijvigheid uit Douarnenez opstijgen en over het geboomte heen merkt men een hoekje van de baai op, nu eens onder een lichten nevel bedolven en dan weer blauwend en zonnig.

Dat hoekje heeft iets weemoedigs. De begroeide bodem verdooft het geraas der voetstappen van de weinige wandelaars, die men er tegenkomt.

Op sommige nevelachtige dagen werken de dampige zee, het bleeke groen en de grijze steenen toren samen, om aan den ‘heiligen kruisweg’ eene diep treurige uitdrukking te geven, die evenwel het hart aangenaam aandoet. Men voelt zich als door de eenzaamheid omvangen, en denkt heel ver van de wereld af te zijn. En toch op weinige schreden van daar strekken zich achter kastanjeboomen drie kapitale huizingen uit met schilderachtig vreemde namen: een daarvan is het huis Kerdouarnec.

Zoowel de kasteelen als de boeren in Bretagne leiden het liefst een verborgen leven. Het

[p. 351]

huis Kerdouarnec is als onder de kastanjeboomen begraven. Een smalle en bochtige beukenlaan leidt naar de koetspoort, die toegang geeft tot een ruime binnenplaats, waar kippen scharrelen en duiven vliegen boven het spitse dak van haar til. De schuren vormen twee vleugels, terwijl het woonhuis op den achtergrond zijn met wijngaard begroeiden gevel vertoont tusschen twee torentjes in den vorm van dompers. De overwelfde deur en met beeldwerk versierde vensters verraden den ouderdom van het huis, dat in de vijftiende eeuw moet gebouwd zijn. Door een met graniet bevloerd portaal komt men rechts aanstonds in de ruime keuken, links in eene eetzaal, wier notenhouten meubelen en glimmend koperwerk iets heel gezelligs en vroolijks hebben.

Dit vertrek heeft gemeenschap met een salon, groen behangen, versierd met spiegels, wier verguldsel lang getaand is, en gemeubeld met huisraad, dat sinds den tijd van Lodewijk XVI niet meer vernieuwd is. De ramen van deze zaal zien uit op den tuin, waartoe eene dubbele glazen deur en een stoep, met jasmijn overlommerd, toegang geeft.

Deze ouderwetsche bloemrijke tuin is het sieraad van het oude huis; hij voltooit dit en geeft er eene dichterlijke bekoring aan. Naar het Oosten gelegen en aan twee zijden door een dubbele beukenhaag belommerd, is hij op zijn Fransch aangelegd; dat wil zeggen dat de lanen elkaar rechthoekig kruisen. Op een dier kruispunten staat een eenzame zonnewijzer op een bemost voetstuk. Langs de lanen spreiden alle uitheemsche en inlandsche bloemen en planten hare kleuren en geuren ten toon. Aan het einde is een vijver, door eene bron gevoed en omgeven met rozelaurieren in bakken. Daarachter strekt zich onafzienbaar het golvende veld uit met zijn groene weiden en witte boekweitakkers. In een lijst van slanke pijnboomen en door den zeewind geteisterde beuken heeft men hier als eene schilderij van Neder-Bretagne, met zijne eikenbosschen, zijne holle wegen, zijne eenzame kasteelen en zijne paarsche heiden, waaruit hier en daar de toren van eene dorpskerk oprijst.

Marianne de Tromelin was de koningin en de ziel van het gebied van Kerdouarnec. Zij was als de belichaming van zijne eenvoudige, reine, dichterlijke schoonheid.

Twee en twintig jaar oud, groot en welgemaakt, geleek zij op de H. Maagd, door Correggio geschilderd in zijn ‘mystiek huwelijk der II. Catharina.’ Haar gezicht had dezelfde zuivere lijnen en frissche tint. Hare oogieden met lange wimpers, meestal neergeslagen, gaven haar iets heel ingetogens. Als zij ze opsloeg werden twee oogen zichtbaar even diepblauw als de waterspiegel der baai. Haar kastanjebruine lokken, in twee dikke vlechten gescheiden, vielen van achter in een breeden knot af op haar blanken hals.

Marianne was eenige dochter en had op twaalfjarigen leeftijd hare moeder verloren. Weduwnaar gebleven, had de heer Tromelin zich aanvankelijk voorgesteld, zelf hare opvoeding te leiden. Maar na eene proef van enkele maanden was hem die taak te zwaar gevallen. Hij had volstrekt de hoedanigheden niet van een goed opvoeder. Als man van zaken was hij te dikwijls van huis, en Marianne, aan zich zelve of aan de oude huishoudster overgelaten, die haar bedierf, groeide in het wilde op als de planten van den tuin.

Na een half jaar merkte de heer Tromelin, die volstrekt niet van practischen zin verstoken was, dat zijne dochter niets leerde en van dag tot dag meer verwilderde. Toen deed hij haar op kostschool bij de Ursulinen van Pont-Croix en liet haar daar tot haar achttiende jaar.

Hare kinderlijke uitgelatenheid werd onder de zachte tucht der eerwaarde zusters getemperd tot eene kalme opgeruimdheid, de natuurlijke gesteldheid van een gezond, jeugdig lichaam en een frisch, schuldeloos, vroom hart.

Overigens scheen Marianne met hare heldere zeeblauwe oogen, hare kastanjebruine haren, hare amberkleurige blankheid, hare neiging tot stille droomerij de verpersoonlijking van Celtisch Bretagne. Zij had daarvan de innige teederheid, den geest van onafhankelijkheid, de onwankelbare trouw, de ongekunstelde poëzie en het vurig geloof.

Hoewel zij, eenmaal weer thuis, zich er weinig op toelei, hare kennis nog uit te breiden, las zij toch eenige boeken onder goedkeuring van haren biechtvader, zooals de levens der heiligen en vooral eene verzameling volksverhalen, die zij in de bescheiden boekerij van het kasteel gevonden had. Deze volksverhalen, in den soberen en krachtigen tongval geschreven, dien zij sinds hare kindsheid gesproken had, verheerlijkten het geloof en de dapperheid der Bretagners; zij waren doortrokken van den geur van het land; zij predikten de gehechtheid en de toewijding aan den geboortegrond; zij spraken van trouwe en volhardende liefde. Zij wekten in haar een onbestemd verlangen naar de ontmoeting met het een of ander wezen buiten haar kleinen en eentonigen kring, waaraan ook zij zich met vertrouwen en liefde heen ten kon.

Op den Zondag, volgende op het onderhoud dat Cormier met den heer Tromelin gehad had, terwijl de klokken van Ploa-ré den middag-Angelus klepten, stapte de schilder in zijne beste zwarte jas en grijze broek, langs den ‘heiligen kruisweg’, waar de brandende zon het gebladerte in mat zilver scheen te veranderen en de sprinkhanen in het gras vroolijk sjirpten.

Op twee derden van den weg, sloeg hij de overlommerde laan in, die naar het huis Kerdouarnec leidde. Een gevoel van frischheid, volgende op de brandende hitte onder de zonnestralen, noopte hem onwillekeurig zijne stap te vertragen opdat hij niet in onaangenaam bezweeten toestand op het kasteel mocht aankomen.

Terwijl hij langzaam in de schaduw voortstapte, dacht hij over het onthaal, dat hem wachtte, en vroeg zich af of hij niet te haastig had toegebeten. Zouden die gering betaalde portretten hem niet van een kostbaren tijd berooven en meer last dan voordeel bezorgen? Hij wist bij ondervinding hoe lastig de burgers zijn, die zich laten portretteeren en hoe geneigd tot hinderlijke grillen. Hunne veeleischendheid staat in rechte reden tot hunne onkunde en zou het geduld van een heilige uitputten. Het portret van mijnheer Tromelin ging nog; dat was een heel aardige kop en mannen zijn lichter tevreden dan dames Maar als het heerschap hem ook het portret van zijne dochter mocht bestellen, dan kon het leelijker worden. Wie weet wat voor schepsel die juffrouw Tromelin zou wezen! Hij liep de kans een van die plattelands-nufjes te treffen, die alle dag een nieuw costuum probeeren en nooit opgeschikt genoeg zijn. Als het maar geen monster van leelijkheid is! dacht Cormier, terwijl hij de gewelfde poort van Kerdouarnec naderde; komaan, we zullen 't gauw weten.

Midden op het binnenplein vond hij den heer Tromelin, die hem verwachtte en welkom heette.

‘Bravo! gij zijt een man van uw woord.... Mijne dochter is nog niet uit de hoogmis terug, maar ze zal toch gauw thuis wezen.... Als gij 't goedvindt, zullen we eerst de oude huizing eens rondgaan.’

Hij liet hem de schuren en bijgebouwen zien en leidde hem toen het woonhuis binnen. De met wijngaard begroeide gevel met zijn gewelfde deur en gebeeldhouwde raamkozijnen in den zuiversten renaissancestijl beviel Cormier bijzonder, en toen zij in de met groen behangen zaal traden, gaf het overeenstemmend en eenvoudig geheel van het huisraad en een groote ruiker roode rozen op een tafeltje hem een goed denkbeeld van den smaak der vrouw des huizes.

‘Daar is mijne dochter!’ zei de heer Tromelin.

Yves zag juffrouw Marianne binnenkomen. Zij had haar hoed al afgezet en deze hing bij de linten aan haar arm, terwijl zij haar kerkboek nog in de gehandschoende vingers hield.

De jonkman nam met schildersoog de lieve gestalte, die zich in de lichtblauwe japon aangenaam voordeed, in een ommezien van het hoofd tot de voeten op en was opgetogen over de verschijning.

‘Marianne,’ hernam de vader, ‘daar is mijnheer Yves Cormier, over wien ik u gesproken heb en die er in heeft toegestemd, mijn portret te maken.... Ik hoop dat hij zijn model niet te moeilijk zal vinden; en nu de voorstelling is afgeloopen, zullen we ons middagmaal maar niet koud laten worden.... Waarde heer, bied mejuffrouw Tromelin uwen arm, dan gaan we maar zonder verdere plichtplegingen naar de eetkamer....’

III.

Marianne, verrast over het voorkomen van den schilder, dien zij zich ouder en minder net had voorgesteld, bleef eerst teruggetrokken en zelfs een beetje schuw. Maar al bij het tweede gerecht hadden de gulle rondheid van den heer Tromelin en de goedhartige eenvoud van Cormier het ijs gebroken. Yves was volstrekt de man niet om eene houding aan te nemen en het ontbrak hem niet aan geest, als hij eenmaal op zijn dreef was. Zijn vrijmoedigheid en goede luim bevielen blijkbaar aan mejuffrouw Tromelin; maar wat hem vooral het hart van het jonge meisje won, dat was de geestdrift, waarmee de kunstenaar de schoonheden van Bretagne roemde. Zoodra zij wist dat hij van Quimperlé geboortig was en brezonnec kon praten zoo goed als zij, werd Marianne spraakzamer en behandelde Cormier niet langer als vreemdeling.

Er werd afgesproken dat Yves den volgenden middag met het portret van Tromelin zou beginnen. Op het gestelde uur verscheen de schilder met den toestel en vond den heer des huizes hem in de zaal wachtende.

Aanvankelijk ging alles goed. Het zoeken naar eene goede houding, de toebereidselen voor het aanleggen van het portret hielden den heer Tromelin genoeglijk bezig en hij schikte zich gewillig naar de verlangens van den kunstenaar.

Maar al in de tweede zitting verbaasde hij zich, in zijne burgerlijke onervarenheid, over de weifelingen van Cormier en de langzaamheid van het werk. Hij had zich verbeeld dat alles net zoo vlot van stapel zou loopen als voor de studie naar de kleine Soisic. Het vooruitzicht dat hij lange uren stil zou moeten zitten schrikte hem al af. Heel beweeglijk van aard, kon hij moeilijk lang in dezelfde houding blijven. Zoodra hij den blik van den schilder op zich gevestigd voelde, overviel hem eene soort van verdooving, zijne oogen vielen langzamerhand dicht, en vreezende in slaap te vallen, sprong hij plotseling op klagende dat zijne beenen jeukten. Na drie dagen van proefneming voelde hij zijn geduld uitgeput en was geneigd Yves Cormier met zijn portret naar de maan te laten loopen. Intusschen hield een gemoedsbezwaar hem daarvan terug. ‘Ik kan toch den kerel niet voor niemendal van zijne zaken afhouden,’ dacht hij. ‘Hij zou wel denken dat ik een weerhaan was! Weet gij wat, ik zal Marianne verzoeken mijne plaats in te nemen; ik zie liever toe dan dat ik zelf voor model zit....’

Dienzelfden avond nog bekende hij Cormier dat hij te veel van zijne krachten verwacht had en van de rest verschoond wenschte te blijven.

‘Dat hoeft volstrekt geene verandering te brengen in onze afspraak,’ voegde hij er bij; ‘uw honorarium blijft op zeshonderd franks bepaald; alleen zal ik mijne dochter verzoeken mijn plaats in te nemen, en bij dien ruil zult gij niet verliezen; zij zal u meer tijd kunnen geven en ook een geduldiger en dankbaarder model voor u zijn.

Den volgenden dag vond Yves, toen hij de zaal binnentrad, inderdaad mejuffrouw Tromelin in gezelschap van Janette, de oude huishoudster.

‘Papa heeft mij gelast hem bij u te verontschuldigen,’ zei het meisje. ‘Hij is voor eene dringende zaak naar de sardijnpakkerij geroepen.... Ik voor mij ben volkomen bereid zijne plaats in te nemen; alleen ben ik er een beetje verlegen mee, daar ik nog nooit van mijn leven geposeerd heb; ik hoop dus dat gij toegevend voor mij zult zijn.... Vindt gij, om te beginnen, dat dit toilet goed is?’

‘U ziet er zóó heel goed uit,’ hernam hij; ‘maar daar u mijn smaak raadpleegt, zou ik u liever schilderen in de japon, die u Zondag aanhad, toen ik u voor de eerste maal gezien heb.’

Zij bloosde even.

‘Mijn blauwe japon?.... Wacht een oogenblikje, ik ben aanstonds klaar.’

[p. 352]

Zij verliet met de oude Janette de kamer en kwam na een kwartiertje terug in de japon, die Yves verlangd had. Het lichtblauwe kleedje paste wonderwel om haar jong lichaam.

‘Als gij nu maar zoo goed wilt wezen, mij te zeggen waar ik moet gaan zitten en hoe ik me moet houden,’ zei ze glimlachend.

‘Het liefst zou ik u in de buitenlucht schilderen,’ antwoordde Cormier, ‘en daar het lieve weer schijnt te zullen aanhouden, konden we een plaatsje in den tuin kiezen.’

‘Dat is een goede inval.... Daar zal ik midden in de omgeving zitten, waar ik van houd.... Janette, kom met ons mee naar den tuin!’

de groote lindeboom op de markt te eindhoven in ijzeltooi.

Zij daalden de treêtjes van de stoep af en wandelden naast elkaar laags de perken, waarvan in de Junihitte de geuren van citroenkruid en thijm opstegen. Niet ver van den vijver, waar de rozelaurieren bloeiden, scheidde een steenen borstwering den tuin van den boomgaard en vormde eene soort van terras. Van afstand tot afstand hield een gemetselde pijler ijzerdraden vast, waarlangs het afhangend groen van een wijngaard kronkelde. In de dikte van den muur was eene bank aangebracht, waarheen twee uitgesleten treden leidden.

‘Zie, mejuffrouw,’ zei de schilder, ‘als gij hier eens gingt zitten....’

Marianne, gewillig aan de wenken van Yves Cormier gevolg gevend, had de twee treden beklommen en zich neergezet op de granieten bank, die in den tuinmuur gemetseld was. Aldus geplaatst, met het bovenlijf boven de borstwering uitstekende, had het meisje de takken van den wijngaard tot natuurlijke omlijsting; hare schouders, haar hals en hoofd staken tegen den blauwachtigen achtergrond van de hei en het bleek azuur van den hemel af. Die teere en fijne kleuren harmonieerden uitstekend met haar kastanjebruine haren, hare heldere oogen en de lichte kleur van haar japon.

(Wordt vervolgd.)