De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Bij de Platen.

Een lijkstoet bij winter in het Spreewald. -

Op bl. 101 van dezen jaar[g]ang hebben wij onzen lezers een kijkje gegeven in het Spreewald, die merkwaardige streek nabij Berlijn, waar alle wegen vaarten zijn en het verkeer haast uitsluitend per schuit onderhouden wordt.

In den winter zijn natuurlijk die vaarten in ijsbanen herschapen en in plaats van de schuit, doen dan sleden en schaatsen dienst. En gelijk wij van den zomer een doopeling per schuit naar de kerk zagen voeren, zoo zien wij nu een lijk per slede naar het kerkhof brengen.

De eenvoudige kist staat op een baar, die bij wijze van slee over het ijs kan getrokken worden. Drie of vier mannen op schaatsen belasten zich daarmee, terwijl de rouwende verwanten, eveneens op schaatsen, volgen. Vlug en stil glijdt de stoet over de gladde ijsbaan der vaarten, langs de eenzame hoeven, naar het afgelegen kerkhof. De mannen zijn in lange zwarte jassen gehuld en dragen een cilinder van een twintig modes terug; de vrouwen, in haar korte rokken, hebben een grijzen doek om de schouders geslagen en een witte muts op.

Die stoet levert voor ons natuurlijk een vreemd schouwspel op, maar in het Spreewald, is men aan dergelijk vervoer van lijken gewoon, en de rouwenden, die den doode op die wijze naar zijn laatste rustplaats vergezellen, doen het met dezelfde stille ingetogenheid als elders, waar de betrekkingen van den overledene in koetsen den lijkwagen volgen.

De vliegende Hollander. -

Met dit phantastisch wilde, aangrijpende tooneel heeft de Duitsche schilder Hermann Hendrich de oude sage van den ‘vliegenden Hollander’ nog weer eens in beeld gebracht.

Die ‘vliegende Hollander’ is ongeveer de tegenhanger van den ‘wandelenden Jood,’ die, zooals men weet, uit straf voor zijn hardvochtigheid jegens den lijdenden Christus, gedoemd werd rusteloos op aarde rond te zwerven tot de Christus opnieuw verschijnen en hem door zijn genade rust verschaffen zal.

‘veel heil en zegen in 't nieuwejaar!’ naar de schilderij van erdmann wagner.

De ‘vliegende Hollander’ is een zeekapitein, die in een woedenden storm nabij de Kaap de Goede Hoop zich door een ijselijke vervloeking een gelijke straf op den hals haalde. Hij is gedoemd eeuwig met zijn schip op zee rond te zwerven, zonder ooit rust te kunnen vinden.

Zeelieden zijn te allen tijde bijgeloovig geweest, en zoo is het te begrijpen dat het schrikbeeld van den ‘vliegenden Hollander’ hun eeuwenlang door het hoofd gespookt heeft. Wanneer een schip, zoo meenden zij, het ongeluk had den ‘vliegenden Hollander’ op zee te ontmoeten, dan was het reddeloos verloren. Het spookschip boorde het ongelukkige vaartuig meedoogenloos in den grond, zoodat het met de bemanning spoorloos in de diepte verdween.

Het sprookje van den ‘vliegenden Hollander’ heeft herhaaldelijk aan dichters en kunstenaars de stof verschaft tot aangrijpende scheppingen.

Cooper verwerkte ze tot een roman, getiteld The Phantomship (het spookschip), waarvan ook een Hollandsche bewerking bestaat. Richard Wagner, die zoovele oude sagen tot thema voor zijn muzikale composities nam, maakte er een opera van.

Den schilder van ons tafereel, op blz. 293 weergegeven, bood zij het motief tot een pakkende schilderij. Een groepje schipbreukelingen zien wij in een half vernielde boot midden in den storm op de zwarte golven rondzwalken. Het schip, waarop zij thuishoorden, is al door den ‘vliegenden Hollander’ in den grond geboord, maar door tijdig in een boot te springen, hebben zij er gelukkig het leven nog kunnen af brengen.

Helaas, ook in die boot achtervolgt hen nog het vreeselijke spookschip Met volle zeilen komt het op hen aangestormd. In de gedaante van een geraamte staat de vliegende Hollander aan den steven en grijnst, door het licht van een scheepslantaarn beschenen, hen akelig aan. Er is geen redding meer mogelijk. Nog een oogenblik en het spookgevaarte zal ook de weerlooze boot in de diepte gestooten hebben....

‘Veel heil en zegen in 't Nieuwejaar!’ -

Dat is de groet, waarmee de kleine haar vader bij het ontwaken op den eersten dag van het nieuwe jaar verrast. Zij is ditmaal vroeg op en gekleed; zij wil de eerste zijn, die vader op Nieuwjaarsmorgen begroet. Om dat plan in de hand te werken, heeft moeder den man maar eens laten uitslapen. Hij mag wel eens rust hebben na de overstelpende drukte, die het einde van het jaar meebrengt. En nu ziet zij, met haar jongste kindje op den schoot, met welgevallen de kinderlijke begroeting aan. Gelukkig de huisvader, die aldus door een vriendelijk kindermondje bij den aanvang van het nieuwe jaar zich voelt wakker gekust en een liefhebbende vrouw aan zijn bed ziet wachten. Hij kan, omgeven van huiselijk geluk, blijmoedig de toekomst ingaan.