De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Bij de Platen.

Op glad ijs. -

Het ijsvermaak moge voor de liefhebbers nog zoo aantrekkelijk wezen, toch is het allesbehalve aangenaam, wanneer het ons in de stad plotseling tegen wil en dank wordt opgedrongen en de straten in één nacht in ijsbanen herschapen zijn.

Tot welke tooneeltjes dit in een groote stad aanleiding kan geven, daarvan biedt onze gravure een levendige voorstelling. We zijn op een soort boulevard, waarvan het plaveisel één gladde spiegelvlakte aanbiedt. Dat kan licht gebeuren, wanneer na een paar regenachtige dagen plotseling een strenge vorst invalt.

Voor de straatjongens is dat een heele aardigheid, daar de heele straat één onafzienbare glijbaan vormt. Maar wanneer zij met een dergelijke boodschap belast waren als de suikerbakkersjongen op onze gravure en hun een dergelijk ongeval overkwam, zouden zij hun plezier zeker wel opkunnen. Toch schijnt de netgekleede dame het geval nog vermakelijk te vinden; maar ook zij mag wel oppassen; want het hondje, dat zij aan een koord meevoert, wordt juist aangevallen door een grooten buldog, en in zijn angst loopt het beestje groot gevaar zijn meesteres van de been te trekken. Er is maar een kleinigheid noodig om op de gladde straat het evenwicht te verliezen. Zoo denkt er ook de dikke heer over, die voor alle zekerheid zich aan een lantarenpaal vastklampt, maar dien toch moeilijk als een wandelstok kan meevoeren.

Ook voor de paarden is zoo'n onvrijwillig ijsvermaak lang niet vermakelijk. Doordat de vorst zoo snel is ingevallen, is de koetsier er niet op bedacht kunnen zijn, hun hoeven zoogenaamd ‘scherp te zetten’. En het arme magere huurkoetspaard is daarvan al het slachtoffer. Van alle kanten in het tuig gekneld, ligt het ongelukkige dier machteloos op den harden grond te spartelen. De koetsier haast zich, van den bok te springen om zijn armen knol van de hinderlijke banden te bevrijden en hem te helpen, weer op te krabben, als hij ten minste geen poot gebroken heeft.

Het einde van den wilddief. -

In nog hachelijker positie dan het oude koetspaard verkeert de ongelukkige veroordeelde op onze tweede plaat. Deze gravure verplaatst ons in den ouden tijd, toen men met misdadigers vrij wat hardhandiger omsprong dan tegenwoordig.

Een Zigeuner is op wildstrooperij betrapt en nu wordt hij naar de strenge wet getuchtigd. Men heeft hem stevig op een hert vastgebonden en dit vervolgens vrij laten loopen, evenals het wilde ros, dat den rampzaligen Mazeppa droeg. Ontzet over den ongewonen last is het beangste dier eerst het woud in gevlucht, waar het als razend door kreupelhout, distels en doornen vloog. Maar tevergeefs, de onvrijwillige ruiter liet zich niet afwerpen. En in volle vaart ging het voort over hoogten en laagten, door plassen en moerassen, tot eindelijk het schuwe dier, volslagen razend geworden, den weg insloeg naar de rotsachtige kust om zich daar roet zijn stervenden last blindelings op de steenen te pletter te werpen.

Deze gruwzame straf werd tegenover de Zigeuners nog lang toegepast; want dit volk had de welwillendheid, waarmee men het bij zijn eerste optreden in Europa begroette, al spoedig verbeurd en gold overal voor vogelvrij. Daar zij zich zelf in geen enkele burgerlijke ordening voegden, stonden de Zigeuners in de openbare meening buiten de wet en de ruwe maatschappij van die dagen toonde zich tegenover hen allesbehalve van haar vriendelijksten kant. Dikwijls werden ze eenvoudig afgemaakt, waar men hen te pakken kreeg; ja het gebeurde, dat wanneer er te gelijk met het wild Zigeuners uit het hout opdoken, men deze evenals wild neerschoot en hun lijken met de lichamen van herten en wilde zwijnen als buit mee naar huis sleepte. Dan schreef men in het jachtregister bij voorbeeld: ‘Een groot hert, vijf kleinere, drie zware zwijnen, tien lichtere, twee Zigeuners, een Zigeunerin met kind.’

Poppenkastvertooning aan het hof van Margareta van Oostenrijk. -

Ziedaar een vroolijker tooneel uit den ouden tijd.

Alleronderdanigst hebben de reizende poppenkastvertooners verzocht, in het paleis te Mechelen een voorstelling te mogen geven, en de aartshertogin Margareta, door haar vader keizer Maximiliaan aangesteld als regentes der Neder landen en als voogdes der kinderen van haar vroeg gestorven broer Filips den Schoone, heeft hun daartoe gaarne toestemming verleend om den prinselijken kinderen plezier te doen.

Dit schijnt haar voortreffelijk gelukt te zijn: de oogen van het jonge gezelschap zijn met gespannen aandacht gericht op het geheimzinnige scherm, waarboven zich de grappige figuren bewegen. Het kleinste prinsesje, Catharina, klapt vol blijdschap in de handjes en ook haar oudere zuster Eleonore, die op den voorgrond zit, schijnt geheel op te gaan in het zeldzame kunstgenot.

De toekomstige beheerscher van twee werelden echter, de latere keizer Karel V, leunt onverschillig tegen de bank achter hem en staart met half open mond en droomerige blikken het schouwspel aan. Reeds nadert de gewichtige dag, waarop hij meerderjarig zal verklaard worden. Zooals men weet geschiedde dit op zijn vijftienden verjaardag.

Zijn tante, de regentes, die naast hem zit, wendt het hoofd geheel af, in fluisterend gesprek met een van haar raadslieden. De nog betrekkelijk jonge vorstin heeft een zwaren last van zorgen en verantwoordelijkheid op de schouders.

Reeds van haar jeugd af was Margareta van Oostenrijk in de harde school van den tegenspoed gevormd. Zij behoorde tot het niet geringe getal hooggeborenen, die hun vorstelijke positie moeten betalen met de verloochening van veel wat den gewonen sterveling gelukkig maakt. Nauwelijks twee jaar oud, werd zij in 1482 door haar vader Maximiliaan om redenen van staatsbelang verloofd aan koning Karel VIII van Frankrijk en met haar min en gouvernante naar Parijs gezonden om daar haar verdere opvoeding te ontvangen. Elf jaar later trouwde de koning met Anna van Bretagne en zond zijn jeugdig bruidje naar haar vader terug, die op dit oogenblik niet in de gelegenheid was, den geleden smaad te wreken.

In 1496 werd haar hand wederom weggeschonken, ditmaal aan den prins Johan van Asturië, maar nog in hetzelfde jaar stierf deze edele zoon van Ferdinand en Isabella. Een tweede, zeer gelukkig huwelijk, in het jaar 1501 met Philibert van Savoye aangegaan, zou ook maar van korten duur zijn; in het jaar 1504 keerde Margareta, voor de tweede maal weduwe, naar haar vader terug, om spoedig daarna het regentschap over de Nederlanden waar te nemen tot aan de meerderjarigheid van haar neef Karel en tevens over de opvoeding van den knaap en zijn beide zusjes te waken.

Voor die dubbele taak had keizer Maximiliaan geen gelukkiger keus kunnen doen: alle geschiedschrijvers van dien tijd roemen eenparig de groote schranderheid en de rustige, wilskracht van deze buitengewone vrouw, die, met de bekwaamste staatslieden wedijverend zoowel in tijden van oorlog als van vrede een heilzamen invloed op den loop der gebeurtenissen wist uit te oefenen en daarbij nog tijd vond om voor de haar toevertrouwde kinderen een zorgzame en liefdevolle moeder te zijn.

Aan den glans der regeering van Karel V mocht zij zich nog jaren lang verheugen, evenals zij aan zijn staatkundige zorgen ook steeds het levendigste aandeel nam.

Zij stierf in 1530 te Mechelen, haar residentie, waar het dankbare nageslacht haar in 1850 een gedenkteeken heeft opgericht. 't Is het schoone voorrecht der kunst, de gedachtenis der afgestorvenen levendiger te bewaren dan het eenvoudige woord vermag. En zoo zal men ook op onze gravure met belangstelling de beminnelijke vrouw beschouwen, die door

[p. 272]

tijdgenoot en nakomeling steeds tot de voortreffelijksten van haar geslacht gerekend werd.

De nieuwe president der Vereenigde Staten. -

In de maand Maart van het volgende jaar zal president Cleveland het Witte Huis te Washington verlaten en de heer William Mac Kinley zijn intrede doen in het Amerikaansche Kapitool.

Het is waar, dat de eigenlijke presidentskeuze eerst in Januari a.s. zal plaats hebben, maar er bestaat niet de minste twijfel, of majoor Mac Kinley zal de uitverkorene zijn. In het begin van November zijn, zooals de lezer weet, door het algemeen stemrecht de mannen aangewezen, die in Januari den president hebben te kiezen, en daar zij een imperatief mandaat hebben, weet men dus precies, hoeveel stemmen op Mac Kinley en hoeveel op diens tegencandidaat, William Bryan, zullen worden uitgebracht.

Het is een heete strijd geweest tusschen deze beide William's, of liever tusschen de beide partijen, waarvan zij de banierdragers waren. Mac Kinley was de candidaat van het republikeinsche Oosten, dat den enkelen gouden standaard wilde gehandhaafd zien; Bryan werd hoofdzakelijk gesteund door het democratische westen, dat de vrije aanmunting van het zilver voorstond. De Westelijke staten nu mogen groot zijn in oppervlakte, de dunne bevolking was Oorzaak, dat zij veel minder stemmen uitbrachten, dan de oostelijke staten, waarin de volkrijkste steden als New-York, Philadelphia enz. gelegen zijn. De overwinning verbleef dus aan Mac Kinley, welke overwinning in Januari bezegeld zal worden door de keuze van het kiescollege.

William Mac Kinley werd in 1844 in het dorp Niles in den staat Ohio geboren. Nog maar zeventien jaar oud, nam hij in 1861 deel aan den oorlog tusschen de noordelijke en zuidelijke staten, en reeds drie jaar later was hij adjudant bij den staf van generaal Sheridan, een der bevelhebbers van het leger der noordelijken.

william mac kinley, de nieuwe president der vereenigde staten.

Als majoor verliet Mac Kinley het leger en vestigde zich in 1867 als advocaat te Canton in den staat Ohio. Sedert 1876 zetelde hij onafgebroken in het Congres en werd in 1889 gekozen, en later herkozen, als gouverneur van genoemden staat.

Mac Kinley is altijd een warm voorstander geweest van beschermende rechten, en onverpoosd heeft hij gewerkt voor de verspreiding en de zegepraal van zijn staatkundige en staathuishoudkundige denkbeelden.

Hij is eenvoudig in zijn spreken en even eenvoudig in zijn uiterlijk; hij heeft een heldere stem, bezit een groote rijpheid van gedachten en, wat voor Amerika van beteekenis is, mag zich verheugen in een sterk gestel, dat tegen alle vermoeienissen is bestand.

Mac Kinley is van middelbare grootte, zijn voorhoofd is hoog en breed, de bovenlip dik, de kin forsch ontwikkeld, zijn oogen zijn groot en van grijze kleur, zijn haar is dun en begint al grijs te worden. Op zijn gelaat ligt steeds een uitdrukking van vriendelijken ernst.

Eenvoud is de sprekendste karaktertrek van dezen man, in wiens hand het Amerikaansche volk voor vier jaar het bestuur des lands heeft gelegd.

De kleine helpster. -

Geen heerlijker genot voor kinderen dan groote-menschenwerk te mogen doen. Dat geeft hun de illusie dat ze al zijn, wat ze met al hun begeerten hopen te worden: groote menschen.

Maar voor de kleine meid op ons aardig plaatje is er nog een andere reden, waarom zij haar grootmoeder zoo graag een handje helpt bij haar huiselijke bezigheden. Het is omdat zij zoo erg veel houdt van het goede mensch, dat, zoals de meeste grootmoeders, haar kleindochtertje letterlijk bederft.

de kleine helpster, naar de schilderij van e. von bergen.

En vooral reikt ze haar gaarne de behulpzame hand bij zoo'n aardig karreweitje als het koffiemalen. Dat kan grootmoeder zoo vlug doen, dat het een lust is om te zien en de kleine denkt dat het haar even handig zal afgaan; maar het valt toch wel een beetje tegen; en grootmoeder ziet het met een glimlach aan, hoe het kleine handje tevergeefs tracht den zwengel tusschen de weerbarstige koffieboonen om te draaien.