De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

[p. 153]

[Nummer 20]

onverwachte ontmoeting.

[p. 154]

Lood in het Hart,
Door J.R. van der Lans.

IX.

‘Lieve moeder,

‘Ik schrijf u dezen brief, gezeten aan een keurig mooie schrijftafel, op een kamer naar den laatsten smaak gemeubeld en opgesierd met allerlei blijken van vriendschap en genegenheid, den bewoner betoond, met allerlei grillen van zijn eigen fantasie - hier een prachtige ets naar een beroemden meester, daar een bronzen copie van een antiek beeld, ginds een heerlijke tropische plant in een Japanschen pot, - rariteiten van alle hoeken der aarde; een Venetiaansch spiegeltje en een Munchener bierpul, een Turksch stoeltje, een bouquet Alpenbloemen en een oud-Vlaamsch gobelin, bespeld met photographieën van de beroemdste renpaarden, die op de laatste races overwinnaar zijn gebleven. Kortom, ik kan me verbeelden in het heiligdom te toeven van een kunstenaar of een dichter, in elk geval van iemand die leeft voor al wat er maar moois is in de wereld.

Ik zit op de kamer van mijn vriend Koen de Vries, die op 't oogenblik - 't is acht uur in den morgen - nog niet bij de hand is, en ik heb, als ik het hoofd van het papier ophef, het opwekkendste gezicht in den zonnigen, weelderigen tuin.

Van dit heerlijke, rustige uurtje moet ik eens gauw gebruik maken om u een langen brief te schrijven en in den geest vertrouwelijk met u te praten, in afwachting dat ik het spoedig in persoon kan doen. Want al voel ik me hier, in deze rijke omgeving, ook nog zoo op mijn gemak, toch verlang ik er naar, weer bij u te zijn en te zien hoe u het schikt in uw landelijke eenzaamheid.

Ik ben hier op de hartelijkste manier ontvangen; als ik een zoon van den huize was, kon ik met niet meer voorkomendheid en attenties omringd zijn. Van de hartelijkheid van Koen spreek ik niet eens; die spreekt vanzelf; daar zijn we vrienden voor, en als ik voor mij in de gelegenheid was hem eenzelfde genoegen te bereiden als hij nu mij verschaft, zou hij mijn vriendschap niet minder gul en gastvrij vinden als ik nu de zijne; dat weet hij wel.

Maar wat me vooral getroffen heeft, dat is de hartelijke belangstelling van zijn vader. Wil u wel gelooven dat de beroemde dokter De Vries, die zoowel in de eerste aristocratische kringen als in de wetenschappelijke wereld om strijd wordt gezocht, zich urenlang met mij bezighoudt? Eigenlijk moest ik zeggen, met ons; want zijn zoon is er altijd bij; maar het schijnt wel of de voorkeur van zijn belangstelling voor mij is. Dat komt omdat ik meer in zijn geest werk dan Koen, die, onder ons gezegd, mij niet in de wieg schijnt gelegd om in zijns vaders voetstappen te treden. Hij heeft veel meer een artistieken aard en zou, dunkt me, met meer succes in de letteren studeeren. Ik zie hem de medische faculteit nog eens vaarwel zeggen. Als hij niet vreesde, daardoor zijn vader teleur te stellen, geloof ik dat hij het al lang gedaan had.

Het moet niet prettig voor hem wezen dat zijn vader mij altijd aan hem ten voorbeeld stelt, en hij moet wel veel van me houden om dat op den duur niet onuitstaanbaar te vinden. Van mijn kant is het natuurlijk niets geen verdienste als ik harder studeer dan hij; vooreerst brengt mijn aanleg voor het vak dat vanzelf mee, en ten tweede heb ik in mijn afhankelijke positie den krachtigsten prikkel om te maken dat ik binnen den kortst mogelijken tijd klaar kom.

Bij hem ontbreekt zoowel het eene als het andere, zoodat het hem nog tot een bijzondere eer moet gerekend worden, dat hij zoo ijverig zijn best doet. Heel wat andere jongelui in zijn omstandigheden zouden er netjes den brui van gevend.

Om kort te gaan, dokter De Vries interesseert zich voor mij alsof ik zijn eigen zoon was, en u mag zeggen wat u wil, ik houd hem voor den man, die mij laat studeeren! Dat praat u me niet uit het hoofd.

Wat een edel mensch! Die leeft nu alleen om anderen goed te doen; want om zichzelven schijnt hij niet te denken.

In goedheid en rechtschapenheid van hart aarden zijn kinderen volkomen naar hun vader. Zijn jongste meisje Annette is een engeltje van zachtheid. Als dat kind in het leven blijft, wat, te oordeelen naar haar teringachtig uiterlijk, vrij twijfelachtig is, dan zie ik ze nog eenmaal naar het klooster gaan; want in de wereld is ze niet op haar plaats.

Omtrent het karakter van Koen heb ik u al genoeg verteld. Die heeft een hart van goud. Gul, hartelijk, edelmoedig, royaal als een jonge prins, heeft hij geen andere gebreken, dan die uit zijn goede hoedanigheden voortvloeien, les défauts de ses qualités. Als hij een betere leiding had, die meer rekening hield met zijn wezenlijken aanleg, kon hij tot iets buitengewoons, iets groots opgroeien. Maar ik vrees dat zijn vader misschien wat te streng voor hem is en hem te straf aan de studie der medicijnen wil houden, terwijl hij, dunkt me, voor een minder prozaïschen, meer schitterenden werkkring is voorbestemd. En zijn moeder, die graag met haar knappen zoon geurt en niets liever ziet dan dat hij als student een kranig figuur maakt, schijnt hem van den anderen kant leelijk te bederven.

Zijn zuster Henriette is het liefste meisje, dat ik nog ooit heb ontmoet. U moet de groeten van haar hebben, want zij heeft erg veel met u op. Zij herinnert zich met plezier de lessen, die u haar indertijd gegeven heeft, en heeft wàt een spijt, dat u de stad uitgegaan is. Zij heeft me opgedragen, u te vragen of zij u eens schrijven mag over een patroon, geloof ik, dat zij kwijtgeraakt is of iets dergelijks, in een woord iets dat met haar borduurliefhebberij in verband staat. Ik twijfel niet of u zal haar graag van dienst wezen als u kan. 't Is zoo'n goed kind, zoo eenvoudig en natuurlijk, zoo vriendelijk en innemend!

Men zou niet zeggen dat ze een dochter was van haar mama, een echte dame, in de minder gunstige beteekenis van het woord, op en top een vrouw van de wereld, maar overigens toch een best mensch, zou ik denken.

Zij is de eenige, die mij hier in het huis met afgemeten, koele beleefdheid behandelt. Ik denk dat dit zoo in haar aard ligt, en daar de anderen doen alsof ik tot de familie behoorde, voel ik er weinig hinder van.

Met Koen en Henriette maak ik alle dag groote wandelingen. Wij studenten hadden dat al sinds lang aan de academie aangewend, maar voor Henriette is het nog een nieuwtje. Zij is er dol op en zou wel willen dat ik de heele vacantie bleef, omdat zij bang is, dat, als ik weg ben, haar broer geen aardigheid meer in die uitstapjes zal hebben. Ik hoef u niet te vertellen wat een genot het voor mij is, in hun gezelschap de oude plekjes terug te zien, waar ik als jongen heb rondgezworven. Gisteren zijn we naar Wenduinen gewandeld en hebben daar het nieuwe zeebad opgenomen; na daar op ons gemak alles afgekeken te hebben, zijn we met de tram naar Brussel teruggekeerd.

Onze groote liefhebberij is, de duinen op en af te loopen, en dit heeft Koen op het denkbeeld gebracht dat we met ons drieën eens een tochtje langs den Rijn moesten maken, waar we naar hartelust de bergen op en af konden klauteren. Henriette heeft zich dat plannetje al voorgoed in het hoofd gezet, maar ik vrees dat haar mama er niet te best over te spreken zou zijn; die schijnt het toch al niet graag te zien, dat ze zoo druk met ons is en overal mee naar toe loopt. Die begrijpt niet, wat zij daar aan heeft en zou liever zien dat zij met haar op salet bleef zitten of met haar uitreed om, met een visiteboekje in de hand, al de aristocratische kennissen af te loopen.

Ik voor mij heb op dat plan van een Rijntochtje maar weinig gezegd, hoewel ik het natuurlijk overheerlijk zou vinden. Zoo'n reisje toch zou geld kosten, en waar moet ik het vandaan halen? Ik weet wel, als ik Koen maar in de verte liet vermoeden dat dit de oorzaak van mijn aarzeling was, hij me onmiddellijk op de meest kiesche manier zou geruststellen; maar daarop wil ik het niet laten aankomen. Neen, hoe dolgraag ik zoo'n reisje ook met hen maken zou, moet ik dat maar uit mijn hoofd zetten.

't Is het best dat ik hier maar gauw vandaan zie te komen; want het verblijf in deze omgeving is al te verleidelijk voor me. Het wordt hoog tijd dat ik eindelijk mijn goede moeder weer eens ga opzoeken, die al zoolang op mij gewacht heeft.

Zaterdag denk ik stellig naar huis te komen; ik zal zeggen dat ik het u vast beloofd heb en me door niets meer laten ompraten. U kan er dus stellig op rekenen, moeder. Ik ben heel benieuwd om te zien hoe u het op uw buitengoed maakt en of de lucht u flink heeft opgeknapt. Ik hoop maar dat u niet te veel werkt; in elk geval zal u het nu wel niet bij de lamp hoeven te doen; want de dagen zullen daarbuiten nog wel eens zoo lang zijn als op uw achterkamer in de Driehoekjes.

We zullen heel wat te bepraten hebben. Ik heb hier anders in de gauwigheid al een boel afgebabbeld. Maar nu moet ik uitscheiden; want ik hoor leven op het net.

Nu, moeder, tot Zaterdag, hoor. Wees tot zoolang hartelijk gegroet

van uw liefhebbenden Dolf.’

De weduwe Weever had den brief zeker al voor de derde maal herlezen en nog kon zij niet nalaten er telkens weer een blik in te werpen. Zij had het papier voor zich liggen op het groengeverfde tuintafeltje, waaraan zij met een borduurwerk bezig was.

Ze zat heel rustig en behaaglijk in een rieten stoel onder het frissche lommer van een grooten lindeboom, die het heele huis overschaduwde. Het was trouwens maar een laag boerenhuis, eigenlijk meer dak dan huis: want het grauwe riet, waarmee het gedekt was, daalde aan den eenen kant zoo laag naar beneden, dat men er met de hand aan reiken kon. Dat hooge rieten dak, hier en daar met fluweelig groen mos bewassen, rustte op lage, sneeuwwit gekalkte muren, met kleine deuren en vensters, waarvan de openstaande luiken frisch groen geverfd waren.

Het was een groote boerderij, waarin de weduwe een paar ongebruikte vertrekken had kunnen huren, die uitzicht gaven op een bloementuintje, een echte kleine wildernis van allerlei bloeiende planten, die op den kouden grond van zelf tieren, dikke boerenroosjes, hoog opgeschoten goudgele leliën en zonnebloemen, stokrozen, balseminen, riddersporen, duizendschoonen, zomerseringen en al dergelijk welig goedje meer.

De weduwe was er bepaald op verkomen, sinds ze den raad van haar zoon had gevolgd en buiten was gaan wonen. Ze had een veel frisscher kleur gekregen en was ook voller geworden in het gezicht, terwijl haar oogen veel helderder stonden.

Juist kwam Jansje, het dienstmeisje dat haar juffrouw naar buiten gevolgd was, deze een kop thee brengen en zette zich vertrouwelijk naast haar op de groene houten bank onder het lage raam.

‘Een brief van mijnheer Dolf, juffrouw?’ vroeg zij op dien gemeenzamen toon van dienstboden, die door hun meesters minder als zoodanig, dan wel als leden van het gezin beschouwd worden.

‘Ja, Jansje, hij komt Zaterdag stellig naar huis. Wat zegt gij daarvan?’

‘Wel, dat ik het heel plezierig vind. Voor u natuurlijk het meest. Maar ook voor me zelf ben ik er heel blij om. Dat geeft nog weer eens een veranderingetje en wat drukte; 't is hier anders zoo erg stil.’

De kanarievogel, dien de weduwe uit de stad had meegebracht en die in zijn kooitje voor het open raam zat, scheen die laatste bewering van het meisje te willen logenstraffen door zijn hoogste lied uit te halen.

‘Ja, lieve kind,’ zei de weduwe, ‘dat heb ik u van te voren gezeid; ik wist wel dat het u buiten erg zou tegenvallen; maar gij wildet en gij zoudt mee.’

‘Nu, ik klaag er ook niet over en heb er ook volstrekt geen spijt van, dat ik meegegaan ben. In 't eerst viel het me wel erg vreemd, maar nu ben ik er heelemaal aan gewend, en op den duur, denk ik, zal ik Brussel heelemaal niet meer missen. Och, als ik maar bij u

[p. 155]

kan blijven, dan ben ik hoogst tevreden. Als ik naar een andere juffrouw had moeten omzien, wie weet waar ik dan weer beland was! In mijn eersten dienst heb ik het geen drie maanden uitgehouden; maar bij u zou ik wel altijd willen blijven.’

‘Nu, als gij uit u zelve niet weggaat, zal ik u niet wegsturen, kind. Ik ben heel over u tevreden, en als dat zoo blijft, hoeft gij ook als gij ouder wordt niet te veranderen; want als mijn zoon eenmaal gevestigd is, zal er ook voor jou wel een behoorlijke huur kunnen overschieten. Wilt ge zorgen dat tegen Zaterdag zijn kamer in orde is?’

‘O die is al lang in orde, juffrouw. Mijnheer kan elk oogenblik komen: zijn bed is gespreid.’

Terwijl zij dit zei, kwam een oude boerin, met den waggelenden gang, dien zwaarlijvige menschen van haar jaren aannemen, uit den bloementuin aanschommelen. Zij had een onregelmatigen bos pas afgesneden bloemen in de eene en een mes in de andere hand.

‘Daar,’ zei ze, ‘de juffrouw houdt zoo van een blommetje; ik heb nog maar eens een ruikertje voor u gesneden.’

Mèt legde zij de bloemen op het tafeltje naast het borduurwerk.

‘Wel, dat is lief van u, vrouw Merks, dank u wel, hoor,’ zei de weduwe, erkentelijk de bloemen opnemend en ze met belangstelling bekijkend en beruikend. ‘Wat een prachtig bouquet! Jansje, haal eens gauw een vaasje, dat we ze in 't water zetten.’

‘Heb ik goed verstaan?’ vroeg de oude vrouw, terwijl ze zich op een puntje van de rustbank liet neerzinken, en Jansje naar binnen trippelde. ‘Komt de jonge heer binnenkort hierheen?’

‘Ja, vrouw Merks, Zaterdag verwacht ik hem.’

‘Nu, dat zal u wel plezier doen; want u hebt hem in een heelen tijd niet meer gezien. Komt hij nu haast voorgoed van de studie af?’

‘Neen, daar zullen nog wel een paar jaartjes mee heengaan,’ hernam de weduwe lachend. ‘Dat gaat zoo gemakkelijk niet.’

‘Dat geloof ik,’ beaamde de oude vrouw, heel wijs met haar eerbiedwaardig hoofd knikkend, ‘en uw zoon is nog rijkelijk jong ook. 't Is anders een heel schoon vooruitzicht, dokter te worden; en als de jongen goed oppast en het loopt hem een beetje mee in de wereld, kan de juffrouw nog veel plezier van haar zoon beleven.’

‘Dat willen we hopen, vrouw Merks,’ hernam de weduwe opgewekt. ‘De gedachte, later genoegen en steun van de kinderen te hebben, verzoet de opofferingen, die de ouders zich voor hun opvoeding getroosten. U beleeft immers ook geluk van uw kinderen?’

‘Ja, Goddank, ik heb gaar geen klagen,’ zei het oude mensch, behaaglijk met het hoofd knikkend, zoodat haar lange gouden oorbellen langs haar witte Brabantsche muts bengelden. ‘Ze zijn allemaal goed getrouwd en zitten op een mooi gedoe, altijd voor onzen doen; want aan studeeren is bij ons nooit gedacht kunnen worden.’

‘Nu, ze hoeven ook niet allemaal dokter te worden,’ zei juffrouw Weever lachend. ‘Boeren moeten er ook wezen.’

‘Ja net,’ beaamde de boerin, en ze voegde er heel wijsgeerig bij. ‘Ik zeg maar dat het leven van een boerenmensch nog zoo kwaad niet is, als hij maar met zijn stand tevreen is. Maar daar mankeert het tegenwoordig nogal eens aan.’

‘Och, dat is in alle standen, vrouw Merks; om gelukkig te wezen moet men tevreden zijn met wat men heeft en niet hooger willen vliegen dan men vlerken heeft; ik ben blij dat bij mijn zoon de zucht naar grootheid er niet in zit.’

‘Zoo'n jonge dokter kan anders soms nogal eens een fortuintje hebben,’ hernam de oude boerin, bedachtzaam voor zich kijkende alsof zij haar herinneringen raadpleegde. ‘We hebben er hier op 't dorp eens een gehad - dat kan wel vijf en twintig jaar geleden zijn, als t nog niet langer is - ik weet wel dat het in den eersten tijd was van mijn trouwen. Hoe heette hij ook weer? 't was zoo'n bijdehand ventje. Wacht daar heb ik het, dokter De Vries.’

‘Dokter De Vries?’ vroeg de weduwe, verrast opziende.

‘Ja, kent u dien?’

‘Da's te zeggen, ik ken in Brussel een dokter De Vries; maar of die in zijn jongen tijd hier gevestigd is geweest, weet ik niet.’

‘Wel, dat zal dezelfde wezen,’ zei de boerin, ‘want hij moet later in Brussel zooveel als een perfester geworden zijn; ten minste ik heb wel hooren zeggen dat hij daar den heelen rijkdom voor klant heeft en in een huis woont als een paleis.’

‘Dan zal hij het wel wezen. Kijk, kijk, heeft die vroeger hier op 't dorp gepractiseerd?’

‘Ja, en dat niet alleen, maar hij heeft hier een schatrijke vrouw getrouwd.’

‘Zou mevrouw De Vries hier vandaan zijn? Dat zou men niet aan haar zeggen.’

‘Ja, ze zal nu wel een groote madam zijn. Ze was in haar jongen tijd ook al zoo'n echte stadsche juffer, die voor alles hierbuiten den neus optrok. Niemand had dan ook gedacht, dat het doktertje haar krijgen zou, ofschoon hij een net en hupsch manneke was, - daar niet van. Hij was goed gezien op het dorp, ieder mocht hem graag lijden, de burgers zoowel als de boeren; want hij kon met alle menschen evengoed overweg. Maar dat hij de trotsche Jet van den notaris zou gekregen hebben, had toch niemand verwacht. U moet weten dat ze van haar vader zeiden dat hij zoo rijk was, zoo rijk als het water diep is. Hij woonde op het kasteel in het groote bosch, u weet wel dat laatst door de zusters is aangekocht om er een klooster van te maken. En hij was op de centen als de duvel op een ziel. Dus u begrijpt wel dat ons doktertje daar weinig kans moest hebben; want al was hij nog zoo knap, van den dieën had hij niet...’ Hier maakte de oude boerin dé bekende beweging met vinger en duim. ‘En zijn dochter,’ voegde ze er bij, ‘was er ook de juffer niet naar om een kalen vrijer te nemen. Daar was ze niet naar groot gebracht. Heerejé, ze had het ze hoog in haar wapens! Dat moest altijd rijden en rossen. En al woonde ze hier maar op een boerendorp, ze pakte net zoo uit of ze verdraaid aan 't hof moest verkeeren. Dat liet ze allemaal uit Parijs komen. En op 't kasteel was het dan ook compleet een hofhouding. Ze wilden wel zeggen, dat de notaris grof speculeerde - ik heb daar zoo geen verstand van - en dat hij daarmee geld als water verdiende. In alle geval, hij leefde hier als een prins en naar alle gedachten zou juffrouw Jetje, als ze eenmaal tot den trouw kwam, zeker een van de eersten van het land trouwen. Maar ja wel, ons doktertje wist ze in te palmen en hij is hier in de kerk met haar getrouwd met een pracht, zooals hier nog nooit gezien was.’

‘Wel zoo,’ zei juffrouw Weever, ‘dan heeft hij het wel bijzonder gelukkig getroffen.’

‘Gelukkig? - daar zullen we maar van zwijgen; want het was algemeen bekend dat juffrouw Jetje geen katje was om zonder handschoenen aan te pakken, zoodat hij zijn plezier met haar wel zal opgekund hebben.’

‘Ik heb er nooit van gehoord dat het geen goed huwelijk zou wezen,’ zei juffrouw Weever, over de meedeelingen van de oude boerin nadenkend en die in verband brengend met hetgeen zij door haar zoon omtrent het huishouden van dokter De Vries wist.

‘Nu, dat zullen we dan maar zoo laten,’ ging de boerin voort. ‘Ik wil er het beste van hopen; ik gun niemand kwaad en dokter De Vries zeker niet; ik heb nooit dan goeds van hem bijgewoond. Er hebben hier anders rare praatjes indertijd omtrent dat huwelijk geloopen.’

‘Hoe zoo?’ vroeg de weduwe nieuwsgierig.

‘Och, een mensch kan alles zoo niet zeggen zonder spreken,’ zei de oude ontwijkend en keek ter sluiks naar Jansje, die met een bloemvaasje, waarin ze water gepompt had, was teruggekomen en nu ijverig bezig was, daarin de bloemen te schikken, niet zonder intusschen heel belangstellend naar het gesprek te luisteren.

‘Jansje,’ zei haar juffrouw, ‘als ge op het oogenblik niets om handen hebt, zoek dan uw naaiwerk eens bij mekaar, dan zal ik u straks eens wijzen hoe ge uw japon in elkaar moet zetten.’

‘Als 't u blieft, juffrouw,’ zei Jansje en trippelde naar binnen.

‘Ja, da's een rare geschiedenis, waar zoo'n jong ding zeker niet mee noodig heeft,’ hervatte de boerin nadat Jansje weg was. ‘'t Is misschien beter dat ik er heelemaal van zwijg; want het fijne weet ik er toch niet van, en licht zijn het allemaal maar praatjes, waardoor den goeden naam van een mensch te kort wordt gedaan. Ik zwijg er liever over, juffrouw.’

Maar die woorden hadden juist de nieuwsgierigheid van haar toehoorster in de hoogste mate geprikkeld. Met groote oogen zag zij de boerin aan.

‘Is het dan zoo erg, vrouw Merks?’

‘Och, wat hoeven we zulke oude koeien nog uit den gracht te halen,’ dus trachtte deze de vraag alweer te ontwijken, ‘'t Is al lang en breed vergeten, en 't is het beste dat het vergeten blijft.’

Juffrouw Weever zou geen vrouw zijn geweest, als zij zich op die manier het geheim, waarvan ze nu al een tipje beet had, weer had laten onttrekken. Haar moederlijke bezorgdheid voor Dolf deed haar een welkom voorwendsel aan de hand om op de volledige kennis daarvan een zeker recht te doen gelden.

‘Hoor eens, vrouw Merks,’ zei ze ernstig, in de stellige meening dat alleen die bezorgdheid haar dreef, ‘ge moet weten dat mijn zoon nogal druk bij dokter De Vries aan huis komt, daar hij intiem bevriend is met diens zoon. Als er dus iets in het verleden van den dokter mocht wezen dat het daglicht niet mocht zien, dan begrijpt ge dat ik er op sta, dat te weten; het belang van mijn zoon kan daarmee gemoeid zijn. Ik kan daar zelf het best over oordeelen, en daarbij ben ik ook niet de persoon om van zoo'n vertrouwelijke meedeeling misbruik te maken, zoodat u ze mij best kunt toevertrouwen.’

‘Och, zooveel heeft het niet te beduiden,’ zei de oude vrouw nu onverschillig weg, begrijpend dat de andere haar geen rust zou laten. ‘Ze wilden dan indertijd wel zeggen dat het geen zuiver spul is geweest met dat huwelijk. Eerst wist het heele dorp voor zeker te vertellen dat het jonge doktertje juffrouw Jetje in der eeuwigheid niet krijgen zou, dat de notaris ze hem ronduit geweigerd had; en toen ging opeens de trouwerij er toch door. Daar werd wat achter gezocht. En dat was dit....’

Juist op het oogenblik dat de oude met haar belangwekkend verhaal zou beginnen, kwam Jansje met een hoop naaigoed op den arm naar buiten en legde dit naast haar juffrouw op de bank.

‘Hier ben ik met den heelen rommel,’ zei ze.

‘Best, kind, leg maar neer; we zullen er aanstonds eens naar kijken. Op 't oogenblik heb ik nog wat met vrouw Merks te bespreken. Haal dat boek even, dat binnen op het kastje ligt en breng dat aan mevrouw Larings op het dorp met de boodschap dat ze vriendelijk bedankt wordt.’

‘Goed, juffrouw,’ zei Jansje, die het niet onaardig vond, dat ze aldus een klein uitvluchtje kreeg naar het dorp.

‘Nu en wat was dat toen?’ vroeg juffrouw Weever, zoodra het meisje weg was.

‘U moet dan weten,’ ging de boerin voort, ‘dat de oude notaris een soort achternichtje had, daar hij vroeger weinig notitie van had genomen omdat het kind arm was. Maar dat meisje deed een rijk huwelijk met een man, die wel ééns zoo oud was als zij; en van dien tijd was de notaris heel groot met haar. Het was over en weer visite op visite. De eene week logeerde het nichtje met haar man op het kasteel, en dan weer logeerde de notaris of juffrouw Jetje op Zonheuvel, zoo heette het buitentje, dat de jonggetrouwden bewoonden, aan 't ander eind van de gemeente, wel haast een uur van het kasteel. Het was een korte vreugd, want binnen 't jaar kwam de man van het nichtje te sterven....’

‘Hoe heette die?’ vroeg juffrouw Weever, het werk, waaraan ze tot dusver schijnbaar bezig was gebleven, met een plotselinge beweging van verrassing van haar schoot schuivende.

‘Hoe die heette?’ ging de oude vrouw bedaard voort, bij de inspanning van haar geheugen heel niet merkende welk een indruk haar verhaal op de toehoorster maakte. ‘Laat eens kijken.... 't is al zoo lang geleden.... mijn memorie begint slecht te worden.... Zoo iets van Dinges, Dingselman....’

[p. 156]

het nieuwe gedenkteeken voor mozart te weenen, gemodeleerd door prof. victor tilgner.

[p. 157]

het ongeduldige model, naar de schilderij van lucien simon.
Salon de Champ de Mars van 1896.

[p. 158]

‘Dingelmans?’

‘Precies, daar heb ge 't. Weet u daar ook al van?’

‘Ja, daar weet ik alles van; maar ga door. En toen?’

De oude keek een beetje vreemd op over de zichtbare gejaagdheid, waarmee de anders zoo bedaarde juffrouw haar nu de woorden uit den mond wilde halen. Maar het goede mensch had te veel moeite om haar herinneringen bij elkaar te scharrelen, dan dat zij daarover zou nagedacht hebben.

‘En toen, ja.... Wat wou ik ook weer zeggen? O ja, de man stierf en zijn jong weeuwtje erfde alles wat hij naliet. Dat was geen kleinigheid. Het arme nichtje was nu schatrijk. De notaris bedisselde al die geldzaken voor haar. Hij moet haar heele vermogen onder zich gehad hebben. Ik vertel maar wat toen ter tijd de praatjes waren. Zelf weet ik er niets van....’

‘Ja, ja, moeder, dat weet ik nu al,’ viel juffrouw Weever haar ongeduldig in de rede.

‘Ze had in 't geheel geen familie buiten den notaris en natuurlijk zocht ze bij hem haar troost. Het was maar een teer schepseltje. Ze verkeerde in verwachting en net terwijl ze op het kasteel was, werd ze moeder. Och arm, moeder en kind werden een paar dagen later te gelijk begraven. Dokter De Vries had ze behandeld, en toen hij nu kort daarop met juffrouw Jetje trouwde, begrijpt u wat voor praatjes er toen liepen. De notaris moest van het nichtje erven, en nu heette het dat de dokter hem wel een handje zou geholpen hebben om aan die erfenis te komen; en dat de hand van juffrouw Jetje daarvoor zijn loon zou geweest zijn. Maar wie zal zeggen?....’

‘Mensch, 't is verschrikkelijk wat ge daar vertelt,’ riep juffrouw Weever, die bleek geworden was van ontroering.

‘Ja, als 't waar was! Maar ik heb altijd gezeid: 't is niet om te gelooven. Ik heb er nooit van willen hooren....’

‘Neen, dat is zeker niet te gelooven. En konden zulke praatjes hier maar straffeloos rondloopen? Is daar nooit een onderzoek naar gedaan? Is daar geen justitie aan te pas gekomen? Zulke dingen worden toch maar niet verteld, zonder dat iemand er zich iets van aantrekt. Maakten de dokter en de notaris daar geen werk van?’

‘Och, die zullen er niets van geweten hebben. 't Werd natuurlijk meer gemompeld dan openlijk gezeid. U weet hoe dat gaat. Daarbij kwam de notaris kort daarop te sterven, en toen ging dokter De Vries met zijn vrouw het dorp uit om een groote reis te maken. De praatjes bloedden zachtjes aan dood. Later werd er verteld dat dokter De Vries zich in Brussel had neergezet. Maar op 't oogenblik zal geen sterveling hier op 't dorp meer aan hem denken.’

Juffrouw Weever staarde in gedachten voor zich uit. Het denkbeeld dat de edelmoedige dokter De Vries zich door een misdaad de hand van een rijke vrouw zou verworven hebben, wierp ze met afschuw van zich af, en zij ergerde zich over de lichtvaardigheid van de menschen, die zulke schandelijke geruchten hadden durven uitstrooien. Dat was het intusschen niet, wat haar in het verhaal van de boerin het meest had getroffen. Wat zij haar omtrent de erfenis van oom Dingelmans verteld had, interesseerde haar natuurlijk veel meer. Dat geld, waar haar man altijd zoo vast op gerekend had, en dat zij reddeloos verloren hadden gewaand, kwam dus bij slot van rekening toch hun zoon nog ten goede! Hoe wonderlijk de Voorzienigheid toch alles beschikt! Door de jonge weduwe was de erfenis overgegaan op den notaris en door het huwelijk van diens dochter met dokter De Vries, was ze in zijn handen gekomen. Onze Lieve Heer had wel geweten, aan wien het geld het beste besteed zou zijn. De edelmoedige man maakte er gebruik van om honderden menschen te helpen. En nu mocht toch haar zoon er ook van profiteeren.

Als haar man dat eens had kunnen beleven! Maar dan zou hij er zich zeker nog over geergerd hebben, dat niet de heele erfenis, waarop hij zoo lang had gevlast, hun in den schoot was gevallen. Zij hadden het geld toch evengoed kunnen gebruiken en zouden er evenmin misbruik van gemaakt hebben.

Edoch, nu was hij in den hemel en zou de dingen wel met een ander oog bekijken. Nu zou hij zich zeker met haar verblijden, dat er b[i]j slot van rekening toch zoo goed voor hun jongen gezorgd werd.

En zacht met het hoofd knikkend, zei het brave mensch bij zich zelve:

‘Onze Lieve Heer alleen weet wat het beste voor ons is.’

(Wordt vervolgd.)