De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Weergekeerd.
Door Mathilde.
(Vervolg.)

Ursula lachte hartelijk - Lucie wist niet wat zij hoorde, haar zuster kon spottend of opgewonden lachen, maar zoo'n hartelijken en oprechten lach had zij niet meer van haar gehoord in de laatste jaren.

‘Kom! Juist iets voor jou bij elke verkoudheid aan tering en bij elk koortsje aan typhus te denken. Neen hoor! Daar is geen sprake van. Je zult zien, wat voor gelukkige jaren ons nog wachten. Ik heb er een voorgevoel van.’

‘Ursula, wat scheelt je? Je schijnt zoo gelukkig en - zoo goed?’

‘Ja, ik weet niet of ik gelukkig ben, omdat ik mij goed voel, of dat ik mij goed voel omdat ik zoo gelukkig ben. Zal ik je nog iets vertellen? Ik heb Verdini f 100 gegeven als mijn aandeel in het werk. Ik ben toch ook mama's dochter zoo goed als jij!’

Groote tranen rolden langs Lucie's wangen, zij strekte de armen uit naar haar zuster en beide meisjes omhelsden elkander lang en innig als nog nooit te voren.

‘En nu ga ik heen,’ zeide Ursula, ‘en zorg voor je gezondheid. Blijf nu stil en rustig liggen, wind je vooral niet op.’

Zij veegde haar tranen af en lachend van weemoedige blijdschap, licht als een veer, ging zij naar beneden om voor de zieke 't een en ander te bestellen. Lucie had de handen gevouwen en bad.

‘Goede God! Ik dank u voor die verandering in Ursula. Dat zij toch blijvend mag zijn. Neem het offer aan van mijn leven - opdat ook Wybo moge wederkeeren en als de verloren zoon in vaders armen opgenomen worden!’

XIII.

Des avonds wandelde Wybo van Hogenvoorden na volbrachten arbeid naar het kerkhof; niet alleen om het graf van zijn moeder te bezoeken, maar om er eenige opmetingen te doen voor zijn werk.

Hij vond er Victorine, die een mandje frissche bloemen bracht; het meisje zag er bedrukt uit, haar gelaat droeg sporen van tranen, maar toen zij den beeldhouwer zag, verhelderde haar gezicht.

‘O, wat ben ik blij, dat ik u zie,’ riep zij in haar kinderlijke onschuld uit, ‘ik heb zoo verlangd u te spreken en.... en.... ik mag niet meer op Groenenzathe komen.’

‘Wat zegt u daar? Niet meer op Groenenzathe komen. En Lucie dan?’

In zijn verwarring vergat hij zijn zuster met juffrouw aan te duiden, maar Victorine lette er niet eens op.

‘Ja,’ zeide zij met tranen in de oogen, ‘dat is het ergste en nu hoor ik, dat die arme Luus ziek is, en ik mag haar niet eens bezoeken. Heeft u misschien iets van haar gehoord?’

‘Ik geloof dat het een verkoudheid is, niets anders.’

‘God geve 't! Maar zij is zoo zwak en teer en.... en....’

Zij durfde 't niet zeggen, maar Wybo las het uit haar oogen, die, echt Italiaansch, evenveel, zoo niet meer konden spreken dan haar mond.

‘Zij heeft zoo weinig oppassing en verpleging. Wie zal voor haar zorgen?’

En plotseling begon zij te snikken, en hem ernstig en te gelijk naïef aanziende, vroeg zij:

‘Mag ik mijn tante ongehoorzaam zijn en toch naar Groenenzathe gaan om haar op te passen? Want eigenlijk is tante mijn voogdes niet, en.... en.... ik ben al zoo oud, bijna drie en twintig.’

‘Verlangt u er dan zoo naar?’

‘Niet om mij, maar om die arme Luus! Ach, u weet het ook, en ik vertel u niets nieuws als ik u zeg, hoe verlaten 't arme schaap daar ligt. De meiden hebben genoeg de handen vol en - men weet hoe meiden zijn - de burgemeester heeft het zeer druk, nu vooral, en Ursula, nu ja....’

‘Ik durf en mag u geen raad geven, vooral niet om zekere omstandigheden.’

Haar oogen schitterden plotseling weer en zij sloeg de handen vol verrukking ineen.

‘Heeft u het portret van mijn moeder terug? En.... en.... had u gelijk?’

‘Ja, ik heb 't terug en mijn vermoeden was juist. Mijn beste vriend - mijn vader bijna - is uw oom. Hij roept u naar Italië, hij verwijt zich zijn lang stilzwijgen en schijnbare onverschilligheid....’

‘O,’ riep zij met geestdrift, ‘kon ik maar gauw, maar - die goeie, lieve Lucie! En dan tante zal mij geen verlof geven.... Ach, was ik maar meerderjarig.... Wat moet ik doen? O, ik bid u, geef mij raad! Wien moet ik er anders om vragen? Mag ik iets doen tegen den uitdrukkelijken wil van mijn tante? Al is het maar naar Groenenzathe gaan?’

‘Doe het niet! Ik beloof u, dat ik naar juffrouw Lucies toestand zal vragen en ook onderzoeken of zij, wanneer haar ongesteldheid werkelijk ernstig is, voldoende oppassing heeft. Maar nu moet u mij oprecht zeggen: Weet of vermoedt u ook, waarom dit verbod gegeven is?’

Zij bloosde en sloeg de oogen neer.

‘Ik geloof, dat zij bang zijn, dat ik u spreek. Misschien vermoeden zij, dat u mijn belangen in de hand heeft genomen, misschien is 't ook alleen het kwade geweten; want ik heb heele leelijke dingen afgeluisterd zonder het te willen, en als die waar zijn - maar ik weet niet of ik ze zeggen mag.’

‘U moet het zeggen; ik ben hier als afgevaardigde van uw oom. Een der voornaamste redenen, waarom ik in Holland terugkwam, was om op zijn verlangen naar u onderzoek te doen en in uw belang te werken.’

Dankbaarheid flikkerde in haar oogen.

‘Mijn oom Noldani?’ vroeg zij, ‘de broer van mijn lieve moeder! O, wat ben ik blijde. Ja, dan zal, dan moet ik u alles zeggen, maar.... maar.... O, als tante wist, dat ik hier met u stond te praten!’

‘'t Kan niet anders; het kerkhof zou nu ook niet juist de plaats zijn, die ik mij zou uitkiezen om “zaken” te behandelen, maar bedenk, dat wij bij het graf staan van haar, wier man en kinderen wij voor een groote ramp bewaren, als de waarheid bekend en de leugen ontmaskerd wordt.’

‘Dus u denkt dan ook, dat de familie van mijn liefste vriendin te goed is om in aanraking te komen met menschen als tante, Truus en Fred?’

‘Ik vrees het!’

‘'t Is zoo! 't Spijt me dat ik het u zeggen moet, maar zij hebben mij, geloof ik, slecht behandeld, zij hebben mij aangenomen als een arme wees, die bij hen het genadebrood at, en intusschen leefden zij jaren lang groot van geld, dat mij wettig toekwam. Truus heeft een schitterende opvoeding ontvangen, voor mij heeft men het goedkoopste en eenvoudigste pensionnaat uitgekozen. Zij hebben mij meidenwerk laten doen, maar 't ergste van alles was, dat zij mij wilden dwingen, de vrouw van Fred te worden, een man, dien ik niet kon liefhebben en nog minder achten.’

‘Hebben zij dat verlangd? Hoe gelukkig dat u ten minste zulk een lot ontkomen is.’

‘Maar wat ik er om moest boeten! Tot nu toe heb ik t mijzelf dikwijls verweten, dat ik misschien zonder het te willen, ooms dood heb verhaast, maar gisteren zijn mij de oogen opengegaan.’

‘Mag ik u vragen waardoor?’

[p. 67]

‘Een oogenblik vóór dat u gisteren bij tante kwam, hoorde ik uit de keuken, mijn gewone zitplaats, dat tante en Truus met elkander kibbelden. Nu, dat gebeurt wel eens meer, maar toen ving ik mijn naam op en spoedig begreep ik alles! Zij zijn nog altijd bang, schijnt het, dat men uit Italië komen zal om mij op te eischen of hen ter verantwoording te roepen. Is nu eenmaal Truus getrouwd, nu dan kon mijnheer Van Hogenvoorde er voor opkomen....’

‘Zij zullen niet trouwen,’ riep Wybo met nadruk uit.

‘O Goddank! Dat u 't zoo ruiterlijk verklaart. Ik heb van nacht niets geslapen, soms dacht ik, of 't mijn plicht niet zou zijn, Lucie alles te vertellen en haar raad te vragen, maar ik vind het zoo laag als verklikster te spelen, en dan misschien voor niets Lucie te schokken. Als het alleen mijzelf betrof, zou ik natuurlijk zwijgen, maar nu het die achtenswaardige familie van mijn vriendin betreft - nu wist ik niet of spreken of zwijgen plicht is.’

‘U heeft uw plicht gedaan. Het overige gaat mij aan, den zaakgelastigde van uw oom. Het voornaamste is, dat wij nu weten, hoe door een werkelijk zichtbare leiding der Voorzienigheid, onze wegen elkander schijnbaar toevallig hebben gekruist. Ik weet voor het oogenblik genoeg, als u mij nu maar het adres van uw neef opgeeft.’

Victorine haastte zich dat te geven.

‘En nu raad ik u aan,’ zeide hij, ‘zoo spoedig mogelijk naar huis terug te keeren. Ik zal u uit de verte volgen. Her is beter dat men ons niet te zamen ziet.’

‘Hoe zal ik u danken, mijnheer! Hoe zal ik u danken!’ riep zij, in de overmaat van haar vreugde uit. Hij antwoordde met een van aandoening trillende stem:

‘Misschien ben ik het juist, die u danken moet - later zal u weten waarvoor - en anders het zal nog lang duren vóór ik mijn plicht van dankbaarheid heb vervuld jegens uw edelen oom.’

Zij zeide niets meer, maar nam eenigszins verward haar mandje op en na nog een vriendelijke hoofdbuiging, verliet zij haastig het kerkhof.

Wybo zag haar na, terwijl zij zich met haar vluggen, sierlijken gazellestap verwijderde; toen knielde hij voor het graf zijner moeder neder.

‘Zou het waar zijn, kan ik nog geluk hopen, lieve moeder,’ vroeg zij, ‘en gij, Marietta, zendt gij mij uw evenbeeld - de zuster van uw ziel, om mijn eenzaamheid te deelen, òf zal het een al te mooie droom blijven en niets anders? Maar eerst moet ik zelf mijn hoofd vrij op kunnen heffen. Goede God, zend dan eindelijk licht!’

XIV.

Intusschen kwam Victorine aan het bovenhuis juist te gelijk met haar tante, die met haar dochter op Groenenzathe had gegeten, maar nu alleen naar huis terugkeerde; de burgemeester en zijn aanstaande hadden haar tot de stad gebracht, en waren verder gaan wandelen. Zij deed nog eenige boodschappen en keerde nu naar huis terug.

‘Wat, ben je uit geweest?’ vroeg zij, ‘hoe durf je dat, het huis alleen laten?’

‘Dat gebeurt toch wel meer, bijna alle dagen. Ik wist niet, dat het niet mocht.’

‘Zonder mijn permissie uitgaan mag je niet. Zoolang je nog onder mijn voogdij staat, ben ik voor jou verantwoordelijk, begrepen? En waar ben je heen geweest? Toch niet naar Groenenzathe. Dat had ik je verboden.’

‘Naar het kerkhof. De tuinman had mij op bevel van Lucie wat frissche bloemen gebracht en die heb ik in bouquetten gearrangeerd en toen op het graf gelegd.’

‘Wat 'n dwaze semtimentaliteit. Jij en Lucie dwepen je nog gek. 't Zou ook wat, of je daar bloemen legt op een ouden steen; wie heeft daar nu wat aan? En 't ergste is, dat je daarvoor je huiswerk laat staan. Heb je de japon van nicht gestreken?’

‘Dat zal ik van avond wel doen.’

‘Zie je wel, wat 'n brutaal, lui nest of je bent. Je wordt te veel over het paard getild door den omgang met die kwezel van een Lucie. Zij behandelt je als haars gelijke en daardoor vergeet je, dat je eigenlijk niets ben dan een arm meisje, die in den dienstbaren stand had moeten treden, als je goeie oom niet zoo gek was geweest, je in huis te nemen. Meid had je moeten zijn, niets anders.’

Het Italiaansche bloed kookte in de aderen van het meisje; haar oogen fonkelden, haar lippen trilden en zij was op het punt haar tante iets verpletterends te zeggen, maar met alle wilskracht, die in haar was, bedwong zij zich en ging de kamer uit.

Mevrouw Wylandts, die om verschillende redenen zeer verbitterd en uit haar humeur was, ging echter in zichzelf sprekend voort:

‘'t Had maar alleen gemankeerd, dat zij met mijn zoon, mijn eenigen zoon was getrouwd, dien zij 't hoofd op hol heeft gebracht; zij heeft hem en ook mijn besten man betooverd met haar kunsten. Hij had er niets tegen, tegen zoo'n huwelijk, maar als ik mij niet zoo verzet had, dan was dat meubel mijn schoondochter geworden. En Fred, die de beste partijen voor het nemen heeft, die stellig evenals mijn Truus een rijk huwelijk zal kunnen doen - dan neemt zij nog een air aan of zij Fred niet gewild heeft.’

Nu maakte Victorines boosheid plaats voor bepaalde vroolijkheid; tante had zoo'n eigenaardig geheugen. In haar herinnering zag zij alle dingen, zooals zij 't liefste had, en vergat daarbij dat andere menschen, die er ook bij waren geweest, een geheel andere voorstelling daarvan hadden behouden.

Zij ging rustig voort met alles voor het strijken in orde te brengen en liet haar tante pruttelen.

‘Maar zeg toch een woord,’ riep het booze, oude mensch verontwaardigd uit, ‘dat zwijgen van jou is nog brutaalder dan het brutaalste antwoord. Dat beteekent niets anders dan - u is niet waard, dat ik mij moe om u maak. Al wat je zegt is niets dan onzin.’

Victorine lachte in zichzelf, dat tante haar eigen woorden zoo goed kon beoordeelen, maar dadelijk er op, sprak zij ernstig en veelbeteekenend:

‘Tante, verlang niet, dat ik spreek. 't Zou kunnen zijn, dat ik dingen zeide, die u liever niet hoorde en die u ook niet van mij verwachten zou.’

Verbaasd bleef mevrouw Wylandts staan; zij sprak geen woord meer, een koude rilling ging haar over de leden. Wat kon zij bedoelen? Wist zij iets? Of was 't maar, om haar angst aan te jagen? Neen, het was onvoorzichtig het meisje te tergen. Zij kon soms zulke oogen opzetten, waarvoor zij, die, behalve Fred, niets vreesde, bang kon worden, maar dat mocht zij niet weten, tot geen prijs.

Toch was haar zwijgen voor Victorine bewijs genoeg, dat haar woorden doel hadden getroffen; een doodsche stilte heerschte in het huis, die alleen verbroken werd door het vallen van een brief in de bus. Victorine haalde dien en gaf hem haar tante. Hij kwam van Fred en uit de keuken hoorde het meisje de oude vrouw zuchten.

Een half uur later kwam Truus thuis; de burgemeester bracht haar tot aan de deur, hij wilde niet boven komen en ging diep in gedachten naar huis. Het was of hij, hoe nader het huwelijk kwam, hoe meer er tegen op zag; veel in Truus en haar moeder beviel hem slecht. Bij nadere kennismaking wonnen zij niet, hoewel zij beiden hun best deden, zich aan hem van den gunstigsten kant te laten kennen. Onwillekeurig dacht hij aan zijn overleden vrouw, wier herinnering juist dezer dagen bijzonder levendig in hem opleefde; dat Lucie niet aan tafel kwam, had hem onaangenaam getroffen, zooals het hem daarentegen verraste, dat Ursula vol zorg voor haar scheen.

In den laatsten tijd waren er kleine verschillen van meening tusschen hem en Geertruida uitgekomen. Van middag nog hadden moeder en dochter erg over Victorine uitgevaren en toen Ursula zeer beleefd vroeg of Lucie geen bezoek mocht ontvangen van haar vriendin, antwoordde Truus met een scherpte - die hij niet van haar gewoon was, doch die zij, in wier dagelijkschen omgang zij zich bevond, maar al te goed kenden - dat Victorine niet te dikwijls meer op Groenenzathe mocht komen: het meisje nam zulk een ongepasten toon aan, zij vergat geheel en al haar positie en bovendien, zij had het zoo druk met allerlei en zij verwaarloosde haar plichten geheel en nam Lucie tot voorwendsel van haar luiheid, maar vooral - er waren zeer gewichtige redenen, waarom zij het niet wenschelijk achtte, dat Victorine alle dagen op Groenenzathe zou komen.

Er viel niets tegen te zeggen; alles wat Truus sprak was hoogst verstandig en zakelijk, maar toch er was iets in, dat zelfs den burgemeester onaangenaam trof, al kon hij 't ook niet onder woorden brengen; en dat verminderde niet, toen zijn aanstaande schoonmoeder, die hij toch al niet bijzonder lijden mocht, daarbij voegde:

‘'t Kind vergeet veel te veel, dat zij haar heele leven het genadebrood bij ons heeft gegeten en het nooit genoeg kan vergelden.’

Dat vond Truus nu ook weer dom gezegd; dat hoog opgeven van het genadebrood - dat zoo hard mogelijk was geweest, - kwam hier niet te pas en kon later wel eens lastig worden.

De burgemeester werd stil en daar kwam de plooi om zijn lippen en op zijn voorhoofd, die Truus maar al te goed begon te kennen en die haar voor de toekomst deed vreezen.

Toen zij te zamen gingen wandelen, sloeg hij onverwacht voor, naar het kerkhof te gaan. Truus vond dit onaangenaam en onkiesch; wat had zij te maken met haar voorgangster, en zij toonde genoeg hoe haar geestdrift voor het plan allesbehalve vurig was.

Zij hield niet van graven, sprak zij; zij kon veel beter haar geliefde dooden overal elders eeren, dan juist op het kerkhof, en vooral tegen den avond vond zij het er griezelig; maar had de heer Van Hogenvoorde eens een plan opgevat, dan viel er niets tegen te zeggen; hij zou het niet kunnen zeggen, wat hem thans als met onweerstaanbare kracht dreef naar het graf zijner vrouw. In jaren had hij het vermeden, ook uit zekeren afkeer voor den dood, maar nu hinderde hem plotseling zijn onverschilligheid en hij vond het gepast met haar aanstaande opvolgster een soort van hulde te brengen aan haar, wier verdiensten hij eerst na haar dood ten volle had leeren waardeeren.

Zij kwamen op het kerkhof en vonden er Wybo, die zijn aanteekeningen maakte over ligging en grootte van het graf; beiden waren er verwonderd over en nog meer toen de beeldhouwer eenvoudig zeide, dat de dames Van Hogenvoorde hem hadden opgedragen, een nieuw monument voor het graf harer moeder te maken.

‘En daar weet u niets van. Gaat het zoo buiten u om?’ vroeg Truus met slecht verborgen ergernis.

‘Ik heb 't verdiend,’ antwoordde de burgemeester, met edel schuldbesef, ‘het monument ziet er ergerlijk uit en 't is verkeerd van mij, dat ik zooveel geld en moeite besteedde aan mijn eigen huis en de laatste rustplaats mijner goede vrouw schandelijk verwaarloosde. Voortaan, mijnheer Verdini, werkt u niet in opdracht van mijn dochters, maar van mij.’

Wybo boog en wendde het gelaat af om zijn ontroering te verbergen. Truus wist dat het in haar belang zou zijn sympathie te huichelen en haar aanstaande te versterken in zijn goed voornemen, maar zij kon dat niet van zich verkrijgen. Zij vond evenals haar moeder dat dwepen met dooden iets zeer dwaas en voor verstandige menschen onnoodig. Zij zag ook de bloemen en haar verbittering nam toe.

‘Wie bracht die bloemen?’ vroeg haar verloofde.

‘Ik geloof dat zij hier gelegd werden op verzoek van juffrouw Lucie.’

‘Zou Victorine hier geweest zijn,’ dacht Truus, maar zeide het niet hardop; zij moest ook haar handen vouwen en haar oogen neerslaan, terwijl de heer Van Hogenvoorde bij het graf zijner vrouw bad, maar elk gebed was ver van haar lippen en nog verder van haar hart. Zoo spoedig zij kon, troonde zij den burgemeester weg en zeide bij het verlaten van den godsakker:

‘'t Maakt toch altijd een akeligen, somberen

[p. 68]

het bezoek van maria aan elisabeth, naar de schilderij van bouguereau.
(Met toestemming der uitgevers Boussod, Valadon & Co. vervaardigd naar de bij hen verschenen gravure).

[p. 69]

intocht van keizer nicolaas, keizerin alexandra feodorofna en keizerin maria feodorofna binnen moskou.
De stoet begeeft zich over het Roode Plein naar het Kremlin. Naar de teekening van T. de Haenen.

[p. 70]

indruk een kerkhof, vooral, wanneer als nu, de avond valt.’

‘Ja maar de ernstige gedachten, door de graven opgewekt, hebben toch ook haar goede zijde. Ik ten minste verwijt het mijzelf dat ik door de drukke beslommeringen van het dagelijksche leven zoo zelden mij daarmede bezig houd, maar van u, Geertruida, die toch den indruk maakt van zooveel ernst en degelijkheid, had ik meer gevoel verwacht voor het verblijf, waar onze dierbare dooden het uur der opstanding afwachten.’

Truus keek knorrig voor zich uit. Zij was en bleef ontstemd, de burgemeester misschien nog meer dan zij, en toen zij, correspondentie voorwendend, hem vroeg haar naar huis te brengen in plaats van naar Groenenzathe terug te keeren om er thee te drinken, drong hij er niet verder op aan en nam vrij koel aan de deur van haar afscheid.

Haar eerste vraag aan haar moeder was:

‘Is Victorine uit geweest?’

‘Natuurlijk, de jonge juffrouw had weer boodschapjes op het kerkhof.’

Een leelijke trek kwam over Truus' gezicht.

‘Altijd dat kerkhof!’

‘Natuurlijk, nu zij niet meer naar Groenenzathe kan gaan, ontmoet zij haar vriend ergens anders, al is 't maar tusschen de graven.’

Victorine hoorde den lieflijken uitval van haar nicht en het rood der verontwaardiging steeg haar naar het gezicht.

‘O God, help me mij te beheerschen!’ zuchtte zij, ‘hoe kan ik mij dat laten zeggen?’

‘Victorine,’ riep de krijschende stem van mevrouw Wylandts, ‘was dat de reden van je uitgaan, dat je dien man daar moest ontmoeten?’

‘Ik wist niet dat hij er was,’ antwoordde het meisje.

Dus je hebt hem gesproken?’

Ja.’

En waarover?’

Over Italië.’

Vertel alles wat er gezegd is!’

Ik heb niets te vertellen.’

Zij had gedaan met haar strijken en bracht de blauw katoenen japon van haar nicht in de huiskamer.

‘Wil je 't zeggen?’

‘Neen.’

‘Ga naar je kamer, en je verlaat het huis niet zonder dat wij er van weten. Ik zal je leeren zulke ongepaste dingen te doen.’

Nu kon het meisje zich niet langer goed houden; zij verloor haar zelfbeheersching, vergat alles wat Verdini haar op het hart had gedrukt over voorzichtigheid, en zeide met vlammende oogen:

‘Wat ik deed is niet ongepast. Maar ongepast is het en erger nog - een wraakroepende zonde, een arme wees te bedriegen, haar geld te verteren en haar dan te behandelen, zooals men het geen meid zou durven doen.’

En zonder een woord te zeggen, zonder meer iets in de keuken te doen, waar het vuur nog brandde en de strijkijzers gloeiden, ging zij de trap op naar den zolder, waar zij in een ellendig kamertje huisde.

Moeder en dochter zagen elkander zwijgend in diepe verslagenheid aan; eerst toen zij boven de deur hoorden dichtslaan, begon Truus haar moeder te verwijten:

‘Dat is uw schuld! Waarom moest u haar tot het uiterste drijven? Waarom laat u mij niet begaan. Ik weet precies hoever het lijden kan, maar u draaft altijd maar voort, als u eens op uw stokpaardje zit!’

Zoo verbijsterd was mevrouw Wylandts, dat zij vergat zich te verdedigen en jammerend uitriep:

‘Nu weet zij alles, nu weet zij alles! Wie kan 't haar gezegd hebben, en ik krijg daar juist zoo'n hopeloozen brief van Fred. Als wij hem niet gauw helpen, dan is alles verloren en weet hij niet wat hij doen zal.’

‘Fred, Fred,’ riep Truus, driftig op en neer loopend, ‘het oogenblik is recht goed gekozen, om over hem te praten. Laat hem zelf zien hoe zich te redden. Ik heb 't beetje, dat ik bezit, te veel zelf noodig, vooral omdat ik zie aankomen, dat er niets van mijn trouwen komt.’

‘O hemel,’ huilde mevrouw, ‘dat zou toch te erg zijn. Alles komt ook zoo bij elkander.’

‘Wie heeft haar dat toch aan het hoofd gehaald - de waarheid - de zuivere onvervalschte waarheid,’ spotte Truus bitter en kwaadaardig.

‘Ik vrees dat zij 't gisteren gehoord heeft, toen jij zoo'n geweld maakte om dat onnoozele beetje geld, dat die arme jongen gevraagd heeft. Och Truus! zend hem dat stukje maar. Bedenk toch, als 't uitkomt, dan moeten wij toch alles afgeven.’

‘Reden te meer om dit niet te verliezen. Al gingen wij er voor naar Transvaal of Amerika, hij krijgt het niet, wat er ook gebeure.’

‘Och! Hij schrijft zoo hartverscheurend. 't Ergste is dat hij nog altijd aan dat satans kind schijnt te denken. ‘Ware ik met haar getrouwd, dan zou ik een ander mensch zijn geworden,’ schrijft hij.

‘En u is nog zoo eenvoudig om dat te gelooven? Dan waren wij er misschien nog erger aan toe dan nu; ofschoon ik erkennen moet, erger kan het haast niet! Morgen zal het door de geheele stad en op Groenenzathe bekend zijn.’

‘Ach, God! Dat ik op mijn ouden dag nog zooveel verdriet beleven moet! Ik dacht nu eindelijk een rustigen tijd te zullen krijgen en in kalmte mijn hoofd neer te leggen. Nu begint het geharrewar heelemaal opnieuw! Waaraan heb ik het toch verdiend?’

Zoo klaagde en jammerde het onverstandige oude mensch, zonder in te zien, dat zij 't hoofd zakelijk was, die al deze ellende over haarzelf en haar kinderen had gebracht door haar onrechtvaardige handelwijze.

Truus legde haar verontwaardigd het zwijgen op.

‘'t Is nu geen tijd tot klagen en huilen, mama,’ zeide zij ruw, ‘dat had u eer moeten bedenken, in wat voor een wespennest u zich stak. Nu moeten wij de gevolgen dragen van uw schuld, want dat het uw werk is, kan u niet ontkennen.’

‘Maar ik deed het uit liefde voor mijn kinderen.’

‘Die kinderen zijn goed af door die schuldige zwakheid van hun ouders. Beter was het, dat u ons in armoede en ontbering had groot gebracht, dan in dien gestolen rijkdom. Dan hadden wij eerlijk ons brood kunnen verdienen en onze karakters waren niet zoo laag gezonken.’

‘Ach Truus! Wat ben je hard!’ klaagde mevrouw, ‘er is niets geen gevoel in je. Je hebt even weinig medelijden met je moeder als met je broer. En toch ik deed alles om je bestwil! Wie had ook kunnen denken, dat het zoo zou loopen?’

‘Dat het zoo zou loopen, had ik lang gevreesd, maar ik dacht niet, dat nu al de bom zou barsten. Die ellendige Italiaan is de oorzaak van alles, daar ben ik zeker van. En toch is het misschien beter zóó, nu worden er niet meer ongelukkigen gemaakt - ten minste!’

‘En wat wil je nu doen, Truus?’

‘Ja, dat weet ik nog niet. Misschien alles aan Hermanus vertellen; dan heb ik ten minste geen vernedering te vreezen van dat kind.’

‘Och, och! Dan loopt alles mis.’

‘Laat ons maar naar bed gaan; wij kunnen er niets meer aan doen. Misschien brengt de nacht raad!’’

(Wordt vervolgd.)