De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

De wederwaardigheden van een candidaat.
Door J. Vesters Jr.

De heer Van Vreden was candidaat.

Het bestuur der kiesvereeniging [S]teeds Hooger had hem te voren gepolst, maar dat was niet veel meer dan een bloote formaliteit geweest, want het heele stadje wist, dat de heer Van Vreden blakende was van ijver voor de goede zaak en bereid zich zelf voor het welzijn van zijn medeburgers op te offeren.

In den namiddag was de president der kiesvereeniging, vergezeld van zijn secretaris, hem den uitslag der stemming komen meedeelen en gelukwenschen met het aanvankelijk succes. De waardige voorzitter verheelde echter niet, dat de oppositie talrijk en machtig was en geen middelen zou ontzien, om de candidatuur des heeren Van Vreden afbreuk te doen. Maar bij de populariteit, die hij genoot, en met behulp van het bestuur der kiesvereeniging viel er niet aan te twijfelen, of zijn naam zou over veertien dagen met schitterende meerderheid uit de stembus komen.

De heeren bespraken deze dingen onder een stevig glas wijn. Anders kalm en phlegmatiek, werd de heer Van Vreden nu strijdhaftig bij de gedachte, dat men hem den zetel, waarvan hij zich zeker waande, zou pogen te betwisten. ‘Laat ze maar opkomen als ze durven!’ riep hij, met de vuist op tafel slaande, uit. ‘Ik sta ze, en ik zou wel eens willen zien, wien ze tegenover mij zouden durven stellen.’

De beide andere heeren betuigden met roerende eenstemmigheid, dat ze aan den moed van den heer Van Vreden niet twijfelden, dat ook zij hun man stonden en dat er niet aan te denken viel, dat de tegencandidaat, wie hij ook zijn mocht, maar de helft der stemmen van hun candidaat zou behalen.

[p. 44]

Toen de heeren der kiesvereeniging met roode gezichten van den drank en de opgewondenheid de woning des heeren Van Vreden verlieten, begaf deze zich naar de huiskamer, om zijn eega, die het intusschen al van een paar andere gedienstige geesten vernomen had, het heuglijke nieuws mee te deelen.

De heer Van Vreden was vijftig jaar oud en zwaarlijvig. Een jaar geleden had hij zijn winkel in koloniale waren aan kant gedaan en was stilletjes van zijn geld gaan leven. Daar hij nu veel vrijen tijd had, ging hij trouw naar de sociëteit zijn bittertje drinken en las drie of vier dagbladen. Langzamerhand begon hij te merken, dat hij belang stelde in de politiek, en nog later kwam, half onwillekeurig, de gedach[t]e bij hem op, dat zijn positie en zijn tijd geen beletselen zouden zijn, om zelf in de politiek een werkzaam aandeel te nemen. Dij vertrouwde deze gedachte het eerst toe aan zijn vrouw, wie ze toelachte. Zij had er indertijd het hardst op aangedrongen, dat hij van de koffieboonen en de suiker afscheid zou nemen, daar zij het wel wat ordinair vond. Thans opende het denkbeeld van haar man haar een visioen van stoute, vroeger nooit gedroomde dingen. Haar man zou dan op de brieven, die hij kreeg, en op de adressen der kranten met Edel Groot-Mogende Heer worden betiteld, en zij zou voortaan mevrouw heeten. Haar man zou bij den commissaris der koningin te dineeren gevraagd worden, en zij zou kennis maken met diens vrouw en met de verdere aristocratie. Ze zouden in één woord personen van gewicht worden.

Juffrouw Van Vreden was lid van een dameskransje, dat om de week een middag bij een der leden bijeenkwam. Ook de vrouw van den president der kiesvereeniging was er lid van. Dit kon haar, meende de scherpzinnige en eerzuchtige vrouw, te stade komen. Zoo langs haar neus weg zei ze op zekeren keer, dat ze aan haar man in den laatsten tijd niets meer had, omdat hij heelemaal in de politiek opging. Later herhaalde zij dit nog eens, en voor de derde maal toen de heer Grasveld, de achtbare vertegenwoordiger van Veerstad, die al geruimen tijd gesukkeld had, hard achteruitging. Dien dag waren juist de dames bij juffrouw Van Vreden op visite en weiden met bijzondere mildheid geregaleerd. Vooral voor de echtgenoote van den president was zij vol attenties. Deze, hiervoor gevoelig, fluisterde haar toe: ‘Ik zal mijn man eens in het oor blazen, dat hij voor de aanstaande vacature aan uw man denkt.’

sjah nasr eddin van perzië, den 1en mei vermoord.

het koninklijk paleis te teheran: de diamanten poort.
Naar een photographie.

‘O, ik weet niet, of zijn eerzucht zóóver gaat,’ antwoordde juffrouw Van Vreden bescheiden even fluisterend.

‘De mannen zijn allemaal eerzuchtig,’ hernam de presidentsvrouw met overtuiging. ‘Maar mijn man heeft daar geen tijd voor, terwijl uw man er als voor geknipt is.’

Juffrouw Van Vreden was van de waarheid hiervan doordrongen, en haar echtvriend niet minder.

De heer Grasveld verwisselde kort hierop het tijdelijke met het eeuwige, en reeds aanstonds werd de vraag besproken, wie geroepen zou worden, zijn politieke nalatenschap te aanvaarden.

De naam van den heer Van Vreden werd genoemd, maar niet met onverdeelde instemming. Velen konden maar niet inzien, waarin zijn aanspraken op een zetel in de Provinciale Staten bestonden, en met den besten wil van de wereld kon men niet begrijpen, waar hij zijn politieke wijsheid had vandaan gehaald. Want wel had hij zich, nadat hij in zijn binnenste politieke aspiraties had ontdekt, een exemplaar van de Grondwet aangeschaft en sprak hij op sociëteit en in koffiehuis over artikel 48 01 artikel 194 met een assurantie, of hij zijn heele leven in wetboeken had gesnuffeld; maar er waren er nog - waar ter wereld treft men zulke obstinaten niet aan? - die zich niet gewonnen gaven en de schouders ophaalden voor deze wijsheid van één dag.

Ondanks alle oppositie bleef de heer Van Vreden op de beslissende vergadering in de

[p. 45]

de h. antonius van padua predikt voor de visschen, naar de schilderij van martin seuerstein.

[p. 46]

meerderheid, dank vooral den loffelijken ijver van het bestuur der kiesvereeniging, dat zijn candidatuur patroneerde.

Met een gezicht, stralend van vreugde, verscheen de heer Van Vreden in de huiskamer, waar zijn vrouw en zijn kroost - de oudste zoon was afwezig - hem met veneratie beschouwden. Met een plechtig handgebaar nam hij in zijn leunstoel plaats, die door zijn welgedane gestalte geheel gevuld werd. ‘Ik ben candidaat,’ - dit drukte zijn heele voorkomen uit.

‘Ik feliciteer je alvast, Van Vreden,’ zei zijn echtgenoote.

‘Je weet het dus al!’ vroeg hij, zich behaaglijk uitstrekkend. ‘Ja, 't is er warm toegegaan op de vergadering. Je hebt altijd van die betweters en afgunstigen. Ik ken ze wel, die bij mij de zon niet in het water kunnen zien schijnen.’

‘Ja, 't is louter afgunst,’ beaamde zijn vrouw, ‘en ze zullen bersten van nijd als jij gekozen wordt.’

‘O, ze mogen het voor mijn part gerust doen,’ hernam de heer Van Vreden met de wreedheid van een kannibaal.

Hier hield het gesprek op. Man en vrouw droomden van allerlei zaligheden, die de zetel in de Staten hun zou verschaffen, ja de heer Van Vreden dreef de stoutheid zoover, van al eens tersluiks een blik op zijn maagdelijk knoopsgat te slaan, dat weldra om zijn buitengewone verdiensten jegens het gewest met het Virtus nobilitat zou worden gesierd.

Om zeven uren bracht de meid de krant binnen. De heer Van Vreden, alweer over de Grondwet gebogen, nam ze haastig aan en keek het eerst naar de rubriek Stadsnieuws. Zijn gezicht betrok, een donkere wolk bedekte zijn voorhoofd.

‘Staat het er niet in?’ vroeg zijn vrouw in spanning.

‘Jawel, maar geen woord van instemming er bij. Integendeel. Luister.’ En de krant nijdig vervouwend, las hij:

‘Op de heden middag gehouden vergadering der kiesvereeniging Steeds Hooger is de heer Van Vreden met 24 van de 40 stemmen tot candidaat voor de Provinciale Staten geproclameerd. De overige biljetten waren blanco.

‘Naar wij van alleszins vertrouwbare zijde vernemen, zal de aanzienlijke minderheid zich bij deze beslissing niet neerleggen, maar de candidatuur Van Vreden uit alle macht bestrijden, zoodat ons een warme verkiezingsstrijd te wachten staat.’

Met een kleiner lettertje had de redactie daarop laten volgen:

‘Reeds nu wenschen wij er de aandacht op te vestigen, dat wij geen ingezonden stukken vóór of tegen den heer Van Vreden zullen opnemen. Voor hen, die zich van de groote publiciteit van ons blad willen bedienen, staan de advertentiekolommen daartoe open.’

Dit was een practische zet geweest van den redacteur, die munt hoopte te slaan uit deze verkiezingscampagne.

‘'t Is gemeen,’ zei juffrouw Van Vreden, ‘in-gemeen.’

Een kreet van haar echtvriend, die veel op een vloek geleek, deed haar verwonderd opzien. ‘Wat is er?’ vroeg zij.

‘Daar, lees,’ antwoordde hij opgewonden, haar de krant overreikend. Met den vinger wees hij op de volgende advertentie, met in het oog vallende letter gezet en in een zwart kader:

Wie is de Heer Van Vreden, de candidaat van Steeds Hooger?
Wij zullen het morgen zeggen.
Eenige weldenkende kiezers.

Het zwaarlijvige lichaam des heeren Van Vreden schudde op en neer van kwalijk ingehouden toorn, en zijn eega werd bleek van kwaadheid.

‘'t Is laag,’ zei zij, ‘je voor de heele stad te kijk te zetten.’

‘Ik ga morgen naar den redacteur,’ bulderde Van Vreden, met de vuist op tafel slaande, ‘en ik zal hem wel aan zijn verstand brengen, dat ik niet van zins ben, mij te laten beleedigen. Die kerels kunnen wel zeggen, dat ik een moordenaar ben.’

‘Voorzichtig, Van Vreden, doe dat niet,’ vermaande zijn vrouw, ‘daardoor zou je juist in hun kaart spelen. Het wijste is niets te zeggen....’

‘Maar mijn eer, mijn goede naam,’ steunde de waardige man.

‘Die hebben daar niets mee te maken. Hoe hebben ze indertijd Grasveld niet uitgemaakt voor al wat vuil en leelijk is! Toch werd hij gekozen, en heeft ooit iemand er hem op aangekeken? Neen, daar moet je tegen kunnen, al is het gemeen, al dadelijk met zoo'n lage insinuatie te beginnen.’

‘Maar ik kan ze toch niet alles laten zeggen wat hun in het hoofd komt!’ wierp de heer Van Vreden nog tegen.

‘Alles? Mijn God, daar valt toch niets op je aan te merken,’ hernam zijn vrouw. ‘Ik zou mij daar nu maar niets van aantrekken, en, als ik je een goeden raad mag geven, ging ik deze veertien dagen ook niet naar de sociëteit.’

‘Niet naar de sociëteit?’ kermde de beklagenswaardige man. ‘Dat is mijn eenig verzet!’

‘Dat offertje moet je toch brengen. Op de sociëteit zal natuurlijk over de verkiezing druk gepraat worden. De een zal vóór, de ander tegen je zijn, en dan is het in je eigen belang beter, dat je je daar heelemaal buiten houdt. Een ander kan beter je verdediging op zich nemen, dan je dat zelf zou kunnen doen.’

De heer Van Vreden zag de gegrondheid van deze opmerking in, en, zuchtend, besloot hij zich dat offer te getroosten en voor veertien dagen zijn bitteruurtje vaarwel te zeggen Zijn geestdrift van dien middag was echter reeds aanmerkelijk bekoeld, en in zijn binnenste kampte het verlangen naar den zoo vurig begeerden zetel met de vrees voor de vindingrijkheid en den haat der tegenpartij.

Doch de goede man werd weer heelemaal opgemonterd door het bezoek van een paar vrienden, die plechtig verzekerden, dat ze wel door een vuur zouden willen vliegen om zijn candidatuur te doen zegevieren en die zijn vrees voor de oppositie wisten weg te praten. ‘Laat je niet bang maken door zoo'n advertentie, nog door geen tien,’ zeiden zij; ‘wij zullen er advertenties tegen plaatsen, die klinken als een klok. Wij durven het je wel op een briefje geven, dat je er komt.’

In dit aangenaam vooruitzicht ging de heer Van Vreden naar bed.

II.

Den volgenden dag had juffrouw Van Vreden het verbazend druk. De bel stond geen oogenblik stil, en telkens kwam de meid met de boodschap binnen, dat men de juffrouw zelvers wenschte te spreken.

Het waren allen leveranciers, bakkers, slagers, schoenmakers, kleermakers enz., die met genoegen vernomen hadden, dat mijnheer candidaat was gesteld; mijnheer was daar uitstekend voor geschikt, mijnheer had het eigenlijk al lang moeten zijn. Ze zouden dus stellig hun stem op mijnheer uitbrengen en hem overal waar ze konden aanbevelen. Als mevrouw - dit woord klonk haar als muziek in de ooien - hun nu wat klandizie schenken kon of een bestelling wilde doen....

Juffrouw Van Vreden durfde niet neen zeggen. Ze had geen keus, want ze begreep zeer goed, dat die menschen, hoe overtuigd ze zich ook verklaarden van haar mans uitstekende hoedanigheden, stellig tegen zouden stemmen, indien ze een weigerend antwoord gaf. Maar toch sloeg haar de schrik om het hart, toen ze eens nacijferde, hoeveel haar dat alles kosten zou, welke ontzaglijke hoeveelheden vleesch zij zouden hebben te verorberen, hoeveel oud brood te eten, hoeveel paar schoenen, japons, mantels ze zou moeten inslaan. En nog hield de stroom van leveranciers, allen brandende van ijver voor de candidatuur des heeren Van Vreden, voortdurend aan.

‘Juffrouw,’ zei de meid des middags, ‘mijn vrijer....’

‘Nu, Keetje?’ vroeg de juffrouw vriendelijk, hoewel die vrijer haar overigens niet sympathiek was, daar ze hem sterk verdacht, een groot liefhebber te zijn van mijnheers sigaren en ook een stuk karbonade en een glas bier niet te versmaden.

‘Mijn vrijer heeft me gezegd, juffrouw, dat hij erg op de hand van mijnheer is, natuurlijk juffrouw, dat begrijpt u wel.’

Juffrouw Van Vreden begreep dit inderdaad. ‘Maar is je vrijer wel kiezer, Keetje?’ vroeg zij.

‘Jammer genoeg niet, juffrouw, maar hij heeft veel kennissen, die het wel zijn, en nu zal hij zijn best doen, dat ze allemaal op mijnheer stemmen.’

‘Dat is heel goed, Keetje,’ antwoordde de juffrouw.

‘Maar nu zegt mijn vrijer,’ hernam Keetje, aan de punt van haar schort trekkend, ‘dat hij ze eens moet trakteeren. Ze doen niets voor niets, en de tegenpartij doet het ook.’

Juffrouw Van Vreden dacht bij zich zelf, dat de kennissen van dien vrijer zich dan wel tweemaal zouden laten trakteeren, maar een rijksdaalder kon in alle geval den kwaden koop niet maken, en het achterwiel bleef in Keetjes handen achter.

‘Ik blijf daar allemaal buiten,’ zei haar man, toen ze het hem verteld had, ‘artikel 87 van de Grondwet verbiedt het, en daar moet ik mij natuurlijk aan houden. Ik heb dan ook liever,’ vervolgde de consciëntieuze man, ‘dat je me daar voortaan niets meer van zegt.’

‘Wat niet weet, dat niet deert,’ vulde zijn eega aan.

‘Juist, ik wil niet, dat ik mij iets te verwijten heb,’ besloot de waardige man.

Dien avond werd de krant met verlangen, maar tevens met vrees te gemoet gezien. De heer Van Vreden had dien dag nog den president der kiesvereeniging bij zich gehad, die hem de advertentie kwam voorlezen, welke in de krant zou worden opgenomen en verder als strooibiljet bij duizendtallen in het heele district zou worden verspreid. De heer en juffrouw Van Vreden vonden ze een meesterstukje; vooral de bijvoeging, dat de candidaat, trots den besten jurist, alle wetten en vooral de Grondwet, het palladium van Neerlands vrijheid, op zijn duimpje kende, was zeer naar genoegen van den waardigen man. ‘En weet u al, wie mijn tegencandidaat zal zijn?’ vroeg de heer Van Vreden.

‘Nog niet; ondanks alle moeite kan ik er niet achterkomen,’ verklaarde de president van Steeds Hooger. ‘Wel weet ik, dat de tegenpartij van middag een vergadering heeft gehouden in het G uden Hert, maar er is niets van uitgelekt. Ik zou haast denken, dat ze geen enkel bekwaam en fatsoenlijk man kan vinden, die tegen u een candidatuur wil aanvaarden.’

‘Ja, dat kan wel,’ meende de heer Van Vreden bescheiden, ‘maar waartoe behoeft ze mij dan zoo af te breken?’

‘Je bedoelt die advertentie in den Waarheidsvriend van gisterenavond? Maar beste vriend, dat is immers geen afbreken, dat is eigenlijk een reclame voor u. Hoemeer lawaai ze maken, hoemeer uw kansen stijgen. Al schreven ze van avond, dat u een dief en een moordenaar was, dan zou mij dat nog niets kunnen schelen.’

De heer Van Vreden trok een bedenkelijk gezicht. ‘Ja maar, 't is toch niet vleiend....’

‘Wat, vleiend! Geen sterveling gelooft het immers, de steller van de advertentie net zoo min. En je wordt daardoor in het heele district bekend, dat is de hoofdzaak.’

De heer Van Vreden was door deze bemoedigende woorden eenigermate gerustgesteld, maar toch greep hij 's avonds met zenuwachtige haast naar de krant. Gejaagd vouwde hij ze open, en jawel, daar grijnsde hem al op de derde pagina, met letters als koeien, het antwoord op de vraag van den vorigen dag tegen.

‘De heer Van Vreden zal’ - zoo las hij - ‘indien hij gekozen wordt, buiten kijf de gewichtigste man in het Statencollege zijn, tenzij hij voor dien dag mager mocht worden door zijn ijverig studeeren in de Grondwet. Wij hebben vernomen, dat zijn vrouw hem alle dagen, vóór hij naar bed gaat, zijn les overhoort. Naar men zegt, maakt hij verblijdende vorderingen. Het is dan ook geen kleinigheid, zich aan zulk een dorre studie te wijden, als men zijn heele leven niets gedaan heeft dan koffieboonen tellen en suiker af wegen. Dat de hee

[p. 47]

Van Vreden daarbij altijd naar zijn kant geteld en gewogen heeft, bewijst wel dat hij nu netjes en vetjes als rentenier zit te leven. Ook in de Staten zal hij dat profijtelijk stelsel voortzetten. Kiezers, past dus op uw zakken.

Eenige weldenkende kiezers.’

Als postscriptum was daar nog dit hatelijke zinnetje bijgevoegd:

‘Er zijn ons nog eenige zeer vreemde bijzonderheden omtrent den heer Van Vreden ter oore gekomen, doch wij willen ons eerst nader omtrent de waarheid daarvan vergewissen. Daarover dus morgen.’

Stijf van schrik bleef de arme candidaat met de krant in de hand zitten, een wanhopigen blik slaande op zijn vrouw achter hem, die over zijn schouders heen alles al gelezen had.

Zij begreep hem, zij merkte dat de moed hem al in de schoenen gezakt was en dat het dus noodig was, hem een hart onder den riem te steken, want zij achtte de groote eer, die zij in het verschiet zag, de achtbaarheid die ze zou verkrijgen, den titel van mevrouw ten slotte wel het slikken van een bittere pil en het bijten door een zuren appel waard. ‘Maar kijk eens, wat een prachtige advertentie daarboven,’ zei ze, ‘die klinkt als een klok en die is met een aantal welbekende en achtbare namen onderteekend, terwijl de steller van dat lasterlijke stukje er zijn naam niet onder durft zetten.’

Het was inderdaad een prachtige advertentie, dat moest de heer Van Vreden erkennen, doch juist door haar hoogen ernst en plechtige deftigheid stak ze zoo tegen die andere af. Wat verwenschte hij nu vooral die opvijzeling van zijn grondwettige kennis.

‘Dat moet er in de strooibiljetten uit,’ zei hij tegen zijn vrouw, ‘ik wil er mij niet mee voor den gek laten houden.’

‘Maar, beste man, als jij er dat uitlaat, zullen ze er je nog veel meer mee voor den gek houden. Neen, laat ze maar gerust hun gang gaan. Alle verstandige menschen zullen het begrijpen en waardeeren, dat ge je op het verkrijgen van die kennis toelegt, die je eerlang het meest te pas zal komen. Het is heel goedkoop, daarop een aardigheid te verzinnen, maar het is toch geen argument.’

‘Neen, dat is het ook niet,’ beaamde hij flauwtjes, ‘maar het is toch onuitstaanbaar, zoo voor het heele district, voor het heele land ten toon te worden gesteld.’

‘Man, wat ben je kleinmoedig,’ hernam zijn vrouw. ‘Je moet er je niets van aantrekken, maar denken, wie het laatst lacht, lacht het best.’

Daar bleef het dezen avond bij, maar de heer Van Vreden ging veel minder opgewekt naar bed, dan den dag te voren. Die advertentie wilde hem maar niet uit het hoofd, en hij droomde warempel, dat zijn vrouw hem een paragraaf uit de Grondwet overhoorde. Hij kende ze niet, hoe hij zich ook afpijnigde, en ten laatste zag hij om zich heen een aantal mannetjes, die hem elk grijnzend een exemplaar van de Grondwet voorhielden. Eindelijk schrok hij wakker, blij, dat het slechts een droom was geweest.

De volgende morgen ging zonder noemenswaardige wederwaardigheden voorbij. De arme candidaat zuchtte bij de gedachte, dat hij thans niet naar de sociëteit kon gaan, en zijn vrouw had de handen vol, om al de belangstellende leveranciers te woord te staan, op wie de advertentie in den Waarheidsvriend blijkbaar geen invloed had uitgeoefend, want allen waren vol ijver voor de candidatuur van den heer Van Vreden.

Om twaalf uur zaten man en vrouw aan de ontbijttafel, toen de beide jongste spruiten uit school thuis kwamen met gehavende kleeren, een blauw oog en een paar dito builen op het gezicht.

‘Heere mijn God, wat zie je er uit, heb je gevochten?’ vroeg de moeder streng.

‘Ja, dat hebben we,’ antwoordde de oudste driftig, ‘en van middag vechten we weer, als ze het nog eens durven zeggen.’

‘Wat zeiden ze?’ vroeg de heer Van Vreden, die een vaag vermoeden begon te krijgen.

‘Dat u de Grondwet bij moeder op moet zeggen,’ antwoordde de oudste.

‘En dat u uw heele leven koffieboonen geteld hebt,’ voegde de jongste er bij.

‘En dat de menschen op hun zakken moeten passen,’ hernam de oudste weer.

‘En morgen zouden ze nog veel meer van u weten,’ besloot de jongste.

‘Maar we hebben er op geslagen zoo hard we konden, doch wij waren maar met ons tweeën en zij met hun zessen.’

‘Jullie hebt flink opgepast, jongens,’ zei de heer Van Vreden getroffen, ‘hier heb je elk een dubbeltje, maar nu moet je niet meer vechten.’

‘Maar wij kunnen niet lijden, dat ze iets van u zeggen. Als ze het weer doen, slaan wij er weer op,’ antwoordde de oudste strijdlustig.

‘Ook dat nog,’ zei Van Vreden tegen zijn vrouw, toen de kinderen uit de kamer waren.

‘Och, 't beteekent immers niets,’ antwoordde zij, die begreep, dat haar man in zijn zwakheid niet moest worden gestijfd, ‘'t Is immers maar kinderpraat.’

‘Jij praat goed, maar ze maken mij middelerwijl voor de heele stad belachelijk.’

‘Nu, als je daar niet tegen kan, trek dan je candidatuur in,’ hernam juffrouw Van Vreden spijtig. ‘Maar je kan er op rekenen, dat je je dan eerst recht belachelijk maakt.’

‘In 's hemels naam dan,’ zuchtte de man, die, al viel het hem zwaar te dragen, toch niet graag zijn kansen op den zoo vurig begeerden zetel prijs gaf. ‘Was ik het maar nooit begonnen,’ zuchtte hij bij zich zelf, maar hij zag de waarheid van de woorden zijner vrouw in, dat het er niet beter op zou worden, indien hij thans zijn candidatuur opgaf. En wat zouden zijn vrienden van hem zeggen, het bestuur der kiesvereeniging, dat zich zooveel moeite voor hem had gegeven, de president, die zoo ijverig voor hem in het gareel was?

Neen, hij moest volhouden, het zou laf zijn, thans al het strijdperk te verlaten. Met deze overwegingen zocht de heer Van Vreden zich te vermannen, wat hem ten laatste ook tot op zekere hoogte gelukte.

Des avonds kwam de Waarheidsvriend zijn moed weer op een zware proef stellen.

‘Er dreigt hongersnood,’ - dit opschrift stond met kolossale blokletters boven de volgende advertentie te lezen:

‘Hoewel noch Falb, noch een van de andere weerprofeten een schrikkelijke droogte heeft voorspeld, die den heelen oogst zou doen mislukken, valt er toch niet aan te twijfelen, of onze arme streek zal binnenkort met een der grootste plagen, een hongersnood, bezocht worden. Wij maken het hieruit op, dat juffrouw Van Vreden - de achtbare wederhelft van den zwaarlijvigen candidaat van Steeds Hooger - heele bergen victualiën van alle soort inslaat. Of zou wellicht onze aanstaande vertegenwoordiger, die, behalve de Grondwet, zeker ook wel de oude geschiedenis bestudeert, om van Lycurgus en Solon de kunst van wetgeven af te zien, na zijn verkiezing een grooten volksmaaltijd willen aanrichten, waarop het heele district zal worden genoodigd? Doch deze veronderstelling is zoozeer in strijd met de bekende schraapzucht van den candidaat, dat wij wel aan een hongersnood moeten denken. Men neme bijtijds zijn voorzorgen!’

Vlak daaronder stond de volgende advertentie:

De Vrijer omgekocht.

Acht de heer Van Vreden - wat wij in hem prijzen - zich door de Grondwet gebonden, er bestaat geen enkel artikel, dat zijn vrouw verbiedt, voor verkiezingsagent te spelen. Wij moeten zeggen dat zij er slag van heeft. Nu reeds heeft ze den vrijer van haar meid omgekocht. Voor elke stem, die hij aanbrengt, krijgt hij een kwartje, welk heerlijk vooruitzicht hem een bewonderenswaardige activiteit aan den dag doet leggen. Behaalt de heer Van Vreden, wiens persoonlijkheid wij geheel buiten spel wenschen te laten, de zege, dan zal hij die voor een groot gedeelte aan bewusten vrijer hebben te danken. In handen van dezen man berust het lot van het district, ja van het heele land. Benijdenswaardige vrijer!

‘Ik bedank!’ bulderde de heer Van Vreden, zoo haastig zijn zwaarlijvigheid het hem toeliet uit zijn stoel opvliegend, en met de vuist op tafel slaande. ‘Die laagheid gaat te ver! En den redacteur doe ik een proces aan!’

Juffrouw Van Vreden haalde de schouders op. ‘Wat zou je daarmee winnen?’ vroeg zij. ‘Niets! Over veertien dagen, als je gekozen bent, zijn ze alles vergeten; maar maak je er een rechtzaak van, dan duurt het nog wel maanden. En eigenlijk hoef je je daar niets van aan te trekken, want het is tegen mij gericht. Ik geef er niet zóóveel om.’

Inwendig had juffrouw Van Vreden geweldig het land, maar ze wilde er toch in geen geval haar man iets van laten blijken. Die zou in staat zijn, in zijn booze bui er den vurig begeerden zetel in de Staten aan te geven. Na veel overreding gelukte het haar, hem te kalmeeren, maar zijn mooie illusies waren alle weg en, als hij gedurfd had, zou hij graag honderd gulden hebben gegeven om candidaat af te zijn.

(Slot volgt.)