De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 12

[p. 321]

[Nummer 41]

christus door den duivel bekoord, naar de schilderij van ary scheffer.

[p. 322]

Zijn jongste zuster,
door F.J.A.L. Cordens.

IV.
(Vervolg en slot.)

Des middags kwam de pastoor Eduard Brenning een bezoek brengen en Anna ging naar haar zwager om zich van den haar opgedragen last te kwijten.

Fons van Delden was op zijn kantoor en ontving haar vriendelijk. Zoodra zij echter den naam van Eduard noemde, betrok zijn gelaat, maar hij viel haar niet in de rede en liet haar alles vertellen wat zijn zwager haar had meegedeeld.

‘Hoor eens hier,’ zeide hij, toen zij had uitgesproken, ‘ik heb aan Eduard geen enkele meedeeling te doen, je hoeft hem geen enkele boodschap van mij over te brengen. Dat hij den pastoor laat ontbieden, zal voor zijn ziel wel het beste zijn, maar ik wil niets meer met hem te doen hebben; tusschen hem en mij bestaat voortaan een kloof, die niet gemakkelijk zal worden overbrugd.’

Teleurgesteld boog juffrouw Brenning het hoofd.

‘Ik dacht, dat u een billijk verzoek niet zoudt weigeren,’ fluisterde zij.

‘Hoor eens hier,’ hernam Van Delden, met meer opgewondenheid dan hij wilde laten blijken, ‘in deze zaak behoef ik den raad van niemand; ik heb mijzelf een gedragslijn gesteld en die zal ik volgen. Ik heb Eduard vroeger alle goed gedaan, ik heb hem op de onbaatzuchtigste wijze geholpen, niet omdat ik daardoor zijn genegenheid wilde koopen, maar om zijn naam op te houden, die door een onvermijdelijk bankroet zou worden geschandvlekt.

En hoe heeft hij zijn dank betoond? Hij heeft me altijd tegengewerkt. Meer nog: hij sluipt als een dief 's nachts mijn fabriek binnen om ze in brand te steken, of, zooals hij zegt, om mijn machine te vernielen, in ieder geval, om een lage schurkenstreek uit te halen. Nog heb ik hem gespaard; ik had hem als een inbreker en brandstichter kunnen laten gevangen nemen, maar ik heb het niet gedaan om u en om mijn vrouw. Maar om nu te eischen dat ik hem weer in genade aanneem, neen, Anna, dat is te veel; tusschen Eduard en mij hebben alle betrekkingen opgehouden.’

Krampachtig woelde de fabrikant met de vingeren in zijn langen baard; het was duidelijk dat hij spoedig een einde wenschte te maken aan het gesprek. Juffrouw Brenning was door dien bitteren uitval geheel uit het veld geslagen; zij begreep dat zij voor het oogenblik geen poging behoefde te beproeven om haar zwager tot andere gedachten te brengen en mistroostig ging zij heen om aan haar zuster haar nood te klagen.

‘Ik kan er niets aan doen,’ zeide Lize, ‘als Fons eenmaal iets voor heeft, is het hem met geen mogelijkheid uit het hoofd te praten. Maar je moet toch toegeven, dat Eduard het er wel naar heeft gemaakt om mijn man te verbitteren; toch dunkt me, nu Eduard tot inkeer schijnt te komen, dat Fons meer vergevingsgezind mocht zijn.’

Toen Anna Brenning bij haar broer terugkeerde, vond zij hem in kalme, tevreden stemming en moest tot alle vrouwelijke listen haar toevlucht nemen, om hem de ware gezindheid van Van Delden zooveel mogelijk te verbergen.

Er gingen nog eenige weken voorbij. Eduard Brenning herstelde spoedig, zoodat hij de trouwe verzorging van zijn zuster niet meer noodig had. Deze maakte zich dien toestand ten nutte om zelve uit te rusten van de buitengewone vermoeienissen en inspanning, die zij had doorstaan. De verkoudheid, die zij bij het begin der ziekte van haar broer had opgedaan, wilde echter niet wijken, zij hield een korten, drogen hoest, waarover Fons van Delden zich ernstig bezorgd maakte. Ook haar gelaat had een matbleeke kleur gekregen, waarin haar groote zwarte oogen zonderling schitterden. Zij lachte echter met de bezorgdheid van haar zwager en verklaarde, dat zij zich heel wel gevoelde.

Op een heerlijken morgen in het begin van Maart, toen zij Eduard, die nu geheel hersteld was, ging bezoeken, nam deze haar mee naar den tuin.

Arm in arm wandelden zij door de paden, helder scheen de zon aan de blauwe lucht en door de struiken en boomen waaraan de groene knopjes ontloken, ritselde een zoele wind als een voorbode van den zomer.

‘Ik ben nu geheel hersteld,’ begon Eduard, ‘dank zij God en uwe toewijding. Nu moet ik echter gaan zorgen om mijn verplichtingen na te komen.’

Anna zag hem vragend aan. ‘Het leven lijkt zoo prettig op een zonnigen dag,’ vervolgde hij zonder zijn zuster aan te zien, ‘en toch, Anna, je moest eens weten, wat een treurige gevolgen mijn vroeger gedrag nu na zich sleept, hoe zwaar mij het leven nu valt.’

Het meisje zag vreemd op. Was dat dan de uitslag van haar teedere zorgen en haar opoffering, die haar dagen achtereen aan het ziekbed van haar broer gekluisterd hield! Zij had gehoopt, dat met zijn ziekte alle leed geweken was, zij was gelukkig geweest, toen Eduard tot inkeer kwam en zich met God had verzoend, zij had de schoonste verwachtingen op de toekomst gebouwd - en nu?

‘Maar wat bedoel je dan, Eduard? spreek duidelijk,’ zeide zij.

‘Mijn rol is hier afgespeeld,’ antwoordde hij, ‘mij blijft niets meer over dan het bankroet. Mijn fabriek is voor Fons, die er eigenlijk meer op heeft staan dan ze waard is; aan u heb ik 10.000 gulden schuld; bovendien heb ik nog andere schulden af te doen. Den jood Goudsmit, met wien ik speculeerde, heb ik door toezegging van hooge rente een tijdlang tevreden kunnen stellen, maar hij begint te dreigen om zijn geld. Wat moet ik doen?’

Anna zweeg en zag nadenkend voor zich. Eindelijk zeide zij: ‘Ik zal u uitstel geven om die 10.000 gulden af te lossen, ben je dan gered?’

Eduard schudde treurig het hoofd. ‘Ik dank u, je bent altijd nog mijn zelfde goede zuster, maar het help me niet. Als ik alles verkoop, wat mij toebehoort, kom ik nog ruim 2000 gulden te kort. De fabriek aanhouden kan ik niet, want ik zou werken met verlies; er blijft mij niets over dan in het buitenland een betrekking te zoeken, als er ten minste nog een uitkomst opdaagt, die mij veroorlooft, naar den vreemde te gaan.’

Anna bedacht zich een oogenblik. Plotseling hief zij het hoofd op en zag haar broer aan: ‘Hoor eens, Eduard,’ sprak zij, ‘je moet de zaken niet zoo somber inzien. Twee duizend gulden is maar een kleine som, je zal geholpen worden, ik zal er eens met Lize over spreken.’

‘Met Lize?’ herhaalde hij. ‘Weet je wel, Anna, dat Fons mij voortaan haat; hij wil niets meer met mij te doen hebben. Gisteren schreef ik hem een briefje of hij hier wilde komen om de overdracht der fabriek te regelen, want hij wil ze aan zijn naam hebben. Hij antwoordt niet eens, maar stuurt een gevolmachtigd notaris. Fons is dood voor mij, en wat zou ik dan van zijn vrouw te hopen hebben?’

‘Je moet denken, dat Lize je zuster is, in dit geval moet ze je helpen. Laat mij maar begaan, alles zal ten goede komen. Maar nog eens, als je hier je zaken geregeld hebt, wat denk je dan te beginnen?’

‘Ik kan misschien een aanstelling krijgen aan de Iron- and Steelworks te Glasgow, een betrekking, die mij achttienhonderd gulden salaris oplevert. Van dat geld kan ik sparen en u langzamerhand mijn schuld afdoen.’

Anna Brenning sprak niet veel meer. Toen zij naar huis terugkeerde, dacht zij er over na of zij zich nog wel meer opofferingen zou getroosten bij al de vele, die zij reeds op zich genomen had.

Aan tafel bracht zij het gesprek op de netelige positie van haar broer en vroeg aan Lize of zij genegen zou zijn hem te helpen.

Lize van Delden aarzelde te antwoorden. In den laatsten tijd waren haar gevoelens opzichtens Eduard merkbaar gewijzigd. Nu zij de overtuiging had, dat hij op den goeden weg was teruggekeerd, beklaagde zij hem en was geneigd hem te steunen indien zij kon. Maar zij moest rekening houden met haar man; Fons van Delden was sinds den brand in zijn fabriek veel veranderd, hij was wantrouwig en achterhoudend geworden; het hinderde hem blijkbaar als er over Eduard Brenning werd gesproken en meer dan eens had hij uitdrukkelijk gezegd, dat deze nooit meer iets van hem te hopen had.

‘Wat zou ik doen?’ vroeg zij eindelijk aan haar man.

Van Delden fronste de wenkbrauwen en antwoordde norsch: ‘Dat moet jij weten, ik bemoei er me niet mee.’ Hierbij bleef het voorloopig.

Anna vertelde nog van de plannen van haar broer, maar de fabrikant bleef bedaard voortgaan met eten en luisterde er nauwelijks naar als ging het geheele geval hem niet aan.

Het jonge meisje beproefde echter op allerlei manieren hem in het gesprek te mengen. Eindelijk vroeg zij of de overdracht der fabriek al had plaats gehad.

‘Nog niet,’ was het antwoord. ‘Dat kan door den notaris niet gebeuren, daar moet ik zelf voor teekenen; dat zal dan wel, hoop ik, de laatste maal zijn dat ik met hem in aanraking kom.’ Hij legde een eigenaardigen klemtoon op het woordje: ‘hem’, als vermeed hij opzettelijk den naam van zijn zwager uit te spreken.

Toen Van Delden van tafel opstond, bleven Anna en Lize het gesprek voortzetten. De onzijdigheid van haar man liet haar dus vrijheid van handelen. Maar de heele schuld van Eduard op zich nemen durfde zij niet. Anna van haren kant had al het mogelijke gedaan. Bijna de helft van haar kapitaaltje had zij aan haar broer verspeeld, en ondanks zijn beloften en zijn goeden wil scheen haar de kans toch klein van het terug te krijgen. Haar aarzeling duurde echter niet lang; bij al het vele, dat zij zich voor Eduard had getroost, kon er dat nog wel bij. Zij vroeg zich niet af of zij er zich mee ontriefde; waarde van geld had zij nooit gekend; zij leefde stilletjes en tevreden van den eenen dag in den anderen, uitgaven had zij weinig of geen, en het kostgeld bij haar zwager, nu ja, dat was zoo veel niet, en Fons was op dat punt nogal schikkelijk.

Den volgenden dag kon zij aan haar broer de meedeeling doen, dat Lize en zij elk voor de helft van het noodige geld zouden zorgen.

Eduard van zijn kant besloot haast te maken met zijn toebereidselen tot het vertrek. Over veertien dagen dacht hij naar Engeland over te steken. Een moeilijke vraag was echter het afscheid nemen van zijn familie. Zou hij bij Van Delden ontvangen worden? Hij vreesde er voor, en toch wilde hij niet heengaan zonder zijn zwager, dien hij zoozeer miskend had, de hand te hebben gedrukt.

De overdracht der fabriek zou plaats hebben ten huize van Fons; Eduard besloot er mee te wachten tot den morgen van zijn afreis, dan kon hij te gelijker tijd zijn zusters vaarwel zeggen.

Op het bepaalde uur schelde hij bij zijn zwager aan. Zijn lange blonde haren deden de bleekheid van zijn gelaat nog meer uitkomen. Was het ontroering of waren de laatste sporen der ziekte nog niet uitgewischt? Boven aan het voorhoofd verried een kleine donkerroode streep de wonde, die hem zoo na bij den dood had gebracht.

Niet zonder schroom trad hij de kamer binnen, die de bediende voor hem opende. Hij trof daar zijn beide zusters, zijn zwager en ook den notaris; deze kende de verhouding, waarin beide mannen stonden, en had tact genoeg om aanstonds met de zaak te beginnen, waarvoor hij gekomen was.

Dit stond Van Delden ook het beste aan. In de laatste dagen was zijn gezindheid jegens Eduard er niet op verbeterd. Herhaaldelijk had hij diens fabriek doorloopen en de boeken bestudeerd, en overal had hij bewijzen gevonden van Eduards groote bekwaamheid, maar ook van diens verregaande lichtzinnigheid en zorgeloosheid. Dit had den nauwgezetten koopman

[p. 323]

nog meer tegen de borst gestooten en hem het vaste voornemen doen opvatten om in zijn rol te blijven en Eduard voortaan te behandelen als een vreemde, of, erger nog, om geen notitie meer van hem te nemen.

Nauwelijks had de notaris zich verwijderd of ook Van Delden stond op om heen te gaan. De jonge Brenning was hem echter vóór.

‘Fons,’ begon hij, ‘ik heb u veel misdaan; maar geef mij de hand. Over weinige uren vertrek ik, laat ons niet als vijanden scheiden.’ Terzelfder tijd stak hij den fabrikant de hand toe.

Van Delden bleef een oogenblik staan, als was hij in tweestrijd wat hij doen zou. Hij wierp van ter zijde een blik op den jongen man, die zijn smeekende oogen op hem gevestigd hield; maar eensklaps stapte hij haastig voort, zonder te antwoorden, zonder de hand te drukken, die hem gereikt werd.

‘Fons, geef mij de hand, ga zoo niet heen,’ herhaalde Eduard; maar de fabrikant ging door zonder om te zien en een seconde later sloeg de deur achter hem dicht.

Dat was te veel voor den ongelukkige; zooveel miskenning had hij niet verwacht. Hij stond gereed om in den vreemde een nieuw leven te gaan beginnen, oprecht betreurde hij wat voorbij was en hij had voor de toekomst de beste en edelste voornemens gemaakt. De priester had hem van Gods vergeving gesproken en stellig had hij ook gehoopt op de vergeving der menschen.

Een enkele handdruk, een opbeurend woord van zijn zwager zou hem bemoedigd en gesterkt hebben op den weg, waarlangs voor hem geen andere bloem zou bloeien dan strenge, harde plichtsbetrachting; maar nu wist hij, dat hij haat en afkeer achterliet, en die gedachte, hij voelde het, zou hem een voortdurende pijniging zijn, en hem in zijn nieuw vaderland het weinig genoegen vergallen, dat hij daar misschien smaken mocht.

Hij liet zich in een stoel neervallen en leunde met het blonde hoofd in beide handen. Hij stond op het punt in tranen uit te barsten, maar hij bedwong zich, hij mocht voor zijn zusters het afscheid niet pijnlijk maken.

Op Lize, maar op Anna vooral had de handelwijze van Fons een treurigen indruk gemaakt. Het meisje meende door teederheid te moeten vergoeden, wat de andere door ruwheid aan haar broer had misdaan. Zenuwachtig sloeg zij haar armen om zijn hals en liet hem niet uit haar overhelzing los; een onbestemd, bang voorgevoel maakte zich van haar meester: zou zij Eduard nog ooit wederzien? Zij wist niet waarvandaan die nare gedachte bij haar opkwam, maar zij kon ze niet van zich afschudden. Al de vermoeienis, al de angst en overspanning, die zij vroeger aan het ziekbed van haar broer had uitgestaan, scheen haar op eens te bevangen; zij voelde, dat zijn vertrek een groote leegte zou laten in haar hart en misschien vermoedde zij ook, dat Fons zijn afkeer van haar broer wellicht zou overbrengen op haar.

Eduard Brenning streelde haar door de gitzwarte haren, zag haar liefderijk in haar groote, betraande oogen en fluisterde haar allerlei bemoedigende woorden toe. Het afscheid was lang en pijnlijk, en al zijn wilskracht had hij noodig om zich te bedwingen.

Eindelijk had hij zijn beide zusters vaarwel gezegd; aan de voordeur werd nog een laatste handdruk gewisseld en zonder om te zien sprong hij haastig in de coupé, die hem naar het spoorwegstation zou brengen.

V.

De dag van Eduards vertrek was voor Anna Brenning bijzonder treurig. Zij voelde zich alleen en verlaten in het huis van haar zwager; daarbuiten was niemand meer, op wien zij hare genegenheid kon overbrengen.

Fons van Delden was uitermate slecht gestemd, hij was norsch en knorrig, het fabriekpersoneel kon niets naar zijn zin doen en begreep niet, hoe de patroon, vroeger zoo vol welwillendheid, opeens zoo veranderd was. Hij was boos op zichzelf, daar hij zeer goed inzag, dat hij zich tegenover den ongelukkigen Eduard onwaardig gedragen had; hij zocht verstrooiing in de regeling der werkzaamheden aan de nieuwe fabriek, die nu onder zijn beheer was gekomen en hem veel te doen gaf.

De eerstvolgende dagen gingen langzaam voorbij. Anna verrichtte als naar gewoonte eenige kleine huiselijke bezigheden, maar zij stond er verwonderd over dat de geringste inspanning haar zoo spoedig vermoeide en afmatte. Haar eenige uitspanning bestond in een wandeling langs de singels en het stadspark en een bezoek aan de Lieve-Vrouwekerk. Nu en dan kwam een brief uit Glasgow haar wat vreugde brengen, maar ook tevens de herinneringen aan het verleden weer opwekken. Eduard sloot zijn brieven altijd met de groeten aan Fons van Delden; de fabrikant nam ze met een bedankje in ontvangst, maar hij vermeed verder over zijn zwager te spreken en noch goed- noch afkeuring over diens gedrag kwam over zijne lippen.

Zijn vrouw zag met bezorgdheid den achteruitgang van Anna. Haar eetlust verminderde, haar gelaat zag ziekelijk bleek, wat nog scherper uitkwam door den zwaren rouw, dien zij nog droeg over haar vader. Lize had oprecht medelijden met haar; vooral viel het haar op, dat haar zuster steeds in een gedrukte, droefgeestige stemming verkeerde.

Den verjaardag van Fons van Delden nam zij te baat om aan Anna wat afleiding te verschaffen en 's avonds een gezellig partijtje te organiseeren. In 't eerst stelde het jonge meisje er zich weinig genoegen van voor, doch toen zij vernam dat de oude heer Vermolen en zijn zoon Willem onder de genoodigden behoorden, was zij tevreden en besteedde meer dan gewone zorg aan haar toilet. Den ganschen avond had zij zich kostelijk vermaakt en Liza van Delden zag met genoegen dat haar zuster haar vroegere frissche, gezonde kleur weer terug kreeg.

Ook aan Willem Vermolen scheen dat partijtje bijzonder bevallen te zijn. Hij stond goed aangeschreven bij den fabrikant en wist daarvan heel diplomatiek partij te trekken om eenige dagen later nog een visite te komen maken. Het was prachtig weer dien dag, waarom Willem uit naam van pa en ma vroeg of juffrouw Anna plezier had dien middag mee naar buiten te rijden.

Met genoegen nam zij het voorstel aan, dat haar den weg opende om in den loop van den zomer nog menigen heerlijken namiddag op het buitengoed der Vermolens door te brengen. De vriendschap, die reeds lang tusschen haar en Willem had bestaan, werd steeds inniger; hij werd langzamerhand haar vertrouweling, wien zij al haar wederwaardigheden kon meedeelen, zeker als ze was, altijd op een bemoedigend woord, een vriendelij ken, onbaatzuchtigen raad te kunnen rekenen.

De jonge man toonde zich dat vertrouwen ten volle waardig; hij had eerbied voor het meisje, dat in de school van het lijden zooveel had geleerd en onbewust de schoonste gaven van geest en hart verried.

De ouders van Willem zagen niet ongaarne dat de genegenheid van hun zoon zich op Anna Brenning scheen te vestigen; hij was in de jaren, dat hij er gerust aan kon denken een eigen huishouding te beginnen en zij wisten dat hij in haar een waardige levensgezellin zou vinden.

Ook Anna koesterde de schoonste droomen. Zij was zoo gelukkig de dagen, die zij op het buiten van Vermolen in gezelschap van Willem mocht doorbrengen; dan voelde zij haar krachten weer opleven en begreep, dat ieder bezoek haar nader bracht bij een gelukkige toekomst.

Op een avond dat zij van de buitenplaats terugkeerde, voelde zij zich meer vermoeid dan gewoonlijk; zij had waarschijnlijk kou gevat en klaagde over hoofdpijn. Des morgens bleef zij te bed. Lize kwam op haar kamer en bracht haar een kop thee; zij had koorts en was niet in staat om op te staan.

Op aandringen van Fons werd de dokter gehaald. De fabrikant maakte zich omtrent haar gezondheid meer bezorgd dan hij wel liet blijken; de hoest, dien zij tijdens de ziekte van haar broer had opgedaan, was nog niet geheel geslonken en dat voorspelde hem weinig goeds.

De dokter kwam en paste op haar de gewone middelen toe; maar voor dat acht dagen waren verloopen, werd het vermoeden van Fons van Delden bewaarheid en verzekerde hem de geneesheer met een veelzeggend schouderophalen: ‘'t Is de tering.’

De tering! 't Is zoo pijnlijk een jong, veelbelovend leven door een kwijnende ziekte te zien verwoesten; getuige te zijn van dien wanhopigen strijd met den Engel des Doods, een strijd, die weken-, maandenlang duurt, met schijnbaar afwisselende kans, maar waarvan de uitslag, helaas! niet twijfelachtig is.

Fons van Delden en zijn vrouw sloegen met bange zorg het verloop der ziekte gade. De fabrikant koesterde de hoogste achting en bewondering voor het jonge meisje; ondanks den afkeer, dien hij haar broeder toedroeg, had hij eerbied voor de toewijding, waarmee zij hem in alles had gesteund en die zij nu zoo zwaar moest boeten.

De zieke zelf maakte zich over haar toestand niet ongerust; 't was maar een voorbijgaande ongesteldheid, spoedig zou zij weer beter zijn.

Na verloop van een maand mocht zij het bed verlaten, zij hoopte op mooie, warme najaarsdagen, dat zij zou mogen wandelen in den tuin; maar het bleef ruw, onstuimig weer en één voor één zag zij de bloemen voor haar venster verwelken en ontbladeren. De natuur bleef niet zonder invloed op haar fijngevoelig gemoed; als zij den regen tegen de ramen hoorde kletteren en den wind hoorde gieren door de eenzame straat, werd zij treurig te moede, dan schreide zij soms zonder zich rekenschap te geven waarom. Was het omdat het spookbeeld van den Dood zich van verre aan haar blikken vertoonde? Zij was in haar jeugd zoo slecht met het idee van sterven vertrouwd. Als men jong en gezond is, in den vollen bloei der krachten van lichaam en geest, kan men in koenen overmoed zeggen, dat men voor den dood niet siddert; maar als ziekte het lichaam ondermijnt en de geestkracht verlamt; als de strijd om het leven vreeselijke ernst wordt, dan, ja dan valt het afscheid dezer wereld hard en ondervindt men, hoezeer Gods barmhartige hulp noodig is om gelaten als Christen te sterven.

Ook Anna Brenning beleefde nu en dan van die sombere oogenblikken, dat de hoop op genezing van haar wegvlood; maar zoodra er een zonnestraaltje door de wolken boorde en het laatste groen in den tuin weer deed opleven in zijn koesterend licht, dan keerden ook al de blijde illusies van haar jonge jaren weer terug, dan had haar jeugd weer gezegevierd en kon zij zich niet begrijpen, dat de zenuwen haar zulke parten hadden gespeeld.

Het werd winter. Langzaam maar zeker maakte de gevreesde ziekte haar veroveringen, maar in blind vertrouwen klampte het meisje zich vast aan het denkbeeld, dat de lente haar kracht en gezondheid zou teruggeven. Nu en dan kwam er een brief van Eduard. Hij genoot het vertrouwen van zijn chefs, leefde uiterst sober en had zelfs reeds een paar honderd gulden weten te sparen, die hij aan zijn zuster overzond als eerste afdoening zijner schuld.

Zij was overgelukkig, zij vertelde het aan Lize, aan Fons en las hun den brief voor. Zooals altijd betrok het gelaat van den fabrikant als er over Eduard sprake was. Hij vergenoegde zich met te zeggen dat Eduard niets meer deed dan zijn verplichtingen nakomen en dat hij heel wat had goed te maken.

Een vluchtige blos gleed langs de wangen der zieke. Zinspeelde hij op haar ongesteldheid, die zij bij de verzorging van haar broer had opgedaan en ook aan hem geweten moest worden?

Des middags kwam Willem Vermolen een bezoek brengen; ook hij moest alles weten wat Eduard betrof. De jonge man bleef geruimen tijd bij haar praten, hij schertste met haar en gaf haar hoop op spoedig herstel. Maar toen hij thuis kwam, was hij diep treurig gestemd en spoedig bemerkten zijn ouders, dat Anna Brenning een schoonen droom van Willem mee ten grave zou nemen.

De lente kwam, maar bracht geen genezing voor haar mee. Anna hoopte nog, hoewel zij zich langzamerhand van haar toestand bewust werd; zij had echter niet gewild, dat Lize iets van haar ziekte aan Eduard zou schrijven.

Er kwamen mooie, warme dagen, maar

[p. 324]

uit transvaal. - Markt te Johannesburg.

uit transvaal. - Straat te Johannesburg.

[p. 325]

uit transvaal. - Een afdeeling Boeren, Jameson te gemoet trekkend, naar de teekening van John Charlton.

[p. 326]

de zieke mocht de kamer niet verlaten. Op een zonnigen middag zat zij in een grooten stoel in de kussens voor het raam; zij was bijna onkenbaar geworden, haar gelaat was vermagerd en effen bleek, en als fijne, lichtblauwe draden slingerden zich de dunne aderen langs het marmer van haar voorhoofd en slapen.

Lize van Delden zat tegenover haar; zij hield zich met een handwerk bezig en beschouwde nu en dan met verwondering de dunne, bijna doorzichtige vingeren van haar zuster.

‘Kijk eens, wie daar heengaat,’ zeide zij op eens.

Willem Vermolen kwam voorbij. lederen middag wandelde hij langs het huis, in de hoop van Anna Brenning voor het raam te zien zitten.

De zieke boog zich voorover om zijn vriendelijken groet te beantwoorden en oogde hem na zoover zij kon. Een waas van treurigheid kwam over haar gelaat; de herinneringen, waarvan zij scheiden moest, waren haar zoo innig dierbaar; zij begreep nu opeens, dat alles voor haar verloren was. Waarom had zij zich het lot van haar broer zoo aangetrokken? Zij had alles, alles voor hem geofferd, haar fortuin, haar jeugd, haar gezondheid en....

Twee dikke tranen vielen op haar vermagerde handen; maar zij morde niet, het was slechts een oogenblik van voorbijgaande zwakheid geweest en opnieuw bood zij aan God uit den grond haars harten het offer van haar leven aan.

Lize van Delden beschouwde haar zuster met diep medelijden en kon geen woorden vinden om haar te troosten. Eenige oogenblikken later kwam de meid binnen en verzocht of mevrouw even beneden wilde komen bij mijnheer.

Lize stond op. Fons van Delden was verouderd; de zorg voor de twee fabrieken, die op hem drukte, en de voortdurende ongerustheid, waarin hij verkeerde ten opzichte van Anna Brenning, hadden diepe rimpels op zijn voorhoofd gegroefd. Misschien was het bitter gevoel van afkeer, dat hij ten opzichte van Eduard behield, vermengd met het zelfverwijt over zijn onheusch gedrag bij het vaarwel, er ook niet vreemd aan.

‘Er is een brief uit Glasgow aan uw adres,’ zeide hij. ‘Lees hem eerst zelf, voordat Anra met den inhoud bekend wordt, want Eduard schijnt tegen zijn gewoonte opzettelijk aan u geschreven te hebben.’

Zijn vrouw brak de enveloppe open en las vluchtig den brief over. De fabrikant sloeg haar oplettend gade en bemerkte hoe haar gelaat een zorgelijke uitdrukking teekende.

‘Ook dat nog,’ zeide zij met doffe stem, terwijl zij haar man den brief overhandigde. ‘Eduard raakt zonder betrekking, lees zelf maar.’

Van Delden nam het papier aan.

Ten gevolge der verliezen, bij de werkstaking der steenkolenarbeiders geleden, zag de maatschappij, bij welke Eduard in dienst was, zich verplicht een gedeelte van haar personeel te ontslaan. Ook zijn zwager behoorde hieronder, terwijl de beambten, die langer dienstjaren hadden, konden aanblijven.

‘'t Is treurig.... voor Anna,’ zeide de fabrikant.

‘Zouden we 't haar meedeelen?’ vroeg zijn vrouw.

Van Delden haalde de schouders op.

‘Me dunkt,’ hernam zij na een oogenblik nadenkens, ‘dat we het haar maar moesten zeggen. 't Wordt trouwens tijd om Eduard van den toestand van Anna op de hoogte te stellen,’ ging zij voort met bevende stem, ‘want hij zal haar nog graag willen zien voor zij sterft.’

‘Doe, zooals je het beste oordeelt. Anna is vrij om haar broer te ontvangen.’

Spoedig had Lize van Delden een telegram naar haar broer gezonden met het verzoek zoodra mogelijk over te komen, en tegen den avond, toen zij haar zuster weer kalmer vond, maakte zij haar het nieuws bekend.

Anna was er minder pijnlijk door getroffen dan Lize verwacht had. Zij sprak er over met de grootste bedaardheid. ‘Ik ben blij, dat Eduard komt, want ik voel, dat het niet lang meer duren zal,’ zeide zij tegen haar zuster, die al haar zelfbeheersching verloor en moeite had om haar tranen te bedwingen.

‘Je hoeft me niet meer te vleien met hoop op genezing, ik ben mij nu te goed van mijn toestand bewust. Maar toch zou het mij spijten als alle moeite, die ik voor Eduard heb gemaakt, vergeefsch zou zijn.’

Lize van Delden boog het hoofd. Als Anna kwam te sterven, rustte dan niet op haar de verplichting om Eduard zooveel mogelijk bij te staan; hij was toch haar broer. Zwaar had hij geboet voor zijn vroegere lichtzinnigheid en deed nu als man zijn best om de eer van zijn naam en die zijner familie op te houden. Moest hij daarin niet gesteund en geholpen worden?

Toen Van Delden de kamer binnentrad, wenkte hem het jonge meisje. ‘Fons,’ zeide zij, ‘je weet, hoe het met Eduard gesteld is; hij heeft veel tegen u misdaan, maar je weet ook, dat hij tot inkeer gekomen is. Eenmaal heb je hem de hand der verzoening geweigerd; ik bid u, sla nu een verzoek van mij niet af.... dan sterf ik tevreden.’

Het gelaat van den fabrikant verried de grootste ontroering; hij begreep, dat het een verzoek zou zijn betreffende Eduard en de langdurige scheiding had de bitterheid uit zijn hart nog niet weggenomen. Doch hij wilde zich goed houden en zeide met voorkomendheid:

‘Spreek maar gerust, Anna, zeg maar wat je wil.’

De zieke zag hem met haar groote zwarte oogen doordringend aan en Van Delden had moeite om haar blik te verdragen.

‘Welnu dan, Fons, ik doe u slechts één verzoek: Eduard is zonder betrekking, neem jij hem op de fabriek in uw dienst. Geloof me, Fons, Eduard is niet slecht geweest, hij was lichtzinnig, maar voortaan zal hij je altijd dankbaar zijn.’

De fabrikant had steeds de gewoonte gehad, voor de lichtzinnigheid van zijn zwager een veel sterkere uitdrukking te bezigen, en in zijn eerste opwelling wierp hij het denkbeeld om Eduard Brenning in zijn dienst te nemen ver van zich af.

Maar had hij zelf zich dan ook niets te verwijten? Was het niet zijn christelijke plicht geweest om te vergeven in plaats van den jongen man, die zich wenschte te beteren, door zijn ruwheid bijna tot wanhoop te drijven?

‘'t Is een ernstige zaak, die je van mij vraagt,’ zeide hij met onvaste stem; ‘ik kan je niet oogenblikkelijk mijn antwoord geven, Anna, ik moet er over nadenken.’

Zonder haar nog aan het woord te laten komen, nam hij afscheid en verliet het vertrek.

De zieke bracht een onrustigen nacht door; toen den volgenden morgen de dokter kwam, oordeelde hij het dringend noodig dat haar de H. Sacramenten werden toegediend.

Nadat zij de laatste troostmiddelen van den godsdienst had ontvangen, begonnen de krachten snel af te nemen; haar opgewektheid verliet haar echter geen oogenblik en herhaaldelijk sprak zij over haar broer, die spoedig komen zou.

De dag ging voorbij en toen de volgende morgen aanbrak kon ieder uur de dood worden verwacht. Fons van Delden en zijn vrouw stonden bij het sterfbed, waarop het jonge meisje in lichte sluimering neerlag.

Opeens klonk er een hevige ruk aan de bel.

De zieke opende de oogen: ‘'t Is Eduard,’ fluisterde zij met een glimlach, terwijl zij moeite deed zich op te richten. Voor de laatste maal scheen de levenskracht nog even terug te keeren en gleed een schaduw van vreugde langs haar wangen. De fabrikant spoedde zich naar beneden en een oogenblik later opende hij de deur der ziekenkamer voor een langen, blonden jongen man - Eduard Brenning,

Hij had de opdracht gekregen de zieke zooveel mogelijk alle ontroering te sparen; aarzelend en schuchter trad hij binnen; maar toen hij haar zag op den rand des grais, haar die voor hem alles was geweest, die hem in het ongeluk op de onbaatzuchtigste wijze had gesteund en die hem had teruggebracht op den goeden weg, toen schoten zijn krachten te kort en luid snikkend wierp hij zich voor het ziekbed neer, de hand van zijn zuster met tranen en kussen bedekkend.

Ook Lize kon haar tranen niet bedwingen en zelfs de fabrikant had moeite zich zelven meester te blijven.

Met een straal van vreugde in de oogen beschouwde Anna Brenning het mannelijk gelaat van haar broer, waarop vroegtijdige zorg en lijden hun stempel hadden gedrukt, zij stelde hem allerhande belangstellende vragen, die hij van aandoening niet in staat was te beantwoorden.

Maar de zwakte behield de overhand, de ontroering had haar te hevig aangegrepen, zij voelde haar krachten afnemen, zij wenkte haar zwager en sprak:

‘Fons, ik herhaal opnieuw mijn verzoek, neem Eduard bij u; nu zal je het mij niet weigeren.’

Van Delden nam haar bij de hand en zeide geroerd: ‘Je bent een edel meisje; ik beloof het je. Eduard zal directeur worden der fabriek, die eerst de zijne was.’

Zij dankte hem met een hoofdknik en liet het hoofd vermoeid in de kussens vallen.

Hand in hand stonden Fons van Delden en Eduard Brenning voor haar.

‘Ik dank u, Fons, nu je mij vergeven hebt,’ zeide de jonge Brenning, ‘geef mij gelegenheid om het verledene goed te maken.’

‘Laat ons daar niet meer over spreken,’ was het antwoord, ‘maar wees uw zuster dankbaar, die in stilte zooveel voor u gedaan en geleden heeft.’

Toen Willem Vermolen dien avond langs het huis kwam, zag hij de gordijnen gesloten.

Anna Brenning had haar offer volbracht, gelukkig en tevreden, dat de wensch haars vaders omtrent de toekomst van Eduard vervuld was.