De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 11

Gered,
Door J.J.F. van Zeijl.
(Vervolg.)

Van Kralingen werkte bijna den geheelen nacht door. Toen hij den volgenden morgen, als naar gewoonte, zijn plaats aan de ontbijttafel innam, was hij bleek en ontdaan. Mevrouw bemerkte dit echter niet. Zij was te veel bezig met haar plan. Zij overwoog er voortdurend de gevolgen van. En hoe goed ook hare bedoelingen waren, toch drukte het haar, dat zij tegen den wil van haren man iets ondernam. Zij was evenals hij stil, afgetrokken. Beiden waren in gedachte verdiept. Mevrouw had moeite om niet alles rouwmoedig aan haar man te bekennen.

Van Kralingen dwarrelden nog de cijfers door het hoofd. Bijna den ganschen nacht had hij zitten rekenen, en nauwkeurig alle kansen nagegaan. Maar telkens was hij tot de slotsom gekomen, dat hij zonder financieele hulp den slag niet te boven zou komen. Wie zou hem helpen? Wie zou zijn wissels disconteeren? Deze vragen kon hij maar niet beantwoorden.

Toen was zijn besluit genomen. Hij meende, dat hij sterk genoeg was om der verleiding weerstand te kunnen bieden en dat zijn eer in deze crisis ongemoeid zou blijven. Maar wat beteekenen menschelijke voornemens? Zonder Gods genade kunnen wij niets! Van Kralingen meende, dat hij geheel op zijn eigen krachten zou kunnen steunen.

Na het ontbijt begaf hij zich naar zijn kantoor en tegen den middag naar de Beurs. Gedurende meer dan twintig jaar was hij een geregeld bezoeker van de Beurs geweest. Daar had hij steeds nauwlettend alle slingeringen van de koersen nagegaan, daar had hij steeds in klimmende mate zaken gedaan; hij had er zijn vrienden, maar ook zijn benijders, die hem den rang, dien hij onder de voornaamste kooplieden der Rotterdamsche Beurs innam, misgunden.

Toen hij naar de Beurs ging, had hij zich voorgenomen, zich zoo onbezorgd mogelijk voor te doen, en het als geheel onbeduidend te doen voorkomen indien men hem zou spreken over het faillissement, dat zijn boekhouder hem den vorigen avond had medegedeeld.

‘Men zal mij niet vertrouwen,’ zeide hij bij zich zelven, ‘als ik het doe voorkomen, alsof ik de waarheid van het bericht, omtrent het faillissement van De Ruyter, v. Helten en Co. niet wil aannemen; beter is het als ik het doe voorkomen, alsof het mij niet hinderen zal.’

Maar, helaas, het zou hem niet baten, al hield hij zijn hoofd nog zoo hoog in de lucht. Zijn schitterende fortuin had hem benijders bij de vleet bezorgd en deze waren gretig in het aanhooren en verspreiden der geruchten omtrent zijn aanstaanden val. Er waren, gelijk het altijd in de wereld gaat, menschen genoeg te vinden, die er vermaak in schepten, de gevallen grootheid te verguizen.

Onder zijn voornaamste en machtigste handelsvrienden meende Van Kralingen het stelligst te kunnen rekenen op den heer Johan van den Berg, het hoofd der firma Van den Berg, die hem den vorigen dag f 170.000 wissels had gedisconteerd.

Toen Van Kralingen op de Beurs kwam, ging hij regelrecht naar den heer Van den Berg toe. Hij naderde hem, niet nederig en onderdanig als wilde hij hem iets verzoeken, maar als een collega, die hem met een glimlach op de lippen de hand toestak. Johan van den Berg, die te midden van een groep kooplieden stond te praten, had de beide handen in de vestzakken en speelde met de toppen zijner vingers met de schalmen van zijn horlogeketting. Geheel zijn voorkomen had den schijn, dat hij zeker was van de millioenen, welke hij bezat. Toen hij Van Kralingen zag naderen, kwam hij even met de rechterhand aan zijn hoed en voegde hem op zeer luiden, maar eenigszins spottenden toon toe:

‘Het gaat je zeker goed, mijn waarde?’

Vervolgens zich dadelijk omkeerend, liet hij den armen Van Kralingen geheel alleen staan, te midden der groep kooplieden, die uit de beweging en de woorden van Johan van den Berg opmaakten, dat zij diens voorbeeld moesten volgen. In een oogwenk stond Van Kralingen alleen en verlaten op de Beurs. Hij, om wien men zich gisteren nog verdrong, scheen thans iemand te wezen, dien men mijden moest.

De handelwijze van Johan van den Berg had het crediet van Van Kralingen vernietigd. Bleek en met de tanden krampachtig op elkander geklemd, kwam hij thuis. Zijn laatste hoop was vervlogen.

‘Vrienden in den nood, honderd in een lood, zegt het spreekwoord,’ mompelde Van Kralingen bij zichzelven, zijn hoed kwaad op tafel werpend. ‘Die lui kunnen niets anders dan het gouden kalf aanbidden. Voor de opgaande zon staan zij in verrukking, maar een voorbijgaande wolk is genoeg om al hun bewondering weg te nemen. Zij zijn hardvochtig en onverbiddelijk. Wat heb ik nu gewonnen met twintig jaar lang te werken, te werken zooals weinigen mij dat zullen nadoen? De val van De Ruyter, Van Helten & Co. wordt de oorzaak van mijn val en niemand steekt een hand uit om mij te redden.... Wat geduld, wat tijd en wat crediet kunnen mij weer te paard helpen, maar geduld, noch tijd, noch crediet wil men mij verleenen.... Als ik eerlijk man wil blijven, zal men mij met den nek aanzien... Ik ken er, die heel wat onsolieder zijn dan ik, en toch neemt men voor hen den hoed af.... En mijn assuradeurs.... Die zijn toch minstens twintig maal meer soliede dan men mij taxeert.... Zij weten nog niets van mijn zaken.... E11 dat is zeer goed.... Als de Neptunus eens naar den kelder ging, zij zouden wel moeten betalen.... Anderhalf milli-

[p. 332]

oen.... Ik heb het zwart op wit.... Men zal wel over het verlies van het schip spreken.... maar ik ontken natuurlijk alles.... Als niemand der equipage van medeplichtigheid kan worden beschuldigd.... Maar ik moet niets laten merken.... Ik moet aan tafel gaan....’

Van Kralingen begaf zich naar de huiskamer. Zijn vrouw en zijn zoon wachtten hem met ongeduld. Deze hadden geen lust om lang te tafelen. Zij hadden het veel te druk met de laatste toebereidselen voor het vertrek van Henri in gereedheid te brengen om op te merken, dat Van Kralingen dezen middag niet op zijn gemak was. Het gesprek vlotte niet. Ieder was met zijn eigen gedachten bezig. Allen verlangden zoo spoedig mogelijk van tafel op te staan. Nauwelijks was de maaltijd afgeloopen of ieder verliet de huiskamer.

nydia, de blinde van pompeji, naar de schilderij van c. van bodenhausen.

Van Kralingen keerde naar zijn kamer terug. Meer dan een uur lang zat hij met de handen onder het hoofd. Zijn toorn over de behandeling, welke hij op de Beurs had ontvangen, kwam niet tot bedaren. Integendeel werd hij van minuut tot minuut meer opgewonden. Was hij des morgens vast besloten den verleider af te wijzen, thans scheen hij tot alles bereid om de wereld, die hem uitstiet, te trotseeren.

Op eens ging de deur open en Blom stond voor hem.

‘Zoo ben jij daar nog?’ zei Van Kralingen bits, ‘wat kom je doen?’

‘Drommels, mijnheer, weet u dat niet meer?...

[p. 333]

Ik heb immers met u afgesproken, dat ik terug zou komen om een voorschot op mijn gage te halen... Als ik dat binnen heb, neem ik eerst nog een paar borrels en dan naar boord... Om zeven uur lichten wij het anker.... En dan maak ik met de Neptunus mijn laatste reis naar N.’

‘Hoe zoo?’

‘Drommels, mijnheer, 't schijnt erg slecht van begrip te zijn. Als het schip weer terug komt, dan zal er wel beslag op gelegd en uw kast verkocht worden!

‘De Neptunus zal niet verkocht worden!’ riep Van Kralingen met donderende stem uit.

‘Het schip zal niet verkocht worden!’

‘Donders, mijnheer, is dat niet wat al te boud gesproken. Kunt u de rechtbank tegenhouden? Het is, dunkt me, al te ver gekomen met de firma Van Kralingen. U zult toch wel weten welke praatjes er omtrent u gaan.’

een zandruiter, naar de schilderij van g. marx.

‘Ik heb maling aan praatjes.’

‘Ik weet het nu eenmaal wel, daar geeft u niet om, maar het gerecht zal zich niet aan u storen.’

‘Wat zal mij het gerecht maken? De Neptunus zal niet verkocht worden. Versta je!’

‘O, ja, als de Neptunus vergaat, maar....

‘De Neptunus zal vergaan!’

‘Wie zal dat doen?’

‘Wel jij en niemand anders.’

‘Ha, ha, ha,’ zei Blom, lúidkeels lachend, ‘ik heb het wel gedacht, dat u mijn voorstel zou aannemen’

Heel vertrouwelijk nam Blom daarop een stoel en ging daarop zitten, alsof het een paard was. Op de leuning, welke hij voor zich in plaats van achter zich had, legde hij zijne beide armen.

[p. 334]

‘Maar dat gaat zoo niet,’ zei hij.

‘Dat weet ik wel.’

‘Nu, wat is het u waard?’

‘Zeg maar wat je hebben moet.’

‘Vijftig duizend pop, geen cent minder. In eens in goed geld uit te betalen bij mijn terugkomst’

‘En als gij die ontvangen hebt, zult ge nooit meer terugkeeren?’

‘Neen, nooit meer. Op mijn woord.’

‘Aangenomen; maar de bemanning?’

‘Zal gered worden. Daar sta ik borg voor,’

‘Hoe zult ge het aanleggen?’

‘Dat is mijn zaak.’

‘Goed, maar de bemanning.... de bemanning....’ hernam Van Kralingen, die blijkbaar begon terug te schrikken voor de gevolgen, welke de gevaarlijke en misdadige onderneming ten gevolge zou hebben. ‘Denk er wel om, dat niemand van de bemanning mag omkomen.’

‘Maar als er nu eens een sterft aan de mazeltjes, wat dan....?’ spotte Blom.

‘Kom, geen spotternij.... Je begrijpt me wel... Als de Neptunus naar den kelder gaat, mag er geen sterveling bij omkomen.’

‘Behalve ik zeker? Als ik er het hachje bij inschoot, zoudt ge er zeker niet erg over treuren, maar Piet Blom is zoo dom niet, hij zal er wel voor zorgen, dat hij heelhuids zijn vijftig duizend pop komt halen.’

‘Kort en goed, Blom, je krijgt vijftig duizend gulden contant, uit te betalen, wanneer je mij komt zeggen, dat de Neptnnus naar den kelder en de bemanning gered is, begrepen?’

‘Volkomen!’ zei Blom met een grijnslach, terwijl hij opstond, ‘ik ben immers ook bij het welslagen van het zaakje betrokken.... Maar kom, geef honderd pop op afkorting en dan ga ik heen.’

Van Kralingen stond op, kreeg een bankbiljet van honderd gulden uit zijn schrijfbureau en gaf dit aan Blom, waarna hij bijna machteloos in zijn stoel nederviel Blom pakte het bankje met een goedig knikje aan, keerde zich om en verliet de kamer, terwijl hij neuriede:

Geld, geld, geld,

De rest kan mij niet schelen,

Maak maar voort,

Dat 'k ongestoord

Den heelen boel kan deelen.

Het geluid zijner voetstappen was reeds lang weggestorven, eer Van Kralingen zich zelven weer zooveel meester was, dat hij ten volle kon beseffen hetgeen hij gedaan had.

Toen hij bemerkte, dat hij alleen was, en naging welke gevolgen de stap zou kunnen hebben, dien hij gezet had, schrikte hij voor zich zelven terug. Een mensch vervalt niet op eens in het allerslechtste. Twintig jaar lang had Van Kralingen voorspoed gekend. Steeds had hij elken tegenspoed, die hem trof, moedig weten te bestrijden, maar thans was de slag, welke hem zoo onverwachts getroffen had, te zwaar. In plaats van zijn oog op te heffen tot Hem, Die wel beproeft, maar tevens ook genade geeft, om een kruis, dat Hij ons overzendt, met geduld te dragen, had Van Kralingen, door zich te veel om de vergankelijke rijkdommen te bekommeren, zijn geloof en zijn vertrouwen in de Goddelijke Voorzienigheid verloren. Had Van Kralingen er aan gedacht, dat niet een haar op ons hoofd gekrenkt wordt, zonder de toelating van God, hij zou zich dan voor het kruisbeeld nedergeworpen en door een vurig gebed kracht en sterkte verkregen hebben om de beproeving te doorstaan, waardoor hij was bezocht

Hij vloog naar de bel, trok daar woest aan en gelastte de binnenkomende dienstbode, dat zij onmiddellijk Blom moest terugroepen.

Maar Blom was reeds lang vertrokken.

Als hij Blom eens achtervolgde.... Als hij eens wist te voorkomen, dat Blom niet met de Neptunus uitzeilde. Een andere bootsman was wel te vinden.... Maar Van Kralingen weifelde. Dit weifelen was noodlottig voor hem.

Reeds was er meer dan een half uur verloopen. Blom kon al aan boord zijn, en dan zou het zonder zich te compromitteeren moeilijk vallen te beletten, dat Blom de misdaad volvoerde. Was Van Kralingen voor Blom aan boord, dan zou hij den kapitein wel kunnen beduiden, dat het beter was Blom niet aan boord te nemen en kon de misdaad worden voorkomen. Na nog eenig aarzelen besloot Van Kralingen naar de Boompjes te gaan, waar de Neptunus voor den wal lag.

Blom was reeds aan boord.

Aan boord kon Van Kralingen zich niet begeven, als Blom er was. Deze, die evenals de meeste zeelieden luidruchtig sprak, zou daardoor aan anderen het geheim verklappen, waarvoor Van Kralingen hem wilde spreken. Aan boord Blom voorstellen van het plan af te zien, tot welks uitvoering hij zich had verbonden, zou gelijk staan met het bekend te maken aan de geheele bemanning. Wanhopig liep Van Kralingen de Boompjes op en neer, ter plaatse waar de Neptunus lag vastgemeerd.

Terwijl hij langs den wal opliep, kwamen twee personen van de tegenovergestelde zijde. Nauwelijks hadden deze hem bemerkt, of zij bleven plotseling staan.

‘Uw papa,’ zei mevrouw Van Kralingen tot haren zoon, - want deze waren de beide personen -‘als hij ons ziet is al'es verloren.’

Henri zag het ernstige van het oogenblik in. Met een vlugheid, alleen zijn jaren eigen, verschool hij zich te midden van kisten en balen, welke daar lagen opgestapeld tot verdere verzending. Geduldig wachtte hij in zijn schuilplaats een teeken van zijn moeder af, ten einde die te kunnen verlaten.

Het was noodelooze moeite. Van Kralingen ging zijn vrouw voorbij zonder haar aan te zien en te herkennen. Wellicht had hij noch haar, noch haar zoon bemerkt.

Bleek, ontdaan en bevend liep hij daar, waggelende, als ware hij dronken. Inwendig voerde hij een vreeselijken strijd. Zou zijn geweten ir. dien strijd zegevieren of ten onder worden gebracht?

Aan de eene zijde stond de mogelijkheid van redding en uitkomst uit zijn hachelijke positie, aan de andere zijde zag hij niets dan schande en oneer. Als de Neptunus verging, zou hij in staat zijn al zijn crediteuren te voldoen, verhinderde hij het vergaan van de Neptunus, dan was het faillissement onver mijdelijk.

Toen hij van huis ging, bad hij het vaste voornemen gemaakt, het kostte wat het wilde, de schipbreuk van de Neptunus te voorkomen; toen hij echter voor de loopplank stond, welke toegang tot het dek gat, aarzelde hij.... Al de gevolgen van het verhoeden der misdaad spookten hem door den geest.... Hij aarzelde ... Die aarzeling, die besluiteloosheid werd zijn ongeluk. Van Kralingen verwijderde zich enkele schreden van het schip.... Hij stond stil.... Wederom naderde hij de Neptunus, maar wederom aarzelde hij.... Nogmaals verwijderde hij zich.... Nogmaals stond hij stil.... Lang bleef hij onbeweeglijk staan, de oogen onafgebroken op den grond gericht.. Eindelijk deed hij weer een paar schreden in de richting der legplaats van het schip, maar op eens keerde hij zich om, en snelde zoo vlug hij kon van deze plaats weg.

Voort, immer voort ijlde hij de Boompjes uit, als had hij er een moord gepleegd. Mevrouw Van Kralingen zag hem wegvlucbten. Al het vreemde dat er in het gedrag van haar echtgenoote viel op te merken, scheen hare aandacht te ontgaan. Het plan, dat door haar gevormd was, hield haar te veel bezig, om iets anders op te merken.

Zou Van Kralingen iets van het vertrek van. Henri bespeurd hebben?... Zou hij dit hebben willen verhinderen?... Zou hij besloten hebben, haar heur gang te laten gaan?... Zou hij zich verzoend hebben met haar plan?... Waarom anders had hij zoo plotseling de Boompjes verlaten?...

Het kon mogelijk zijn.

Toen mevrouw Van Kralingen zag, dat haar man zich had verwijderd, deed zij haar zoon uit diens schuilplaats te voorschijn treden, geleidde hem met zacht geweld naar het schip, en na een kort, doch hartelijk afscheid, deed zij hem de loopplank opgaan.

‘Blijf vooral niet op dek,’ zei zij tot Henri.

Henri was te veel beducht, dat het plan niet zou gelukken, dan dat hij aan dit bevel zijner moeder niet zou willen gehoorzamen. Na haar nog eens voor de laatste maal te hebben toegewuifd, verdween hij in de kajuit.

Mevrouw Van Kralingen bleef heen en weer wandelen. Zij verliet de Boompjes niet, voordat de avond gevallen was, en de Neptunus de kabels had losgegooid en kort daarna de reis aanvaardde.

Kalm en over haar zelve voldaan keerde mevrouw Van Kralingen huiswaarts. De scheiding was slechts tijdelijk. Over een half jaar zou haar zoon terugkeeren. Als Henri weer den vaderlandschen bodem zou betreden, zou hij gelukkig zijn. Dan zouden zijne en hare droomen verwezenlijkt worden, dan zou weer het vroegeie, zoo plotseling door het vertrek van Frans en Marie verbroken, gezellige leven haar en Henri's deel zijn.

(Wordt vervolgd.)