De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 11

Bij de Platen.

De profetie van Simeon. -

Het treffende feest van Christus' opdracht in den tempel en Maria's zuivering, dat wij op den 2en Februari vieren, is ons een welkome aanleiding om den lezer het fraaie tafereel aan te bieden, dat op blz. 276 van dit nummer prijkt.

Het stelt ons het plechtig oogenblik voor, waarop de grijze Simeon, het goddelijk Kind op de armen nemend, zijn vreugde over het aanschouwen van den lang verwachten Messias uitstort in den profetischen lofzang:

‘Nu laat, Heer, uw dienaar, naar uw woord, in vrede gaan; want mijn oogen hebben uw heil gezien, dat Gij bereid hebt voor het aangezicht van alle volken: een licht tot verlichting der heidenen en tot heerlijkheid van uw volk Israël.’

In hooge vervoering van blijdschap heft de heilige grijsaard daarbij de oogen ten hemel, den barmhartigen God dankende, die zijn gebed verhoord en hem de genade geschonken heeft, nog voor zijn sterven den eeuwen lang verbeiden Verlosser te zien.

Maar in die vreugde toch mengt zich spoedig een gevoel van diepe smart, nu hij, door den H. Geest voorgelicht, in de toekomst blikt en aanschouwt hoe dat Kind, tot aller heil geboren, helaas voor velen een ergernis en een aanleiding tot val zal zijn.

En hij spreekt tot Maria en Jozef, die hem opgetogen van verwondering aanhooren, de beteekenisvolle woorden: ‘Zie, Deze is gesteld tot val en tot opstanding van velen in Israël, en tot een teeken, dat zal worden tegengesproken opdat de gezindheid van vele harten openbaar worde.’

Zich daarop in het bijzonder wendende tot de jonge moeder, die met de offergave der armen, twee jonge duiven, haar eerstgeboren Zoon, naar het voorschrift der wet, den Heer in zijn tempel is komen toeheiligen, voegt hij er de smartelijke voorspelling bij:

‘En door uw eigen ziel zal een zwaard gaan.’

Schrikkelijke woorden, die Maria evenwel met volkonien berusting in den wil des Heeren aanhoort. Want zij weet wat de vrome ziener zeggen wil; zij heeft met volle bewustheid en geheel vrijwillig het zware offer aanvaard, dat God van haar vergde, toen Hij haar tot de moeder uitkoos van zijn menschgeworden Zoon. Zij beseft en gevoelt al de weeën, die haar moederhart doorvlijmen zullen, maar een blik op het goddelijk Kind, dat haar minnelijk tegenlacht, is genoeg om haar te sterken tot het moedig dragen van het groote, onmetelijke leed dat haar te wachten staat.

Overstrooming van het St.-Marcusplein te Venetië. -

Het is gelukkig dat dit niet dikwijls voorkomt; want het St.-Marcusplein is ten naaste bij het eenige brokje terra firma of vasten bodem, waarop zich de Venetianen bewegen kunnen. Behalve het ruime plein met eenige nauwe straten daaromheen is de heele stad eigenlijk één groote watermassa, waaruit de huizenblokken als rotseilanden omhoog rijzen. Men kan dus begrijpen wat het wezen moet, als zelfs dat laatste toevluchtsoord den bewoners door het gulzige element wordt betwist.

Gelukkig komt dat, zooals wij zeiden, zelden voor. Men kan jaren lang in Venetië wonen, zonder van zoo'n springvloed getuige te zijn,

[p. 280]

komt die evenwel op, dan vertoont hij zich met zulk een verrassende snelheid, dat er aan voorzorgsmaatregelen niet kan gedacht worden. En dan kan de overstrooming dikwijls nog geweldiger zijn dan wij ze op onze gravure zien afgebeeld.

In Maart 1879 bijvoorbeeld en gedurende de overstroomingen in den herfst van 1883 stond het water allebei de keeren zes uren lang zoo hoog op het St.-Marcusplein, dat men er behoorlijk met gondels overheen kon varen. Intusschen zijn de Venetianen op het water thuis als eenden en wat voor andere groote steden een schromelijke calamiteit zou zijn, is voor de vroolijke, luchthartige bewoners der waterstad aan de Adriatische zee weinig meer dan een vermakelijkheid, die een beetje last meebrengt.

Sedert voor een paar jaren bij de nieuwe plaveiing van het St.-Marcusplein het peil daarvan ongeveer 30 centimeter verhoogd is, bestaat er weinig gevaar meer voor die overstroomingen, welke anders in het voor- en najaar de bewoners nogal eens kwamen opschrikken. Vooral de St.-Marcuskerk, die in den loop der eeuwen tamelijk diep in den drassigen bodem gezonken is, schijnt thans voor het water zoo goed als gevrijwaard.

Kort na de overgave van Venetië in 1866 moet het water op het St.-Marcusplein de hoogte van vijf meters bereikt hebben, en den Venetianen, die oud genoeg zijn om zich dit te herinneren, is het nog altijd onvergetelijk, hoe prins Amedeo met zijn gondel tusschen de twee zuilen der Piazzetta doorvoer en hoe de St.-Marcuskerk zich onvergelijkelijk schoon in den vloed weerspiegelde.

Werpen wij nog even een blik op de voorstelling in dit nummer. Het is een feestelijke lentemorgen. De zon schiet brandendestralen en een bijna heete siroccowind doet de wimpels klapperen, die van de torenhooge Venetiaansche masten waaien. Een zware, lage, grauwe wolk hangt over San Giorgio, maar op de Piazzetta met haar druk gewoel schijnt de zon onbeneveld. De klokken der gouden basiliek luiden tot den hoogdienst, het reuzenorgel doet zijn machtige galmen hooren, de menigte stroomt de met mozaïeken gesierde portieken binnen.

Geen uur is sinds verloopen. Het kanonschot op San Giorgio kondigt juist den middag aan. De duiven vliegen verschrikt uit haar schuilhoeken op en blijven in de lucht rondfladderen. Niet als anders strijken zij regelrecht op het plein neer om de haar toegestrooide graankorrels op te pikken; want het plein is een zee geworden. De vloed heeft zijn hoogtepunt bereikt en de zuidenwind, die lang op dit oogenblik heeft geloerd, heeft hem galant over de Piazzetta heen geholpen.

Verbluft staan de kerkgangers, die het heiligdom willen verlaten, op de stoep: zij kunnen er niet meer uit. Maar aanstonds zijn een aantal reusachtige kerels, facchini, de kruiers of sjouwers van Venetië, bij de hand om de dames op hun schouders naar een naburig gastvrij koffiehuis onder de colonnaden te dragen, waar zij dan verder raad kunnen schaffen.

Maar niet iedereen kan zich die weelde veroorloven. Velenvinden het voordeeliger, eenvoudig kousen en schoenen onden den arm te nemen, hun plunje op te vatten en barrevoets de watermassa te doorwaden.

een kunstwerk uit de zevent ende eeuw.

Een kunstwerk uit de zeventiende eeuw. -

In onzen nuchteren, practischen tijd, nu de machine hetzelfde voorwerp duizendvoud produceert en de meeste menschen hun woningen met conventioneele lorren opschikken, vindt het handwerk, dat vroeger een gouden bodem had, over het algemeen maar weinig waardeering.

Hoe geheel anders was het in de middeleeuwen en ook nog later, toen de vlijt en de kunstsmaak van den werkman op prijs werden gesteld en deze jaren en jaren bezig was, om een kunstgewrocht, een meesterstuk te scheppen, dat de bewondering van tijdgenoot en nazaat zou opwekken.

Zulke kunstgewrochten vindt men thans meestal in museums en bijzondere verzamelingen van kunstlief hebbers bewaard als een blijvende herinnering en hulde aan vaak onbekende meesters. Niet het minst rijk daaraan is Duitschland, en hier zijn de oude, schilderachtige steden vaak ware schatkamers van wat de noeste vlijt, het taaie geduld en het scheppend vernuft der voorvaderen hebben gewrocht.

Onder die oude steden neemt Frankfort aan de Main een eerste plaats in. Naast vele openbare musea bezit het tal van particuliere verzamelingen, waarvan de verzameling Seckel een der eerste is, niet zoozeer wegens het' groote aantal, als wel om de hooge waarde der daar vergaarde schatten.

Behalve kostbare exemplaren van oude stukken, van majolica vervaardigd, als borden en schalen, zilveren tafelgerief, drinkkroezen en ander werk der oude goudsmeekunst, bevat deze verzameling een buitengewoon fraaie pendule, waarvan de lezer hiernaast een afbeelding aantreft.

Deze in de 17e eeuw vervaardigde pendule is een zoogenaamd tafelwerk, waarvan de groote waarde zit in de kostbare kast, uitgevoerd in den geest der latere Renaissance. De grondstof is ebbenhout, dat gedeeltelijk met zilveren, gedeeltelijk met vergulde ornamenten is versierd.

Op het onderste platvorm, ingelegd met ivoor en blaadjes van paarlemoer, verheft zich de door zuilen gedragen boog, waaronder in gedreven zilver de afbeelding van een met schild en piek gewapenden krijgsgod staat. Wellicht heeft de oorlogszuchtige tijd den kunstenaar dit zinnebeeld aan de hand gedaan, dat door schoone vormen en weekheid uitmunt.

De dragende zuilen zijn met geciseleerd en gedreven zilver overtrokken, dat op zijn beurt weer met sierlijk vergulde loofwerkguirlandes omkleed en met rijzende engelenkopjes versierd is, waardoor het een goed gevuld geheel vertoont.

Prijkt het eerste platform met een krijgsgod, in den bovenbouw, die eveneens op fraaie geornamenteerde pilaren rust, is ook een statuette aangebracht, het symbool der wetenschap, meer in het bijzonder der sterrenkunde, in de gedaante van een geleerde. In de rechterhand houdt hij een verrekijker, in de linker een passer, terwijl een globe naast hem staat, Ook deze figuur is zeer kunstig in zilver gedreven en gedeeltelijk verguld. De verschillende bogen en nissen zijn rijk met uitgezaagde zilverornamenten getooid, onderbroken door vergulde engelenkopjes.

De in zilver gegraveerde wijzerplaat, alleen van uurcijfers voorzien, is door meester Kreittmayr van Praag gemaakt, die zich in de 17e eeuw vooral door het graveeren van wijzerplaten grooten naam had verworven.

Wat het overige der kostbare pendulekast betreft, die wordt aan den Augsburger goudsmid Mattheus Wallbaum toegeschreven naar aanleiding van de treffende overeenkomst in uitvoering en ornamenteering met andere werken van dezen vermaarden meester.

Met de nog aanwezige uurwerken van Thalet en Jeremias Metzyker bewijst dit kunstwerk welke hoogte de Augsburger uurwerkmakers in de 16e en 17e eeuw hadden bereikt.