De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 11

Bij de Platen.

Wereldtentoonstelling van Antwerpen. De oprichters van Oud-Antwerpen. -

Na al hetgeen wij in den loop van dezen jaargang over de wereldtentoonstelling van Antwerpen, met name over Oud-Antwerpen hebben gezegd, kunnen wij niet nalaten de portretten te geven der mannen, die tot de oprichting der kleine stad den grootsten stoot hebben gegeven, en onder wier leiding ze geworden is het pronkjuweel der tentoonstelling.

Frans van Kuyck werd in 1852 te Antwerpen geboren. Door zijn groote gaven op gebied van schilder- en teekenkunst had hij zich spoedig naam verworven en zag zijn verdiensten gewaardeerd door het aanzoek, dat hem van verschillende inrichtingen gewerd om als leeraar in de teekenkunst op te treden. Behalve zijn werkzaamheden aan de ambachtsschool en de academie voor Schoone Kunsten te Antwerpen, levert hij de teekeningen van alle diploma's, menu's, programma's en andere herinneringsstukken der feestelijkheden, die in Antwerpen plaats hebben.

Hij is de ontwerper van alle historische en andere optochten, die zoo vaak worden gehouden; geregeld is hij lid van de commissies en jury's op gebied van kunst, die in de Scheldestad bijeenkomen, en bij al die bezigheden vindt hij nog den tijd zich door een reeks van werken een plaats te veroveren onder de beste Vlaamsche schilders van dezen tijd

Vooral munt Van Kuyck uit door zijn decoratief talent, waarbij zijn groote kennis der toestanden van het verleden, als hij zich op historisch terrein beweegt, hem altijd den juisten toon, de ware kleur doet kiezen. Met evenveel zorg behandelt hij zijn kleine, zoowel als zijn groote onderwerpen, en in een tijd, waarin zoovele halve kunstenaars zich beleedigd achten, als men ze decoratie-schilders noemt, doet het goed een man te ontmoeten, die als Van Kuyck toont dat er nog lauweren zijn te plukken op den weg, bewandeld door Rafaël en Rubens, de grootste artisten, maar ook de grootste decoratieschilders.

Dat buitengewoon decoratief talent heeft Van Kuyck nog eens te meer in toepassing gebracht bij zijn schepping Oud-Antwerpen, waaraan hij met zijn medewerker Eugène Geefs al zijn kunstsmaak, zijn archeologische kennis en zijn juist begrip van samenstelling en groepeering heeft ten koste gelegd.

Twee jaar jonger dan Van Kuyck is zijn stadgenoot, de architect Eugène Geefs. Nadat hem in 1879 aan de Academie voor Schoone Kunsten de prijs van Rome in den grooten prijskamp voor bouwkunst met algemeene stemmen werd toegekend, bezocht hij achtereenvolgens de meeste landen van Europa met Algerië en Tunis en werd kort na zijn terugkeer in België op een-en-dertigjarigen leeftijd tot professor benoemd.

Reeds in zijn academie-tijd had hij ijverige studies gemaakt van de oude gebouwen en monumenten zijner vaderstad en toonde naderhand door vele werken hoezeer de Vlaamsche stijl zich leent tot het oprichten van schilderachtige gebouwen.

In 1892 nam hij een werkzaam deel aan het Landjuweel; met het samenstellen van verschillende wagens oogstte hij hoogen lof, en kwam daarbij in nauwere aanraking met Frans van Kuyck, die hem dikwijls als medewerker ter zijde stond.

De twee kunstenaars konden toen elkanders waarde beoordeelen en het oprichten van Oud-Antwerpen, waaraan zij samen negen maanden hebben gewerkt, bewijst ten volle, hoezeer die twee mannen bij elkaar passen, hoezeer hun talenten elkander aanvullen. Al de groote gebouwen in Oud-Antwerpen en de schikking van het geheel zijn van de hand van Geefs; een groot deel van den lof, die het XVIe-eeuwsche stadje ten deel valt, komt dus toe aan hem, die, met medewerking van Van Kuyck, het wist te maken tot de grootste aantrekkelijkheid der tentoonstelling.

Het museum vanden Congo.- Tegenover het Congo-dorp ligt het museum met voortbrengselen en merkwaardigheden van den onafhankelijken staat. De lezer ziet op onze gravure den ingang van dat museum, dat uit het oogpunt van land- en volkenkunde zoo hoogst belangrijk is. Talrijke photographieën geven gezichten van het land en zijn bewoners, of doen ons zien wat er door bruggenbouw, aanleg van spoorwegen en anderszins voor het land is en wordt verricht; een reusachtige kaart en relief geeft ons den juisten loop te zien van den nieuwen spoorweg van Matadi, welks uitvoering zooveel hinderpalen in den weg staan, en welk ontwerp toch met stalen volharding en met opoffering van ontzaglijke sommen gelds wordt doorgezet.

Wereldtentoonstelling van antwerpen. Eugène Geefs.

Een groep levensgroote beelden stelt ons bewoners van het land voor, beladen met de stukken eener boot, die uit elkaar genomen kan worden, en die den reiziger van zoo groot

[p. 128]

nut is op de talrijke wateren en de snelle stroomen; anderen dragen ivoor of zijn beladen met zware pakken en geven aldus het beeld van een karavaan op weg door het binnenland. Reusachtige olifantstanden, inlandsche houtsoorten, deels ruwe planken, deels als sierlijke meubels bewerkt, caoutchouc, vreemde planten en mineralen toonen ons den rijkdom van den Congo-staat.

Wereldtentoonstelling van antwerpen. - Paviljoen van den Congostaat.

Getuigen de plompe, wanstaltige afgodsbeelden, waarvan er aan den voorgevel enkele zijn aangebracht, van het lage zedelijk peil der Congoleezen, hun talrijke werkstukken bewijzen voldoende, dat zij vatbaar zijn voor beschaving en in het bezienswaardig gebouw der anti-slavernij-vereeniging, in een ander gedeelte der tentoonstelling, kan men aanschouwen welken heilzamen invloed de katholieke missionaris en de liefdezuster op de bevolking uitoefenen. Met kruit en kanonnen kan men een wild volk bedwingen, doch de godsdienst alleen kan het beschaven; met dwang kan men een wilde aan 't werk zetten en hem de een of andere kunst doen aanleeren, maar de godsdienst vooral bevordert de ontwikkeling van geest en hart en is voor 's menschen verheffing op geestelijk en stoffelijk gebied van meer belang dan de zweep van den opzichter.

Prachtige beelden en kunstvoorwerpen in ivoor en metaal van den Congo, waarvan er vele voorzien zijn met het etiket: verkocht, sieren de zalen op, en in een aangrenzend vertrek waren eenige Congoleesche jongens aan het werk met een kleine handpers en deelden den bezoekers prospectussen uit van een boek over den Congostaat, dat door hen wordt gedrukt.

Reeds veel is in weinig jaren in dat gedeelte van het zwarte werelddeel tot stand gebracht; nog ontzaglijk veel blijft er te doen, maar de energie, waarmede het Belgische volk zijn kolonisatie-plannen zoekt te verwezenlijken, geeft gegronde hoop voor het welslagen der onderneming.

Wereldtentoonstelling van antwerpen. - Straat van Caïro.

Straat van Caïro. -

Het geheimzinnige land der Pharao's heeft altijd in hooge mate de belangstelling van den Europeaan getrokken. Uit de reisverhalen stellen wij ons de Oostersche steden voor met haar witte huizen, haar Arabieren en Joden, haar levendigen handel en stuitende onreinheid. Caïro, de Egyptische stad, reeds beroemd ten tijde der kruistochten, schijnt in den loop der tijden het best haar Oostersch karakter te hebben bewaard, althans zij geeft haar naam aan de Oostersche straat, die op de Antwerpsche tentoonstelling de nieuwsgierige menigte tot een bezoek uitlokt. De Straat van Caïro is lang geen nieuwigheid meer; Parijs heeft ze op zijn tentoonstelling gezien, Londen ook; Antwerpen wil voor hen niet onderdoen en heeft de straat zelfs nog verbreed, wat misschien aan haar karakter afbreuk doet, maar in ieder geval meer ruimte laat voor de bezoekers.

In hoeverre nu de Antwerpsche Straat van Caïro gelijkt op een straat in het echte Caïro, wagen wij natuurlijk niet uit te maken, zijnde dáár nooit geweest; maar 't is trouwens onnoodig zich in zulke vraagstukken te verdiepen; laat ons bedenken dat wij op de wereldkermis zijn (daar is een beetje bluf wel gepermitteerd) en laat ons dan zien, wat er te zien, en hooren wat er te hooren is: een weinig verbeelding zal ons vanzelf naar het Oosten brengen.

De vreemde gebouwen, waaruit de straat is samengesteld en waar hier en daar een Jood of Arabier zijn koopwaar aanbiedt, maken het werk der verbeelding gemakkelijk; bovendien zijn er nog veel andere dingen, die in een straat van Caïro niet mogen ontbreken. Vooreerst kameelen, (hoewel ze op onze plaat niet te zien zijn), leelijke, vieze beesten, waarop ge u voor enkele stuivers kunt zeeziek rijden; ook nog ezels en ezeldrijvers, die veel leven maken en blij zijn als de een of andere mama haar kleine een toertje laat doen. Verder - ja verder zijn er soms heel veel bezoekers, zoodat het er dan niet erg Oostersch meer uitziet, vooral niet als er voor en achter u druk ‘Vlaomsch geklapt wordt, zulle.’

Maar enfin, de Turken liggen nog in hun winkeltjes, en uit een paar gebouwtjes klinkt het eentonig getrommel, dat de walglijke Oostersche dansen begeleidt, en over de hoofden onzer Europeesche broeders heen kunnen wij toch de gevels der huizen zien, blauw en wit gestreept met hun vogelkooiachtige balkons, en we gaan heen in de overtuiging, dat we ergens in geweest zijn, wat een straat van Caïro moet voorstellen.