De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 11

Bij de Platen.

‘Hoe is je naam?’ -

De vraag zou doen denken, dat we hier een ambtenaar van den burgerlijken stand voor ons hebben, gereed een nieuw ingezetene in de registers der gemeente in te schrijven. En inderdaad heeft de gemoedelijke oude heer in zijn lange huisjas, met den ouderwetschen bril op den neus en de zware folianten vóór hem op tafel iets van zoo'n stadhuisman. De bloemen en kruiden echter, die zijn werkkamer vervroolijken, de afbeeldingen aan de muren, de portefeuilles met gedroogde planten op de stoelen verspreid, en het kabinet van naturaliën op den achtergrond zeggen ons, dat we hier met een man te doen hebben, die in het rijk der natuur, speciaal in de afdeeling botanie, de taak van ambtenaar van den burgerlijken stand vervult.

Hij boekt in zijn registers de namen der planten met haar volledig signalement; hij kent op zijn duimpje de dikwijls subtiele kenmerken, waardoor de geslachten, de soorten en familiën zich van elkander onderscheiden; en zoo hij op dit oogenblik in twijfel staat, dan is het omdat hem toevallig een kruidje onder handen is gekomen, dat hij niet weet thuis te brengen.

‘Hoe is je naam?’ vraagt hij aan het bescheiden kind der natuur, maar aangezien dit hem het antwoord wel zal schuldig blijven, zal hij dat zelf uit den aard van het beestje dienen op te maken.

De villa d'Este bij Tivoli. -

Op een paar uren atstand van Rome ligt het bekoorlijke stadje Tivoli, het vermaarde Tibur der ouden, bekend om zijn herinneringen aan Horatius, Propertius, Catullus, Maecenas, kortom al die beroemde Romeinen, welke de eeuw van Augustus tot sieraad strekken.

De weg er heen is bezaaid met de ruïnen van dat schitterend verleden; oude graftomben, bouwvallen van tempels en villa's herinneren ons bij elken voetstap aan de verdwenen heidensche beschaving, die hier eenmaal heeft gebloeid.

Moeilijk kan de treffende indruk beschreven worden, dien de eerste aanblik van het huidige Tivoli op den bezoeker teweegbrengt. Oude vestingwerken, torens met kanteelen, die in hoogte met kerktorens wedijveren, bedekken in schilderachtige wanorde een uitgestrekte rotsachtige hoogte, welker hellingen, hoe steil ook, toch met een weligen plantengroei zijn bekleed.

Op ieder plekje, waar het menschelijk overleg maar eenige duimen aarde heeft kunnen bijeenbrengen, groeien olijven en wijnstokken; de rotspunten vertoonen zich in een gewaad van mos en bladerrijk struikgewas, dat welig tiert in een soort van vochtigen mist, die hier bijna gestadig heerscht. En aan alle kanten ruischen waterstroompjes Na tot velerlei nuttige doeleinden van nijverheid of huiselijk bedrijf gediend te hebben, ontsnappen zij tusschen de huizen en boomen, verfraaien den omtrek door hun menigvuldige vallen en vormen die overheerlijke Cascatelle, die de bewondering der reizigers uitmaken.

De stad, die 872 voet boven den zeespiegel ligt, heeft tusschen de 6 en 7000 inwoners. De hoofdkerk San Lorenzo verheft zich op de plek, waar weleer een tempel van Hercules stond. Onder de omliggende bouwvallen uit den ouden tijd als die van een tempel van Vesta, van de villa van Maecenas en het ontzaglijk landgoed van keizer Hadrianus, ziet men er ook enkele van later dagteekening en daaronder die van de prachtige villa d'Este.

Deze beroemde lusttuin werd in 1549 aangelegd door kardinaal Ippolito d'Este en is zelfs in zijn vervallen staat nog een waar paradijs. Terrassen op terrassen, versierd met vazen en standbeelden, strekken zich over een uitgebreide ruimte uit. In het welige groen verrassen ons telkens de nabootsingen in het klein van de monumenten van het oude Rome. Als kunstwerken hebben die geen groote waarde, maar het effect, dat zij in deze weelderige omgeving maken, is bewonderenswaardig. Van meer belang voor de kunstenaars zijn de fresco's van Zuccheri, Muziano en andere kunstenaars uit hun tijd, waarmee het inwendige van het paleis versierd is. En bovenal zijn de eeuwenoude cipressen beroemd, die niet als de kunstwerken van den tijd geleden hebben, terwijl ook het heerlijk uitzicht, dat men van de terrassen der villa op de Romeinsche Campagna geniet, den bezoeker in verrukking brengt.

De heele aanleg der villa heeft den kardinaal d'Este, zoon van den hertog van Ferrara, de som van drie millioen Romeinsche kronen, dat is meer dan achttien millioen gulden gekost. Tegenwoordig is zij het eigendom van kardinaal Hohenlohe, den broer van den stadhouder van Elzas-Lotharingen.

[p. 24]

De Engelenburcht te Rome bij maneschijn.

- De Nederlandsche pelgrims, die in het vorig jaar de bedevaart naar Rome meemaakten, hebben het treffend schouwspel niet kunnen genieten, dat onze derde gravure te zien geeft. De Tiberbrug namelijk tegenover den Engelenburcht, met de beroemde beelden van Bernini versierd, was in reparatie en door allerlei steigerwerk en stellages zoo goed als onzichtbaar, terwijl het verkeer over de rivier door een ijzeren noodbrug werd onderhouden.

Onze gravure kan hun eenigszins een denkbeeld geven van den grootschen aanblik, dien anders de Tiberbrug met den Engelenburcht er tegenover en de St.-Pieterskerk op den achtergrond aanbiedt.

Het ontzaglijke steenen gevaarte, dat thans Castello Sant Angelo (Engelenburcht) heet, was, gelijk men weet, eenmaal het praalgraf van keizer Hadrianus, die gewild had dat zijn mausoleum in pracht alles zou overtreflen wat hij op zijn reizen in Griekenland en het Oosten gezien had. Van die praal is thans weinig meer te bespeuren, want alleen de baksteenen romp is maar overgebleven. De rijke marmeren bekleeding, waarmee die eenmaal van onder tot boven bedekt was, de verguld bronzen ruiterbeelden, die op de vier hoeken van den vierkanten onderbouw prijkten, de pilasters die de rotonde sierden en de standbeelden, waarmee zij was bekroond, dat alles is verdwenen in de herhaalde stormen, die over het bouwwerk zijn heengestreken.

Hoe 't aan den naam van Engelenburcht komt, heeft men kunnen lezen in den 21sten jaargang, in het verhaal Twee Veroveraars, waarin een uitvoerige schildering voorkomt van de pest, die Rome teisterde onder de regeering van Gregorius den Groote, op wiens gebed op den top van den burcht een engel verscheen, die ten aanschouwen van het biddende volk het uitgetogen zwaard in de scheede stak, ten teeken dat de geesel zou ophouden.

Het meest aangrijpend is de aanblik van den Engelenburcht bij nacht, als diepe stilte over dit gedeelte der stad is neergedaald, en de geest onwillekeurig wordt teruggevoerd naar het verleden met al de wereldgebeurtenissen, waarvan deze steenkolos is getuige geweest.

Onze gravure stelt den Engelenburcht met omgeving voor, gelijk hij zich vertoont op een heerlijken, door maneschijn verhelderden avond. Krachtig steekt de zware massa van het reuzenmonument tegen den fijnen avondhemel af, terwijl al het overige in een zilveren nevel is gehuld. Op den voorgrond aan den oever ontwaren wij een doedelzakspeler, die naar oud-Romeinsch gebruik zijn avondlied speelt voor een klein kapelletje der madonna, tegen den bouwvalligen muur aangebracht, terwijl een klein gezelschap van toehoorders in vrome aandacht naar de weemoedige tonen luistert, die zoo plechtig klinken in de stilte van den avond.

Kunstbroeders. -

Over het algemeen zullen schilder en verver, al hanteeren beide ook het penseel, elkaar niet als kunstbroeders op voet van gelijkheid behandelen; moge al de eerzucht van den laatste daarop aanspraak maken, de kunstenaarstrots van den eerste zou er verontwaardigd tegen op komen. Op ons tafereel echter bejegenen beide meesters van den penseele elkaar zoo broederlijk mogelijk: de schilder verwaardigt zich, van den verver een beetje vuur te vragen, en deze toont zich niet alleen bereid, dit onmiddellijk toe te staan, maar er zelfs nog iets op toe te geven, dat zijn kunstbroeder bij latere ontdekking zeker minder aangenaam zal zijn.