De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 11

Bij de Platen.

Onze titelplaat heeft zeker geen toelichting noodig. Op het eerste gezicht bemerkt de beschouwer dat hij hier de verpersoonlijking voor zich heeft van onze Illustratie, gereed haar 28en jaargang te beginnen. Beschut door het schild des kruises en bestraald door de fakkel der ware verlichting, zet zij moedig haar edele taak voort. Met bezielden blik staart zij voor zich uit in de wereld, immer met pen en teekenstift gereed om tot nut en genoegen van het katholieke volk ten papiere te brengen wat tot aangename ontspanning en gezonde leering, tot veredeling van geest en gemoed kan strekken.

Aan haar voeten liggen de hulpmiddelen, waarvan zij zich bedient, de boeken waaruit zij put, omstrengeld van groen en bloemen, die de waardeering en erkentelijkheid vertolken van het katholieke volk, namens hetwelk een gevleugelde beschermgeest haar met den eerelauwer kroont.

Wereldtentoonstelling te Antwerpen. -

Onze twee volgende gravures zijn gewijd aan de groote wereldkermis, die op het moment aller blikken naar de gastvrije Scheldestad trekt. Zooals ieder uit de breedvoerige berichten in de dagbladen zal weten, is de clou van deze tentoonstelling het zoogenaamde Oud-Antwerpen, een kunstige nabootsing van de oude stad in het tijdperk van haar schilderachtigste ontwikkeling, iets alzoo in den trant van het zeventiende-eeuwsche Marktplein, dat indertijd de tentoonstelling van voedingsmiddelen te Amsterdam zulk een menigte bezoekers verschafte.

Van de wereldtentoonstellingen zelve raakt, door het herhaald terugkeeren van dezelfde uitstallingen, zachtjes aan de aardigheid af. Daarom moet er iets bij bedacht worden, dat de nieuwsgierigheid en belangstelling wekt en de kijkers en koopers trekt.

Het tentoonstellingscomité van Antwerpen heeft in dit opzicht een heel gelukkig idee gehad, al kan dit, na hetgeen wij in 1888 te Amsterdam aanschouwd hebben en later nog eens te Brussel terugvonden, niet op oorspronkelijkheid bogen. Het heeft voor de oogen der duizenden, die dezen zomer het negentiende-eeuwsche Antwerpen zullen komen bezoeken en bewonderen, tevens het bloeiende Antwerpen uit de vijftiende eeuw doen herleven.

Onder de leiding der bouwmeesters Van Kuyck en Geefs met medewerking van tal van kunstenaars is op het tentoonstellingsterrein een heele stad verrezen, die op bedrieglijke wijze de oude veste van voor vier eeuwen terugroept. De geheele aanleg der oude stad met haar voornaamste gebouwen is zooveel mogelijk tot in de kleinste bijzonderheden weergegeven. De Groote Markt met haar fraai Gemeente-, Schepen- en Markgravenhuis, het oude kerkje naast het Godshuis, de Bloedberg, de Borzestraat en de Borze (beurs), al wat een naam droeg in Antwerpen herleeft hier in werkelijkheid.

De groote verscheidenheid in bouwtrant, die het hier teruggeroepen tijdperk kenmerkte, stelde de ontwerpers in staat, een geheel samen te stellen, dat in schilderachtigheid zijn wedergade zoekt. En de uitvoering is van dien aard, dat de illusie, bij het betreden dezer tooverstad, volkomen is. Vooral draagt hiertoe bij dat ook de bewoners zich in het pak van het tijdperk gestoken hebben, terwijl op bepaalde dagen de vertooning van oude volksfeesten, landjuweelen en ridderspelen dit schouwspel van middeleeuwsch leven en bedrijf volmaakt. Men waant zich in werkelijkheid eenige eeuwen terug verplaatst, men droomt zich een roman.

Onze afbeeldingen geven een paar van de interessantste punten weer. De grootste stelt het Schepen- en Brouwershuis voor, de kleinere het Oud-Gildenhuis, dat thans nog op de Groote Markt te Antwerpen in werkelijkheid bestaat, maar hier geheel is gerestaureerd.

Napoleons vlucht door Leipzig. -

De geweldige Volkenslag bij Leipzig was geslagen en de onweerstaanbare overweldiger, die heel Europa onder zijn ijzeren hiel vertrapte, had eindelijk ondervonden dat de vrijheidzucht der onderdrukte volken ten slotte toch nog sterker is, dan de machtigste geweldenaar. Vier dagen lang, van den 16en tot den 19en October had de strijd geduurd, maar ten slotte hadden de troepen van Napoleon, ondanks het krijgstalent van hun aanvoerder en ondanks den moed der vertwijfeling, waarmee zij streden, moeten zwichten voor de wapenen der verbonden mogendheden. De lange en bange

[p. 7]

worsteling was met de verpletterende nederlaag der Franschen geëindigd, en de overmoedige keizer, die gewoon was, alles voor zijn zegevierend zwaard te zien bukken, zag zich gedwongen tot een smadelijke vlucht.

Het stond geschreven dat bij Leipzig het lot van Europa zou beslist worden. Sedert weken hadden de mogendheden haar troepen samengetrokken tot den grooten beslissenden strijd in de breede met dorpen bezaaide vlakte. Gelijk eenmaal op de Catalaunische velden stonden als 't ware de volken der heele wereld hier tegenover elkander. Als een peletonvuur zonder pauze, rolde van den vroegen morgen tot den laten avond de donder van het zware geschut. Tot muren hoopten zich de lijken op; in de brandende dorpen woedde alom de vreeselijkste strijd, tot eindelijk in den avond van den vierden dag het pleit der vrijheid tegen de dwingelandij was gewonnen. Toen, zoo verhaalt men, dankten de monarchen, op hun heuvel geknield, den Hemel voor de bevochten zege. De gefnuikte imperator zat in de duisternis half versuft op een houten stoel in zijn bivouac. Het was nacht, toen hij naar Leipzig terugkeerde, door helder maanlicht begunstigd. Maar de verbonden mogendheden lieten hem den tijd niet, daar weer tot bezinning te komen. Den volgenden morgen begon van alle kanten de aanval op de stad en Napoleon streed nog slechts om een veiligen aftocht; ternauwernood kon voor hem zelf met zijn naaste omgeving een weg gebaand worden.

Uit vrees en vergissing liet men te vroeg een brug in de lucht springen en zoo viel de rest van het leger in handen der vijanden. Zelfs ontbraken verschillende maarschalken; Macdonald zwom de rivier over, maar Poniatowski, de Poolsche Bayard, werd met zijn paard door den vloed meegesleept.

In den namiddag was de stad door de verbonden mogendheden overmeesterd. Keizer Alexander van Rusland en koning Frederik Wilhelm van Pruisen, trokken ze onder het gejubel der inwoners binnen.

Terwijl het leger der verbonden mogendheden van de oostzijde de stad binnenrukte, ijlde Napoleon met een jammerlijk geslonken gevolg door de Frankforterstraat aan den tegenovergestelden kant de stad uit en vluchtte naar het westelijk van Leipzig gelegen dorp Lindenau.

Dat was een vreeselijke aftocht, en onze gravure, hoe pakkend ook, geeft er maar een flauw denkbeeld van. Napoleons officieren konden hem enkel met de uiterste krachtsinspanning een uitweg banen door de dichte drommen van het krijgsvolk, dat zich als een teugellooze stroom in dezelfde richting voortstuwde.

Thans reed hij niet langer aan de spits als een gebieder, maar droop met gebogen hoofde af als een verslagene, die zich zelfs van de eigen getrouwen verlaten voelt. Want dezelfde mannen, die hem indertijd met blinde geestdrift hadden gevolgd, toen hij hen van zege tot zege leidde, hieven nu de vuist tegen hem op, en vervloekten den dwingeland, die hen den dood te gemoet voerde.

Met het geluk, dat in de laatste jaren zijn altijd zegevierende vanen den rug scheen gekeerd te hebben, had ook het tot dusver onwankelbaar vertrouwen zijner soldaten hem verlaten. Zij herinnerden zich de gruwzame ellenden van den Russischen veldtocht, waarin honderdduizenden hunner kameraden gebleven waren, met wier gebeenten de sneeuwvelden nog lagen bezaaid. Zij dachten aan de eindelooze marschen, de bloedige gevechten, de schromelijke ontberingen, die de niets ontziende geweldenaar hen had laten doorstaan, hen vleiende met schitterende vooruitzichten van zegepraal en glorie, terwijl hij hen nu in zijn dolle vlucht onder de hoeven van zijn ruiterstoet dreigde te vertrappen.

Zoo diep het ontzag, zoo slaafsch de vrees was geweest voor den tiran, terwijl hij nog onverwinnelijk scheen, zoo onverzoenlijk was de verbittering, nu hij bleek de overmoedige beloften niet te kunnen houden, waarmee hij zijn volgelingen had weten te betooveren tot waanzin toe.

En vielen zelts de eigen mannen hem af, met hoeveel verwenschingen werd hij niet achtervolgd door de bevolking, die hij als een tweede geesel Gods had geteisterd! Heel het vernederde Europa, dat te lang het juk van den Corsicaan had getorst, slaakte een zucht van verademing, toen het vernam dat de overweldiger voor de vereende macht der bondgenooten het trotsche hoofd had moeten buigen.

Alle volken schudden de kluisters af, die de dwingeland hun had aangelegd, en hij die de heele wereld aan zijn voeten geknield had gezien, zag nu de heele wereld in woede tegen hem opspringen en zich aangorden tot zijn vernietiging.

De Volkenslag van Leipzig had het pleit beslist: Europa had zijn vrijheid herwonnen. Het had begrepen, dat de macht van een tiran alleen berust in de slaafsche onderwerping der volken, die hij onder zijn schepter gekromd houdt, en dat geen wereldveroveraar bestand is tegen den machtigen aandrang der ontwaakte vrijheidzucht.