De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

[p. 377]

[Nummer 48]

de koninklijke familie van spanje, naar de laatste photographie.

[p. 378]

De familie Duffré.
Een verhaal uit den tijd van Napoleon I,
door F.J.A.L. Cordens.
(Slot.)

Nog een oogenblik en 't was met Brune gedaan.

Opeens sloeg zich een jeugdig soldaat met krachtige vuist door de menigte heen; 't was Alain Duffré. ‘Laat den maarschalk door!’ schreeuwde hij en wierp een der mannen, die de paarden vasthielden, op zij.

De jongeling geraakte in gevaar, messen flikkerden hem tegen en een pistool werd op zijn borst gericht; doch Alain rukte den onverlaat het wapen uit de hand. Tot het einde toe wilde hij zijn plicht doen en den maarschalk redden, maar 't mocht niet baten.

Een raadsheer kwam Brune verwittigen dat een ontzaglijke menigte hem te gemoet trok; over de Rhône zag het zwart van menschen.

De ongelukkige onderwierp zich; bleek en kalm begon hij zijn langen doodstrijd.

Met moeite konden de rijtuigen omkeeren en van een joelenden en dringenden volkshoop vergezeld reed de maarschalk terug naar het hotel, waar de deur aanstonds achter hem werd gesloten. Hij zocht naar zijn trouwe adjudanten, maar de volksstroom voerde hun rijtuig mee en met tranen in de oogen zag de adjudant Allard zijn meester overgeleverd aan de woede van het razend gepeupel.

Avignon beleefde toen den treurigen toestand, dat de overheid machteloos wordt tegenover het schuim der bevolking en een baldadig gespuis ongestraft zijn bloedige vonnissen ten uitvoer legt.

Alain Duffré, de nieuwbenoemde prefect, die voorloopig hetzelfde hotel bewoonde, en eenige anderen hadden alle moeite om het volk van de deur af te houden.

‘Hier, den tiran! Weg met den maarschalk!’ werd er gebruld.

‘'t Is een Septembermoorder!’ gilde men.

‘De moordenaar van prinses de Lamballe!’ krijschte de schrille stem van Jean Squelette.

‘Van wie? van wie?’

‘Van prinses de Lamballe,’ klonk het uit denzelfden mond.

Een helsch geschreeuw volgde op die lastering en weder trachtte het volk binnen te dringen; met eigen lijfsgevaar hield de kleine schaar de bestormers af.

Er kwam een oogenblik van spanning. Noiret fluisterde iets tegen Guindon en weinig oogenblikken later zag men vier mannen op het dak der naburige woning.

Brune zag al het gevaarlijke van zijn toestand in. Nu eens herdacht hij het stille Brive en het woelige Parijs; dan weer was hij tegenwoordig bij zoovele roemrijke veldslagen, door hem geleverd, en riep uit: ‘Welk een toestand voor een maarschalk van Frankrijk, dien duizenden kogels op het slagveld hebben gespaard!’ Dan wederom wandelde hij in het park van het landelijke kasteel van Saint-Just; daar bevond zich zijn echtgenoote, die, helaas, hem nooit zou wederzien, en in wanhoop sloeg hij de hand voor zijn oogen.

‘Ha, daar is hij!’ klonk het achter hem.

Verschrikt zag de maarschalk om.

‘Kent ge mij nog?’ vroeg Jean Noiret en dreigde met zijn gewonde hand.

Eensklaps herkreeg Brune zijne kalmte en met gekruiste armen stond hij voor zijn moordenaars; hij wierp op zijn ondervrager een doordringenden blik en zeide langzaam:

‘Ja, ik herken u; ik herken een dief, een landverrader.’

‘Lafaard,’ gromde Squelette, ‘gij hebt mij willen vermoorden; zie deze hand; maar nu is het mijn uur.’

‘En het uur van straf voor den moord van prinses de Lamballe,’ schreeuwde een der mannen.

‘Ellendeling, gij liegt!’ riep Brune verontwaardigd. ‘Ik heb nooit iemand gedood tenzij op het slagveld....’

Hij wilde verder spreken, doch Jean Squelette had met de linkerhand een pistool gegrepen en brandde los. De kogel ging rakelings langs den maarschalk; maar op hetzelfde oogenblik knalde een tweede schot: Guindon had hem de volle lading van zijn karabijn in den hals geschoten. Zonder een kreet te slaken viel Brune ontzield voorover. Op het knallen der schoten kwamen Brune's verdedigers, die de buitendeur bewaakten, toegesneld, maar 't was te laat; anderen drongen mee naar binnen en balden nog de vuist tegen het ontzielde lichaam, terwijl Squelette glimlachend zeide tegen Guindon: ‘Afgeloopen; nu, tot van avond in de herberg bij de groote brug.’

De moordenaars waren niet aangehouden of niet gestraft, daarvoor had het gepeupel gezorgd, en met moeite slechts kon men het lijk aan hunne handen ontrukken.

Weinige uren later sloegen eenige mannen met een lijkbaar den weg in naar de kerk. Door de zorgen van den prefect zou aan maarschalk Brune de eer bewezen worden, waarop een ieder, zelfs de armste bedelaar aanspraak maakt, de eer der begrafenis.

Het was nog zeer onrustig in de stad, hevig brandde nog het vuur der driften in de harten van het grauw en het zien van den lijkstoet deed opnieuw de woede des volks ontvlammen.

Wederom klonken kreten van wraakzucht en haat - in den dood werd de ongelukkige nog beleedigd.

‘Werpt hem in de Rhône!’ schreeuwde een schrille stem.

‘In de Rhône!’ herhaalden enkele stemmen.

‘In de Rhône!’ huilde het opgewonden volk en stortte zich op de lijkkist.

De dragers hadden vol angst de baar neergezet. Slechts een enkel nationale garde, die langs het lijk ging, een jonkman van krachtigen lichaamsbouw, hield stand en keerde met machtige vuist de aanranders af.

Die tegenstand prikkelde de woede des volks nog meer; in een oogwenk was de jongeling door een aantal sjouwers omsingeld en op den grond geworpen. Met moeite worstelde hij tegen de overmacht, hij hoorde het gejoel van het volk, het bonzen op de doodkist en het gekraak der planken, die uit hun voegen werden gerukt.

Eensklaps weken zijn aanvallers links en rechts uiteen. Een lange, slanke gestalte, met een gelaat, gloeiend van drift en opgewondenheid, sprong in hun midden en met een stevigen esdoornen stok liet hij een hagel van slagen op het gepeupel nederdalen. Brullend van pijn stoven zij weg om met verdubbelde woede weer op den onbekende aan te vallen. Maar nog krachtiger regenden de slagen en met bebloede koppen deinsden zij andermaal af. Er volgde een oogenblik, doch slechts een enkel oogenblik van spanning; toen suisde een steen door de lucht, die den jongeling aan het voorhoofd wondde. Half verdoofd liet hij den arm zinken; te zelfder tijd trof hem een messteek in de zijde en met een snijdenden gil stortte hij neer, Alain met zijn lichaam bedekkend.

Het gepeupel vierde intusschen zijn triomf, toen het lijk van den gehaten maarschalk, van de Rhône-brug geworpen, in de golven verdween.

‘Bravo, bravo,’ klonk het van beide oevers en de ellendelingen dansten en zongen als een bende kanibalen.

‘Help, help!’ klonk het opeens. ‘Er is een der onzen in 't water gevallen.’

‘Help!’ Men zag boven de golven nog een hand uitsteken als wenkte zij om hulp; ook die verdween. Wie was het? Niemand wist het te zeggen, doch 's avonds wachtte Guindon vergeefs op zijn kameraad.

X.

Het gedruisch en gejoel in de straten van Avignon was ten deele verstomd en had plaats gemaakt voor verslagenheid; een ieder, die nog menschelijkheid bezat, gevoelde, dat de gepleegde gruwel een onuitwischbare vlek had geworpen op de stad. En werkelijk, de moord van maarschalk Brune zou een plaats vinden in de reeks van bloedige feiten, die buiten de schuld der Bourbons voorgevallen, dat tijdperk van Frankrijks geschiedenis als ‘het Witte Schrikbewind’ zouden bestempelen.

In de woning van Alain Duffré waren allen somber gestemd.

Op een rustbed lag een bleeke, blonde jongeling uitgestrekt. Een smartelijke trek plooide zijn lippen, krampachtig drukte hij de rechterhand in de zijde als om de pijn te verdooven, die in zijn binnenst woelde; nu en dan sloot hij de matte oogen voor een korte sluimering. Madame Duffré zat bij hem en luisterde naar zijn korte, onregelmatige ademhaling. De dokter had zijn wonde niet doodelijk verklaard, maar toch de uiterste voorzichtigheid aangeraden.

Achter in 't vertrek stond Marie en hield haar blik, waaruit het teederst medelijden en bezorgdheid straalde, op den lijder gevestigd.

Antoine en Alain zaten naast elkander. Antoine sprak geen woord; Alain was doodsbleek, nu en dan aan een zenuwachtige rilling onderhevig ten gevolge der doorgestane mishandeling.

‘Willem, Willem,’ snikte hij, ‘dat ge u zoo voor mij hebt opgeofferd!’

Willem van Genderen opende even de oogen, een flauwe glimlach speelde om zijn mond; toen liet hij het moede hoofd weer achterover zinken en verviel in zijn onrustigen slaap.

Het was stil in de kamer; een ieder was met zijn eigen gedachten bezig.

Sinds den morgen was Alain ter plaatse geweest, waar plicht en geweten hem riepen; zijn broeder bleef thuis op verzoek van madame Duffré, en toen het lang uitblijven van Alain de bezorgdheid der huisgenooten gaande maakte, ging Willem van Genderen uit om hem te zoeken. Hij kwam nog tijdig genoeg om zijn vriend te ontzetten, doch ontving zelf op verraderlijke wijze een wonde, die zijn leven in gevaar bracht. Door eenige lieden uit de buurt liefdevol opgenomen, werd hij door de goede zorgen van Alain, die zelf geen letsel van beteekenis had ontvangen, naar diens woning overgebracht.

‘Kom, Alain,’ zoo verbrak Antoine eindelijk het stilzwijgen, ‘zit toch niet te treuren over den moord van dien kerel! Die heeft immers zijn verdiend loon. 't Is maar jammer voor Willem.’

Alain sprong op en riep: ‘Ook gij, Antoine, keurt het goed?’

‘Goedkeuren? Nooit zal ik vergeten wat ik van Brune heb te lijden gehad,’ zeide hij somber.

‘Antoine, Antoine, zult ge dan nooit uw drift beteugelen,’ vermaande zijn moeder met zachte stem, ‘ach, mijn jongen, als ge eens wist wat die hartstocht mij verdriet veroorzaakt.’

Een pijnlijk stilzwijgen volgde op die woorden, hij hield zoo veel, zoo innig veel van zijn moeder.

Alain zat weer met het hoofd in de handen; nauwelijks wist hij, waar hij zich bevond, hij gevoelde zich duizelig en beklemd en wilde naar buiten in het vrije veld. Na nog een blik geworpen te hebben op zijn vriend, die rustig sliep, stond hij op en verliet met zijn broeder de deur.

Zij spraken weinig onderweg: Alain dronk met volle teugen de frissche avondlucht, Antoine had het hoofd vol gedachten van allerlei aard. Reeds geruimen tijd hadden zij door velden en weiden gedwaald; het werd tijd om weer naar huis te gaan en zij namen den terugweg langs de rivier.

‘Alain, wat is dat?’ vroeg eensklaps Antoine, en bleef staan.

‘Waar?’

‘Daar, recht voor ons, op die zandplaat..... Ik zie het, 't is een man, die halverwege in het water ligt,’ riep hij en snelde er heen.

Doch Alain was hem reeds voor. Een vaag vermoeden vloog door zijn geest.

‘Antoine!’ riep hij uit, ‘'t is de maarschalk!’

[p. 379]

En werkelijk, daar lag het lijk van den ongelukkigen Brune, nog bekleed met de uniform en de teekenen van zijn hoogen rang. De golven van de Rhône hadden hem op het witte zand geworpen, en murmelden met het riet aan den oever voor hem een lijkzang, dien het volk van Avignon hem geweigerd had.

‘Antoine, help mij,’ sprak Alain.

Zwijgend hielp Antoine den doode uit het water en met een spade, die op het veld was achtergelaten, dolven de twee broeders een graf om het lijk aan verdere mishandeling te onttrekken.

‘Toine’ vroeg Alain, en nam de hand van zijn broeder in de zijne, ‘Toine, kunt gij hem nu nog haten?’

Antoine antwoordde niet; maar toen Alain bij het graf nederknielde volgde hij diens voorbeeld en de eerste bede bij het lijk van maarschalk Brune was een gebed der twee broeders, die hij vroeger onbillijk had veroordeeld.

Weken gingen voorbij en langzaam herstelde Willem van Genderen van zijn bekomen wonde. Antoine was naar Toulon teruggekeerd om zijn bezigheden te hervatten, maar zijn moeder en zuster bleven voorloopig nog te Avignon.

Op mooie najaarsdagen had Willem van Genderen nu en dan reeds een kleine wandeling gemaakt in gezelschap van Alain of geleund op den arm van Marie, die hem als een zuster verzorgde. De oude heer Van Genderen was uit Holland overgekomen, vol ongerustheid over het lot van zijn kind, maar weldra week die vrees, toen hij zijn zoon wedervond en de zorgvuldige verpleging zag, die hij bij zijn oude trouwe vrienden genoot.

De oude Van Genderen was nog dezelfde goede, joviale man van voorheen; wel waren zijn haren gedund en vergrijsd en zijn gelaat met diepe rimpels doorgroefd, maar zijn goed humeur had er niets bij geleden en zijne komst schiep nieuwe vreugde in de woning der Duffré's. Willem sterkte meer en meer aan; zijn oogslag was frisch en helder en een zachte rozentint tooverde zich langzamerhand op zijn bleeke wangen. De herfstwind, die de eerste dorre bladeren van de boomen plukte, stortte hem nieuw bloed in de aderen.

De jonge man was hersteld. Zou nu spoedig de terugreis naar Holland worden aanvaard? Neen, een grootere macht dan de doorstane ziekte boeide hem aan het huis zijner vrienden. Marie namelijk, die hem zoo trouw had verzorgd, die zooveel tot zijn genezing had bijgedragen. Marie en Willem begrepen elkander en wenschten beiden vurig een scheiding te voorkomen. Dikwijls hadden ook madame Duffré en Van Genderen over de toekomst hunner kinderen gesproken en het woord van den ouden heer: ‘Marie en Willem kunnen samen gelukkig zijn,’ had bij haar algeheele instemming gevonden. De jongelieden wenschten natuurlijk niets beters; korten tijd nadien was er feest in de woning van madame Duffré en ging door geheel Avignon het nieuws rond, dat Marie Duffré de gelukkige echtgenoote was geworden van Willem van Genderen.

‘Ik heb er geen spijt van,’ zeide deze bij het afscheidnemen, toen hij op het punt stond met zijn jonge vrouw naar Holland terug te keeren, ‘ik heb er geen spijt van, dat ik op dien ongelukkigen dag mijn leven voor Alain heb gewaagd; dat heeft Marie mij meer dan genoeg vergolden.’