De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

De verovering van Genève.
Geschiedkundige anekdote.

De militie of nationale garde der Zwitsersche kantons betrok vroeger jaarlijks verschanste legerplaatsen, om zich gedurende eenige weken de gewoonten van het militaire leven eigen te maken. In het jaar 1845 bevond zich zulk een legerplaats op een kleine vlakte tusschen Genève en St. Julien, waar de burgers van Genève hun tenten hadden opgeslagen. De legerplaats vormde een vierkant van omtrent duizend passen in omtrek, op een zachtglooiende vlakte, en was van niet zeer diepe, maar droge slooten en tien voet hooge wallen omgeven. Binnen waren palissaden opgericht, meer om de jonge burgers, die voor een week of wat den soldatenrok hadden aangeschoten, te beletten, dat zij ongeoorloofde uitstapjes maakten, dan wel de legerplaats voor een vijandelijke overrompeling te beveiligen. Voor den hoofdingang bevond zich een soort verschansing met een wachtpost.

Bij mooi weer was het leven in het kamp des te meer draaglijk, daar bijna dagelijks vrienden en bloedverwanten uit de stad aan de landverdedigers een bezoek kwamen brengen.

Dicht in de nabijheid, vooral op den grooten weg, bevonden zich een groot aantal herbergen, waar de férociers, zooals de Geneefsche krijgers zich zelf schertsend noemden, zich van hun militaire vermoeienissen konden herstellen.

Na een wapenoefening van een paar uur bij een gloeiende zomerhitte, had het uit 120 manschappen bestaande legerkorps zich, met achterlating der noodzakelijke wachtposten, in de bedoelde herbergen verstrooid. Te midden van al deze dorstige Genèvers bevonden zich twee vreemdelingen, twee Sardinische soldaten, die een uitstapje naar Genève gemaakt hadden en nu te voet naar hun twee uur van daar gelegen garnizoen St. Julien terugkeerden.

De drukkende hitte mocht als verontschuldiging dienen, dat ze hun flesch zoo dikwijls lieten vullen, wat voor gevolg had, dat ze spoedig even luid schreeuwden als de Genèvers Daar hun de wijn al meer en meer naar het hoofd steeg, schoven ze al dichter bij de rijke en trotsche republikeinen en stieten met hun glazen aan. Het gesprek nam spoedig een staatkundige wending. De Genèvers lieten niet na, op hun vrijheid te stoffen en zich eenige woorden te laten ontvallen over de slavernij, waarin, naar hun meening, de Savoyaards, Piemonteezen en andere onderdanen des konings van Sardinië versmachtten. Spoedig kwam het al verder en verder, men werd wederzijds warm en de Sardinische soldaten, die voor geen slaven wilden gehouden worden, richtten ten slotte een formeele uitdaging tot de aanwezige Genèvers. Sabel of bajonet zou beslissen, wie gelijk of ongelijk had. De Genèvers overlegden met elkaar en verklaarden, dat zij naar de legerplaats gingen, maar spoedig zouden terugkomen.

Waarschijnlijk was het bericht der uitdaging, door twee Sardinische soldaten aan het leger gericht, spoedig bekend geworden, want de wachthebbende officier liet de posten versterken en verbood op strenge straf elke verwijdering uit de legerplaats.

Hiervan onderricht, stormden de beide Sardiniërs op de verschansing voor den hoofdingang los, zwaaiden met hun sabels door de lucht en daagden met veel getier en gelach herhaalde malen het heele Geneefsche leger uit, zich met hen te meten. Maar dit bleef, overeenkomstig de ontvangen bevelen, binnen zijn tenten en opende ze enkel, om de beide onstuimige wapenbroeders met scheldwoorden te overstelpen. Daar nu 120 kelen op den duur beter schreeuwen en langer brullen kunnen dan twee, behaalden de Genèvers ten slotte de overwinning en moesten de Sardiniërs, zooals men hun nariep, met schade en schande terugtrekken. Dezen zwoeren intusschen bij hoog en bij laag, dat zij zich zouden wreken.

Nadat zij omtrent een kwartier in de richting van St. Julien waren gegaan, verborgen zij zich in het kreupelbosch en wachtten het vallen van den nacht af. Na twaalf uur naderden zij de legerplaats, waar zij zich overtuigden, dat alle Genèvers sliepen, zelfs de opgestelde wachtposten. Zonder moeite klommen zij den wal over, klauterden over de palissaden en naderden de tent van den majoor, waarvoor de vaan van de republiek was geplant. De post, die de opdracht had, zoowel over de veiligheid van den majoor als over de onaantastbaarheid der vaan te waken, had al lang den krijgshaftigen schako ter zij geworpen, een vreedzame

[p. 348]

dante als balling aan het hof te ravenna. naar buffetti.

[p. 349]

de wonderdokter, naar de schilderij van teniers.

[p. 350]

slaapmuts over de ooren getrokken en zich, in een mantel gehuld, tot een slaapje op den grond uitgestrekt.

De beide Sardiniërs slopen behoedzaam nader en terwijl de een bij den snorkenden wachtpost bleef staan, maakte de ander zich van de vlag meester, waarna zij zich ijlings met hun buit uit de voeten maakten.

Op den grooten weg gekomen, stieten zij een vreeselijk geschreeuw uit, dat verraad en overval spelde; daarna snelden ze naar de grenzen en bereikten zonder ongelukken hun garnizoen. Hun alarmgeroep had intusschen het heele kamp opgeschrikt. Ten overvloede liet de majoor nog den generaalmarsch blazen. Alles liep wild en verward door elkaar, en hier en daar hoorde men zelfs een paar schoten knallen van slaapdronkenen, die meenden, dat de vijand het kamp overmeesterd had. Met moeite gelukte het den officieren eindelijk, de orde te herstellen en de manschappen in het gelid te krijgen. Met eenparige stemmen werd besloten, den vijand te achtervolgen. Men rukte onder het roffelen der trommels uit, manoeuvreerde eerst tegen de Savoysche grens, daarna tegen de Fransche, wat wel drie kwartier in beslag nam, en keerde daarna met stof bedekt in de verschanste legerplaats terug.

Den volgenden morgen toonden de beide Sardinische soldaten, die de vlag van het kanton Genève gestolen, of, volgens hun zeggen, als teeken der overwinning hadden meegenomen, ze aan hun kameraden, die op het zien daarvan in luide bijvalskreten uitbarstten. Dit geschreeuw werd evenwel door de officieren, die spoedig van het voorval kennis hadden gekregen, noch geduld, noch goedgekeurd. Ze begrepen onmiddellijk, dat deze streek, die er als een grap uitzag, misschien zeer ernstige gevolgen kon hebben. De beide vlaggedieven kregen een geduchten uitbrander en gingen voorloopig in arrest. Een bericht over deze gebeurtenis werd onmiddellijk naar Turijn verzonden. De Sardinische regeering beval oogenblikkelijk, dat de commandant van St. Julien en de kapitein van de in deze plaats liggende compagnie zich persoonlijk naar Genève zouden begeven, om de geroofde vlag aan den Staatsraad officieel terug te geven.

Voor den Staatsraad van Genève was de zaak van zeer bedenkelijken aard. Ongetwijfeld had hij daarover reeds lang en breed beraadslaagd, en het door hem genomen besluit, dat zeer zonderling scheen, was in de gegeven omstandigheden zeker het verstandigst.

De Staatsraad verklaarde aan de beide officieren, den stap der regeering van zijne Sardinische Majesteit volstrekt niet te begrijpen, omdat de ‘vod,’ die men hem had voorgelegd, niet de vlag van het kanton was; dat men daarom geen verontschuldigingen over een voorgewenden vlaggediefstal kon aannemen, dus ook niet wegens beleediging, die het kanton niet geleden had en niet had kunnen lijden.

Dit met zeer veel hoffelijkheid gegeven antwoord werd door de beide Sardinische officieren zwijgend aangenomen. Zij namen afscheid van den Staatsraad en keerden met den bevuilden en gescheurden zijden lap naar St. Julien terug, waar ze de beide soldaten, die beweerden, een vlag weggenomen te hebben, welke, zooals men te Genève beweerde, niet weggenomen was, uit hun arrest ontsloegen.

In weerwil van deze verklaring werd de bevelhebber der troepen in de verschanste legerplaats door den Geneefschen Staatsraad voor een krijgsraad gedaagd, die hem afzette, hoewel ‘officieel’ was uitgemaakt, dat de legerplaats in den bewusten nacht niet door de beide Sardinische soldaten overrompeld en de vlag der republiek door hen niet gestolen was. De soldaat, die voor de tent van den majoor de wacht had moeten houden, maar dit niet gedaan had, zou, zooal niet gefusilleerd, dan toch tot de een of andere straf veroordeeld worden. Dit geschiedde evenwel niet.

Aldus was het einde der ‘verovering van Genève.’