De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

Bij de Platen.

Boterhammen snijden. -

Onze Hollandsche schilders - de allerjongste generatie, die nog niet recht weet wat ze wil, daargelaten - houden over het algemeen veel van huiselijke tafereeltjes. In dat opzicht toonen zij zich de rechtgeaarde naneven der Van Mierissen en Van Ostade's, en blijven tegelijk in overeenstemming met den gemoedelijken, huiselijken Hollandschen landaard. Binnenhuisjes van boeren en visschers zijn het geliefkoosde element, waarin zij zich bewegen, en zij weten die weer te geven met een gevoel voor de eenvoudige, stille poëzie in het leven dier kleine luiden, zooals men dat nergens elders aantreft. Ook het tafereeltje van Artz op de eerste bladzijde van dit nummer is in dit opzicht weer een typisch Hollandsch schilderijtje.

Hier geen jacht op effect, geen poging om den beschouwer niet verbazing te slaan, geen coquet streven om mooi te doen of aardig te zijn. Neen, het is een doodgewone greep uit het alledaagsche leven: een moeder, die boterhammen snijdt voor twee kinderen, die in blijde verwachting het werk afkijken. Maar het groepje is zoo echt naar het leven weergegeven; er ligt, bij al het ongekunstelde der voorstelling, zulk een diep gevoel in voor het mooie van een zoo eenvoudig geval, dat we het onwillekeurig met sympathieke belangstelling blijven beschouwen.

De improvisator. -

Een vrij wat luidruchtiger tooneeltje geeft ons de Duitsche kunstenaar Löwith te zien; maar hij verplaatst ons dan ook in een heel andere luchtstreek, namelijk in Italië, het land van zon en zang, van wijn en opbruisend bloed, het land ook van de improvisatori. Daaronder worden de populaire dichters of zangers verstaan, die elk oogenblik van den dag klaar staan om, daartoe door een gezelschap van liefhebbers uitgenoodigd, voor de vuist een lied te dichten en te componeeren.

Er is bijvoorbeeld een huiselijk feest, een bruiloft of een doopmaal; daar komt een reizende zanger voorbij; hij wordt binnengeroepen, en aanstonds laat hij een op de gelegenheid toepasselijk lied hooren. Zoo gaat het ook bij volksfeesten of op nationale vierdagen; de improvisator maakt zich tot tolk van de algemeene geestdrift en zingt de groote daden van den held, wien de feestdag geldt.

De zanger van ons tafereel wordt blijkbaar niet door zulk een hoogdravend onderwerp geïnspireerd. De man is sinds lang geen geregeld beoefenaar meer van het vak. Met den ouden dag droogt de dichtader op, en jeugdiger mededingers hebben hem zachtjes op zij gedrongen. Maar treedt hij niet meer op in 't openbaar, in een besloten gezelschap van oude kennissen geeft hij graag nog eens een liedje ten beste. Als men hem een maal eten belooft, door een flesch landwijn besproeid, laat hij zich niet lang nooden, en improviseert niet enkel een lied, maar zelfs het instrument ter begeleiding er bij. De bodem van een braadpan strekt hem tot mandoline, waarop hij zich zelf accompagneert. De woorden schijnen anders de hoorders beter te bevallen dan de muziek, waarvoor de een vrij ondankbaar de ooren stopt.

Toch koning. -

Toch koning, ofschoon achter tralies gekerkerd, ver van zijn rijk, de onmetelijke wildernis, waar hij als onbeperkt gebieder, als heer van leven en dood regeerde. Toch koning, en als schijnt het trotsche dier zich zijn waardigheid bewust, wendt hij minachtend den machtigen kop af van de nieuwsgierige menigte, die hem van achter de tralies aangaapt. Het is blijkbaar ‘kwartjesdag’ in de diergaarde; want achter de meer aristocratische bezoekers, die als goede bekenden tot vlak voor zijn hok komen, verdringt zich een opeengepakte hoop van mindere luitjes, kleine burgers, handwerkslui en soldaten. Aller oogen zijn op den gevangen leeuw gericht en in die oogen leest men nieuwsgierigheid, maar ook bewondering en ontzag: ondanks zijn machteloosheid dwingt de majestueuze woudmonarch eerbied af. Al is hij onttroond en gekluisterd, toch blijft hij koning.

De grijze specht. -

Een van de populairste vogels, om het zoo eens te noemen, is ongetwijfeld de specht, van welk geslacht niet minder dan een kleine 200 soorten bekend zijn, waarvan ons achterplaatje een paar exemplaren van het grijze genus voorstelt.

Deze vogelfamilie is bekend om haar vrij langen, krachtigen, min of meer kegelvormigen snavel, met een scherpe en breede punt, waardoor ze bij uitstek geschikt is om de schors der boomstammen open te breken, waaronder ze de eieren en larven van insekten met haar wormvormige en kleverige tong, waarvan de hoornachtige punt met weerhaken gewapend is, te voorschijn haalt of er een gat in hamert om haar nest te bouwen.

Ook onderscheidt zich de specht door een wigvormigen, uit stijve, aan het einde afgesleten stuurpennen samengestelden staart, die bij het klimmen tot stuur dient, middelmatig groote vleugels en twee naar achteren en twee naar voren geplaatste teenen. Dank aan die klimvoeten is hij door de wetenschappelijke natuurvorschers ingedeeld bij de familie der klimvogels of scansores.

De spechten leven in de bosschen, klimmen behendig tegen de boomen op en vliegen met rukken. Zij leven van insecten, vooral van larven, die zij met hun stevigen bek uit de boomschors pikken, en dit doen zij dikwijls met zooveel geweld dat men het op aanmerkelijken afstand hooren kan.

Bij voorkeur zien de spechten hun voedsel in vermolmde stammen machtig te worden, wat natuurlijk minder krachtsinspanning vordert, of, om het zich nog gemakkelijker te maken, tikken zij met hun snavel tegen het hout, waarop de insekten te voorschijn komen en een gemakkelijke prooi worden van den listigen roover.

Sommige buitenlandsche soorten echter voeden zich met vruchten en zaden. Zij broeien in holen van boomen, waarin zij vier of vijf glanzig witte eieren leggen. Het geluid dat sommige soorten maken herinnert aan een schaterend gelach.

Van de omstreeks 200 bekende soorten vindt men er in ons vaderland maar vijf, namelijk: den zwarten specht (picus martius), geheel zwart met een roode kuif, terwijl bij het mannetje ook het voorhoofd en de schedel rood zijn, - den groenen specht (picus viridis), bij ons de meest algemeene; deze heeft een groenen rug en groenachtig gelen of grijzen hals en buik, een rooden schedel en kuif en een knevelvlek, die bij het mannetje rood, bij het wijfje zwart is, - den grooten, middelsten en kleinen bonten specht (picus major, medius en minor), die zwart en wit gevlekt zijn, met roode veeren in den nek of op den schedel.

Onze gravure is vervaardigd naar een schilderij van Marie Laux, de begaafde Duitsche kunstenares, die haar onderwerpen bij voorkeur aan het planten- en dierenleven ontleent, en, zooals de lezer aan het keurige en geacheveerde van ons tafereeltje zien kan, het in het weergeven der levende natuur tot een groote hoogte gebracht heeft.